Inleiding
Samengevat
De Samsung JS9000 is een uhdtv met gebogen scherm. Hij maakt gebruik van 'quantum dot'-techniek om een hogere maximale helderheid en een groter kleurbereik mogelijk te maken. Het nut van de hogere helderheid is in een normaal verlichte woonkamer beperkt. Ook het grote kleurbereik heeft nog nauwelijks nut, omdat hiervoor geen content beschikbaar is. Daarin komt aan het einde van dit jaar verandering, met de introductie van ultra-hd-blu-ray. Het contrast is prima voor een lcdtv en de kleurweergave is redelijk nauwkeurig. Toch is de beeldkwaliteit niet zo goed als je van een tv in deze prijsklasse mag verwachten, want de uniformiteit van de backlight laat te wensen over en er is backlight-bleeding zichtbaar, vooral storend als je onder een hoek kijkt.
Eindoordeel
Begin dit jaar toonde Samsung op de CES in Las Vegas voor het eerst zijn nieuwe s-uhd-modellen. Het Koreaanse merk vertelde niet waar de s in s-uhd voor staat, maar wel hoe het werkt. De s-uhd-modellen hebben de normale uhd-resolutie van 3840x2160 pixels en maken gebruik van een backlight met blauwe leds waarvoor een quantum dot-film is geplaatst. Deze film converteert een gedeelte van het blauwe licht naar rood en groen met een hoge verzadiging. Het resultaat van deze techniek is een groter kleurbereik en een hogere helderheid, wat het tonen van beelden met een groot dynamisch bereik mogelijk moet maken.
De s-uhd-modellen vormen de bovenkant van het tv-aanbod en zijn helaas alleen verkrijgbaar met een gebogen scherm. Opmerkelijk, want Samsungs klanten konden vorig jaar nog kiezen voor een gebogen of een plat scherm. We bekijken in deze review het op een na duurste s-uhd-model: de 65"-JS9000, die op het moment van schrijven een prijs van maar liefst 6000 euro heeft. Dit model is ook te krijgen met een kleiner 55" of 48"-scherm, maar met een prijs van respectievelijk 3800 en 3200 euro zijn ook deze maten bepaald niet goedkoop. Later komt er nog een 78"-versie, waarvan we op dit moment nog geen prijs weten.
Alle nieuwe smart-tv's van Samsung draaien op het Tizen-besturingssysteem, waardoor de televisies een geheel vernieuwde interface hebben gekregen. Je krijgt er twee afstandsbedieningen bij: een gewone infraroodafstandsbediening en een geheel vernieuwde Smart Control, die nu beter in de hand ligt en eenvoudiger werkt dan het oude model. De aansluitingen en de acht-core-soc zijn ondergebracht in een apart kastje: de One Connect, die later vervangen kan worden door een nieuwer type om zo de hardware van de tv te upgraden.
Uiterlijk en aansluitingen
De meest in het oog springende eigenschap van de JS9000 is natuurlijk de gebogen vorm. Volgens Samsung heeft deze vorm allerlei voordelen bij het kijken, maar door de kromming wordt de geometrie van het beeld simpelweg aangetast en dat is goed te zien aan rechte horizontale lijnen die dicht bij de randen van het beeld lopen, zoals bij het kijken naar een tenniswedstrijd. Bij de meeste andere beelden valt de vervorming nauwelijks op, omdat de kromming subtiel is gehouden, met een radius van 420cm.
De bezels zijn gemaakt van geborsteld metaal en doordat de JS9000 een edge lit lcd-paneel heeft, waarbij de backlight-leds aan de zijkanten zitten, zijn ze aan de zijkanten wat breder: zo'n 20mm. Aan de boven en onderkant zijn ze smaller, met een breedte van ongeveer 12mm. Onder het scherm loopt een verzonken richel met daarin een led-indicator, die in het menu uitgeschakeld kan worden, en twee naar voren gerichte sleuven voor het geluid.
De voet heeft een wijde v-vorm en is gemaakt van plastic dat aan de bovenkant van een chroomlaag is voorzien. De voet wordt geleverd in twee delen die bij ons testexemplaar niet helemaal mooi op elkaar aansloten, al zie je daar van een afstand niet zoveel van. Achter op de voet is een handige kabelgeleider gemaakt, waarmee je het afneembare, anderhalve meter lange netsnoer en de kabel naar de One Connect-box mooi kunt wegwerken.
One Connect
Alle aansluitingen van de JS9000 zitten op een apart kastje, de One Connect, waardoor er slechts twee kabels naar de tv lopen. Dit kan erg handig zijn; je kunt de kabels namelijk uit het zicht houden door de One Connect in of achter het tv-meubel te verstoppen. De kabel naar de One Connect is bijna twee meter lang en dat kan een probleem zijn als je de tv aan de muur wil ophangen, want er is geen langere kabel beschikbaar. Je kunt je overigens afvragen of het wel zo mooi is om een gebogen tv aan de muur te hangen, maar dankzij de vesa- bevestigingsgaten aan de achterkant van de tv kan het wel.
Een ander nadeel van de One Connect is het geluid dat het apparaatje maakt. Er zit namelijk een ventilatortje in, dat voorkomt dat de elektronica oververhit raakt. Het geluid is gelukkig zacht en tijdens het tv-kijken valt het niet op, maar of het ventilatortje na een aantal jaren gebruik nog steeds zo stil is, valt nog te bezien. Een groot voordeel van de aparte One Connect is de mogelijkheid om hem na verloop van tijd te vervangen door een nieuwe, waarmee je de hard- en software van de tv kunt upgraden. Een dergelijke upgrade-kit voor oudere Samsung-modellen met een One Connect kost op dit moment ongeveer vierhonderd euro.
Op het kastje zitten aan de zijkant de volgende aansluitingen: een Toslink optische audio-uitgang, twee usb 2.0-aansluitingen en een aansluiting voor een infraroodzender waarmee externe apparatuur bediend kan worden. Aan de achterkant zitten een CI+-slot, twee aansluitingen voor satelliet, een usb 3.0-aansluiting waarop een harde schijf kan worden aangesloten waarmee je tv kunt opnemen, vier hdmi 2.0-aansluitingen, een aansluiting voor een break-out-kabeltje met component, composiet en een 3,5mm-audio-uitgang, een seriële poort, een One Connect-aansluiting en een rj-45-netwerkaansluiting.
Bediening op afstand
De infraroodafstandsbediening is ongewijzigd ten opzichte van vorig jaar en werkt nog steeds prima. Hij is 17cm lang en voelt door het lage gewicht van 95 gram wat goedkoop aan. Dankzij de afgeronde achterkant met een inkeping voor je wijsvinger ligt hij prettig in de hand. De rubberen toetsen hebben op de kleine knopjes aan de onderkant na een redelijk 'knopgevoel', maar door het gebruik van teksten op veel knoppen ziet het er allemaal wat druk en onoverzichtelijk uit.
Smart Control
De nieuwe Samsung-tv's met Tizen krijgen allemaal een tweede, nieuw ontworpen afstandsbediening mee, die de naam Smart Control draagt. Hij is anderhalve centimeter korter dan de infraroodafstandsbediening en doordat hij wat compacter is en met zo'n 120 gram wat zwaarder is, geeft hij een beter kwaliteitsgevoel. Ook de wat luxere afwerking draagt aan dat gevoel bij. Het gevoel van kwaliteit werd echter tenietgedaan door een ongelukje tijdens het testen, waarbij het apparaatje op de grond viel.
De meeste afstandsbedieningen overleven een val vanaf een bureau met een landing op vloerbedekking zonder problemen, maar in de Smart Control zit een metalen gewichtje dat met twee kleine schroefjes aan het plastic van de behuizing is bevestigd. Deze bevestiging is afgebroken, waardoor het gewichtje los in de afstandsbediening kwam te liggen. Hierna was het kwaliteitsgevoel wel verdwenen. Het kan natuurlijk zijn dat de Smart Control toevallig precies op de meest ongelukkige plek is gevallen, maar normaal gesproken moet een afstandsbediening toch tegen een stootje kunnen.
We hebben Samsung gevraagd wat zijn visie op dit incident is en dit is het antwoord dat we kregen: Samsung zet zich volledig in om hoogwaardige producten te ontwikkelen en onze producten worden blootgesteld aan grondige kwaliteitscontroles om klanten te kunnen garanderen van de beste kwaliteit. De Smart Control-afstandsbediening kan op een verkeerde manier gevallen zijn, waardoor er nu een onderdeel los zit. Na één val kan niet de conclusie getrokken worden dat de Smart Control-afstandsbediening definitief kwetsbaar is bij een val. We hebben hier dan ook geen eerdere meldingen over ontvangen.
De Smart Control heeft een kromming meegekregen en ook is de achterkant rond vormgegeven. Hij heeft uitsparingen voor je vingers, waarbij de wijsvinger een wat diepere uitsparing heeft gekregen, zodat je duim aan de voorkant als vanzelf op de 'ok'-knop midden in de d-pad valt. Alle knoppen hebben een prettige voel- en hoorbare klik en op één knop na zijn ze zonder al te veel moeite met je duim te bereiken. Alleen de mute-knop aan de zijkant zit voor rechtshandige mensen op een wat onhandige plek, waardoor je de Smart Control anders moet vastpakken voordat je erbij kunt. Als je je duim op de 'pointer'-knop laat rusten treedt de bewegingsdetectie in werking en verschijnt er een 'aanwijzer' in beeld. Keuzes kunnen vervolgens bevestigd worden door de knop in te drukken. Het is niet nodig om op de tv te mikken, waardoor de bewegingsdetectie erg prettig werkt.
Er is een microfoon ingebouwd waarmee je kunt zoeken door middel van spraak. Doordat er geen speciale knop voor spraakzoeken op de Smart Control zit, moet je deze functie oproepen via het onscreen-menu, waardoor het onhandig werkt. De mogelijkheid om een aangesloten settopbox, audiosysteem of blu-ray-speler te bedienen vinden we wel erg handig. Speciaal hiervoor is een infraroodzender ingebouwd, want de communicatie met de tv verloopt normaal gesproken via radiosignalen.
Smart View 2.0
Het is ook mogelijk om de JS9000 te bedienen met een app op een tablet of smartphone, als je tenminste een van de weinige ondersteunde Samsung-apparaten hebt. De Smart View 2.0-app draait namelijk alleen op de Galaxy S3, S4, S5, de Alpha en de Galaxy Note2, Note3, Note4, Note Edge en een handjevol tablets van Samsung. Opvallend is dat de nieuwe Galaxy S6 en S6 Edge op dit moment nog niet worden ondersteund.
De app werkt best goed en maakt het mogelijk om de beelden naar het mobiele apparaat te streamen. Je kunt alleen het beeld dat op dat moment op de tv wordt getoond naar de app streamen; naar een ander kanaal kijken via je mobiele apparaat kan helaas niet, omdat daarvoor een dubbele tuner nodig is. Uiteraard kun je de app gebruiken om de tv te bedienen en ook is het mogelijk om foto's, filmpjes en muziek die je op de handheld hebt op de tv af te spelen.
Tizen en mediaspeler
De JS9000 draait op Tizen. Dit besturingssysteem maakt gebruik van de Linux-kernel en heeft een complexe ontstaansgeschiedenis, waarin onder andere Maemo, MeeGo en Bada een rol spelen. Samsung heeft grootse plannen met Tizen en wil het voor allerlei apparaten gebruiken. Tot nu toe kwamen er al smartwatches, smartphones en camera's van het Koreaanse merk uit met het besturingssysteem erop en vanaf modeljaar 2015 worden ook alle smart-tv's ermee uitgerust.
Voor gebruik op televisies is er een geheel nieuwe interface ontwikkeld, die prettig samenwerkt met de Smart Control-afstandsbediening. Als je je duim op de pointerknop laat rusten verschijnt er een 'aanwijzer' in beeld en krijg je vier iconen te zien. Als je de pointer naar links beweegt, verschijnen er bedieningselementen in beeld voor het geluid en als je naar rechts gaat, verschijnen er iconen voor zappen en de zenderlijst vanwaaruit de elektronische programmagids weer beschikbaar is. Boven in beeld kun je naar een handig snelmenu, waarin ook een cijferblok wordt getoond, zodat je kanaalnummers kunt invoeren. Onder in beeld staat het Smart Hub-icoon voor toegang tot de apps.
Als je op dit icoon klikt of als je op de Smart Hub-knop op de afstandsbediening drukt, krijg je onder in beeld een balk te zien. Daarop worden de laatst gebruikte apps, ingangen en andere bronnen getoond, die eventueel permanent aan de balk kunnen worden vastgepind. Aan de linkerkant kun je naar de aanbevelingen gaan, waaronder de applicatiewinkel schuilgaat in de vorm van de iconen Apps en Games. De oude Smart Hub met verschillende hoofdschermen is in zijn geheel vervallen, volgens ons een verstandige beslissing, want het nut van de diverse pagina's met aanbevelingen vonden we zeer beperkt. De nieuwe interface ziet er veel mooier en duidelijker uit en maakt het mogelijk om sneller te navigeren.
Het instellingenmenu is opnieuw vormgegeven met frisse nieuwe iconen, maar de indeling is eigenlijk precies dezelfde. Dat is aan de ene kant handig, want mensen die al eerder een Samsung-tv hadden, zullen sneller hun weg kunnen vinden, maar aan de andere kant hadden we graag gezien dat sommige onderdelen op een wat logischer plek waren ondergebracht. Zo hoort de spelmodus natuurlijk niet thuis onder Systeem -> Algemeen, maar onder de beeldinstellingen en had de geluidsfeedback beter onder Geluid kunnen zitten. Het menu is te bedienen met de bewegingsdetectie en de 'aanwijzer', maar dat werkt niet zo handig doordat je vaak moet scrollen. Gelukkig kun je gewoon terugvallen op de d-pad, die nog altijd even handig werkt.
Mediaspeler
De ingebouwde mediaspeler kan gebruikt worden om muziek, foto's en video's af te spelen vanaf usb of door middel van dlna vanaf het netwerk. De belangrijkste bestandsformaten en codecs worden allemaal ondersteund. Ook worden de meeste uhd-video's keurig afgespeeld en is er ondersteuning voor hevc. Het duurt naar verwachting nog vele jaren voordat er reguliere uhd-uitzendingen zijn, maar de 2015-modellen van Samsung kunnen het uhd-testkanaal op de Astra-satelliet nu al keurig opnemen en weer afspelen.
/i/2000600424.jpeg?f=imagenormal)
Bij de modellen van vorig jaar werden ondertitels veel te groot weergegeven en bovendien werkten de instellingen niet, zodat het niet mogelijk was om ze kleiner weer te geven. Het goede nieuws is dat de ondertitels nu op normale afmetingen worden weergegeven, maar helaas werken de instellingen waarmee je de grootte en de timing kunt bijstellen nog steeds niet. Deze instellingen zijn om onduidelijke redenen nog altijd greyed out.
Inputlag, gebruik met pc en 3d
/i/2000600437.jpeg?f=imagenormal)
Bijna iedereen die een gameconsole heeft waarmee hij of zij gamet, heeft baat bij een tv met een zo laag mogelijke inputlag. Als de tv er namelijk te lang over doet om de gamebeelden die via hdmi worden aangeboden weer te geven, worden actiegames moeilijker te spelen. De meeste televisies hebben een speciale spelmodus waarbij zoveel mogelijk tijdrovende beeldbewerking wordt uitgeschakeld om de inputlag omlaag te krijgen.
Bij Samsung-televisies is deze modus zoals gezegd op een onlogische plek in het menu verstopt, maar als je hem inschakelt, presteert de JS9000 erg goed als game-tv. Onze Leo Bodnar-lagtester mat slechts 23ms vertraging voordat 1080p60-beeld werd weergegeven. Hiermee behoort deze tv tot de allerbesten wat inputlag betreft. Tot voor kort waren Samsung-televisies middenmoters op dit vlak. We hopen dat de andere, meer betaalbare 2015-modellen ook zo goed presteren.
Gebruik met pc
Als je een pc op de tv aansluit, heb je eveneens baat bij een zo laag mogelijke inputlag. Niet alleen voor het spelen van games is dit van belang; ook het simpelweg bedienen van een muispijl werkt niet prettig als de inputlag te hoog is. Helaas is er nog geen handige methode om de inputlag op de volledige uhd-resolutie van 3840x2160 pixels te meten, dus moeten we het doen met een subjectieve beoordeling. Voor ons gevoel is er geen groot verschil in inputag tussen hd- en uhd-resoluties. Ook games laten zich prettig spelen op deze tv, waarbij we nauwelijks last van lag hebben. Uiteraard heeft een speciale gamemonitor een veel lagere lag en voor de meest kritische gamers zijn deze dan ook beter geschikt dan een televisie.
/i/2000601715.jpeg?f=imagenormal)
Om ervoor te zorgen dat fijne tekst en andere details in pc-beelden er mooi scherp uitzien, is het nodig dat de pc-beelden niet met 4:2:0 chroma-subsampling worden vertoond. Bij de JS9000 moet hiervoor eerst een speciale 'HDMI UHD Color'-modus worden aangezet, waarna de tv zichzelf herstart. Dit moet per hdmi-ingang apart gebeuren. Ook moet je voor de gebruikte ingang aangeven dat je een pc hebt aangesloten. Daarna worden 2160p60 beelden perfect weergegeven zonder chroma-subsampling, waarbij een aantal beeldverbeteraars wordt uitgeschakeld. Zo zijn beeldinterpolatie en local dimming niet beschikbaar zonder chroma-subsampling. Wat ons betreft geen groot gemis, zeker niet bij het weergeven van pc-beelden.
3d
/i/2000601716.jpeg?f=imagenormal)
De JS9000 kan stereoscopische 3d weergeven door middel van actieve brillen. Helaas worden deze niet met de televisie meegeleverd en moeten ze los worden aangeschaft voor ongeveer 20 euro per stuk. We zouden de beslissing om geen 3d-brillen mee te leveren kunnen begrijpen als het hier een goedkope tv betrof, maar gezien de zeer hoge aanschafprijs van dit model vinden we het onbegrijpelijk dat Samsung niet een paar brillen bij de tv levert.
De 3d-weergave werkt overigens prima, al hebben de actieve brillen het bekende nadeel dat je ze ziet knipperen, waardoor je aan de brillen moet wennen en ze op den duur gaan vermoeien. Ook hebben actieve brillen een batterij nodig om te kunnen werken, al gaat die wel 150 uur mee. Voor uhd-televisies zouden passieve brillen eigenlijk een logischere keuze zijn. Dit type bril halveert weliswaar de verticale resolutie, maar omdat 3d-films slechts op hd-resolutie beschikbaar zijn, heb je daar bij een uhdtv, die twee keer zoveel beeldlijnen telt, geen last van.
Energiegebruik en geluid
/i/2000601717.jpeg?f=imagenormal)
Dankzij het gebruik van quantom dots heeft het spectrum van de backlight een zeer gunstig verloop. Daardoor kunnen er in theorie minder strikte kleurfilters worden toegepast, waardoor er meer licht wordt doorgelaten. Dit levert een maximale helderheid van maar liefst 448cd/m² op als we de backlight op de hoogste stand zetten. Daarbij verbruikt de tv een stevige 233W, waardoor we niet het idee hebben dat Samsung daadwerkelijk minder strikte kleurfilters heeft gebruikt.
Als we de backlight afstellen op 120cd/m², een prima waarde om 's avonds mee tv te kijken, loopt het energiegebruik terug tot 117W; een net verbruik voor een 65"-televisie. Met de backlight in de laagste stand verbruikt hij 78W, maar daarbij is de helderheid slechts 21cd/m² en dat levert zelfs in een donkere kamer nog een futloos beeld op. Er zijn twee goede mogelijkheden om energie te besparen. Als je smart led-local dimming aanzet, verbruikt de tv minder elektriciteit als er veel donkere beelden worden weergegeven. Ook is er een sensor die het omgevingslicht meet en zo voorkomt dat de backlight onnodig fel brandt, waardoor je dus onder elke lichtomstandigheid optimaal beeld hebt.
Geluid
Het luidsprekersysteem van de JS9000 bestaat uit zes luidsprekers die aan de onderkant van de tv zijn gemonteerd. Samsung noemt het een 4.2-systeem, wat impliceert dat het hier om een surroundsysteem gaat met maar liefst twee subwoofers. Dat is een beetje overdreven, want de laagweergevers gaan niet zo laag dat je ze subwoofer zou kunnen noemen. Bovendien zijn de luidsprekers allemaal onder aan de tv geplaatst, zodat er van een surroundopstelling geen sprake is. Het is dus een gewoon 2.0-luidsprekersysteem dat gebruikmaakt van driewegluidsprekers.
De luidsprekers zijn naar beneden gericht, maar de hoogweergevers stralen het geluid naar voren uit door twee smalle sleuven onder het scherm en dat heeft een positieve invloed op de geluidskwaliteit. De verstaanbaarheid van stemmen is erg goed, maar doordat de luidsprekers wat dicht bij elkaar zijn geplaatst, leveren ze een beperkt stereobeeld. Een gemiste kans, want door de grote afmetingen van de behuizing hadden de tweeters naar ons idee makkelijk verder uit elkaar geplaatst kunnen worden.
De klank van het luidsprekersysteem is behoorlijk. Het laag wordt met overtuiging weergegeven en ook het maximale volume valt niet tegen. Door het wat beperkte stereobeeld houden we nog wel wat te wensen over, maar al met al klinkt deze tv een stuk beter dan de meeste platte televisies. Voor de meeste televisieprogramma's is de weergave toereikend, maar muziek- en/of filmliefhebbers doen er goed aan om te investeren in een extern audiosysteem.
Beeldeigenschappen
Om te laten zien wat er aan de beeldkwaliteit verandert als je niet recht voor de tv zit, hebben we twee foto's met identieke belichting gemaakt. De ene recht van voren en de andere onder een hoek van vijfenveertig graden.
We zien dat de beeldkwaliteit onder een hoek lang niet zo goed is als recht van voren; de helderheid is lager, het contrast loopt flink terug en ook de kleurverzadiging loopt duidelijk terug. Ook zien we dat het beeld niet mooi egaal verlicht is.
Om de uniformiteit van de backlight nader te onderzoeken vertonen we een volledig wit beeld op de tv.
We zien dat de uniformiteit tegenvalt. In het midden is het beeld duidelijk helderder dan aan de boven- en onderkant. Ook zien we links en rechts naast het midden donkere plekken, die ook bij normaal televisiekijken vaak te zien zijn als je eenmaal weet waar ze zitten. De uiterste zijkanten van het beeld zijn juist weer wat helderder, waardoor de donkere plekken extra opvallen. Het witte beeld laat goed zien dat de helderheid onder een hoek terugloopt.
Om de backlight-bleeding te laten zien hebben we twee foto's met een lange sluitertijd gemaakt.
Recht van voren zien we vooral links en rechtsonder wat lichtere 'wolkjes', die bij het bekijken van donkere beelden ook goed te zien zijn. Als we onder een hoek kijken, neemt de backlight-bleeding flink toe, tot teleurstellende proporties. Niet iets wat je zou verwachten van een tv in deze prijsklasse.
Beeldverwerking
/i/2000601893.jpeg?f=imagenormal)
Zoals je van een high-end tv kunt verwachten zijn er allerhande 'beeldverbeteraars' aanwezig die een beter beeld moeten opleveren. Over het algemeen doen dit soort algoritmen meer kwaad dan goed, zeker als je beeldmateriaal van hoge kwaliteit bekijkt, zoals een hdtv-uitzending of een blu-ray. Zo hebben ruisonderdrukkers als Samsungs Clean Digital View en MPEG-Ruisfilter een negatieve invloed op de scherpte van het beeld. Als je ze aanzet worden fijne details en structuren minder scherp weergegeven. De functie Dynamisch Contrast doet wat ze moet doen en levert een duidelijk hoger contrast op. Dat ziet er op het eerste gezicht wellicht mooier uit, maar hierdoor gaan wel details in de hooglichten en schaduwpartijen verloren.
Motion plus
Beeldinterpolatie heeft tot doel om bewegende beelden er vloeiender en scherper uit te laten zien door tussenliggende beelden te berekenen, om zo kunstmatig de framerate te verhogen. Het berekenen van de extra frames is geen eenvoudige opgave en dit soort algoritmen introduceert dan ook altijd zichtbare fouten in beeld. Bovendien kan de verhoogde framerate leiden tot het soap opera-effect bij het kijken naar films. Samsungs Motion Plus vormt hierop geen uitzondering. De standen Helder, Standaard en Vloeiend leveren duidelijk soepelere bewegingen op, maar veroorzaken ook ongewenste artefacten in het beeld.
/i/2000601895.jpeg?f=imagenormal)
De stand Aangepast is wat ons betreft de interessantste. Je kunt in deze stand namelijk niet alleen de mate van 'wazigheidsvermindering' en 'trilvermindering' instellen, waarmee weinig winst te behalen valt ten opzichte van de standaardinstellingen, maar je kunt ook LED Clear Motion inschakelen. Dit laat de leds van de backlight knipperen, waardoor de afzonderlijke beelden zeer kortstondig vertoond worden. Hierdoor ontstaat er geen motion blur op je netvlies als je ogen over het scherm bewegen. Bewegende beelden zien er dan veel scherper uit. Het nadeel is dat het beeld door het knipperen zeer onrustig wordt en dat de maximale helderheid terugloopt. We maten in deze stand nog altijd een maximale helderheid van 174cd/m²; genoeg voor de lichtomstandigheden in de meeste woonkamers.
Local dimming
/i/2000601898.jpeg?f=imagenormal)
Samsung maakt voor de JS9000 gebruik van een edge lit beeldpaneel, waarbij de backlight-leds aan beide zijkanten van het scherm zijn geplaatst. Door de backlight-leds in groepen op te delen ontstaan er grote zones die afzonderlijk van elkaar gedimd kunnen worden. Als je local dimming inschakelt, door Samsung 'Smart Led' genoemd, merk je dat deze functie zeer opvallend zijn werk doet door de nogal grote zones. Als je bijvoorbeeld naar een film kijkt met ondertitels, zie het beeld vaak helderder worden als er een ondertitel in beeld verschijnt en weer donkerder als de ondertitel weer verdwijnt. Hierom zetten wij local dimming liever uit.
De functie Filmzwart is een slimme feature die gebruikmaakt van local dimming. Als je naar een film kijkt in Cinemascope-formaat, waarbij er geen ondertitels in de zwarte balken boven en onder het beeld zichtbaar zijn, worden de bovenste en onderste local dimming-zones uitgeschakeld, waardoor de zwarte balken mooi donker zijn. De backlight-bleeding waarvan deze tv wat last heeft, wordt zo mooi verhuld en bovendien lijkt het contrast in beeld hierdoor hoger.
Metingen en kalibratie
/i/2000600830.jpeg?f=imagenormal)
De maximale helderheid bedraagt een stevige 448cd/m². Daardoor is de JS9000 in staat om bij veel omgevingslicht een mooi beeld te vertonen en kun je ook overdag bij fel zonlicht nog goed tv-kijken, al moet direct zonlicht op het scherm natuurlijk worden vermeden.
Van alle metingen die we verrichten, is de contrastmeting het meest maatgevend voor de ervaren beeldkwaliteit. Wij meten het contrast volgens de ansi-methode, waarbij we het gemiddelde van acht witte en zwarte vlakken nemen om zo tot de contrastratio te komen. Bij de JS9000 is de contrastratio 3199:1; een nette score voor een lcdtv. Televisies met een oled-scherm scoren op dit vlak aanzienlijk beter en moeten vanwege de hoge prijs van de JS9000 dan ook als serieuze concurrent worden gezien.
De correcte weergave van grijstinten is een goede graadmeter voor de kleurweergave en bovendien zien we bij een grijstintenmeting of de helderheid correct oploopt, zodat er geen details in het beeld verloren gaan. Na de contrastmeting is dit dan ook de belangrijkste graadmeter voor de beeldkwaliteit. We hebben zoals altijd alle presets bekeken en de filmmodus gaf het beste resultaat.
/i/2000600905.png?f=imagenormal)
We zien dat de JS9000 best goed is afgesteld, want de afwijking blijft met een gemiddelde ΔΕ2000 van 2,8 keurig onder de grens van 3 waarboven afwijkingen zichtbaar worden. Ook zien we dat de gemiddelde gamma keurig op 2,2 uitkomt, waardoor subtiele details in beeld behouden blijven.
Na de grijswaarden hebben we de primaire en secundaire kleuren gemeten.
/i/2000600906.png?f=imagenormal)
Gemiddeld genomen is de afwijking met een ΔΕ2000 van 3,0 precies op de grens, maar de afwijking van vooral rood is toch aan de hoge kant.
Kalibratie
We zijn aan de slag gegaan met onze Spectracal C6-colorimeter in combinatie met Calman 5 om de prestaties van de JS9000 te verbeteren. We hadden aan een tweestapskalibratie genoeg om de grijstintenweergave op orde te krijgen. Nadat we het niveau van rood en groen op respectievelijk -2 en -5 hadden gezet en de gamma op -1, kwamen we tot een prima resultaat. Deze correctiewaarden zijn wellicht voor sommige JS9000-bezitters een aardige start om het beeld te verbeteren, maar door individuele verschillen zouden ze ook averechts kunnen werken.
/i/2000600908.png?f=imagenormal)
Met een gemiddelde ΔΕ2000 van 1 benaderen we de perfectie. Als we kijken naar de rgb-grafiek zien we dat de afwijking van IRE100 een tikje hoger ligt, maar ook deze afwijking ligt ruimschoots onder de grens van 3, waarbij de afwijking zichtbaar wordt voor het blote oog.
Om de primaire kleuren strak te krijgen moesten we wat meer moeite doen. Samsung maakt in het color management systeem gebruik van een ongebruikelijke instelmethode, die gebruikmaakt van rgw-waarden, voor de kleuren. Deze methode werkt overigens prima en na wat experimenteren, waarbij we onze voortgang steeds controleerden aan de hand van metingen, kwamen we tot het volgende resultaat.
/i/2000600909.png?f=imagenormal)
We hebben alle afwijkingen tot een zeer acceptabel niveau kunnen terugdringen en met een gemiddelde ΔΕ2000 van 1 zijn we zeer tevreden. De instellingen zoals Samsung ze gebruikt, maken het makkelijk om tot een goed resultaat te komen.
Dci-kleurruimte
/i/2000600910.png?f=imagenormal)
Doordat de s-uhd-modellen gebruikmaken van quantum dots, zijn ze in staat om een groter kleurbereik weer te geven, wat overeenkomt met het dci-p3-kleurbereik zoals dat ook in de bioscoop wordt gebruikt. Je kunt dit grotere kleurbereik inschakelen door het kleurbereik in het menu op Eigen te zetten. Rechts zie je dat vooral groen en rood hierdoor meer verzadiging krijgen. Als je in deze stand gewoon beeldmateriaal bekijkt, zoals hdtv-uitzendingen en blu-rays die volgens de rec709-standaard zijn gemasterd, krijg je simpelweg te veel kleur te zien.
Voorlopig heb je dus niet zoveel aan dit grotere kleurbereik. Daaraan komt aan het einde van dit jaar vermoedelijk een einde als ultra-hd-blu-rays beschikbaar komen. Deze schijfjes zullen waarschijnlijk de nog veel grotere rec2020-kleurruimte gebruiken, waarvoor het grotere bereik van de suhd-modellen van Samsung tekortschiet. Dat is overigens niet gek, want op dit moment bestaat er nog geen techniek waarmee dit grote bereik volledig kan worden weergegeven. We kregen van Samsung een demofilmpje dat met 10bit-kleurdiepte was gemasterd. Het was maar een kort filmpje en het zag er goed uit, maar het verschil met 'gewone' uhd-beelden vonden we gevoelsmatig erg klein. Het was een hdr-filmpje, maar door het doodnormale contrast van de JS9000 was er van een groot dynamisch bereik geen sprake.
Specificaties en fotogalerij
| Categorie |
Televisies |
| Merk |
Samsung |
| Serie |
Series 9 |
| Product |
Samsung Series 9 JS9000 |
| Uitvoering |
65" |
| Schermdiagonaal |
65" |
| Vorm scherm |
Gebogen |
| Resolutie (TV) |
3840x2160 (Ultra-HD) |
| Beeldverhouding |
16:9 |
| HD-specificatie |
Ultra-HD |
| Televisietype |
LCD |
| Backlight |
Led: Edge-lit |
| Local of micro dimming |
Ja |
| Paneelfabrikant |
Samsung |
| 3d-ondersteuning |
Ja |
| 3d-technologie |
Actief |
| Smart-tv |
Ja |
| Smart-tv-besturingssysteem |
Tizen |
| NL/BE-model |
Ja |
| Wifi aanwezig |
Ja 2.4 en 5Ghz |
| Meer informatie |
|
Conclusie
De nieuwe interface, die draait op het Tizen-besturingssysteem, is een flinke stap vooruit, en ziet er fris en verzorgd uit. Het werkt eenvoudig en reageert over het algemeen vrij vlot op commando's. De snelheid is nog niet zo goed als op een moderne smartphone en dus is er nog ruimte voor verbetering, maar je hoeft nooit lang te wachten op de tv. De nieuwe Smart Control-afstandsbediening werkt erg prettig samen met het besturingssysteem, al zullen sommige mensen bij gewoon televisiekijken een voorkeur hebben voor de infraroodafstandsbediening. Deze heeft immers meer knoppen, zodat je bijvoorbeeld kanaalnummers kunt intikken.
Het uiterlijk is strak en de metalen bezels geven de tv een luxe uitstraling, maar sommige details van de afwerking hadden nog wat beter gekund. Zo sluiten de twee delen van de voet niet mooi op elkaar aan en vinden we de plastic afwerking van de voet niet helemaal passen in deze prijsklasse. Ook vinden we het een beetje gierig van Samsung dat je bij zo'n dure tv geen 3d-brillen cadeau krijgt.
Het geluid klinkt goed, dankzij een luidsprekersysteem waarvan de hoge tonen door smalle spleten onder het scherm naar voren worden uitgestraald. Het stereobeeld had nog wel wat beter gekund. Wat beeldkwaliteit betreft zijn we niet helemaal tevreden. Door zijn grote beeldmaat en hoge uhd-resolutie is deze tv zeker in staat om prachtige beelden weer te geven, maar de uniformiteit van de backlight laat te wensen over, waardoor er bij het vertonen van egale beelden duidelijk donkere plekken in het beeld te zien zijn. Ook zien we wat backlight-bleeding, die onder een hoek ernstige vormen aanneemt. Positief punt is de lage inputlag, waardoor het prettig gamen is op deze tv.
Samsung vraagt maar liefst zesduizend euro voor de 65"-versie van de JS9000 en dat is een hoop geld waarvoor je niets minder dan absolute topkwaliteit mag verwachten. Op verscheidene punten weet deze tv dat echter niet waar te maken. De tv is zeker niet slecht en het is geen straf om ernaar te kijken, maar doordat het apparaat meer dan twee keer zoveel moet opbrengen als vergelijkbare televisies, biedt het gewoon niet genoeg waar voor z'n geld.
Eindoordeel
:strip_exif()/i/2000592963.png?f=thumblarge)
:strip_exif()/i/2000601684.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2000601682.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2000601683.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2000601696.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2000601694.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2000601695.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2000601699.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2000601698.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2000601700.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2000601705.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2000601706.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2000601704.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2000553069.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2000553067.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2000553068.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2000601711.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2000601712.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2000601713.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2000601718.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2000601719.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2000602156.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2000602158.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2000602162.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2000602157.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2000602154.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2000602152.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2000602153.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2000602160.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2000602155.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2000602159.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2000602161.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2000602163.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2000602164.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2000602165.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2000602167.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2000602168.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2000602151.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2000592964.png?f=thumbmedium)
/u/32637/crop677ea9d840dae_cropped.png?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/122857/Ed.jpg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/55093/UPpharoah.jpg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/109762/crop63cfada0dde8a_cropped.jpg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/376274/barb.jpg?f=community){kind=small}
/u/92525/me.png?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/98843/tmpgeel601.jpg?f=community){kind=small}
. (Alhoewel de feitelijke waardaling in euro's van een Ferrari natuurlijk wel hoger is.)
/u/268859/tweakers.png?f=community){kind=small}
:strip_exif()/u/54579/Static.gif?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/384957/image.jpg?f=community){kind=small}
/u/157530/mandrakeTM2.png?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/63985/Image1.jpg?f=community){kind=small}
/u/416523/fotos_in_de_cloud_android.png?f=community){kind=small}
/u/202771/naamloos.JPG?f=community){kind=small}
/u/12612/crop65b399f21bc43_cropped.png?f=community){kind=small}
:strip_exif()/u/447317/crop5e9f33b668c3d_cropped.gif?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/666158/crop57d2a9ddb54bb.jpeg?f=community){kind=small}
:strip_exif()/u/40272/wim2.gif?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/292410/dr.jpg?f=community){kind=small}
(al zou zonder wenselijk zijn...)
:strip_icc():strip_exif()/u/378936/crop689e60d837b65_cropped.jpg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/253641/crop686f9cec6f8b1_cropped.jpg?f=community){kind=small}
/u/117810/cupcake2.png?f=community){kind=small}
:fill(white)/i/2000601114.jpeg?f=imagegallery){kind=link}
