Sony ZD9 topmodel-uhdtv Preview

Bijzondere backlight voor betere hdr

Inleiding

De modelnamen van televisies zijn vaak onduidelijk, wat het moeilijk maakt om erachter te komen wat de verschillen tussen diverse modelseries zijn. De modelseries van Sony vormen een welkome uitzondering; in de afgelopen jaren hanteerde het merk een duidelijke naamgeving. De R-serie bestaat uit instapmodellen, de W-serie heeft de beter uitgeruste hd-modellen, en de X-serie heeft uhd-modellen en vormt daarmee de top van de modellenlijn. Kortgeleden is daar een nieuwe serie boven gekomen: de Z-serie. Deze bestaat nu nog maar uit één model: de ZD9, het nieuwe topmodel van Sony.

We waren onlangs bij de introductie van het model in Londen, een kleinschalig evenement dat alleen toegankelijk was voor de pers. Op de IFA in Berlijn is deze tv nu voor het eerst aan het grote publiek voorgesteld. Omdat de ZD9 het beste is wat de Japanse televisiefabrikant op dit moment te bieden heeft, is hij alleen verkrijgbaar in zeer grote maten. De kleinste heeft een beelddiagonaal van 65 inch, oftewel 165cm, en de grootste meet diagonaal 75 inch, bijna 191cm. Er is ook nog een gigantisch 100"-model, maar deze joekel zal niet in de Benelux verkrijgbaar zijn.

Wat is er dan zo bijzonder aan de ZD9 dat er een compleet nieuwe serie voor in het leven geroepen moest worden? Het antwoord op die vraag is: hdr-weergave. Op zichzelf is dat anno 2016 niets bijzonders meer, maar er zijn grote verschillen in de kwaliteit waarmee hdr weergegeven kan worden. Voor een overtuigende hdr-weergave heb je een groot contrast nodig en dat maakt oled vanzelf tot een geschikte techniek, al heeft oled zijn beperkingen wat de maximale helderheid betreft.

Televisies met een lcd hebben van nature een relatief laag contrast en zijn dus niet zomaar geschikt voor een goede hdr-weergave. Daarvoor is een full array local dimming-backlight nodig, die het beeld verdeeld in kleine zones die afzonderlijk gedimd kunnen worden. Sony heeft de laatste tijd hard gewerkt aan de ontwikkeling van dergelijke fald-panelen met een groot aantal zones en de ZD9 is de eerste televisie die er gebruik van maakt.

Bijzondere backlight en strak uiterlijk

Televisies met een fald-backlight zijn al jaren te koop, maar tot nu toe hadden ze allemaal last van duidelijk zichtbare halo's. Deze zijn vooral zichtbaar als er een licht object op een donkere achtergrond weergegeven moet worden. Om de donkere achtergrond mooi weer te geven, moeten de meeste zones gedimd of, in het geval van een zwarte achtergrond, zelfs helemaal uitgeschakeld worden. Om het lichte object helder weer te geven moeten een of meer zones fel worden verlicht. Doordat een dergelijk object in de praktijk nooit precies een zone opvult, is er dus altijd een gebied rond het object dat te fel wordt verlicht, waardoor er een halo ontstaat.

Dit probleem kun je minimaliseren door de zones zo klein mogelijk te maken, zodat de gebieden die eigenlijk te fel of te donker worden verlicht, zo klein worden dat ze niet meer opvallen. Tot nu toe beschikten de beste televisies over maximaal enkele honderden afzonderlijke zones. Bij de ZD9 heeft Sony het aantal zones willen maximaliseren en bestaat een zone uit een enkele led. Hoeveel leds er dan achter het scherm zitten, wil Sony niet prijsgeven, maar het zijn er in ieder geval meer dan duizend.

Een bijkomend voordeel van het grote aantal leds is dat de maximale helderheid hierdoor enorm toeneemt. Als je alle leds op de maximale helderheid laat branden, kijk je door het grote aantal helaas ook tegen een hoog energiegebruik aan. Ook heb je daarvoor een zware voeding nodig, met bijpassend dikke bekabeling, waardoor de productiekosten onacceptabel hoog oplopen. Daarom is ervoor gekozen om de leds nooit allemaal tegelijk maximaal aan te sturen, zodat er een lichtere voeding kan worden gebruikt.

Alleen als er slechts enkele delen van het scherm verlicht moeten worden, halen de leds hun maximale helderheid. Hoe helder dat is, wil Sony helaas niet prijsgeven, maar 1000cd/m² wordt in ieder geval gehaald, waardoor de backlight van de ZD9 garant staat voor een overtuigende hdr-weergave. Het beeld ziet er hierdoor veel levendiger en realistischer uit dan bij een conventionele tv. De stap in ervaren beeldkwaliteit van sdr naar hdr is veel groter dan die van hd naar uhd.

Bij cutting edge-techiek hoort natuurlijk een strak uiterlijk en Sony heeft al vaker laten zien dat goed design aan het bedrijf is toevertrouwd. Ook het ontwerp van de ZD9 is weer erg strak. De voorkant is minimalistisch vormgegeven, met mooie, smalle bezels. De zijkanten hebben een champagnekleurige, geborstelde afwerking. Ook de voet is simpel en strak uitgevoerd, en heeft aan de achterkant een geïntegreerde kabelgoot, waarmee de kabels kompleet aan het zicht kunnen worden onttrokken. De donkere achterkant is voorzien van een patroon dat er stijlvol uitziet.

Tot slot

Uiteraard draait de ZD9 weer op Android TV van Google. Dit besturingssysteem werkt prettig en heeft inmiddels een groot aanbod van apps en games. Helaas is Sony nooit scheutig met specificaties en moeten we ook nu weer wachten op een reviewexemplaar voordat we weten welke soc er is gebruikt. Het is er in ieder geval een met vier cpu-cores. Op een beurs kunnen we de geluidskwaliteit niet beoordelen, dus ook daarvoor moeten we wachten op de review.

Het 100"-model zal niet in de Benelux worden verkocht

De door Sony gebruikte backlight-techniek heeft een belangrijk nadeel; de productiekosten liggen significant hoger dan bij een normaal edge-lit backlight. Dat komt natuurlijk tot uiting in de prijzen. Voor het 100"-model vraagt Sony een exorbitante zeventigduizend euro. Deze maat wordt alleen op bestelling gemaakt en zal niet in de Benelux beschikbaar zijn. Sony geeft voor de 65"-versie een adviesprijs op van vijfduizend euro en het 75"-model moet een stevige acht mille opbrengen. Daar zal uiteindelijk nog wel wat vanaf gaan, maar het prijsniveau is dus vergelijkbaar met dat van oledtelevisies. De eerste indrukken van de beeldkwaliteit van de ZD9 zijn zeer goed, maar of het beeld net zo goed is als bij oled, is nog maar de vraag. Sony heeft laten weten dat we binnenkort een exemplaar kunnen verwachten op de redactie. Een uitgebreide review komt er dus aan.

Reacties (41)

[Bliksem B]

In mijn optiek is het principe achter deze techniek nagenoeg hetzelfde als achter de oled techniek van LG. Beide gebruiken heel veel LEDS icm een filter. Alleen de uitwerking is compleet anders. Sony gebruikt een LCD met 1000-en LEDs als backlights. LG gebruikt een kleurenfilter met 8294400 OLEDs als backlight.

Echter, wanneer je het gaat vergelijken met OLED varianten dan is deze Sony toch echt goedkoper. Een OLED UHD HDR koop je vanaf €5850,- (pricewatch: LG OLED65E6V) Toch €850,- goedkoper.

Een interessante ontwikkeling in ieder geval van Sony. Jammer dat ze zijn gestopt met OLED. Ik ben benieuwd of dit de goedkoper opvolger wordt van ouderwetse LCD's of als deze techniek een dure concurrent blijft van OLED.

[Reactie gewijzigd door Bliksem B op 22 juli 2024 21:43]

[ariekanari]

Nee, niet het zelfde. Bij OLED wordt elke pixel afzonderlijk aangestuurd en kan helemaal uitgeschakeld worden. Dan is het beeld pikzwart zonder uitstraling naar het gebied rondom die pixel zoals bij de FALD.
OLED maakt FALD-techniek overbodig. OLED is te beschouwen als het ultime FALD, want dat was eigenlijk het onhaalbare doel. De FALD-gebieden ter grootte van slechts één pixel maar feitelijk onhaalbaar.

De vraag is wat je moet kopen? OLED of LCD-FLAD?
Ik denk - voor wat het waard is - dat OLED de betere keuze is, want als je dit probeert te evenaren op een LCD-tv dan heb je heel veel backlights nodig om de gebiedsdelen zo klein mogelijk te houden. Dit is m.i. te duur t.o.v. OLED. En fabrikanten zijn altijd al zuinig geweest met het aantal FALD-zones (lees: te weinig).
Volgens mij blaast elke OLED elke dure LCD-tv met FALD weg.
Niet gezegd dat een goedkope(re) OLED ook een perfect beeld geeft, andere beeldeigenschappen wegen ook mee. Maar het lijkt mij sterk dat je voor de prijs van het Sony-model geen betere OLED-tv kunt krijgen. Steker ik ben er van overtuigd dat je veel goedkoper uit bent.

[Reactie gewijzigd door ariekanari op 22 juli 2024 21:43]

[Verwijderd]

Het grote verschil is natuurlijk wel dat je met deze Sony een veel hogere helderheid kunt bereiken dan met OLED. En meer dynamic range kan op zichzelf ook enorm bijdragen aan realisme dus we moeten ons niet blindstaren op contrast. Daarbij als local dimming van deze Sony zo goed is dat eventuele halo's niet meer opvallen dan heb je dus praktisch hetzelfde oneindige contrast als met OLED. Vermoedelijk is de trade-off op gebied van contrast de hogere HDR-kwaliteit meer dan waard.

Ik zou zelf overigens nooit zo'n belachelijk dure televisie kopen. Maar de eerste niet-zo-flat screens waren ook onbetaalbaar en deze pionier-modellen komen binnen een paar jaar vanzelf in een veel Aardser prijsbereik terecht.

[Fireshade]

Sony gebruikt een LCD met 1000-en LEDs als backlights. LG gebruikt een kleurenfilter met 8294400 OLEDs als backlight.

Het is ook een veel complexere techniek om duizenden leds als backlight te maken, terwijl het resultaat niet zo fijnmazig is als oled. Het enige voordeel is de hogere lichtopbrengst.
Stel dat Sony in dit model 5000 leds heeft gebruikt, dan komt het bij een 65" model nog steeds neer op 1 led per 2,4 vierkante centimeter. Dat zijn dus 'pixels' van 15 x 15 mm. Gebruiken ze 10.000 leds, dan heb je nog steeds pixels van 11 x 11 cm. Zo groot zullen de halo-randen ongeveer zijn.
Ter vergelijking: een pixel op een 65" oled is 0.38 x 0.38 mm, met nul halo. Naar mijn mening is de FALD dus een doodlopende techniek.

[Reactie gewijzigd door Fireshade op 22 juli 2024 21:43]

[bertp1]

pricewatch: LG OLED55B6V Zwart
2700 euro voor een 55", met gelijkwaardige beeldkwaliteit als het model dat jij linkt.

[Verwijderd]

Hij staat nu voor 2499..

[Verwijderd]

Totaal niet hetzelfde. Bij de sony is het filter een lcd. En dus heb je de nadelen van lcd nog steeds zoals een slechtere kijkhoek. Wat deze techniek waarschijnlijk wel kan oplossen is de sample and hold motion blur. Met zulke heldere leds moet een scanning backlight zonder helderheids verlies geen probleem zijn.

[born2rule]

Welk filter gebruikt lg icm oled?

[Verwijderd]

Ik denk dat zonoskor het hier op tweakers duidelijk heeft verwoord:
@watercoolertje • 11 januari 2012 11:00

Je hebt half gelijk Het gene wat een LCD een LCD maakt is niet het kleuren filter (wat jij beweert), maar het vloeibare kristal dat zorgt voor of een pixel aan of uit is (en de backlight doorlaat of blokkeert). LCD staat immers voor Lyquid Crystal Display. Het kleur filter zorgt alleen voor de kleuren.

Bij deze OLED TV heb je geen vloeibaar kristal dat de backlight blokkeert of doorlaat, dus het is geen LCD. Maar als je het doortrekt naar de LCD analogie, dan zou je kunnen zeggen dat de OLED tegelijk het backlight is en de schakelaar die pixels aan of uit zet. Soort van local dimming, maar dan per pixel.

[born2rule]

Ah duidelijk, bedankt. Dacht dat het kleurenfilter ook altijd bestond uit vloeibare kristallen, iemand die misschien kort kan uitleggen hoe een kleurenfilter werkt?

[24hourpartypal]

Een kleurenfilter is een grid van lichtfilters die bepaalde frequenties filtert, wat er voor zorgt dat je subpixels van rode, groene en blauwe pixels krijgt. Door het licht dat door de subpixels gaat te veranderen, kan je dus alle kleuren van de regenboog 'mengen' (zoals bij verf)

Van origine heeft OLED geen kleurenfilter, maar gewoon rode, groene en blauwe OLEDs. LG kiest voor witte LEDs met een kleuren filter omdat blauwe OLEDs een kortere levensduur hebben.

[supersnathan94]

Daarom is het ook belangrijk dat de TV intern het aantal branduren bij houd en daar de kleurkalibratie op aanpast als er RGB led configuraties worden gebruikt.

Anders is het beeld na een aantal jaar een stuk verzadigder. Dit merk je echter pas als je er een nieuwe naat zet aangezien je er gewoon aan went, omdat het echt heel geleidelijk is.

[supersnathan94]

Ik neem aan dat je een kleurenfilter in een LCD TV bedoelt.

Ik kan je echter alleen uitleggen hoe bijvoorbeeld een kleurenfilter in een dlp beamer werkt. Wat er gebeurt is dat de lichtbron fotonen uitstuurd en die gaan door een kleurenfilter heen. Dat filter is zo gemaakt dat het een bepaalde kleur terugkaatst (oftewel fotonen met een paalde trilfrequentie worden "afgestoten" terwijl andere frequenties geabsorbeert worden). Deze gekleurde lichtstraal wordt vervolgens door hele kleine spiegeltjes op een chip weerkaatst door de lens en vervolgens geprojecteerd. Dat kleurenfilter is gemonteerd in de vorm van een wiel wat met een bepaalde frequentie rondraait. Deze frequentie is gelijk aan de verversingsnelheid van het ingangssignaal. Zodoende komt iedere kleur (meestal RGB in drie derden verdeelt) 1 keer aan bod per beeldje.

[Kashika]

Grootste verschil is ook helderheid. Bij OLED hoef je geen grote helderheid te hebben voor je contrast. En bij LCD wel. Vooral dit model extreem fel in vergelijking met andere LCD toestellen.

[JDL15]

Er zijn meerdere UHD HDR OLED tv's dan degene waar jij naar linkt.. Die zijn ook nog eens stuk goedkoper, kijk bijvoorbeeld deze maar..

[Supremo]

De LG heeft standaard een fatsoenlijke soundbar. De Sony zo te zien niet. En de LG heeft Magic Remote. De meerprijs voor de LG is naar mijn mening verdedigbaar.

[RVervuurt]

Waar komt de sprong van €8.000,- voor de 65" naar €70.000,- voor de 100" vandaan? Meer ruimte voor hetzelfde aantal pixels zou toch juist goedkoper moeten zijn in de productie, waardoor een prijs niet vertienvoudigd hoeft te worden? Of is dit omdat ze maar weinig van de 100" produceren en er dus meer voor moeten vragen om het winstgevend te maken?

[borft]

In het artikel staat dat het 100" model alleen op bestelling gemaakt wordt, dus ik gok dat daar de extra kosten in zitten. Het gaat om veel kleinere volumes en veel meer arbeidsloon.

[RVervuurt]

Ah vandaar. Ik heb alleen de video gekeken Bedankt voor de opheldering!

[H D R]

Jammer dat deze ZD9 geen Dolby Vision ondersteunt. Dat mag je toch wel verwachten van een televisie in de topklasse.

[echtwaarisdatzo]

Dolby vision is gewoon een standaard voor HDR, met een dedicated chip aan boord dat wel.
Met Dolby Vision proberen ze hun merknaam aan het HDR principe te plakken. Maar waarom zou een fabrikant/bedrijf voor licenties gaan betalen als ze het zelf net zo makkelijk ontwikkelen, of simpelweg de open standaard gebruiken.
Daarnaast moeten film en serie makers, al bij het filmen en editen rekening houden met de Dolby Vision standaard. Die gaan simpelweg de moeite niet doen voor een niché 'product'. Dus dan ben je met je Dolby Vision TV alsnog aangewezen op de reguliere HDR 10 standaard.
edit: Genoeg studio's die de standaard ondersteunen. Echter blu-ray hanteert de HDR 10 standaard, dus verwacht voornamelijk streaming content in Dolby Vision. Netflix streamed schijnbaar in alle 2 de standaarden!

Ik persoonlijk zou zeggen, laat lekker gaan. Blu-ray bied vooralsnog de échte UHD en HDR ervaring. En zoals aangegeven hanteren die HDR 10.
Streaming komt toch met de nodige nadelen, ik persoonlijk zie het verschil vrij duidelijk op mijn TV. Daarmee wil ik overigens niet zeggen dat Netflix niet om aan te zien is, integendeel vind het voor streaming best aardig. Maar als in 1080p het verschil al aanwezig is, dan zal dat niet veel minder zijn in UHD

https://www.homecinemamag...t-en-hoe-kun-je-het-zien/
http://www.expertreviews....r-10-whats-the-difference
http://hometheaterreview....10-what-you-need-to-know/

[Reactie gewijzigd door echtwaarisdatzo op 22 juli 2024 21:43]

[J8S]

Wat ik me dan weer afvraag is waarom dat 100 inch model qua prijs zo veel verschilt van de rest. Dat zal waarschijnlijk wel te maken hebben met de lage vraag en dus is massaproductie niet gewenst, maar toch. Mij lijkt het dat je dan in een soort vicieuze cirkel komt. Doordat de prijs veel te hoog ligt zal niemand de TV bestellen en zal deze ook zeker nooit in massaproductie genomen worden.

Als de prijs lager had gelegen was er misschien meer vraag naar geweest en had massaproductie wel geloond.

[Robbaman]

Denk dat niet alleen de prijs voorkomt dat 100" TV's in massaproductie genomen worden

Ik weet niet hoe het met jou zit, maar ik heb niet even een muurtje beschikbaar waar ik zo'n monster van een TV aan kwijt kan (wil vooral). Dat zal voor de echte massa denk ik wel vaker gelden.

[terradrone]

Wat in mijn optiek sterk naar voren komt is dat sony vooral vanalles niet wil prijsgeven. Zaken die dit toestel nou net moeten onderscheiden van zijn concurrenten. Dan zeg ik: vooral onduidelijk blijven doen sony: geen specs betekend snel doorlopen. Vanalles roepen en claimen is leuk, maar dat zal toch echt met specs onderbouwd moeten worden om zo een oordeel te kunnen vellen. Wanneer men niet eens wil onthullen hoeveel dimbare zones de backlight kent, iets wat dit toestel nou net zo bijzonder moet maken, dan zeg ik wederom: vooral snel doorlopen. Onduidelijk zijn en van alles beloven, daar zijn allerlei fabrikanten goed is, da's niet enkel sony die daar in uitblinkt.

[uiltje]

We horen het wel bij het testen. Klaarblijkelijk wordt er snel eentje opgestuurd. Zo moeilijk moet het niet zijn om de LED's in de hoogte en breedte te meten toch. Eventueel gebruik je gewoon een warmte camera. Daarna is het vermenigvuldigen.

[H D R]

Volgens een Engelse review op "whathifi" zijn er toch een aantal dingen niet goed bij deze televisie.

[8mile13]

De TV had een paar belangrijke updates niet toen ze hem bekeken.

[lapps]

"Een bijkomend voordeel van het grote aantal leds is dat de maximale helderheid hierdoor enorm toeneemt. Als je alle leds op de maximale helderheid laat branden, kijk je door het grote aantal helaas ook tegen een hoog energiegebruik aan"

Dat niet alleen. Er wordt dan veel warmte geproduceerd direct achter de LCD. Het vervelende daarbij is dat een LCD minder licht doorlaat als hij warm word. Om dan meer lichtopbrengst te hebben zou je de backlight hoger moeten opdraaien. Maar dan wordt de LCD weer donkerder. Op een bepaald punt heeft dat dus geen zin meer en genereer je alleen maar extra warmte zonder verdere winst in lichtopbrengst.

[WienerBlut]

Wat een enorm ding! Ik ben benieuwd naar de review en hoe smooth de applicaties draaien; je ziet echt ieder hikje en rafeltje op deze plank.

[JurGor]

Plank? Tafelblad zal je bedoelen

[rjmno1]

Ik zou best zo een televisie in mijn kamer willen hebben ook al vind ik de prijs nogal aan de forse kant.
Maar als ik een nieuwere koop dan zal het led zijn er zit toch meer helderheid in.
Alleen van de grootte van het scherm, een grote tv misstaat wel in een kleinere kamer.
Maar voor dezelfde prijs heb je een oled wat zwart heel erg goed kan weergeven.
Ik ben benuwt wanneer de 8 k schermen met de massa op de markt komen ,dan zal deze prijzen weer gaan kelderen denk ik.
Het is net zoals een nieuwe computer kopen effe wachten dat intel met een nieuwe processor komt,
en dan een generatie ouder kopen.
En ik ben ook iemand ,ik koop pas nieuw als iets kapot gaat.
En er zijn bovendien nog geen 4 k uitzendingen,dat was vroeger hetzelfde met full-hd uitzendingen.Alle is nu minimaal full hd of je zou al een bluray ultra hd speler moeten kopen.

[Reactie gewijzigd door rjmno1 op 22 juli 2024 21:43]

[donaldk]

Uhm de 77" LG Oled is niet voor niets in prijs van verlaagd nog voor de introductie van €29.999,- naar €19.999,-, OLED prijzen liggen helaas nog steeds een stuk hoger dan deze Sony's en LG komt nog steeds niet met een 98"/100" en volgens LG Display zijn daar ook geen plannen voor. De 77" is er ook nog steeds niet, alleen in Korea voor omgerekend bijna €35000. Amerikaanse distributeur verteld zeurende dealers dat ie dit jaar zeker niet meer komt naar de VS. In Nederland is die vorige 77"-er, de curved/flat uiteindelijk ook nooit gekomen, dus dat men nu naar Sony kijkt is zeer begrijpelijk. En OLED heeft ook nog wat off-axis problemen niet alleen Pete Putman http://www.hdtvexpert.com/ce-week-shoot-outs-flies-ointment/ viel dat op tijdens de shoot out, ik zag het op de stream ook.