Cebit: Hands-on met Fujitsu's Atom Oak Trail-tablet

Inleiding

Het wil nog niet echt vlotten met Windows 7-tablets en ook tablets met Intel-processors gaan nog niet bepaald als warme broodjes over de toonbank. De twee oudgedienden lijken links en rechts door de concurrentie ingehaald te worden, maar er gloort misschien wat licht aan de horizon. Microsoft werkt immers aan Windows 8, dat beter op tablets toegesneden zou zijn, en Intel belooft al maanden dat het Oak Trail-platform er aan zit te komen: een zuinige Atom, speciaal voor tablets. Het eerste model is de Atom Z670.

Fujitsu is een van de fabrikanten die brood zien in Wintel-tablets, maar wel met een specifiek doel: de zakelijke markt. Het bedrijf kondigde op de Cebit zijn Stylistic Q550 aan en benadrukte daarbij zo vaak mogelijk dat deze tablet toch vooral niet met consumententablets vergeleken moest worden. Tweakers.net bekeek welke features de business-gebruiker dan moeten aanspreken en, belangrijker, hoe de Oak Trail presteert.

Zaken zijn zaken

Er was welgeteld één exemplaar van de Stylistic Q550 op de beursvloer aanwezig en dat model was bovendien een engineering sample. Het leek er overigens op dat alleen aan de softwarekant nog geschaafd moet worden, de hardware was kennelijk wel nagenoeg af.

De Q550 heeft een capacitief 10,1"-touchscreen. Het apparaat kan ook met een stylus worden bediend, maar gek genoeg heeft Fujitsu daar geen houder voor geïntegreerd. De gebruiker heeft dus de keuze uit een tablet met een touwtje waar de stylus aan bungelt, en het risico dat het pennetje kwijtraakt. Het scherm heeft een resolutie van 1024x600 beeldpunten en beschikt over een led-backlight. Het zou een relatief hoge helderheid van 400nits hebben en komt komt inderdaad vrij helder over. Bovendien is het scherm mat, wat het werken bij invallend zon- of ander licht makkelijker maakt.

Het touchscreen reageert helaas nog niet goed op aanrakingen. We moesten regelmatig wachten op een reactie, als er tenminste al op swipes en kliks werd gereageerd. Volgens de medewerkers van Fujitsu worden op dit vlak nog verbeteringen doorgevoerd. Bij bediening met de stylus reageert de tablet overigens een stuk vlotter en dat komt goed uit: Windows 7 is prima te bedienen met een stylus maar voor vingerbediening is het platform verre van ideaal. Fujitsu werkt daarom ook aan een eigen interface, die de bediening makkelijker moet maken, maar op de beurs kon alleen een mock-up worden getoond. De daadwerkelijke software moet nog uitontwikkeld worden.

De Stylistic is onmiskenbaar een zakelijk model. Aan de achterkant zien we bijvoorbeeld een vingerafdruklezer en aan de zijkant zit een houder voor smartcards. Verder zijn er twee microfoons en voor en achter zijn camera's voor beeldtelefonie aanwezig. Ook zijn er een audio-uitgang en hdmi- en usb 2.0-poorten. Aan de rechterkant van de tablet zitten onder meer de aan-uitknop, een knop die het virtuele keyboard van Windows 7 oproept, en een knop voor het kantelen van de scherminhoud. Ook kan hier de wirelessfunctionaliteit uitgeschakeld worden.

De Q550 weegt 680 gram en dat is niet veel voor een Atom-tablet. Het apparaat voelt stevig aan en is goed afgewerkt. Wel is het plastic wat de klok slaat; nergens is metaal gebruikt, wat het lage gewicht mede verklaart. De tablet ondersteunt bluetooth, wifi-n, gps en umts, zodat de mobiele werker op dit vlak niets te kort komt.

Aan de achterkant is te zien dat de accu eenvoudig te vervangen is. Ook levert Fujitsu een losse tpm-module voor de broodnodige beveiligingsmogelijkheden mee en een docking station wordt los verkrijgbaar. Die laatste zorgt niet alleen voor het opladen van de tablet, maar biedt ook nog eens vier usb 2.0-poorten, zodat keyboard en muis aangesloten kunnen worden.

Hardware en prestaties

De Stylistic Q550 heeft 2GB geheugen en een ssd van 32GB aan boord. Fujitsu zou echter ook 64GB-modellen in de planning hebben. De Q550 wordt geleverd met Windows 7 Professional, maar heel vloeiend draait het OS niet. We zijn benieuwd in hoeverre de processor hier debet aan is. De Atom Z670 heeft met 1,5GHz een iets lagere snelheid dan de 1,66GHz die Atoms voor netbooks en nettops normaliter hebben. De chip heeft een enkele core en 512KB cache, maar ondersteunt wel HyperThreading. Het Oak Trail-platform omvat naast de Lincroft-system-on-a-chip ook de SM35- oftewel Whitney Point-chipset.

Intel heeft door diverse aanpassingen ten opzichte van de netbook-versies van de Atom de tdp weten terug te brengen tot 3W. Dat is bijvoorbeeld maar iets meer dan een derde van de tdp van de N550, die momenteel in veel netbooks wordt gebruikt. Die heeft overigens wel een extra core.

Hoewel de Stylistic Q550 streng in de gaten gehouden werd, wisten we de benchmark Super Pi Mod 1.5 1M te draaien. We krijgen daarmee vast een indruk van de prestaties van de Atom Z670-tablets, die later deze maand op de markt komen.

Super Pi Mod 1.5 1M
Processor, kloksnelheid, tdp	Seconden (lager is beter)
AMD E-350, 1,6GHz, 18W	***** 51,4
Neo K125, 1,7GHz, 12W	***** 56
Athlon X2 L310, 1,2GHz, 13W	******* 73,3
Atom N450, 1,66GHz, 5,5W	********* 99
Atom N550, 1,5GHz, 8,5W	********* 99
Atom Z670, 1,5GHz, 3W	********** 105

Super Pi Mod is een singlecore-benchmark waarbij de hoeveelheid cores geen invloed op de prestaties heeft. De Z670 doet uiteindelijk zes seconden langer over de benchmark dan de N550, die dezelfde kloksnelheid heeft. De tablet stond overigens aanvankelijk in de Eco-spaarstand, maar deze benchmark werd in de High Performance-mode uitgevoerd, dus de cpu draaide op zijn topsnelheid. We mogen dus concluderen dat de Z670 een flink lagere tdp heeft dan andere Atoms, maar dat de chip ook minder presteert - als deze benchmark tenminste representatief is.

De Q550 zou het 8 uur op een volle acculading kunnen uithouden, claimt Fujitsu. Voor een tablet met een Atom is dat niet slecht, tablets hebben immers minder ruimte voor accu's dan netbooks. In vergelijking met arm-tablets is het echter helemaal niet zo'n goede accutijd. In het verlengde daarvan kun je je afvragen of Windows 7 Professional wel het goede besturingssysteem is voor de Z670-Atom.

We zagen bij eerdere systemen al dat Atoms soms moeite hebben met de volledige versie van Windows 7; Microsoft heeft Windows 7 Starter niet voor niets uitgekleed. Als de Z670 werkelijk nog slechter presteert dan zijn voorgangers, zou een lichtgewicht OS meer voor de hand liggen. Ook zal het niet voor niets zijn dat Intel met de multi-OS-ondersteuning van Oak Trail adverteert. Het lage verbruik is mooi, maar minder rekenkracht is wel het laatste wat Windows 7-systemen met Atoms nodig hebben.

Foto-gallery

Voorlopige conclusie

Fujitsu is niet de eerste die zich met een Windows 7-tablet op de zakelijke markt richt, maar de Stylistic Q550 bevat wel erg veel zakelijke features die we nog niet op een andere tablet tegenkwamen, zoals de smartcard-reader en de tpm-module. De iPad is langzamerhand ook in het bedrijfsleven in opkomst, maar menig systeembeheerder zal liever een model zoals deze Q550 uitrollen, met de vertrouwde Windows-omgeving en de beproefde beheer- en beveiligingsopties. Ook handschriftherkenning en de koppeling met office-suites zullen wellicht als voordeel worden ervaren.

Toch blijven we na het uitproberen van de Stylistic met de nodige vragen zitten. Ten eerste lijkt de nieuwe Intel Atom Z670 nogal wat moeite te hebben met Windows 7 Professional en bovendien lijkt de chip het af te leggen tegenover eerdere Atom-processors. De accutijd van 8 uur is, even afhankelijk van de omstandigheden waaronder deze score behaald is, redelijk, maar niet wereldschokkend. Verder is Fujitsu's interface nog niet af, terwijl de release al erg dichtbij zou zijn.

De prijs van het docking station is nog niet bekend, maar voor de Stylistic vraagt Fujitsu 700 euro. Dat is een prijs die gezien de focus op de zakelijke markt niet vreemd is, maar de concurrentie neemt hand over hand toe en Fujitsu heeft nog de nodige oneffenheden glad te strijken. Al met al maken de Atom Z670 en de Q550 op ons geen verpletterende indruk.

Reacties (20)

[Verwijderd]

Ik vraag me af of er wel zoveel markt is voor al die zakelijke tablets die uitkomen. En waarom altijd Windows 7? Dat is totaal geen tablet OS. En dan ook nog een stylus. Ik moet nog zien of dit een succes gaat worden.

[johnkeates]

Het is ook de vraag in welke situatie je nou echt een tablet moet hebben... Je hebt liever geen assets die random door medewerkers rondgestrooid worden binnen en buiten je bedrijf.

Handhelds zijn logisch, die kan je bijv. in magazijnen of winkels inzetten, maar een tablet... Als je misschien geen bureau hebt en tegelijk ook niet hoeft te typen kan je er wat mee, of dan ben je misschien beter af zonder. De meeste taken zijn vooralsnog communiceren of creëren. Beide gaan zeer goed met gewone telefoons en desktop computers. Een handheld kan handig zijn onderweg, maar dat is het dan ook wel een beetje.

Iemand een toevoeging? Want ik kan me nou niet echt bedenken waar je nou in een werkveld een situatie hebt dat je een tablet MOET hebben om te kunnen werken.

[borgdaville]

Bij tablets gaat het voornamelijk om de coolness factor, niet belangrijk voor zakelijke gebruikers hoor ik iedereen denken. Klopt wel, maar voor verkopers die op bv. Beurzen snel alle films, presentaties, specificaties in de hand en goed lees/zichtbaar naar boven kunnen halen zijn in het voordeel vergeleken met hun collega's die op een tafeltje hun laptop moeten uitklapen en dan in verkenner de juiste bestanden moeten opzoeken en openen. Of nog erger de juiste brochure moeten opzoeken in een bak, terwijl de brochure die je zoekt net op is.

[SaiKoTiK]

in tegenstelling tot wat iedereen lijkt te geloven bestond de tablet al voordat apple met zijn ipad kwam hoor
inderdaad, op de consumentenmarkt waren ze nog nooit echt doorgebroken maar in bedrijven worden ze al gebruikt sinds de jaren 80.

het is niet omdat jij er in jou werkomgeving geen graten in ziet dat ze elders in een bedrijfsleven geen nut zouden hebben.

denk aan magazijniers of helpdeskmedewerkers die in het bedrijf rondlopen en vanalles op een papiertje zitten kribbelen om dan achter hun workstation de gegevens gaan in te voeren.
die kunnen nu alles direct op de tablet ingeven.

denk ook aan vertegenwoordigers, huis aan huis verkopers, logistieke diensten enz.
er zijn talloze mensen in bedrijven die gebaat zijn met invoermethodes die ze ter plaatse kunnen gebruiken waar geen bureau is om een laptop te kunnen zetten.

inderdaad, de gemidddelde persoon met een kantoorbaan zal niet gebaat zijn met een tablet, maar als je geen zittend werk hebt wordt het plots wel interessant.


en waarom windows 7?
omdat het hele bedrijf daarop draait en de tablet van je werknemers liefst ook onderworpen wordt aan de veiligheidsmaatregelen binnen je domein + je hele it-dienst en al je werknemers kunnen er al mee overweg.
kosten voor opleiding/omscholing om met iets nieuws overweg te kunnen moet je niet onderschatten, en ja het gros van de werknemers heeft opleiding nodig (niet zo technisch aangelegd als de gemiddelde tweaker) en je it-dienst omscholing want ze moeten uiteraard de klepel weten hangen als er een medewerker met een probleem komt te zitten.

dat het geen tablet-os is is een non-argument
ios en android waren dat ook niet... klaag je daarover?
daarnaast wordt windows al 10+ jaar gebruikt op tablets, dus zo problematisch zal het wel niet zijn vermoed ik dan (ondertussen ook ondersteuning voor multitouch enz).
het is vooral kwestie van de te gebruiken applicaties een touch-friendly gui te geven, het os zelf is niet het probleem.

[Free rider]

In 2002 of 2003 heb ik al een tablet in handen gehad, een Toshiba model met Windows 2000. Ook dat was een zakelijk apparaat, de toepassingen lagen vooral in het invullen van formulieren.

Als toepassing werd destijds werd bijvoorbeeld de praktijk van artsen in een ziekenhuis genoemd, hij hoefde niet meer met een schrijfblok rond te lopen, en later zijn notities uit te werken.
Zelf kwam ik het af en toe tegen bij vertegenwoordigers die aantekeningen maakten, tijdens een gesprek met klanten of derden. Een laptop is daarvoor niet geschikt: als je deze openklapt zodat de gesprekspartner het scherm niet kan zien dan creeer je een afstand. Een apparaat dat plat op tafel ligt, waarbij de gesprekspartner kan zien wat er gebeurt, is veel minder geheimzinnig.

[Verwijderd]

En dan ook nog een stylus.

Zoals ik het artikel staat werkt het kennelijk beter met Win7. Daarnaast is het werken met een stylus wel prettig. Het is een kwestie van smaak natuurlijk, maar ik zou op mijn N900 niet zonder willen.
Daarnaast is er handschriftherkenning, en ik ben echt niet gewend om met een vinger te schrijven.

Geen idee of ik zo'n ding zou willen hebben naast mijn combinatie telefoon en laptop. Dan heb ik alles namelijk al ter beschikking.

[mac1987]

Als ik dit zo lees zie ik toch meer heil in de dualcore ARM processoren dan in afgeslankte Atoms. Het verbruik van ARM was sowieso al lager en de prestaties kwamen bij de singlecore Cortex A9 al in de buurt van Atom en met de dualcore verwacht ik na enige softwareoptimalisatie zelfs betere prestaties. Prestaties/verbruik is de Atom nooit echt geweldig geweest. De low-power Core-processoren maakten er vorig jaar al gehakt van.

[Reactie gewijzigd door mac1987 op 22 juli 2024 14:50]

[Punkie]

Klopt, maar dat zegt ook niet alles. Het scherm gebruikt meer stroom dan de processor en staat constant aan als er gewerkt wordt. Verder is er de gpu en alle io processoren die staan te draaien. Kortom de cpu maakt slechts een bescheiden aan het stroomverbruik. De invloed van het OS en de batterij zullen een grotere invloed hebben op de autonomie dan de cpu. Overigens blijven de atom en de A9 cpus naar elkaar toegroeien zonder een duidelijke winnaar of verliezer, bij extrapolatie(welke NIET lineair is) van de huidige cijfer voor verbruik en performance kan geen een x2 voorsprong claimen.

Een low power produkt is niet zomaar een goede cpu, maar ook alle andere factoren moeten kloppen. Wat dat betreft heeft ARM de juiste kaarten omdat zij genoeg partners (klanten) hebben die hun zuinige produkten afstemmen op de ARM controleprocessor. Ook het OS sluit goed aan. De meeste applicaties daarintegen draaien nog altijd beter (of uitsluitend) op intel hardware. En dat is dus precies waarom Apple moeite doet om een gemakkelijk ontwikkelplatform te bieden voor app developers.

[Reactie gewijzigd door Punkie op 22 juli 2024 14:50]

[Mephisto NL]

Wat een vreselijk design. Het mag dan wel voor de zakelijke markt zijn maar ook die gebruikers willen denk ik wel iets mooiers (en duurzamer, alleen plastic?! wtf) als dit.

Er is een groot functioneel verschil maar toch nog zou ik zeggen; doe mij maar een HTC Flyer.

[za3redrum]

Ik vind het juist een mooi design. Is dit zoveel minder dan de iPad dan? Van de voorzijde vind ik het niet veel minder in ieder geval. Erg mooi ding, maar goed, ik zie nog altijd het praktische nut niet in van deze dingen.

[Fireshade]

Het zou toch grappig zijn als Fujitsu de naam iPad niet verkocht had aan Apple en het zelf ook voor hun consumentenlijn aan tablets zou gebruiken. De iPad, met Windows 7

[Reactie gewijzigd door Fireshade op 22 juli 2024 14:50]

[johnkeates]

Waarom zou dat grappig zijn? Dan werd de naam niet echt groot, en ook niet bekend, en al helemaal niet met Apple geassocieerd. Datzelfde is trouwens met iPhone aan de hand, daar had cisco rechten op maar daar hoor je ook niemand over.

[Fireshade]

Het is maar in welke markt je opereert. Zowel de Ipad van Fujitsu en de Iphone van Cisco waren alleen verkrijgbaar in de distributie/zakelijke markt met dito toepassing.

[MaxxBass]

Wel een ipad concurent, geen concurent... dat bepalen de klanten..

Persoonlijk vind ik de WebOS producten van HP (palm) wel heel leuk, mooie en makkelijke interface, en veel intuitieve mogelijkheden..

[stewie]

het is een totaal andere soort klant die dit koopt (windows nerds)
die zouden sowieso nooit een ipad of een android tablet kopen, en qua prijs kan het niet concurreren met een simpel netbookje.

als je waar voor je geld wilt koop je dit niet, qua performance is een 299euro netbook net zo snel.

[thegve]

Aan de afwerking van de hardware valt af te leiden dat dit een echt budget apparaat moet worden. Als je die kier ziet aan de zijkant van het ding. Wel erg duidelijk dat het 2 op elkaar geklikte helften zijn. Daarnaast wel een stylus, maar geen plek hiervoor...

Wat betreft 'zakelijke toepassingen'. Ik ving op dat bij ons de buitendienst een tijdje geleden is voorzien van iPad's. Kunnen dus onsite (service)-logs worden bijgewerkt en mail bijgewerkt. Maar goed, zo duur is de iPad in een instapmodel ook weer niet, ik las gister zelfs dat de iPad 1 nu zelfs in de aanbieding gaat, dus dan moeten ze hem wel voor een heel laag bedrag aan gaan bieden. Als ze daar dan ook nog een Win7 licentie voor moeten betalen, blijft er niet veel over voor Fujitsi.

[Dijkertje]

Potentiële iPad 2 concurrent. Ik ben wel erg geïnteresseerd in deze tablet.
Het zou leuk zijn als ze inderdaad met Windows 7 verder kunnen, want dan zou je er echt ongelooflijk veel mee kunnen doen.

[stewie]

het is een pc zonder geintegreerde software zonder een app store waar specifieke software voor gemaakt word.

en met windows 7 die niet gigantisch goed geoptimaliseerd is voor tablet gebruikt.
maar je kan er zeker iTunes op draaien en je iPad ermee opladen een geweldige iPad companion

[Reactie gewijzigd door stewie op 22 juli 2024 14:50]