Introductie
In het eerste deel van ons tweeluik over processorkoelers testten we drie exemplaren met een enkele fan. In dit tweede deel gaan we in op cpu-koelers met dubbele ventilatoren.
Be Quiet heeft de naam goede en stille koelers te maken, maar in het testlab van Tweakers.net had de fabrikant zich tot dusverre nog niet kunnen bewijzen. Een test van de Dark Rock Pro brengt daar verandering in.
De Spire Gemini werd in maart op de Cebit gepresenteerd. De opvolger van de Eclipse-koeler moet het nieuwe vlaggenschip van Spire worden en ontleent zijn naam aan de twee koeltorens, die van aluminium zijn vervaardigd.
Van Thermaltake ten slotte is de Frio OCK afkomstig. Deze koeler werd in februari aangekondigd en zou specifiek voor overklokkers zijn ontworpen. De twee 130mm-ventilators zouden volgens de fabrikant niet minder dan 240W aan warmte kunnen afvoeren.
Prijzen en specificaties
Merk en Productserie |
be quiet! Dark Rock
|
Spire
|
Thermaltake
|
Type |
Pro C1 |
Gemini |
Frio OCK |
|
:fill(white)/i/1293198285.jpeg?f=thumbmini) |
:fill(white)/i/1297784684.jpeg?f=thumbmini) |
:fill(white)/i/1297441123.jpeg?f=thumbmini) |
Prijs en waardering |
Prijs |
Onbekend (22 winkels) |
Onbekend (11 winkels) |
Onbekend (3 winkels) |
Technische specificaties |
Socket |
754, 775, 939, 940, 1155, 1156, 1366, AM2, AM2+, AM3 |
775, 939, 940, 1155, 1156, 1366, AM2, AM3 |
775, 1156, 1366, AM2, AM2+, AM3 |
Aansluiting processorkoeling |
|
|
3 |
Doorsnede |
120mm |
120mm |
|
Heatpipes |
7 |
6 |
6 |
Rotatiesnelheid (min) |
|
600 |
1200 |
Rotatiesnelheid (max) |
1700 |
1700 |
2100 |
Bijzonderheden |
Air flow: 57,2cfm / 93,3m³/h
|
|
|
Geluidssterkte |
12,0-25,9dB |
|
21dB |
Verkoopstatus |
Fabrieksgarantie |
3 jaar pickup & return |
5 jaar carry-in |
|
Be Quiet! Dark Rock Pro
Zoals gezegd werden de koelers van Be Quiet! nog niet eerder op de testbank van Tweakers.net gelegd, en het is dus hoog tijd om te kijken of ze echt zo stil zijn als wordt beloofd. Het testexemplaar dat we hiervoor uitkozen, is de Dark Rock Pro.
De Dark Rock Pro bestaat uit een tweedelige aluminium koeltoren die vernikkeld is en die is voorzien van een zwarte dekplaat van geborsteld aluminium. De 44 ribben zijn 0,4mm dik. Door de koeltorens lopen zeven 6mm-heatpipes die in een koperen basis steken, en ook die is vernikkeld.
Zowel tussen de twee torens als aan de voorzijde is een 120mm-ventilator bevestigd. Deze twee Silent Wings-ventilators draaien op maximaal 1700rpm en produceren dan 25,9dBA. De complete koeler heeft een gewicht van 1550 gram.
De bevestiging op courante AMD- en Intel-sockets moet via brackets en een zware backplate gebeuren. Daarbij moet de koeler van onderaf aan het moederbord worden vastgezet. Voor AMD-sockets is één bracket meegeleverd, terwijl voor Intels sockets twee types worden meegeleverd.
Spire Gemini
Spire toonde al op de Computex van 2010 een prototype van de Gemini, maar pas tijdens de Cebit van 2011 was de koeler klaar. De Gemini is als opvolger van de Eclipse II het nieuwe topmodel van Spire.
Waar de Eclipse II nog vijf 8mm-heatpipes had, is de Gemini van zes 6mm-exemplaren voorzien. De twee min of meer vierkante koeltorens tellen elk 46 geanodiseerde aluminium koelribben, waarin putjes zijn gestanst om de warmteafgifte te bevorderen.
Aan weerszijden van het tweetal koeltorens kunnen 120mm-fans worden bevestigd, en naast de voorgeïnstalleerde fan levert Spire dan ook een tweede exemplaar mee. Verder bevat de verpakking een fancontroller; de pcb met de draaiknop is in een slotplaatje verwerkt en betrekt zijn stroom van een molex-connector.
De mount voor Intel-moederborden is voorgeïnstalleerd; voor AMD-systemen moeten de noodzakelijke clips door de gebruiker op de koeler geschroefd worden. Voor beide cpu-types wordt dezelfde backplate gebruikt, die met schroeven en rubber isolatieringen wordt bevestigd. Bij Intel-sockets zorgen veren voor de nodige contactdruk; bij AMD-systemen wordt de koeler met schroeven vastgezet.
Thermaltake Frio OCK
Thermaltake bouwde de Frio OCK naar eigen zeggen speciaal voor overklokkers: OCK staat voor 'OverClocking Kings'. De koeler is de extreme versie van de in 2010 geïntroduceerde Frio: de OCK zou 240W aan warmte moeten kunnen dissiperen. Dat is ruimschoots meer dan wat een normaal geklokte processor aan warmte produceert.
De OCK-koeler is voorzien van een plastic huis, waarin de twee 120mm-ventilators zijn verwerkt. De bladen van de fans zijn blauw, net als de bovenkant van het huis. De twee Everflow-ventilatoren hebben een rotatiesnelheid van 1200rpm tot 2500rpm, die met een fancontroller kan worden ingesteld.
Wanneer we de behuizing verwijderen, blijkt de OCK een vrij eenvoudige dubbeltoren-koeler met 45 aluminium lamellen te zijn. De ruimte tussen de koelribben is wat groter dan bij vergelijkbare koelers, wat de luchtstroom ten goede moet komen. De warmte wordt door zes heatpipes van 6mm van het koelblok naar de aluminium ribben geleid. Het koelblok is van koper gemaakt en is voorzien van een nikkelen coating.
Het is mogelijk om in plaats van de meegeleverde exemplaren andere fans te gebruiken, maar het huis blijft nodig omdat dat gebruikt wordt om de ventilators op hun plaats te houden. Een alternatieve bevestigingsmethode is er niet. Het verwijderen van het huis is een vereiste voor de wat bewerkelijke methode om de koeler met een backplate op het moederbord te bevestigen.
Testmethode
De koelers worden volgens ons vaste stramien getest. Elke koeler wordt op een MSI Big Bang Xpower-bord bevestigd, met onder de heatsink een Core i7-920-processor. Die is op 3,8GHz is geklokt om de koeler een uitdaging te bieden. Daartoe wordt de baseclock op 180MHz en de multiplier op 21x ingesteld. De Vcore-spanning wordt opgevoerd tot 1,3V om het systeem stabiel te houden; de overige spanningen worden ongemoeid gelaten. Verder gebruiken we voor alle koelers uitsluitend Arctics MX2-koelpasta.
Om bij de geluidstests geen last van de videokaart te ondervinden, wordt een passief gekoelde Radeon HD 4770 gebruikt. Een Corsair HX850 onder het systeem zorgt voor de stroomvoorziening en als besturingssysteem dient de 64bit-versie van Windows 7, die op een Postville 80GB-ssd geïnstalleerd is.
Voor de metingen van de prestaties wordt eerst een idle-meting verricht. Hierbij wordt het systeem gedurende tien minuten met rust gelaten en kan de cpu terugklokken tot 1,6GHz. Voor de prestaties onder belasting wordt de blendtest van Prime95 gebruikt; die belast alle beschikbare cores maximaal en wordt wederom ten minste tien minuten gedraaid, zodat de cores een stabiele werktemperatuur kunnen bereiken. De metingen worden uitgevoerd met Realtemp; we geven steeds het verschil tussen de omgevingstemperatuur en de gemiddelde temperatuur van de vier cores.
Voor de geluidsmetingen wordt een geluidsdrukmeter op 25 centimeter afstand van de koeler geplaatst. Zowel van het omgevingsgeluid als van de geluidsdruk van de diverse koelers geven we de absolute waarden. Wanneer de ventilators verschillende standen hebben, wordt de hoogste en de laagste rotatiesnelheid ingesteld voor de metingen.
Koelprestaties
Bij de langzaamste stand draaien de fans van de Dark Rock Pro en de Gemini op 1000rpm, terwijl de fans van de Frio niet langzamer dan 1200rpm draaien. Ter vergelijking vermelden we ook de resultaten die de Noctua NH-D14 in dezelfde test haalde. De 120mm- en 140mm-ventilators van deze koeler draaien in de laagste stand op 900rpm.
Voor het onbelaste systeem is de Dark Rock Pro de betere van de drie geteste koelers, maar onder load wint de Frio OCK het. Het verschil met de Dark Rock Pro is zelfs bijna tien graden, waarbij de hogere fansnelheid van de nieuwe Frio een rol zal spelen.
Met de ventilators op maximaal vermogen draaien de twee 120mm'ers van de Frio OCK op 2250rpm. De ventilators van de Gemini en de Dark Rock Pro maken 1700 omwentelingen per minuut, de fans van de Noctua draaien op respectievelijk 1200 en 1300rpm.
De onderlinge verschillen zijn bij het onbelaste systeem gering, maar bij de loadtest blijkt de Gemini de beste van het drietal. De veel snellere fans van de Frio kunnen een drie graden hogere temperatuur niet voorkomen. De grote Dark Rock Pro is onder belasting opnieuw de minst presterende koeler.
Geluidsproductie
De Dark Rock Pro is in beide gevallen de stilste koeler, maar de Gemini is een goede tweede of derde. De Frio OCK produceert met de ventilator op de trage stand al een flinke hoeveelheid herrie, maar met de fans op max is het kabaal ronduit onacceptabel. Met deze geluidsproductie is deze koeler alleen geschikt voor een kortdurende overkloksessie, waarvoor deze Frio natuurlijk wel ontworpen is.
Om de geluidsproductie van de koelers in perspectief te zetten, zijn de waardes weergegeven met een logaritmische schaal met e=10. Daardoor is goed te zien dat de waargenomen geluidsdruk met elke 10dBA extra verdubbelt.
Conclusie
De eerste kennismaking met de koelers van Be Quiet! valt ons niet tegen. Het merk doet zijn naam in ieder geval eer aan: de Dark Rock Pro is ongeacht de fansnelheid de stilste koeler in de test. De koelprestaties van de Dark Rock Pro vallen echter een beetje tegen. Vergeleken met de Spire Gemini, die even snelle fans aan boord heeft, is de Be Quiet!-koeler duidelijk de mindere. De Gemini is weliswaar iets minder stil, maar koelt uitstekend.
De Frio OCK is een grotere teleurstelling. Deze Thermaltake zou, zeker met de beoogde doelgroep in gedachten, uitstekende koelprestaties moeten neerzetten. De nieuwe Frio koelt met zijn ventilators op de hoogste stand echter maar drie graden beter dan met de fans op 1200rpm. In dat laatste geval presteert de koeler nog best aardig, hoewel de geluidsproductie dan al ruimschoots hoger dan die van de concurrenten is. Met de ventilators op 2250rpm is de geluidsproductie gewoonweg te hoog, zeker gezien de koelprestaties.
De winnaar van deze test is dan ook de Gemini van Spire. Deze koeler is net iets minder stil dan de Dark Rock Pro, maar koelt beter. Bovendien is de prijs erg aantrekkelijk en de meegeleverde hardwarematige fancontroller is een plus. Wie een grote, stille koeler wil en geen al te gekke dingen met zijn processor doet, heeft overigens ook aan de Dark Rock Pro een stijlvolle en stille koeler.