Inleiding en specificaties
Handleiding, installatie en de DMM
De koper van een HDD100 zal in de doos weinig verrassends vinden. Naast, vanzelfsprekend, de speler zelf, worden een in-ear hoofdtelefoon, afstandsbediening, USB 2.0-kabel, 5V-voeding, een eenvoudig draagtasje en een installatie-cd meegeleverd. Voor €499 is een gedrukte handleiding kennelijk teveel gevraagd, want er wordt alleen een quick start gids in zes talen meegeleverd. De volledige handleiding staat wel als PDF-bestand in het Engels op de cd-rom, of is eventueel in het Nederlands te downloaden van de Philips website. Overigens zal menig koper de gedrukte handleiding in eerste instantie waarschijnlijk nauwelijks missen, omdat je met de quick start een heel eind komt. Mocht iets toch nog onduidelijk zijn, dan zal de inhoudelijk prima handleiding waarschijnlijk wel soelaas bieden.
Installatie
Na de speler eerst vier uur op te laden, kan je overgaan tot het installeren van Philips' eigen Digital Media Manager, die nodig is om muziekbestanden over te sturen naar het apparaat. Het synchroniseren van muziekbestanden verloopt prima, maar de software komt qua uiterlijk aardig verouderd over en voelt daarnaast vrij traag aan. Philips heeft de DMM ook voorzien van mogelijkheden om je mp3-collectie te beheren, maar deze zijn vrij beperkt. Zo moeten al je mp3's in één bepaalde map (of een submap daarvan) staan om ze te kunnen vinden in de Media Manager en legt de software geen eigen bibliotheek aan. Eventueel kan de DMM gebruikt worden voor het bewerken van ID3-tags, maar ook dit werkt enigszins onhandig. Het is wat moeilijk te duiden, maar hoewel de DMM eigenlijk al het nodige doet, voelt het allemaal een beetje knullig en ouderwets aan. Misschien dat een software-update hier in de toekomst verandering in kan brengen.

Screenshot van de Digital Media Manager
Ondanks de genoemde nadelen ben je wel op de DMM aangewezen, want alleen daarmee kan je muziekbestanden op het apparaat zetten. Het is wel mogelijk om via de Windows Explorer bestanden op de harde schijf van de HDD100 te plaatsen, maar die kan je dan vervolgens niet 'on the road' afspelen. Andersom kan je, met uitzondering van op de Jukebox gemaakte line-in- of microfoonopnames, geen muziekbestanden van de Jukebox overzetten op een andere computer. De reden hiervoor laat zich raden: Digital Rights Management. Een begrijpelijke feature, waar je in de praktijk vermoedelijk weinig tot geen last van zal hebben. Mocht je immers de HDD100 willen gebruiken voor het overzetten van bestanden, dan kan je bestanden gewoon via de Windows Explorer op de harde schijf van het apparaat zetten.
Een laatste, niet onbelangrijke functie van de DMM is het beheer van de equalizer-instellingen. Zoals al eerder gezegd beschikt de HDD100 over een vijfbands equalizer met vier presets, die alleen via de DMM aangepast kunnen worden. Als je een aantal goede presets gemaakt hebt, kun je deze koppelen aan bepaalde muziekgenres. Zo kan je dus een preset 'rock' koppelen aan alle muziek die volgens de ID3-tag onder dat genre valt. Bij ieder nummer zal de Jukebox dan bepalen welke equalizerinstelling gebruikt moet worden. Hoewel je de equalizerinstellingen niet op het apparaat kan veranderen, kan je zowel de equalizer zelf als de 'Match Genre'-functie, wel via de HDD100 in- en uitschakelen.
Design en stevigheid
Voor een draagbaar gadget als de HDD100 zijn twee eigenschappen vrij belangrijk: design en stevigheid. Met dat eerste zit het wat ons betreft wel snor. De HDD100 ziet er van buiten vrij gelikt uit en voelt degelijk aan, hoewel de vier richtingknoppen op de voorkant enigszins priegelig zijn. Aangezien de werking van de knoppen afhankelijk is van hoe hard je ze indrukt, zou dit nog wel eens problemen kunnen opleveren voor mensen met lange nagels. Overigens moet je, als je je vrienden wil imponeren met de Jukebox, wel zorgen dat je een poetsdoek bij je hebt, want de gladde, glanzende oppervlakken zitten al vrij snel onder de vingerafdrukken.

De knopjes voorop de HDD100 zijn enigszins klein te noemen en de glanzende oppervlakken worden snel vies. Overigens zit hier het beschermende folietje van de fabriek nog op het scherm.
Zeker gezien de vermoedelijke gemiddelde leeftijd van de HDD100-eigenaar zal het apparaat waarschijnlijk een belangrijk deel van zijn leven doorbrengen in (school-) tassen en broekzakken; geen ideale omstandigheden voor gevoelige elektronische apparatuur. Philips zegt om die reden het schermpje van de HDD100 te hebben voorzien van een kraswerende laag, maar helaas kan datzelfde onmogelijk gelden voor de achterkant. Omdat het een review-speler betreft, ga je daar nog voorzichtiger mee om dan wanneer het apparaat van jezelf zou zijn. Vandaar dat de HDD100 vrijwel alleen op schone, niet-krassende oppervlakken heeft gelegen, en verder alleen in een broekzak of in het hoesje heeft gezeten. Om onverklaarbare reden hoopten talloze krassen zich desalniettemin op en na twee weken zeer voorzichtig gebruik is het onwaarschijnlijk dat Philips het testexemplaar nog kan verkopen. Zeker gezien de beoogde toepassing van de speler is de keuze voor dit soort materiaal eigenlijk onbegrijpelijk, temeer daar een viertal dunne rubberen dopjes op de hoeken van de achterkant dit probleem waarschijnlijk grotendeels zou kunnen oplossen. In de huidige situatie vraag ik me af of de HDD100 na een jaar intensief gebruik nog enigszins toonbaar is.
MP3's afspelen en opnemen
Afspelen: gebruiksgemak en geluidskwaliteit
Genoeg over het uiterlijk en de slechte krasbestendigheid; een speler kan er nog zo mooi uitzien, maar uiteindelijk koop je zo'n apparaat om naar muziek te luisteren. Een aantal crashes daargelaten (zie hieronder), vergaat het de Philips op dit gebied behoorlijk goed. Hoewel het misschien jammer is dat het apparaat alleen mp3- en WMA-bestanden af kan spelen, zijn dit doorgaans wel de meest gebruikte formaten. Het is ons onbekend of in de toekomst nog ondersteuning voor andere formaten, zoals bijvoorbeeld Ogg Vorbis, toegevoegd zal worden.
De HDD100 is na enige gewenning vrij intuïtief in gebruik en het zeer fraaie schermpje laat een heldere interface zien die onder vrijwel alle omstandigheden goed te lezen is. Bij het aanzetten van de Jukebox verschijnt een menu op het scherm die je laat kiezen hoe je je muziekcollectie wil weergeven. Je kan hier bijvoorbeeld selecteren om alle playlists te tonen, een overzicht van de diverse beschikbare albums, artiesten of genres, of gewoon alle op dat moment beschikbare nummers. Indien gewenst kan je op de Jukebox zelf een nieuwe playlist samenstellen, of een al bestaande playlist aanpassen.
Na via de vierrichtingstoetsen voorop het apparaat je keuze gemaakt te hebben, verschijnt een volgend scherm waar je gekozen indeling wederom in een lijst weergegeven wordt. Vooral bij lange lijsten komt Philips' SuperScroll techniek goed van pas, omdat daarmee de snelheid van het bladeren door de lijst afhankelijk is van de kracht waarmee je de 'up' of 'down' toets indrukt. Om het geheel overzichtelijk te houden, verschijnt in een groot wit vak je huidige positie in de lijst (zie illustratie).
Dit gaat zo verder tot je uiteindelijk uitkomt bij een lijst met liedjes, die merkwaardig genoeg in het geval van een album zonder playlist in totaal willekeurige volgorde blijken te staan. Na een klik op 'Play' verschijnt een nieuw scherm met informatie over het momenteel spelende nummer. Met de richtingstoetsen kun je vervolgens tijdens het spelen door de bibliotheek bladeren, of kan je ervoor kiezen om een Winamp-achtige equalizer-illustratie te laten zien. Op ieder willekeurig moment kun je met een speciale toets een menu oproepen waarmee diverse instellingen kunnen worden aangepast. Hierbij kan je denken aan de afspeelmodus (shuffle, herhalen) of het aan en uit zetten van de equalizer.
Voor de meest essentiële handelingen (play/pauze, vorig en volgend nummer, volume harder/zachter) kan eventueel gebruik gemaakt worden van de meegeleverde afstandsbediening, die overigens niet over een schermpje beschikt en eigenlijk weinig meer is dan een balkje met vijf achter elkaar geplaatste knoppen. Ook hiervoor geldt dat de toetsen wellicht wat klein zijn voor mensen met grote handen.
Over de geluidskwaliteit van de HDD100 kunnen we kort zijn: die is over het algemeen gewoon goed. Voor de test maakten we gebruik van diverse muziekgenres, en in alle gevallen gaf de Jukebox prima geluid voor een dergelijk apparaat. Met de equalizer kan één en ander nog aan de persoonlijke voorkeuren van de luisteraar afgestemd worden, en voor de liefhebbers is eventueel een bass-boost aanwezig. Het is daarom jammer dat de meegeleverde oordopjes qua kwaliteit nog wel wat te wensen over laten. Een extra investering in een hoogwaardiger setje is zeker aan te raden als je de geluidskwaliteit van het apparaat ten volle wilt benutten.
Bij dit alles dient echter wel een belangrijke kanttekening geplaatst te worden. Op Internet is al veel geschreven over de crashgevoeligheid van de HDD100, en ook in ons geval bleek dat de speler aanvankelijk erg veel veel soft-resets nodig had in een relatief korte tijd. Meestal weigerde de speler simpelweg aan te gaan, een enkele keer stopte hij midden in een nummer. In ons geval gold dat deze crashes na een firmware-update drastisch afnamen, maar niet helemaal verdwenen. Gezien Philips' imago en de prijs van de HDD100, hadden we verwacht dat het apparaat op dit gebied beter zou scoren.
De opnamefunctie
Zoals al eerder genoemd beschikt de HD100 over een line-in waarmee zowel optisch als analoog opgenomen kan worden, en een microfoon. Met de microfoon kan je binnen een straal van vijf meter bestanden opnemen in 64kbps, hetgeen voor gewone dicteerfuncties doorgaans voldoende zal zijn. Voor het opnemen van muziek is het vanzelfsprekend verstandiger om gebruik te maken van de line-in, die ingesteld kan worden op drie kwaliteitsniveaus: 64, 128 of 196kbps. Een aardig handigheidje hierbij is de opname-interface automatisch op het scherm verschijnt als je een optische kabel inplugt. Een andere goede feature, die ook bij veel minidisc-spelers wordt gevonden, is de mogelijkheid om automatisch tracknummers toe te wijzen. Bij het opnemen van een cd wordt dan voor iedere track een apart bestand gemaakt. Enige kanttekening hierbij is dat de HDD100 bij optische opnames nogal eens te laat bleek met het beginnen van opnames of het wisselen van tracks, waardoor de eerste halve seconde van een nummer af en toe ontbrak. Daarnaast gebeurde het een aantal keer dat een microfoonopname simpelweg verdween om nooit meer teruggevonden te worden. Twee merkwaardige fouten, die nog eens bevestigen dat een nieuwe firmware toch wel vrij dringend gewenst is.
Conclusie
Hoewel het misschien mag lijken dat we vrij negatief zijn over de HDD100, valt dat over het geheel eigenlijk mee en zouden we geen spijt hebben van de aanschaf van Philips' Jukebox. Qua features houdt de HDD100 een beetje het midden tussen Apples iPod en de eerder geteste iRiver iHP100, maar daar staat tegenover dat de meeste mensen het model van Philips verreweg het mooiste ontwerp lijken te vinden. Aan dat uiterlijk kleeft ons inziens echter een groot minpunt: de krasgevoeligheid. Zoals gezegd zijn we tijdens de testperiode uitermate voorzichtig omgesprongen met het apparaat, maar dat kon toch niet voorkomen dat er talloze kleine en grotere krassen op de achterkant zijn ontstaan.
Ondanks de verouderde DMM en de wat spartaanse afstandsbediening is de HDD100 verder bij dagelijks gebruik plezierig in het gebruik. De interface is relatief makkelijk en het bladeren door de duizenden mogelijke muziekbestanden wordt duidelijk vergemakkelijkt door de Superscroll-techniek. De ingebouwde microfoon en line-in zullen voor sommige mensen zeker een waardevolle toevoeging zijn, hoewel het prettig zou zijn als deze feilloos zouden werken. De laatste firmware-update dateert imiddels van eind juli, dus wat ons betreft mag Philips hiermee aan de slag - temeer daar de huidige versie zoals genoemd ook qua stabiliteit nog lang niet perfect is. Zoals al gezegd is de geluidskwaliteit van de HDD100 goed, hoewel de meegeleverde oordopjes dat niet maximaal laten horen.
Bij de recensie van de iRiver iHP100 is al even ingegaan op de concurrentie van de HDD100, en die situatie is eigenlijk niet veranderd. Uiteindelijk zal het van je eigen voorkeuren afhangen met welke speler je naar huis gaat. De Philips draagt een behoorlijk hoge adviesprijs met zich mee, maar het lijkt aannemelijk dat de straatprijs wat lager zal liggen en dus wat meer in de buurt van de concurrenten komt. Desalniettemin zal de Jukebox waarschijnlijk in het hogere prijssegment terecht komen, hetgeen wat ons betreft gezien de huidige problemen van het apparaat niet gerechtvaardigd is. Al met al geldt in onze ogen dan ook dat Philips hier een product heeft neergezet dat in potentie vrij goed is, maar dat de genoemde minpunten zoals de prijs en vooral de firmwarefouten opgelost moeten worden voordat het apparaat echt mee kan komen met zijn concurrenten.

Relevante links:
Adviesprijs van de HDD100: € 499,-
Prijs iRiver iHP-100 (Pricewatch): Onbekend
Prijs Apple iPod 15GB (Pricewatch): Onbekend
Link naar de fabrikant: www.thingstodoyourthing.com / Audio.philips.com
Verder kun je op het forum het eerste en tweede deel van het HDD-based MP3-spelertopic vinden, met onder meer uitgebreide specificatielijsten van praktisch iedere 1,8" en 2,5" HDD mp3-speler.