Iene miene mutte
Iene miene mutte
Zo moet het bijna voelen als je een videokaart gaat kopen: iene miene mutte. Niet alleen hebben AMD en Nvidia tal van verschillende modellen met lastig te begrijpen namen, er zijn ook nog eens tal van fabrikanten die de videokaarten aanpassen of proberen te verbeteren. Vandaag nemen we drie GTX 650 Ti Boost videokaarten onder de loep. Deze kaarten zijn sneller dan de gebruikelijke GTX 650 Ti, maar langzamer dan de GTX 660. Volgens Nvidia zijn de videokaarten bij uitstek geschikt voor niet al te veeleisende gamers die de nieuwste games op 1920x1080 pixels willen spelen.
De GTX 650 Ti Boost heeft de HD 7790 en de HD 7850 2GB als concurrentie. De HD 7790 is net iets goedkoper, terwijl de HD 7850 2GB bijna hetzelfde kost. Verdient elke videokaart zijn eigen plekje of heeft er een de voorkeur? En welke fabrikant maakt de beste uitvoering? In deze review nemen exemplaren van Asus, MSI en EVGA het tegen elkaar op. We verwachtten dat de prestaties dicht bij elkaar zullen liggen. De prestaties van de koelers hebben we echter nauwgezet onder de loep genomen.
/i/1366841260.jpeg?f=imagenormal)
GTX 650 Ti Boost - EVGA
We ontvingen een GTX 650 Ti Boost van Asus, MSI en EVGA. We trappen af met EVGA, dat er zoals gebruikelijk voor koos om enkel de kloksnelheden aan te passen en de koeler te laten voor wat hij is. Overigens zijn we daar wel blij mee, omdat EVGA's GTX 650 Ti Boost de enige in deze test is met een uitlaatkoeler, terwijl de kaarten van Asus en MSI de warme lucht vrolijk in de behuizing dumpen.
EVGA
EVGA klokte de gpu over van 980MHz naar 1072MHz, een verhoging van net geen tien procent. De boost clock werd op 1137MHz ingesteld, in plaats van 1033MHz. Het geheugen tikt op de gebruikelijke 6008MHz. Wat ons betreft had EVGA zich daarmee kunnen onderscheiden van de concurrentie, die vaak ook nalaat het geheugen een kleine boost te geven./i/1366840805.jpeg?f=imagenormal)
| Nvidia GTX 650 Ti Boost | EVGA Ti Boost |
Cuda-cores |
768 |
768 |
Texture units |
64 |
64 |
Klokfrequentie gpu |
980MHz |
1072MHz |
Boost clock |
1033MHz |
1137MHz |
Gddr5-snelheid |
6008MHz |
6008MHz |
Geheugenbus |
192bit |
192bit |
Productieprocédé |
28nm |
28nm |
GTX 650 Ti Boost - Asus
Asus voorzag zijn GTX 650 Ti Boost van de DirectCU II-koeler, zoals Asus die al tijden inzet voor zijn midrange-videokaarten. De II staat voor het aantal ventilators, twee dus, die de heatsink koelen. DirectCU staat op zijn beurt weer voor het feit dat de heatpipes direct contact maken met de gpu, wat volgens Asus effectiever is. Over het algemeen presteert de koeler goed en we hebben dan ook redelijk hoge verwachtingen.
Ook Asus verhoogde de kloksnelheden, maar niet zo overtuigend als EVGA deed. Zo doet de gpu zijn werk op 1020MHz in plaats van 980MHz, terwijl de boost clock op 1085MHz werd ingesteld, 52MHz hoger dan gebruikelijk. Het geheugen tikt ook bij Asus op de door Nvidia vastgestelde snelheid van 6008MHz.
/i/1366840804.jpeg?f=imagenormal)
| Nvidia GTX 650 Ti Boost | Asus Ti Boost |
Cuda-cores |
768 |
768 |
Texture units |
64 |
64 |
Klokfrequentie gpu |
980MHz |
1020MHz |
Boost clock |
1033MHz |
1085MHz |
Gddr5-snelheid |
6008MHz |
6008MHz |
Geheugenbus |
192bit |
192bit |
Productieprocédé |
28nm |
28nm |
GTX 650 Ti Boost - MSI
MSI stuurde een Twin Frozr-exemplaar op, dat eveneens een zelf ontworpen koeler heeft en in het verleden afwisselend presteerde. De Twin Frozr III-koeler beschikt over drie heatpipes en twee fans, die in tegengestelde richting kunnen draaien om stof weg te blazen. De kloksnelheden bedragen 1033MHz en 1098MHz voor respectievelijk de gpu en de boost clock. Net zoals EVGA en Asus liet MSI het geheugen ongemoeid, dat dus op 6008MHz zijn werk doet./i/1366840806.jpeg?f=imagenormal)
| Nvidia GTX 650 Ti Boost | MSI Ti Boost |
Cuda-cores |
768 |
768 |
Texture units |
64 |
64 |
Klokfrequentie gpu |
980MHz |
1033MHz |
Boost clock |
1033MHz |
1098MHz |
Gddr5-snelheid |
6008MHz |
6008MHz |
Geheugenbus |
192bit |
192bit |
Productieprocédé |
28nm |
28nm |
Testsysteem
Vorig jaar hebben we een nieuw testsysteem op basis van Intels Sandy Bridge E-cpu's en de X79-chipset in gebruik genomen. Van Intel kregen we een Core i7 3960X-cpu, die in een Asus Rampage IV Extreme-moederbord werd gestoken. Deze cpu werd naar 4,3GHz overgeklokt en wordt met de standaardwaterkoeler van Intel op temperatuur gehouden. Verder gebruikten we 8GB op 1600MHz geklokt ddr3-geheugen, een Kingston Sandforce 2281-ssd van 240GB en een Corsair AX750W Gold-voeding. Alle hardware werd op een benchtable van CoolerMaster gemonteerd.
Testsysteem | |
Moederbord |
Asus RoG Rampage IV Extreme |
Processor |
Intel Core i7 3960X |
Geheugen |
Kingston KHX1600C9D3K4/8GX |
Ssd |
Kingston HyperX 240GB |
Videokaarten |
Sapphire HD 7790 HD 7770 HD 7850 Asus GTX 660 GTX 650 Ti
|
Koeler |
Intel Thermal Solution RTS2011LC |
Voeding |
Corsair Professional Gold AX750 |
We streven ernaar om altijd de nieuwste drivers te gebruiken en als er bètadrivers zijn gebruikt, vermelden we dat.
Als benchmarks kozen we de games Battlefield 3, Alien vs. Predator, DiRT: Showdown, Sleeping Dogs, The Witcher 2, Shogun 2: Total War, Far Cry 3 en Crysis 3. Van deze games werden, voor zover beschikbaar, alle patches geïnstalleerd. Waar mogelijk werden de interne benchmarks van de games gebruikt.
Elke game is getest met een Dell U3011-beeldscherm op de resolutie 1920x1080 pixels. De instellingen verschillen per game en worden daarom telkens vermeld. In principe wordt altijd anti-aliasing toegepast, tenzij dit resulteert in onspeelbaar lage framerates. Hetzelfde geldt voor sommige in-game-instellingen, die naar beneden worden bijgesteld als de videokaart anders onvoldoende fps produceert. Ook wordt altijd 16x af toegepast. Bij games die dat niet ondersteunen, wordt deze instelling afgedwongen met behulp van AMD's Catalyst Control Center of Nvidia's Control Panel.
In AMD's CCC staat adaptive aliasing op multisampling en is mipmapping op de hoogste kwaliteit ingesteld. In Nvidia's Control Panel staat de anti-aliasing-transparancy-modus op multisampling en is de texture-kwaliteit op 'quality' ingesteld.
3DMark en Unigine
De opvolger van 3DMark 11 zag in februari eindelijk het levenslicht. Na 3DMark 05, 06, Vantage en 11, zijn we weer terug bij af, met simpelweg 3DMark. De Windows-versie is sinds enige tijd te downloaden, maar de langverwachte iOS-, Android- en RT-versies laten nog steeds op zich wachten. Gelukkig hebben we aan de Windows-versie genoeg. We maken gebruik van het FireStrike-onderdeel en dan de niet-extreme uitvoering. Wij noteren de gpu-score, aangezien de cpu-score voor ons weinig nut heeft, terwijl die wel in de algehele score is verwerkt.
We zien zowaar verschil tussen de videokaarten; de EVGA met de hoogste kloksnelheid staat dan ook bovenaan.
Unigine Heaven 4.0
Ook Unigine Heaven kreeg een nieuw versienummer opgeplakt. Tegenwoordig maken we dan ook gebruik van versie 4.0. De benchmark blijft echter nagenoeg onveranderd. De manier waarop de score wordt berekend werd wel veranderd, dus alle kaarten zijn opnieuw getest.
Ook nu staat EVGA's kaart bovenaan, terwijl die van MSI en Asus op gepaste, maar kleine afstand volgen.
Battlefield 3 & Shogun 2
Battlefield 3 is niet alleen een van de mooiste shooters, het is ook een van de meest veeleisende. Uiteraard is het vooral in de multiplayer-modus van belang dat de framerates zo hoog mogelijk zijn. We hebben de kaarten getest op de hoogste instellingen, inclusief 4x aa en 16x af.
Battlefield 3 - 1920x1080 - Ultra |
Videokaart | Minimum- / gemiddelde framerate in fps, hoger is beter |
GTX 660 |
******
+
**
34,8 / 47,5 |
GTX 650 - EVGA |
*****
+
**
31,8 / 42,1 |
GTX 650 - MSI |
*****
+
**
29,0 / 39,7 |
GTX 650 - Asus |
*****
+
**
29,3 / 39,5 |
HD 7850 |
*****
+
**
29,0 / 38,0 |
HD 7790 - Asus |
****
+
*
25,6 / 32,2 |
GTX 650 Ti |
***
+
*
20,3 / 27,8 |
HD 7770 |
***
+
*
17,5 / 23,9 |
De EVGA is de kaarten van MSI en Asus ook in Battlefield 3 te snel af. De HD 7850 kan de GTX 650 Ti Boost-kaarten nog aardig bijhouden, hoewel EVGA's kaart een klein gat weet te slaan.
Shogun 2: Total War
Het strategiespel Shogun 2: Total War gebruikt enkele DirectX 11-technieken en weet de gpu's daarmee behoorlijk op de proef te stellen. Het verlagen van de instellingen naar High doet overigens wonderen voor de framerates, zonder dat je al te veel op de graphics hoeft in te leveren.
Shogun 2: Total War - 1920x1080 - Ultra |
Videokaart | Minimum- / gemiddelde framerate in fps, hoger is beter |
GTX 660 |
******
+
**
35,0 / 45,2 |
GTX 650 - EVGA |
*****
+
**
26,0 / 37,2 |
GTX 650 - MSI |
*****
+
**
26,3 / 36,5 |
GTX 650 - Asus |
****
+
**
25,0 / 35,4 |
HD 7850 |
****
+
**
21,0 / 29,4 |
HD 7790 - Asus |
***
+
**
19,0 / 27,6 |
GTX 650 Ti |
***
+
*
20,0 / 27,0 |
HD 7770 |
***
+
*
15,0 / 20,5 |
In Shogun zijn de verschillen tussen de Boost-kaarten iets kleiner. De HD 7850 is hier overigens geen partij voor de Nvidia-kaarten.
Sleeping Dogs & Crysis 3
Het nieuwe actie-en-avonturenspel Sleeping Dogs maakt volop gebruik van DirectX 11. We draaiden de ingebouwde benchmark met alle instellingen op maximaal; alleen anti-aliasing stond op High in plaats van Extreme.
Sleeping Dogs - 1920x1080 - Ultra |
Videokaart | Minimum- / gemiddelde framerate in fps, hoger is beter |
GTX 660 |
*****
+
***
38,6 / 58,7 |
HD 7850 |
*****
+
***
36,4 / 53,6 |
GTX 650 - EVGA |
*****
+
***
34,0 / 52,7 |
GTX 650 - MSI |
*****
+
***
34,0 / 52,5 |
GTX 650 - Asus |
****
+
***
31,9 / 50,1 |
HD 7790 - Asus |
****
+
**
32,7 / 47,4 |
GTX 650 Ti |
***
+
**
24,7 / 37,5 |
HD 7770 |
***
+
**
23,2 / 33,7 |
In Sleeping Dogs laat eigenlijk alleen de GTX 650 Ti Boost van Asus het afweten. Die van EVGA en MSI zijn zeer aan elkaar gewaagd, hoewel ze beide de HD 7850 voor zich moeten dulden.
Crysis 3
Crysis 3 is een nieuwe toevoeging aan onze benchmarksuite en behoeft amper introductie. Het is het mooiste spel op de markt, maar ook het meest veeleisende. Een GTX 680 of HD 7970 GHz Edition is nodig om het spel op 1920x1080 beeldpunten te kunnen draaien met de hoogste instellingen. Het verlagen van de instellingen doet echter wonderen en dan ziet Crysis 3 er nog steeds prachtig uit.
Crysis 3 - 1920x1080 - Very High |
Videokaart | Minimum- / gemiddelde framerate in fps, hoger is beter |
GTX 660 |
******
+
**
28,0 / 35,5 |
GTX 650 - EVGA |
******
+
**
25,0 / 31,2 |
GTX 650 - MSI |
******
+
*
25,0 / 30,9 |
GTX 650 - Asus |
*****
+
*
24,0 / 29,9 |
HD 7850 |
****
+
*
20,0 / 25,3 |
HD 7790 - Asus |
****
+
**
16,0 / 24,7 |
GTX 650 Ti |
***
+
*
15,5 / 20,6 |
HD 7770 |
***
+
*
12,0 / 16,9 |
Ook in Crysis 3 staat EVGA bovenaan, maar de marge is minimaal. De HD 7850 is hier weer een stuk langzamer dan in Sleeping Dogs het geval was.
Far Cry 3 & AvP
Far Cry 3 is net als Crysis 3 een nieuwe toevoeging aan onze benchmarksuite. Tot het moment waarop Crysis 3 uitkwam, was Far Cry 3 het mooiste spel en bijna net zo veeleisend als Crysis 3. We testen het spel met de instellingen op de hoogste stand, waaronder 4x aa. Hoe we het spel testen, kun je in onze hardwaretest van Far Cry 3 lezen.
Far Cry 3 - 1920x1080 - Ultra |
Videokaart | Minimum- / gemiddelde framerate in fps, hoger is beter |
GTX 660 |
*******
+
*
30,0 / 35,3 |
GTX 650 - EVGA |
******
+
*
26,3 / 30,4 |
GTX 650 - MSI |
******
+
*
25,0 / 29,5 |
GTX 650 - Asus |
*****
+
*
24,5 / 28,8 |
HD 7850 |
*****
+
*
20,7 / 25,8 |
HD 7790 - Asus |
****
+
*
16,0 / 21,4 |
GTX 650 Ti |
****
+
*
16,7 / 20,3 |
HD 7770 |
***
+
*
13,0 / 16,9 |
We zien in Far Cry 3 opnieuw de EVGA-kaart de ranglijst aanvoeren. De hogere kloksnelheid blijft zichzelf bewijzen. Ten opzichte van de HD 7850 is de GTX 650 Ti Boost maar liefst 20 procent sneller, terwijl het verschil met de HD 7790 rond de 50 procent bedraagt.
Alien vs. Predator
AvP is een van de oudste spellen in onze benchmarksuite, maar nog steeds behoorlijk veeleisend. We hopen het in de nabije toekomst te kunnen vervangen door Metro: Last Light.
Alien vs. Predator - 1920x1080 - High - 2x aa |
Videokaart | Minimum- / gemiddelde framerate in fps, hoger is beter |
GTX 660 |
*****
+
***
33,5 / 55,1 |
GTX 650 - EVGA |
****
+
***
29,7 / 49,2 |
GTX 650 - MSI |
****
+
***
28,3 / 47,7 |
GTX 650 - Asus |
****
+
***
28,0 / 46,6 |
HD 7850 |
****
+
***
27,0 / 45,5 |
HD 7790 - Asus |
***
+
**
23,0 / 36,9 |
GTX 650 Ti |
***
+
**
18,5 / 31,9 |
HD 7770 |
**
+
**
16,0 / 27,5 |
In AvP zien we de gebruikelijke rangorde, met de EVGA stijf bovenaan. De HD 7850 kan de Boost-kaarten nu overigens vrij goed bijbenen.
DiRT: Showdown & The Witcher 2
DiRT: Showdown is het nieuwste racespel van Codemasters. Het heeft de EGO-engine, die Codemasters voor al zijn racespellen gebruikt, als basis, inclusief GRID 2, dat over enige tijd moet uitkomen. Alle instellingen staan op de hoogst mogelijke stand, maar Global Illumination en Enhanced Lighting staan uit.
DiRT: Showdown - 1920x1080 - Ultra - 4x aa |
Videokaart | Minimum- / gemiddelde framerate in fps, hoger is beter |
GTX 660 |
******
+
**
69,8 / 85,2 |
HD 7850 |
******
+
**
65,5 / 80,8 |
GTX 650 - EVGA |
******
+
*
61,8 / 74,7 |
HD 7790 - Asus |
*****
+
**
57,7 / 72,6 |
GTX 650 - MSI |
******
+
*
59,5 / 70,9 |
GTX 650 - Asus |
*****
+
*
58,4 / 70,7 |
HD 7770 |
****
+
*
46,0 / 56,2 |
GTX 650 Ti |
****
+
*
44,1 / 53,8 |
In DiRT presteren alle geteste videokaarten erg goed en de verschillen lijken daardoor ook groter. De HD 7790 nestelt zich overigens tussen de GTX 650 Ti Boost-kaarten in, een teken dat DiRT goed draait op AMD-kaarten.
The Witcher 2
The Witcher 2 is opgenomen om wat variatie in onze benchmarksuite te hebben. Waar ontwikkelaar Bethesda Softworks enkele jaren geleden de toon voor rpg's zette, is het nu The Witcher 2 dat grafisch voor de muziek uitloopt. Alle instellingen staan zo hoog mogelijk, maar übersampling staat uit.
The Witcher 2 - 1920x1080 - Ultra |
Videokaart | Minimum- / gemiddelde framerate in fps, hoger is beter |
GTX 660 |
******
+
**
37,2 / 48,3 |
HD 7850 |
*****
+
***
30,0 / 46,7 |
GTX 650 - EVGA |
*****
+
**
30,3 / 44,1 |
GTX 650 - MSI |
*****
+
**
31,0 / 42,9 |
GTX 650 - Asus |
*****
+
**
29,0 / 40,5 |
HD 7790 - Asus |
****
+
**
26,0 / 39,8 |
GTX 650 Ti |
****
+
*
23,7 / 30,9 |
HD 7770 |
***
+
**
20,0 / 28,5 |
De benchmark die we gebruiken voor The Witcher 2 is een beetje wispelturig en we zien dan ook licht uiteenlopende minima. Wat het gemiddelde aantal fps betreft staat de EVGA-kaart echter nog steeds bovenaan.
Energieverbruik
We hebben het energieverbruik van het hele systeem gemeten aan het stopcontact. Het onbelaste systeem gaf enkel de Windows-desktop weer, op één scherm.
Wat idle-verbruik betreft ontlopen de videokaarten elkaar nauwelijks.
Met behulp van Furmark vebruikt het hele systeem nog geen 300W. EVGA's kaart is wel het hongerigst, wat niet vreemd is, gezien de prestaties.
In-game is de Asus-kaart opnieuw het zuinigst, terwijl de kaarten van MSI en EVGA praktisch evenveel verbruiken. Dat is enigzins vreemd, omdat de MSI-kaart over alle games genomen iets minder snel is.
Geluid
Naast het energieverbruik hebben we ook de geluidsproductie in kaart gebracht. De geluidsproductie is gemeten op een afstand van 20cm, in een afgesloten ruimte met een omgevingsgeluid van 31 tot 31,5dBA.
Alle drie de videokaarten zijn onhoorbaar als ze niets te doen hebben. Vooral voor de kaart van EVGA is dat een goede prestatie, iets waar AMD nog wat van kan leren met de HD 7770 en HD 7850.
Belast blinkt met name MSI's GTX 650 Ti Boost uit, de kaart is verreweg het stilst. De ventilators gaan amper harder draaien. De kaarten van Asus en EVGA doen weinig voor elkaar onder, maar dat maakt wel dat de kaart van Asus teleurstelt. Deze heeft immers ook een openluchtkoeling, terwijl die van EVGA alle warme lucht in ieder geval de kast uit zal blazen.
Kijken we naar de temperatuur van de gpu's als ze belast worden, dan zien we dat MSI de gpu ook nog eens het koudst weet te houden, op de voet gevolgd door de kaart van Asus. Dat de EVGA relatief stil blijft, heeft als nadeel dat de gpu behoorlijk warm wordt. Overigens is 81°C geen absurd hoge temperatuur voor een gpu, dus is het niets om je zorgen over te maken.
Maximale geluidsproductie
Als laatste kijken we nog naar de geluidsproductie als we de ventilators op 100 procent zetten. Die van EVGA wilde overigens op maximaal 74 procent volgens de software, maar waarschijnlijk is dat het maximum voor de koeler.
MSI's koeler kan in theorie een hoop herrie produceren, net zoals die van EVGA. De koeler van Asus maakt het minder bont en zoals verwacht presteert de DirectCU II-koeler op de GTX 650 Ti Boost bijna hetzelfde als die op de HD 7790 van Asus.
Conclusie
Drie fabrikanten deden ons een GTX 650 Ti Boost toekomen, elk met een andere koeler en verschillende kloksnelheden voor de gpu en de boost clock. EVGA's kaart is het minst imposant, met zijn standaardkoeler, maar weet wel de beste prestaties neer te zetten. Aangezien de drie kaarten bijna hetzelfde kosten, levert de EVGA's GTX 650 Ti Boost de beste prestaties voor zijn geld. Dan heb je echter geen speciale koeler zoals MSI en Asus die aanbieden.
Wat dat betreft is de keuze ook snel gemaakt. MSI's koeler is een stuk stiller dan die van Asus, terwijl de prestaties elkaar weinig ontlopen. Asus stelt dan ook enigszins teleur, met een koeler die minder goed presteert dan we hadden verwacht. De koeler krijgt dan ook minder sterren dan die van EVGA, omdat de openluchtkoeling niet beter presteert dan die van EVGA, die alle warme lucht netjes de kast uitblaast.
Kijken we met een schuin oog naar de HD 7850, de directe concurrent van de GTX 650 Ti Boost, dan moeten we concluderen dat de overgeklokte GTX 650 Ti Boost-kaarten iets sneller zijn. Voor 160 euro kun je overigens ook een overgeklokte HD 7850 van Club3D kopen, met speciale koeler, en dan ligt het er maar net aan of je voorkeur uitgaat naar Nvidia of AMD.
Wie aan een GTX 650 Ti of een HD 7790 denkt, kan er wat ons betreft beter 20 euro bijleggen voor de GTX 650 Ti Boost. Die heeft net dat beetje extra power waardoor veel spellen met hogere instellingen gespeeld kunnen worden.