Inleiding
Tweakers zijn een stuk kritischer dan de doorsnee consument. Bij elk artikel over nieuwe laptops is de kritiek niet van de lucht als de resolutie niet minstens 1600x900 pixels bedraagt, en bij notebooks met een schermdiagonaal van 15,4" of meer willen onze bezoekers minstens een full-hd-paneel. Verder nemen de laptopliefhebbers geen genoegen met tn-panelen: deze veelgebruikte beeldschermtechnologie biedt immers geen beste kijkhoeken.
Deze kritiek komt niet uit de lucht vallen: laptopgebruikers hebben de afgelopen jaren met lede ogen moeten toezien hoe tabletkopers verwend werden met ips-schermen en hoe rap de resoluties van de kleine tabletschermen die van laptopschermen zijn gaan evenaren. Gelukkig lijken de fabrikanten ondertussen wakker te zijn geschud. Zo langzamerhand is 1600x900 pixels de nieuwe standaard voor 13,3"-laptops aan het worden en voor 15,4"-laptops komt 1920x1080 steeds vaker voor. Ook hebben onder meer Sony, Samsung en Asus inmiddels notebooks met ips- of verwante schermen uitgebracht.
Eén fabrikant heeft inmiddels een laptop geproduceerd met de overtreffende trap in schermresolutie. Het 15,4"-scherm van de MacBook Pro Retina toont maar liefst 2880x1800 pixels, en dat is niet het enige punt waarop de nieuwe Pro grenzen verlegt. Zo is de behuizing platter, zonder dat daarvoor concessies aan de rekenkracht zijn gedaan. Voor ons is er dus reden te over om dit apparaat eens aan een grondige test te onderwerpen.
Uiterlijk en indruk
De MacBook Pro Retina is onmiskenbaar een MacBook Pro. De aluminium unibody-behuizing is vrijwel volledig mat zilverkleurig en op de achterkant van het scherm prijkt de oplichtende witte appel. Opvallend is dat Apple niet meer de tekst 'MacBook Pro' onderaan het scherm zet. Mogelijk omdat de schermranden wat dunner zijn geworden.
/i/1340276680.jpeg?f=imagenormal "Apple MacBook Pro 15\" Retina 2012")
Ondanks de gelijkenissen is de behuizing flink gewijzigd. Zo zijn de lengte en breedte iets afgenomen ten opzichte van de standaard MacBook Pro 15". Het grootste verschil is echter de dikte: de nieuweling is slechts 1,8 centimeter dik en dat is even dik als de achterkant van een MacBook Air, en ook even dik als de behuizing van de andere MacBook Pro's – minus hun scherm. Ook het gewicht is flink afgenomen: de MacBook Pro Retina weegt met 2,01kg zelfs minder dan de MacBook Pro 13". Hoewel we hiermee nog steeds niet van een lichtgewicht kunnen spreken en 15,4"-laptops per definitie niet de meest draagbare notebooks zijn, is het verschil goed merkbaar. De Retina pak je een stuk makkelijker op dan zijn reguliere evenknie.
| | MacBook Pro 15" Retina | MacBook Pro 15" | MacBook Pro 13" |
|---|
| Dikte |
1,8cm |
2,41cm |
2,41cm |
| Breedte |
35,89cm |
36,4cm |
32,5cm |
| Diepte |
24,71cm |
24,9cm |
22,7cm |
| Gewicht |
2,01kg |
2,46kg |
2,04kg |
De afgenomen dikte is niet ten koste gegaan van de rigiditeit. Zoals we al bij de MacBook Air zagen, maken het unibody-ontwerp en het gebruik van aluminium het mogelijk om een behuizing zeer dun te maken, terwijl deze toch stevig aanvoelt. Ook de afwerking is uitstekend, zoals we van Apple gewend zijn. Alle onderdelen zijn goed bevestigd, nergens treffen we kieren of slecht aansluitende delen aan.
Het toetsenbord is zwart en is identiek aan dat van andere MacBooks. De toetsen hebben een vrij korte travel, en daar moet je van houden, maar voelen niet goedkoop aan. Apple heeft ruimte voor toetsenbordverlichting gevonden en eigenlijk kan een Pro-notebook ook niet zonder. Ten opzichte van de andere Pro's is de rechterknop bovenaan gewijzigd: dit is nu de aan- en uitknop in plaats van de eject-knop voor de optische drive. Bij de MacBook Air was Apples traditionele ronde aan-uitknop overigens ook al naar het keyboard verplaatst. Het touchpad is nog steeds het grote aanraakgevoelige oppervlak van glas, met multitouchmogelijkheden die wat ons betreft nog niet door de concurrentie zijn overtroffen.
Aan de linkerkant zien we een nieuwe versie van de MagSafe-connector, die dunner en langwerpiger is gemaakt. De nieuwe aansluiting is niet compatibel met de oude, maar voor tien euro is bij Apple een MagSafe-naar-MagSafe2-adapter te koop. Ook de MacBook Air is met de nieuwe voedingsconnector uitgerust, maar de overige MacBook Pro's zijn vreemd genoeg nog voorzien van de oude MagSafe-aansluiting. Een nadeel van de nieuwe versie is dat de kabel haaks op de aansluiting staat. De 'oude' is er in de lengte aan bevestigd, wat minder ruimte in beslag neemt.
Aan beide zijkanten, onder de randen, treffen we drie sleuven aan, waarachter zes smalle intakes voor frisse lucht schuilgaan. Deze zijn erg smal, maar er zit geen filter achter en er zou dus stof door kunnen worden aangezogen. De kieren zorgen volgens Apple overigens wel voor een verbetering van de audioweergave.
De speakers, die links en rechts van het toetsenbord onder fijnmazige roosters zijn weggewerkt, zijn beter dan de gemiddelde laptopspeaker. Ze zijn echter niet zo goed als de gespecialiseerde oplossingen van bedrijven als JBL, Beats Audio, DynAudio, Bang&Olufsen, die we in notebooks van onder meer Samsung, HP, MSI en Asus aantreffen. Onder het rooster van de linkerspeaker zit tot slot een tweetal microfoons met ondersteuning voor noise cancellation.
Schermen met de resolutie
Het unique selling point van de MacBook Pro Retina is, uiteraard, de display. 'Retina' is Apples marketingterm die duidelijk moet maken dat de resolutie van een scherm zo hoog is, dat je de afzonderlijke pixels vanaf de gemiddelde gebruiksafstand niet meer kunt onderscheiden.
Het zou omslachtig zijn geweest om versies te maken voor een groot aantal verschillende pixeldichtheden. Apple standaardiseert daarom op twee dichtheden: standaard dpi en Retina, waarbij retina in de hoogte en breedte het dubbele aantal pixels heeft. Backwards-compatibiliteit met oude software kan eenvoudig behouden worden. De pixels in oude applicaties worden twee keer zo groot weergegeven en zien er daardoor weer even groot uit als op een beeldscherm met een standaard pixeldichtheid. Voor de iPhone kwam Apple daarom op een resolutie van 640x960 beeldpunten uit, en het Retina-scherm van de iPad telt 2048x1536 pixels.
Apple gaat bij laptops uit van een kijkafstand van ongeveer 45 centimeter. Op die afstand zou een pixeldichtheid van 220ppi genoeg zijn om de afzonderlijke beeldpunten niet meer van elkaar te kunnen onderscheiden. Bij de schermdiagonaal van 15,4 inch komt de verdubbeling van de horizontale en verticale verdubbeling van de resolutie van 1440x900 uit op 2880x1800 pixels.
De MacBook Pro Retina-display biedt met de standaard instellingen een desktop die werkruimte biedt van een conventioneel 1440x900 scherm. De werkelijke resolutie van het beeldscherm is 2880x1800 pixels. In Retina-geoptimaliseerde applicaties worden user interface-elementen en typografie met een vier keer zo groot aantal pixels weergegeven.
Apple heeft tot nu toe Mail, Calendar, Adress Book, Safari, iTunes, iPhoto, iMovie, Aperture en Final Cut Pro geoptimaliseerd. Volgens de fabrikant werken Adobe en andere fabrikanten ook aan aangepaste versies van hun programma's. Daarnaast moeten websites aangepast worden, want logo's en afbeeldingen in lage resolutie of met flinke compressie zien er niet mooi uit. Apple is ervan overtuigd dat websitemakers de weergave aan de hogere resoluties gaan aanpassen, maar dit lijkt vooral op korte termijn een wel heel optimistische gedachte.
Wat direct opvalt bij het gebruik van de MacBook Pro met Retina-beeldscherm is dat het beeld weliswaar erg scherp is maar letters en user interface-elementen ook erg groot worden weergegeven. Een werkruimte van 1440x900 op een 15 inch beeldscherm is niet riant te noemen en dat heeft Apple zelf ook ingezien. Naast het Retina-equivalent van 1440x900 kan er een werkruimte van 1680x1050 of 1920x1200 pixels gekozen worden in de beeldscherminstellingen.
Veel gebruikers zullen ondanks Apples advies voor 1440x900 pixels toch voor hogere resoluties willen kiezen, omdat je hiermee veel meer informatie op je scherm kwijt kunt. Zowel onder OS X als met een Windows 7-installatie hebben we de volledige resolutie van 2880x1800 beeldpunten kunnen gebruiken. Dan is meteen duidelijk waarom Apple de resolutie schaalt: de teksten zijn weliswaar leesbaar, maar eigenlijk te klein om ermee te kunnen werken. Tekst lijkt in Windows 7 op de maximale resolutie overigens iets beter leesbaar dan in Mac OS X.
:fill(white)/i/1340310579.jpeg?f=thumblarge)
:fill(white)/i/1340310580.jpeg?f=thumblarge)
Resolutie van 2880x800 in Mac OS X en Windows 7, download de originele afbeeldingen respectievelijk hier en hierEr zijn echter genoeg toepassingen te bedenken waarbij je de volledige resolutie wilt kunnen gebruiken, zoals bij foto- en videobewerking en games. De Mac OS X-versie van StarCraft II bleek bijvoorbeeld gewoon op de maximale resolutie gespeeld te kunnen worden. Als we de de settings bij deze resolutie op Ultra zetten, zakte de framerate echter regelmatig tot onder de 17fps.
Waarom noemt Apple de resolutie van 1440x900 nu Best for Retina? Bij de keuze voor 1680x1050 of 1920x1200 pixels in de beeldscherminstellingen wordt de desktop gerenderd op een resolutie van respectievelijk 3360x2100 en 3840x2400 pixels en achteraf teruggeschaald naar de eigenlijke resolutie van het beeldscherm. Bij het terugschalen moet een raster van 3360x2100 of 3840x2400 pixels omgezet worden naar een kleiner raster van 2880x1800 pixels. Om het grotere aantal pixels in het originele raster in een kleiner raster te krijgen zullen de kleuren van twee aangrenzende pixels in het originele beeld soms gemiddeld worden naar een enkele pixel in het nieuwe beeld. Dit levert een verlies van scherpte op die vooral zichtbaar is in de weergave van typografie. Pixels die zich bevinden op de grens tussen zwart en wit worden grijs. Een geoefend oog kan de zachtere randen rond letters van dichtbij waarnemen. Het zal per persoon verschillen of de kleine afname van scherpte als storend wordt ervaren. In ieder geval bevat het beeld op de geschaalde resoluties nog steeds twee tot drie keer zoveel informatie als een native 1680x1050- of 1920x1200-beeldscherm.
In de onderstaande uitvergrotingen van screenshots van een tekst op een normaal beeldscherm en het Retina-scherm in de MacBook Pro is de enorme verbetering zichtbaar van de scherpte waarmee letters weergegeven worden.
Het is niet mogelijk om screenshots te maken van de anti-aliasing die plaatsvindt bij het terugschalen van de 1680x1050 en 1920x1200 resoluties. We hebben daarom gebruikgemaakt van een macrolens om het effect in beeld te vangen. De eerste van de onderstaande foto's werd gemaakt op de Best for Retina-resolutie. Horizontale en verticale randen van letters zijn scherp en zachte randen zien we alleen in ronde en diagonale vormen. In de tweede foto, die werd gemaakt op 1680x1050, is er al enige anti-aliasing zichtbaar op de horizontale grenzen van de letters. Op 1920x1200 is dit effect nog sterker en zijn vooral de horizontale overgangen tussen de zwarte letters en de witte achtergrond behoorlijk soft geworden. De letters bevatten nog steeds veel meer detail dan die in de eerste van de bovenstaande screenshots, maar het verlies van scherpte is desalniettemin jammer.
De anti-aliasing artefacten maken de 1680x1050 en 1920x1200 resoluties ongeschikt voor webdesigners en andere gebruikers die pixelperfecte ontwerpen maken in programma’s zoals Photoshop. Een zwarte horizontale lijn van één pixel hoog in een niet Retina-geoptimaliseerde applicatie wordt op 1920x1200 weergegeven als een zwarte en donkergrijze lijn van ieder één pixel hoog. Anti-aliasing effecten in bijvoorbeeld iconen die zijn teruggeschaald van een groter origineel kunnen slecht beoordeeld worden omdat het beeldscherm zijn eigen scaling en anti-aliasing loslaat bovenop de bewerking die door Photoshop wordt gedaan.
Op 1440x900 speelt het bovenstaande probleem niet omdat alle pixels in niet Retina-geoptimaliseerde applicaties exact twee keer zo hoog en breed worden weergegeven. Hoewel de beeldelementen dan exact even groot worden weergeven als op een conventioneel 15 inch beeldscherm met een resolutie van 1440x900 pixels ziet het beeld er op een Retina-beeldscherm door de grotere scherpte er veel blokkeriger uit. Een conventioneel beeldscherm heeft door de grotere afstand tussen de pixels een natuurlijk aliasingfilter. Hetzelfde effect is zichtbaar als standard definition content wordt bekeken op een crt-tv en een lcd-tv. Op de lcd-tv lijken de beelden blokkeriger dan op de van nature onscherpe crt.Webdesigners die gebruikmaken van Photoshop kunnen hun ontwerpen op 1440x900 niet goed beoordelen: het beeld ziet er karteliger uit dan op een normaal beeldscherm en omdat tekstlayers niet met viervoudige aantal pixels worden gerenderd zoals een browser dat doet zie je niet het resultaat dat in een browser is te zien op een MacBook Pro met Retina-display. Het gebruik van een extern beeldscherm is voor deze groep gebruikers onoverkomelijk.
Het gebruik van de Retina-equivalente resoluties van 1680x1050 en 1920x1200 in Photoshop is geen onverdeeld succes. De terugschaling naar 2880x1800 zorgt ervoor dat blokkerige tekstlayers vervormen naar een zachte pixelbrei:
Het Retina-beeldscherm is op de 1440x900-instelling wel uitstekend geschikt voor fotografen en videobewerkers die gebruikmaken van Aperture en Final Cut Pro X. In Final Cut kan een volledig full hd-beeld weergegeven worden, terwijl er 960 pixels in de breedte beschikbaar blijven voor de weergave van tools. Gebruikers van andere populaire applicaties zoals Photoshop, Lightroom en Premiere moeten wachten tot er Retina-geoptimaliseerde versies zijn uitgebracht voordat zij optimaal kunnen gebruikmaken van het Retina-beeldscherm.
Het scherm bemeten
Apple heeft voor het eerst bij de MacBook Pro-lijn voor de ips-technologie gekozen. Ips staat voor in-plane switching en ten opzichte van de meer gebruikte tn- of twisted-nematicschermen biedt ips betere kijkhoeken en een betere kleurweergave.
Het glossy scherm komt uit de fabrieken van LG/Philips en is aanzienlijk dunner dan de schermen van de reguliere MacBook Pro's. Zo is de schermcover als frame gebruikt en zit er geen additionele glasplaat voor. Het ontbreken van een glazen toplaag en het gebruik van dunnere films in de display zou spiegelingen tegengaan. Het scherm reflecteert inderdaad minder dan de displays van de andere Pro's en ongeveer evenveel als die van de MacBook Airs, die overigens ook al niet van een glasplaat voorzien zijn. Het blijft echter een glossy scherm dat niet geschikt is voor gebruikers die allergisch voor reflecties zijn.
Het scherm is minder glossy dan dat van de andere MacBook Pro's, maar het spiegelt nog steedsPixeldetails
Een detailfoto van de pixels toont allereerst nog eens aan dat er inderdaad veel meer beeldpunten op hetzelfde oppervlak dan bij een 13"-MacBook Pro of een 15,4"-Apple-laptop, die van een mat scherm met een resolutie van 1680x1050 pixels voorzien is.
:fill(white)/i/1340112236.jpeg?f=thumb)
:fill(white)/i/1340112238.jpeg?f=thumb)
:fill(white)/i/1340112237.jpeg?f=thumb)
Pixelfoto's van achtereenvolgens de MacBook Pro 13 (1280x800, glossy), MacBook Pro 15 (1680x1050, mat) en MacBook Pro Retina (2880x1800, glossy)Helderheid en zwartwaarden
De schermhelderheid is belangrijk als je onder slechte lichtomstandigheden, zoals met direct invallend licht, op de laptop wilt werken.
De schermhelderheid vestigt geen records, maar slecht is de score ook weer niet: elke waarde boven de 300cd/m² zou voldoende moeten zijn. Het valt wel op dat er veel laptops zijn die een grotere helderheid bieden.
De zwartweergave meten we bij een maximale schermhelderheid van 180cd/m2. Hier zet het scherm van de Apple een heel mooie score neer - en dat terwijl ips toch niet bekendstaat om zijn goede zwartweergave.
Kleurweergave
We brengen de X-Rite i1-meetapparatuur in stelling om de kleurweergave te testen.
Zowel de primaire als secundaire kleuren worden uitstekend weergegeven, blijkt uit de gamut-grafiek. Aan de DeltaH-grafiek is te zien dat het cyaan iets prominenter wordt weergegeven dan andere kleuren, maar opvallend is dat nauwelijks. Wel zien we in de DeltaC-grafiek dat de kleurverzadiging van met name blauw te groot is.
In de grijswaardetests is te zien dat de kleuren erg constant worden weergegeven. Ook hier is duidelijk dat het beeld iets aan de blauwe kant is, maar de kleurechtheid is nauwelijks afhankelijk van de helderheid van de pixels.
Kijkhoeken
De kijkhoeken zijn belangrijk. Je zit immers per definitie niet volkomen recht achter een scherm en bovendien is het praktisch als je met meerdere personen tegelijk naar het scherm kunt kijken.
:fill(white)/i/1340288680.jpeg?f=thumb)
:fill(white)/i/1340288829.jpeg?f=thumb)
:fill(white)/i/1340288682.jpeg?f=thumb)
We fotograferen het scherm onder een horizontale hoek van achtereenvolgens 0, 15 en 30 graden. De beeldkwaliteit van de display heeft hier niet onder te lijden.
:fill(white)/i/1340288684.jpeg?f=thumb)
:fill(white)/i/1340288685.jpeg?f=thumb)
Ook als we het scherm respectievelijk 15 en 30 graden naar voren kantelen, is nauwelijks verloop te zien.
:fill(white)/i/1340288686.jpeg?f=thumb)
:fill(white)/i/1340288687.jpeg?f=thumb)
Als we de display 15 of 30 graden naar achteren laten hellen, is er opnieuw nagenoeg geen effect op de beeldkwaliteit.
:fill(white)/i/1340289397.jpeg?f=thumb)
:fill(white)/i/1340289399.jpeg?f=thumb)
:fill(white)/i/1340289401.jpeg?f=thumb)
Ter vergelijking hebben we ook een paar foto's van het beeld van een 15,4"-MacBook Pro met een mat tn-scherm en een resolutie van 1680x1050 pixels opgenomen. Met een wat grotere horizontale hoek blijft het beeld goed overeind, maar bij het naar voren of achteren kantelen zien we dat het beeld, zoals dat van een tn-paneel verwacht mag worden, respectievelijk veel te licht en veel te donker wordt.
Veel kracht in een klein jasje
Apple heeft de behuizing van zijn nieuwe MacBook Pro dus flink dunner gemaakt, maar desondanks geen concessies aan de prestaties gedaan. Ons testexemplaar bleek uitgerust met een Intel Core i7-3720QM: een krachtige quadcore met ondersteuning voor HyperThreading. De standaard kloksnelheid van 2,6GHz kan met Intels Turbo-functie tot 3,6GHz worden verhoogd. De Ivy Bridge-cpu wordt op 22nm geproduceerd en beschikt over 3D-tri-gate-transistors.
Daarmee is de cpu niet veel zuiniger dan de Sandy Bridge-processors, maar Intel heeft de prestaties flink kunnen verbeteren zonder dat de tdp van 45W moest worden verhoogd. De Core i7-3720QM zou beter presteren dan de snelste mobiele Sandy Bridge, maar met de Core i7-3820QM en de 3920XM zijn er nog snellere Ivy Bridge-cpu's te krijgen. Deze zijn echter ook een stuk duurder.
/i/1340276683.jpeg?f=imagenormal "Apple MacBook Pro 15\" Retina 2012")
28nm-gpu
Voor het grafische rekenwerk heeft de Intel Core i7 natuurlijk een GMA HD 4000-igp aan boord, maar Mac OS X kan automatisch overschakelen op de eveneens aanwezige GeForce GT 650M van Nvidia. Die wordt aangedreven door een GK107-gpu, dezelfde processor die we ook in Nvidia's GeForce GT 640-desktopkaart aantreffen.
De GK107 is op 28nm geproduceerd, waar de vorige generatie nog op 40nm werd gemaakt. De chip is gebaseerd op de Kepler-architectuur en in de afgelopen maanden is duidelijk geworden dat deze processors veel sneller zijn dan de Fermi-gpu's, zonder dat het verbruik ingrijpend gestegen is. De GT 650M beschikt over 384 Cuda-cores en heeft een gpu-kloksnelheid van maximaal 900MHz. Ook de videochip heeft een turbo-functie en kan dus automatisch overgeklokt worden.
Apple heeft gekozen voor 1GB gddr5-geheugen, dat via een 128bits geheugenbus wordt aangesproken. De GT 650M lijkt met zijn lage verbruik en goede prestaties een goede keuze voor een dunne laptop, maar Apple had ook nog voor de GT 660M kunnen kiezen. Deze Kepler-gpu is nog net een tikje krachtiger.
Symmetrisch en asymmetrisch
Het interieur van de laptop is al net zo verzorgd als de buitenkant. Aan de zijkanten zien we de fans en de speakers, en met het geheugen in het midden en daaronder de accublokken is de layout mooi symmetrisch.
Onder de ronde speakers zijn de banen te zien waarlangs koude lucht wordt aangevoerd. De warmte van de processor en gpu in het midden wordt via een zwarte heatpipe naar de grote fans aan weerzijden naar de achterkant afgevoerd.
Apple heeft de fans in eigen huis ontworpen met als doel de geluidsproductie te minimaliseren. De rotors van de fans zijn asymmetrisch geplaatst, waardoor ze volgens Apple een frequentiekarakteristiek hebben die als minder irritant wordt ervaren. Dat klopt tot op zekere hoogte: zolang de gpu niet te veel te doen heeft, is de MacBook Pro Retina heel stil. Ook duurt het langer voordat de fans duidelijk hoorbaar worden dan bij andere MacBook Pro's met een aparte gpu. Bij grafisch zwaar werk, zoals games, neemt de geluidsproductie echter snel toe en net als we van andere MacBooks gewend zijn, produceert de machine dan heel veel geluid en heel veel warmte.
/i/1340276678.jpeg?f=imagenormal "Apple MacBook Pro 15\" Retina 2012")
Geen geheugenupgrade
We kregen van Apple de duurste van de twee beschikbare varianten, met een prijs van 2899 euro, maar zelfs dit type heeft maar 8GB 1600MHz ddr3 aan boord. De laptop kan eventueel wel met 16GB geleverd worden, maar daar vraagt Apple een meerprijs van 200 euro voor. Zelf upgraden is niet mogelijk: het geheugen is op het moederbord vastgesoldeerd. Dat is een van de redenen dat iFixit de MacBook Pro Retina heeft uitgeroepen tot de 'minst repareerbare laptop' die ze ooit onder handen namen. Voor de meeste gebruikers zal 8GB wel genoeg zijn, maar wie veel met grote bestanden werkt, kan hier in de problemen komen. Omdat Apple zich juist op zulke gebruikers richt, had 16GB met een dergelijke prijsstelling eigenlijk de standaard moeten zijn.
/i/1340276682.jpeg?f=imagenormal "Apple MacBook Pro 15\" Retina 2012")
De ssd in de Retina-Pro is gebaseerd op de Samsung 830 en heeft daarmee een sata 600-controller. De Samsung wordt als een zeer goede ssd beschouwd en we zagen deze bijvoorbeeld eerder opduiken in de Dell XPS 13. Apple heeft de flashchips echter in een eigen form factor gegoten en het is de vraag of de ssd wel eenvoudig vervangen of geüpgraded kan worden. De opslaghoeveelheid van 512GB is redelijk, maar de meerprijs van maar liefst 500 euro die Apple voor de 768GB-versie vraagt, is dat niet. Voor wie behoefte heeft aan meer interne opslag is het te hopen dat bedrijven als OWC met goedkopere alternatieven komen.
De MacBook Pro Retina ondersteunt wifi-n over zowel 2,4GHz als 5GHz met een 2x2-antenne en er is ondersteuning voor Bluetooth 4.0 aanwezig. Aan de linkerkant zijn twee Thunderbolt-aansluitingen en een usb 3.0-poort geplaatst. Aan de rechterkant vinden we een tweede usb 3.0-poort en, verrassend voor een MacBook, een hdmi-uitgang. Ook zit hier een sd-kaartlezer. Voor een Mac-systeem is de Retina hiermee rijk bedeeld. Bovendien komen er ondertussen eindelijk meer redelijk geprijsde Thunderbolt-accesoires beschikbaar, zodat deze aansluitingen ook daadwerkelijk nuttig gebruikt kan worden.
:fill(white)/i/1340276681.jpeg?f=thumb)
:fill(white)/i/1340276684.jpeg?f=thumb)
Drie externe schermen
De aanwezigheid van het duo Thunderbolt-aansluitingen en de hdmi-uitgang maakt het aansluiten van drie beeldschermen mogelijk. De laptop ondersteunt officieel twee externe beeldschermen met een maximumresolutie van 2560x1600 pixels, naast de weergave op het eigen scherm van de laptop. Het is overigens wel mogelijk om drie externe schermen tegelijk aan te sturen. Hoeveel daarvan dan onafhankelijk aangestuurd kunnen worden, is vooralsnog de vraag.
Benchmarks: puike quadcore, prima gpu en ssd
De Core i7-3720Qm kwamen we al eerder tegen in de BTO 17CL46, dus we hebben een al een redelijk idee van hoe deze presteert. Ook de GT 650M hebben we al wat synthetische benchmarks laten uitvoeren. Toch draaien we onze vaste set testprogramma's om te kijken hoe de onderdelen van de Apple het er vanaf brengen. Van Cinebench gebruiken we de Mac OS X-versie, maar 3DMark, PCMark en CrystalDiskMark draaien we onder Windows 7.
| Cinebench 11.5 - Single |
|---|
| Systeemnaam | Processor | Punten, hoger is beter |
|---|
| Apple MacBook Pro Retina |
Core i7-3720QM |
*********
1,41 |
| Dell Alienware M17x R3 |
Core i7 2760QM |
********
1,38 |
| BTO 17CL46 |
Core i7-3720QM |
********
1,38 |
| Samsung Chronos 17 |
Core i7-3615QM |
********
1,36 |
| BTO 15CL46 |
Core i7-3610QM |
********
1,35 |
| Dell Precision M4600 |
Core i7 2920XM |
********
1,34 |
| Dell XPS 14z |
Core i7-2640M |
********
1,33 |
| Dell XPS 15z |
Core i7-2620M |
********
1,32 |
| Alienware M14x |
Core i7 2820QM |
********
1,29 |
| Pro 13 2,7GHz 2011 |
Core i7 2620M |
********
1,27 |
| HP Envy 17 3000 |
Core i7 2670QM |
*******
1,22 |
| Samsung Chronos 15 |
Core i5-2430M |
*******
1,17 |
De 3720QM zet de hoogste score tot nu toe neer bij Cinebench. Mogelijk heeft Apple zijn koeling beter op orde dan de Clevo van BTO, waardoor de Turbo-functie effectiever is.
| Cinebench 11.5 - Multi |
|---|
| Systeemnaam | Processor | Punten, hoger is beter |
|---|
| Apple MacBook Pro Retina |
Core i7-3720QM |
*********
6,69 |
| BTO 17CL46 |
Core i7-3720QM |
********
6,55 |
| Samsung Chronos 17 |
Core i7-3615QM |
********
6,21 |
| BTO 15CL46 |
Core i7-3610QM |
********
6,21 |
| Dell Precision M4600 |
Core i7 2920XM |
*******
5,72 |
| Alienware M14x |
Core i7 2820QM |
*******
5,62 |
| Dell Alienware M17x R3 |
Core i7 2760QM |
*******
5,58 |
| Samsung Gamer |
Core i7-2670QM |
*******
5,34 |
| HP Envy 17 3000 |
Core i7 2670QM |
*******
5,15 |
| Asus N55S |
Core i7 2630QM |
******
4,90 |
| Dell XPS 15z |
Core i7-2620M |
****
3,06 |
| Dell XPS 14z |
Core i7-2640M |
****
3,05 |
Ook bij de multithreaded benchmark is de Apple de snelste. De chip blijkt in de Apple meer dan vijftien procent beter te presteren dan de Core i7-2920XM, de krachtigste Sandy Bridge-quadcore.
| Cinebench 11.5 - OpenGL |
|---|
| Systeemnaam | GPU | Framerate in fps, hoger is beter |
|---|
| Dell Alienware M17x R3 |
HD 6990M |
*********
65,2 |
| XNB Titan SA17 |
HD 6990M |
********
58,9 |
| Samsung Gamer |
HD 6970M |
********
58,2 |
| HP Envy 17 |
HD 6850M |
*******
53,6 |
| HP Envy 17 3000 |
HD 7690M |
*******
52,3 |
| MSI GT783 R |
GTX 580M |
******
42,7 |
| MSI GT780 DXR |
GTX 570M |
******
42,7 |
| Samsung Chronos 17 |
GT 650M |
*****
42,1 |
| BTO 17CL46 |
GTX 675M |
*****
39,8 |
| BTO 15CL46 |
GTX 670M |
*****
38,7 |
| Apple MacBook Pro Retina |
GT 650M |
*****
36,4 |
| Alienware M14x |
GT 555M |
*****
35,1 |
| Pro 15 2,2GHz 2011 |
HD 6750M |
****
33,9 |
| Pro 15 2GHz 2011 |
HD 6490M |
***
20,5 |
| Pro 15 2,4GHz 2010 |
GT 330M |
**
15,6 |
| Air 13 2010 |
GT 320M |
**
13,1 |
| Pro 13 2,66GHz 2010 |
GT 320M |
*
11,4 |
De OpenGL-test is een grafische benchmark waar AMD traditiegetrouw goed scoort. De GT 650M van de MacBook produceert een lagere framerate dan dezelfde chip in de Chronos 17, maar die score was ongewoon hoog en zelfs beter dan die van de GTX 670M en de GTX 675M. Apples resultaat van ruim 36fps is waarschijnlijk representatiever voor de mogelijkheden van de gpu.
De 3DMark11-score is weer respresentatiever voor de gameprestaties dan de OpenGL-test. De GT 650M zet een nette 2364 punten neer, voldoende om de GTX 570M te verslaan.
Om de Samsung-ssd te testen, starten we PCMark 7 op. Het storage-onderdeel laat de notebook een aantal scenario's doorlopen en komt vervolgens met de hier genoemde eindscore. De Apple presteert hier uitstekend en bijna even goed als de Dell XPS 13. Dat mag geen verbazing wekken: die heeft in feite dezelfde ssd aan boord.
| CrystalDiskMark - Seq Read |
|---|
| Systeemnaam | Doorvoersnelheid in MB/s, hoger is beter |
|---|
| BTO 17CL46 |
*********
487,60 |
| BTO 15CL46 |
********
475,00 |
| Asus UX31 |
********
466,80 |
| Apple MacBook Pro Retina |
********
435,30 |
| Dell XPS 13 L321X |
********
433,70 |
| Samsung NP900X3C |
*******
429,70 |
| MSI GT783 R |
*******
421,10 |
| Sony Vaio VPC Z21L9E/B |
******
345,20 |
| Dell Precision M4600 |
******
327,30 |
| Air 13 2011 - Win 7 |
***
189,20 |
| HP Envy 17 |
***
146,90 |
| HP Envy 17 3000 |
**
123,20 |
| Samsung Chronos 17 |
**
105 |
Bij de sequentiële leestest van CrystalDiskMark zien we een vergelijkbaar beeld. Apple heeft het over theoretische snelheden van 500MBps. Dat halen we niet, maar het verschil met de de 13"-MacBook Air van vorig jaar is onbehoorlijk groot.
| CrystalDiskMark - Seq Write |
|---|
| Systeemnaam | Doorvoersnelheid in MB/s, hoger is beter |
|---|
| Apple MacBook Pro Retina |
*********
416,50 |
| BTO 17CL46 |
********
411,80 |
| Dell Precision M4600 |
******
292 |
| Dell XPS 13 L321X |
*****
263,80 |
| Sony Vaio VPC Z21L9E/B |
*****
240,90 |
| Alienware M14x |
*****
240,80 |
| Air 13 2011 |
*****
226,50 |
| Air 11 2011 |
*****
223,10 |
| Dell Alienware M17x R3 |
*****
221,70 |
| Samsung NP900X3C |
****
209,40 |
| Air 11 2010 |
****
200,70 |
| BTO 15CL46 |
****
198,90 |
| XNB Titan SA17 |
****
197,50 |
Ook de sequentiële schrijfsnelheid is zeer goed. De Pro Retina presteert in deze test aanzienlijk beter dan de Dell XPS 13; het lijkt aannemelijk dat Apple nog wat optimalisaties heeft doorgevoerd.
Praktijktests: bij de top
De praktijktests bestaan uit het doorlopen van een aantal bewerkingen in grafische programma's van Adobe en in Handbrake. Alle tests zijn uitgevoerd op OS X. We kunnen deze rustig afzetten tegen de Windows-benchmarks; het gaat immers om een indicatie van de snelheid die de gebruiker in de praktijk ervaart.
We beginnen met het exporteren van een set grote afbeeldingen in Adobe Lightroom, na het aanbrengen van een aantal wijzigingen. De 3720QM handelt dit werkje in een minuut en acht seconden af. Dat is bijna een halve minuut sneller dan de MacBook Pro 15 van vorig jaar, met zijn op 2GHz geklokte Core i7-2635QM.
| Photoshop - Retouch Artist |
|---|
| Systeemnaam | Processor | Tijd in seconden, lager is beter |
|---|
| BTO 17CL46 |
Core i7-3720QM |
****
12,50 |
| Dell Alienware M17x R3 |
Core i7 2760QM |
****
12,50 |
| BTO 15CL46 |
Core i7-3610QM |
****
12,60 |
| Apple MacBook Pro Retina |
Core i7-3720QM |
****
12,63 |
| Samsung Chronos 17 |
Core i7-3615QM |
****
12,63 |
| Alienware M14x |
Core i7 2820QM |
****
12,80 |
| Dell Precision M4600 |
Core i7 2920XM |
****
13,00 |
| XNB Titan SA17 |
Core I7-2670QM |
*****
14,50 |
| HP Envy 17 3000 |
Core i7 2670QM |
*****
14,68 |
| Samsung Gamer |
Core i7-2670QM |
*****
14,70 |
| MSI GT780 DXR |
Core i7-2670QM |
*****
14,97 |
| HP Envy 17 |
Core i7 2630QM |
*****
15,60 |
| Pro 15 2GHz 2011 |
Core i7 2GHz |
******
17,20 |
| Pro 15 2,2GHz 2011 |
Core i7-2720QM |
******
17,20 |
| Pro 13 2,7GHz 2011 |
Core i7 2620M |
*******
21,60 |
| Pro 13 2,3GHz 2011 |
Core i5-2410M |
*********
25,40 |
Bij de Retouch Artists-benchmark van Photoshop, waarbij een aantal grafische bewerkingen op een grote afbeelding worden uitgevoerd, liggen de scores van de bovenste vijf laptops dicht bij elkaar. Het is in elk geval duidelijk dat de Apple met de snelste jongens van de klas meedoet, terwijl de laptop met afstand de kleinste van de krachtpatsers is.
Bij Premiere Pro encoderen we een videoproject naar h.264. De MacBook Pro Retina doet hier iets meer dan drie minuten over, en dat is voldoende om de tweede plek te behalen.
Ten slotte laten we Handbrake een 1080p-bestand optimaliseren voor weergave op de iPad. In deze test neemt de MacBook Pro met een tijd van 52 seconden zelfs de koppositie in. De Core i7-2635QM van de MacBook Pro uit 2011 deed hier meer dan twee keer zo lang over.
Gaming: niet op hoge resoluties
Aangezien OS X nog steeds niet geschikt is om de meeste spellen mee te spelen, schakelen we over naar Windows 7, die we via Boot Camp installeerden. We nemen 1920x1080 als uitgangspunt, omdat al snel duidelijk is dat de videokaart bij lange na niet genoeg puf in zich heeft om veeleisende spellen op 2880x1800 te kunnen draaien.
Stalker: Call of Pripyat
Stalker probeerden we te draaien op 2880x1800, maar dat leverde zelfs met de laagste instellingen gemiddeld 22fps op, terwijl er minimaal 14fps werd geproduceerd. Dat is niet speelbaar, maar dat kan ook niet verwacht worden van de GT 650M.
| Stalker: CoP - 1366x768 - Medium - 0xAA |
|---|
| Systeemnaam | GPU | Minimum / Gemiddelde in fps, hoger is beter |
|---|
| BTO 17CL46 |
GTX 675M |
*****
+
***
46,2 / 71,7 |
| BTO 15CL46 |
GTX 670M |
****
+
**
37,5 / 56,0 |
| MBP Retina |
GT 650M |
***
+
**
29,2 / 49,9 |
| Chronos 17 |
GT 650M |
****
+
**
33,0 / 48,0 |
| Envy 17 3000 |
HD 7690M |
**
+
*
23,0 / 31,0 |
Bij Stalker zien we dat het de GT 650M op een resolutie van 1366x768 lukt om speelbare framerates te produceren, zij het net.
| Stalker: CoP - 1920x1080 - Medium - 0xAA |
|---|
| Systeemnaam | GPU | Minimum / Gemiddelde in fps, hoger is beter |
|---|
| BTO 17CL46 |
GTX 675M |
*****
+
***
27,5 / 42,0 |
| BTO 15CL46 |
GTX 670M |
****
+
**
22,5 / 33,0 |
| MBP Retina |
GT 650M |
***
+
***
16,2 / 30,0 |
| Chronos 17 |
GT 650M |
***
+
***
15,0 / 28,0 |
| Envy 17 3000 |
HD 7690M |
***
+
*
15,0 / 19,0 |
Op 1920x1080 kan de GT 650M het niet meer aan. Het mag duidelijk zijn dat 2880x1800 helemaal te hoog gegrepen is.
We gaan verder met Metro 2033, ook een veeleisend spel dat op 2880x1800 niet lekker speelbaar is met de GT 650M. Zo behaalden wij met de lage instellingen minimaal en gemiddeld respectievelijk 12 en 20 frames per seconde.
Ook hier houdt de MBP Retina zich aardig staande op 1366x768.
Op 1920x1080 is Metro onspeelbaar geworden; in een shooter mogen de fps niet beneden de 30 komen te liggen. Maar de resultaten bij dit zware spel zijn desondanks indrukwekkend.
Battlefield 3
Battlefield 3 is een van de zwaarste spellen die we testen en het zal dan ook geen verrassing zijn dat het spel niet speelbaar is op 2880x1800, zelfs met de laagste settings. Met minimaal 14,5fps en en gemiddeld 18fps is het totaal onspeelbaar. Wel moet gezegd worden dat het spel er op 2880x1800 kristalhelder uitziet. Anti-aliasing wordt overbodig met dit soort resoluties.
Battlefield is op 1366x768 niet speelbaar met de door ons gebruikte settings, die praktisch op zijn hoogst staan. Met iets lagere settings zou Battlefield wel speelbaar kunnen zijn.
Aangezien 1366x768 al te zwaar was, heeft de GT 650M aan 1920x1080 al helemaal een te zware kluif.
Warm, maar lange accuduur
De MacBook Pro heeft dankzij zijn koeling twee gezichten, zo ondervonden we tijdens het gamen. De laptop is bij normaal gebruik heel stil, maar zodra we de gpu flink aan het werk zetten, wordt de laptop heet en gaan de fans alsnog flink tekeer. We brachten onze Flir-camera in stelling om te meten hoe warm de notebook nu daadwerkelijk wordt.
In idle-stand, waarin de laptop dus geen werk verricht naast het draaien van het OS, vinden we een warmste punt waar de thermometer 33 graden Celsius aangeeft. Dat is niet overdreven warm. Opvallend is wel dat de palmrest maar een fractie koeler is. De warmte wordt over de gehele behuizing verspreid als de fans niet hard draaien, zo lijkt het.
Als we de cpu-test van Cinebench draaien zien we de hotspot niet geheel verrassend op de plek waar ongeveer de Core i7 zich op het moederbord bevindt. De temperatuur loopt daar op tot een niet geringe 46,8 graden Celsius. Dit is behoorlijk warm voor een test waarbij de gpu nog niet eens aan het werk gezet is. Goed te zien is hoe de warmte via de roosters aan de achterkant afgevoerd wordt.
We starten 3DMark 11 om de temperatuur te meten bij flink gpu-gebruik. De plek van het warmste punt verschilt nauwelijks, terwijl we verwacht hadden dat deze iets naar rechts, de plek van de gpu zou verplaatsten. Ook de temperatuur verschilt nauwelijks. Blijkbaar is dit de temperatuur waarop de koeling, de cpu en de gpu elkaar in evenwicht houden. Met andere woorden: de gpu en/of de cpu klokken niet automatisch hoger en de fans zitten op hun piek. Dit laatste is, zoals we al gezegd hebben, duidelijk hoorbaar.
Accuduur
De accu heeft een capaciteit van 95Whr en dat is een flinke hoeveelheid. Sterker nog, de enige laptop met grotere accu die we in handen hebben gehad is de Precision met een 97Whr-accu. Apple claimt dat de MacBook Pro Retina het bij websurfen zeven uur uithoudt. We houden onze eigen test met websurfen, waarbij we Firefox in Mac OS X continu een groot aantal websites, waarvan enkele met Flash, laten bezoeken, totdat de accu leeg is. Op de achtergrond speelt een mp3-muziekje in iTunes en de schermhelderheid zetten we op 180cd/m2.
| Accuduur - browsen - 180cd/m2 |
|---|
| Systeemnaam | Processor | Tijd in Minuten, hoger is beter |
|---|
| Dell Precision M4600 |
Core i7 2920XM |
*********
385,00 |
| Samsung Chronos 15 |
Core i5-2430M |
********
353,00 |
| Samsung Chronos 17 |
Core i7-3615QM |
******
289,00 |
| Apple MacBook Pro Retina |
Core i7-3720QM |
******
287,00 |
| HP Pavilion DV6-610ed |
AMD A6-3410MX |
******
250,00 |
| HP Envy 17 3000 |
Core i7 2670QM |
*****
216,00 |
| BTO 15CL46 |
Core i7-3610QM |
****
178,00 |
| Dell Alienware M17x R3 |
Core i7 2760QM |
****
171,00 |
| Asus N55S |
Core i7 2630QM |
***
153,00 |
| BTO 17CL46 |
Core i7-3720QM |
***
145,00 |
| MSI GT783 R |
Core i7 2670QM |
***
124,00 |
De accuduur is zeer goed in vergelijking met andere notebooks met quadcores en dedicated gpu's. Zeven uur haalt de laptop niet, maar dit hadden we ook niet verwacht. Vier uur en zevenenveertig minuten is gewoon een goede tijd voor een laptop met deze eigenschappen. De grote accu zorgt niet voor recordtijden, maar waarschijnlijk is extra accucapaciteit nodig voor het scherm, net als bij de iPad.
Specificaties en gallery
:fill(white)/i/1340276676.jpeg?f=thumb)
:fill(white)/i/1340276677.jpeg?f=thumb)
:fill(white)/i/1340276678.jpeg?f=thumb)
:fill(white)/i/1340276679.jpeg?f=thumb)
:fill(white)/i/1340276680.jpeg?f=thumb)
:fill(white)/i/1340276682.jpeg?f=thumb)
:fill(white)/i/1340276683.jpeg?f=thumb)
:fill(white)/i/1340276685.jpeg?f=thumb)
:fill(white)/i/1340276686.jpeg?f=thumb)
:fill(white)/i/1340276687.jpeg?f=thumb)
:fill(white)/i/1340276688.jpeg?f=thumb)
:fill(white)/i/1340276689.jpeg?f=thumb)
:fill(white)/i/1340276690.jpeg?f=thumb)
| Merk en Type |
|---|
| Merk |
Apple |
| Productserie |
MacBook |
| Type |
Pro met Retina Display (voorjaar 2012) 15" |
| Technische Specificaties |
|---|
| Cpu-type |
Intel Core i7 3720QM |
| Snelheid |
2,6GHz |
| Maximale turbofrequentie |
3,6GHz |
| Geheugengrootte |
8GB |
| Geheugentype |
ddr3 |
| Videointerface |
|---|
| Schermdiagonaal |
15,4" |
| Videochip |
GeForce GT 650M |
| Video-uitgangen |
hdmi |
| Schermresolutie |
2880x1800 |
| Backlight |
edge-lit led |
| Opslag |
|---|
| Opslagcapaciteit |
512GB |
| Hardeschijftype |
solid state disk |
| Interfaces |
|---|
| Usb/firewire |
2x usb 3.0 |
| Wlan |
802.11a, 802.11b, 802.11g, 802.11n |
| Bluetooth |
Bluetooth 4.0 |
| Overige verbindingen |
2x Thunderbolt |
| Overige specificaties |
|---|
| Multitouch-touchpad |
ja |
| Extra's |
cardreader, webcam |
| Besturingssysteem |
Mac OS X 10.7 (Lion) |
| Gewicht |
2,02kg |
| Accucapaciteit |
95Wh |
| Hoogte |
18mm |
| Lengte |
247mm |
| Breedte |
358mm |
| Kleuren |
aluminium |
| Fabrieksgarantie |
1 jaar carry-in |
| Taal |
|---|
| Indeling |
qwerty |
| Taal |
meertalig |
Conclusie
Vaak is het lastig of in ieder geval weinig spannend om producten van Apple te bespreken omdat het bedrijf meerdere generaties vasthoudt aan bestaande ontwerpen. Het uiterlijk van de MacBook Pro en inmiddels ook van de Air, gaat al een aantal jaren mee en alleen daarom al waren we blij met de MacBook Pro Retina.
Niet dat het aanzien van de behuizing nu zo'n revolutionaire verandering heeft doorgemaakt, maar met de afname van de dikte verlegt de fabrikant wel degelijk grenzen. Notebooks die zo dun zijn als de Pro Retina en toch over de laatste generatie quadcores en een relatief krachtige gpu beschikken zijn er simpelweg niet. Ook het terugbrengen van de schermdikte is een waar huzarenstukje.
Wat de keuze voor hardwareonderdelen betreft zijn er geen concessies gedaan maar voor de bevestiging geldt dit helaas wel. Was een paar jaar geleden de verontwaardiging nog groot toen Apple begon met niet verwisselbare accu's, inmiddels is bijna niets meer te vervangen. Het geheugen is nu vastgesoldeerd en de ssd is van een proprietaire aansluiting voorzien.
Ook al heeft het apparaat goede hardwareonderdelen en zitten er nu twee Thunderbolt- en evenzoveel usb 3.0-poorten op, de basisprijs van 2279 euro voor de eenvoudigste Macbook Pro Retina is hoog en alleen te verantwoorden als het scherm echt zo goed is als Apple ons wil geloven. Ons testmodel was de uitvoering met een ssd van 512GB en de snellere Core i7 3720QM-processor, wat de prijs doet oplopen tot een pittige 2899 euro.
De gemiddelde consument zal zich vergapen aan het scherm en na een tijdje gewerkt te hebben wil je niet meer terug naar een doorsnee tn-paneel met lagere resolutie. Tekst, beeld en kleuren zien er inderdaad veel beter uit. Er is echter een grote maar. Bij het webbrowsen wordt je storend geconfronteerd met compressieartefacten en afbeeldingen in te lage resolutie en dit zal niet gauw veranderen.
Bovendien richt Apple zich niet op de gemiddelde consument maar op professionals. Zoals we hebben aangetoond zullen professionele gebruikers die pixelperfect werken bij de geschaalde resolutie van 1680x1050 en 1920x1200 tegen anti aliasing-artefacten aanlopen. Bij 1440x900 speelt dit niet maar dan zal de blokkerige weergave door de toegenomen scherpte bij sommige grafici tot problemen leiden bij hun werk.
Dat maakt dat de laptop vooral ideaal is voor de groep mensen die veel mobiel met foto's en video werkt en zoveel mogelijk pixels wil zien bij het bewerken. De vraag is dan weer of zij genoeg hebben aan 8GB.
De MacBook Pro Retina is met zijn slankheid en scherm baanbrekend en Apple heeft gelijk dat er niets vergelijkbaars op de markt is. Voor de innovatie zouden we dan ook vijf sterren willen geven. Als we de warmteontwikkeling en de geluidsproductie, de beperkte geheugenhoeveelheid, de slechte upgrademogelijkheden en vooral de prijs meewegen komen we echter toch op Goed uit. De MacBook Pro Retina is een unieke laptop en zeker goed, maar niet pixelperfect.
Pluspunten
+ Zeer goed ips-scherm
+ Ongekend hoge resolutie
+ Dun en toch krachtige hardware
Minpunten
- 8GB en upgraden lastig/prijzig
- Wordt warm/luidruchtig bij zware werklasten
- Prijzig
Eindoordeel
:fill(white)/i/1340310579.jpeg?f=imagegallery)
:fill(white)/i/1340310580.jpeg?f=imagegallery)
:fill(white)/i/1340412360.jpeg?f=imagegallery "Typografie in Photoshop op 1440x900")
:fill(white)/i/1340412493.jpeg?f=imagegallery "Typografie in Photoshop op 1680x1050")
:fill(white)/i/1340412569.jpeg?f=imagegallery "Typografie in Photoshop op 1920x1200")
:fill(white)/i/1340112236.jpeg?f=imagegallery)
/i/1340112238.jpeg?f=imagegallery)
/i/1340112237.jpeg?f=imagegallery)
/i/1340288680.jpeg?f=imagegallery)
:fill(white)/i/1340288829.jpeg?f=imagegallery)
:fill(white)/i/1340288682.jpeg?f=imagegallery)
/i/1340288684.jpeg?f=imagegallery)
/i/1340288685.jpeg?f=imagegallery)
/i/1340288686.jpeg?f=imagegallery)
/i/1340288687.jpeg?f=imagegallery)
:fill(white)/i/1340289397.jpeg?f=imagegallery)
/i/1340289399.jpeg?f=imagegallery)
/i/1340289401.jpeg?f=imagegallery)
:fill(white)/i/1340276681.jpeg?f=imagegallery)
:fill(white)/i/1340276684.jpeg?f=imagegallery)
:fill(white)/i/1340276676.jpeg?f=imagegallery)
:fill(white)/i/1340276677.jpeg?f=imagegallery)
:fill(white)/i/1340276678.jpeg?f=imagegallery)
/i/1340276679.jpeg?f=imagegallery)
:fill(white)/i/1340276680.jpeg?f=imagegallery)
:fill(white)/i/1340276682.jpeg?f=imagegallery)
:fill(white)/i/1340276683.jpeg?f=imagegallery)
:fill(white)/i/1340276685.jpeg?f=imagegallery)
:fill(white)/i/1340276686.jpeg?f=imagegallery)
:fill(white)/i/1340276687.jpeg?f=imagegallery)
:fill(white)/i/1340276688.jpeg?f=imagegallery)
:fill(white)/i/1340276689.jpeg?f=imagegallery)
:fill(white)/i/1340276690.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/1339489530.png?f=thumblarge)
:strip_exif()/i/1339489530.png?f=thumbmedium)
/i/1339436580.png?f=fpa)
:strip_icc():strip_exif()/u/83943/crop5f9025e29746a_cropped.jpeg?f=community){kind=small}
/u/293532/crop602d26dcd0ef0_cropped.png?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/224975/1664059934a4722589022s.jpg?f=community){kind=small}
/u/131439/417785s.png?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/35587/icon-got.jpg?f=community){kind=icon}
/u/1/femme.png?f=community){kind=small}
:strip_exif()/u/359617/crop5c4a5227d035a.gif?f=community){kind=small}
/u/31793/tweakers.png?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/325860/crop5b068fd2e3dd8.jpeg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/10274/crop67712295188a6_cropped.jpg?f=community){kind=small}
/u/169118/stewie.JPG?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/2914/crop63c6a44a69dff_cropped.jpg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/287999/profile-image-display.jspa.jpg?f=community){kind=small}
:strip_exif()/u/153652/avatarnew5.gif?f=community){kind=avatar}
/u/318471/crop5db76117a451a_cropped.png?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/126142/koe.jpg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/129411/therapieklein1.jpg?f=community){kind=small}
/u/34659/crop65d886fa2535b_cropped.png?f=community){kind=small}
/u/34216/avatar-60x60.png?f=community){kind=avatar}
:strip_icc():strip_exif()/u/3550/S2462.jpg?f=community){kind=small}
/u/3174/crop5f1e2a4facc1b.png?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/195618/mp3smiley.jpg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/6764/cergorach.jpg?f=community){kind=small}
:strip_exif()/u/37145/T_net-logo.gif?f=community){kind=logo}
:strip_exif()/u/7759/red_cat.gif?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/98843/tmpgeel601.jpg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/423538/Vector_Mario_Bros1_UP_Mushroom_by_chris_a-300x300.jpg?f=community){kind=small}
En als ik de plaatjes zo bekijk is er geen ruimte voor een optische drive in meegenomen? 
:strip_icc():strip_exif()/u/30256/right_of_way_065.jpg?f=community){kind=small}
We hebben hier duidelijk te maken met iemand die weet wat ie zegt. 
:strip_exif()/u/119419/candc-60px.gif?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/373500/Concept%2520Icon.jpg?f=community){kind=small}
/u/425988/crop609bf2a70d73c_cropped.png?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/276484/avatar.jpg?f=community){kind=avatar}
:strip_icc():strip_exif()/u/346768/10447154_767173716673860_1285740127658873760_n.jpg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/366698/amd-bulldozer-delay-klein.jpg?f=community){kind=small}
/u/40481/crop63f777c898038_cropped.png?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/20383/crop57de62db41c81.jpeg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/141665/crop5d32b2ff30619_cropped.jpeg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/297796/Cryptum60.jpg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/370910/Ubuntu2.jpg?f=community){kind=small}
):strip_icc():strip_exif()/u/145751/check-in-minion-small2.jpg?f=community){kind=small}
/u/295372/crop62c2de4e919dd.png?f=community){kind=small}
:strip_exif()/u/1658/elmuerte-avatar60.gif?f=community){kind=avatar}
/u/1176/crop635f8931b2b68_cropped.png?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/300768/profile2.jpg?f=community){kind=small}
/u/234693/Clone-Trooper.png?f=community){kind=small}
/u/338461/crop66c72af7a0e4d_cropped.png?f=community){kind=small}
/u/148936/rcx.png?f=community){kind=small}