Inleiding
Normaliter worden hardware en software door een redacteur van Tweakers.net getest, waarna deze zijn bevindingen in review, preview of hands-on uiteenzet. Bij deze hands-on is het anders gegaan: we hebben via ons forum vijf tweakers gezocht die de Nokia E7 een avond lang wilden uitproberen. Tijdens de testperiode van ongeveer anderhalf uur mochten ze met het toestel doen wat ze wilden, zolang ze hun ervaringen maar deelden. Die avond vond op donderdag 3 maart plaats.
De Nokia E7 moet een knaller voor de Finse marktleider worden. Het is de belangrijkste release sinds vorig najaar, toen de N8 uitkwam. Vooral het 4"-display, het qwerty-toetsenbord en de nieuwe versie van Symbian moeten maken dat de smartphone kan opboksen tegen de concurrentie van onder meer Samsung, HTC, Apple, LG en Sony Ericsson. Wij vroegen ons kritische testpanel of dat wel is gelukt.
/i/1299234573.jpeg?f=imagenormal)
Prijzen en specs
Specificaties
Merk en Type |
Merk |
Nokia |
Type |
E7 |
Eerste prijsvermelding |
donderdag 4 november 2010 |
Toestel |
Telefoonmodel |
slide |
Invoermethode |
qwerty-toetsenbord, touchscreen |
Besturingssysteem |
Symbian |
Versie besturingssysteem |
Symbian ^3 |
Beeldscherm |
Schermresolutie |
640x360 |
Schermdiagonaal |
4" |
Schermtype |
amoled |
Camera |
Cameraresolutie |
8 megapixel
|
Functionaliteit |
Berichten |
e-mail, mms, sms |
Mp3-ringtones |
ja |
Audioformaten |
aac, amr-nb, amr-wb, eaac, eaac+, mp3, wma |
Videoformaten |
h.264, mpeg 4 |
Gps |
ja |
Verbindingen |
Mobiele netwerken |
edge, gprs |
Frequentiebereik (gsm/umts) |
850MHz, 900MHz, 1800MHz , 1900MHz , 2100MHz |
Wlan |
802.11b, 802.11g, 802.11n |
Bluetooth-versie |
Bluetooth 3.0 |
Connectors |
3,5mm headset, micro-usb |
Technische kenmerken |
Werkgeheugen |
350MB |
Opslaggeheugen |
16GB |
Extern geheugen |
Secure Digital Micro |
Accu |
Gesprekstijd |
9u |
Stand-by-tijd |
192u |
Accucapaciteit |
1200mAh |
Accutype |
li-ion |
Uiterlijk |
Kleuren |
zilver |
Gewicht |
176g |
Lengte |
123mm |
Breedte |
62mm |
Hoogte / diepte |
13mm |
Overige specificaties |
Meegeleverde accessoires |
oplader |
Bijzonderheden |
hdmi-out |
Het hoe en waarom van de E7
Nokia lijkt in een neergaande spiraal te zitten. De fabrikant was tot 2007 niet alleen marktleider, maar stond ook bekend als de maker van degelijke en innovatieve hardware. De laatste absolute topper was de N95, met onder andere de combinatie van 3g, wifi, gps en bluetooth, die destijds ongekend was. Ook bevatte de N95 een bewegingssensor, eveneens een nieuwigheid.
Dat betekent niet dat Nokia sindsdien geen innovatieve hardware meer heeft gemaakt. Zo was daar de Nokia N8, met een hdmi-uitgang en een 12-megapixelcamera met groothoeklens. Tijdens de aankondiging in april 2010 maakten de specificaties indruk, maar toen het toestel een half jaar later op de markt kwam, had de concurrentie het toestel op een aantal punten bijgehaald.
De N8 was geen flop; het toestel werd prima verkocht. Ook andere Symbian-toestellen deden het goed, maar om de toegenomen concurrentie het hoofd te bieden, moest Nokia de hardware in prijs verlagen. Daardoor verdampten de marges en kwam Nokia's winst onder druk te staan. Deze strategie heeft vooralsnog geholpen om het marktleiderschap te behouden, maar de Android-fabrikanten hijgen Nokia in de nek.
Windows Phone en MeeGo moeten de nieuwe aansprekende besturingssystemen voor high-end toestellen worden. De ontwikkeling van Meego verloopt relatief traag en er is nog altijd geen hardware aangekondigd. De eerste Windows Phone-toestellen van Nokia komen op zijn vroegst eind dit jaar op de markt.
In de tussentijd moet de E7 het fort verdedigen. De E7 geldt in naam als opvolger van toestellen als de E71 en E72, twee van de populairste Nokia's van de afgelopen jaren. De E-serie staat bekend als robuust en no-nonsense, twee elementen die in zakelijke wereld tellen.
De E7 heeft als eerste E-toestel een touchscreen. Nokia heeft daarnaast veel elementen van de N8 overgenomen en Symbian^3 verder verbeterd. Daarmee wil het bedrijf de kopers van een E71 of E72 overhalen om opnieuw voor een Nokia E-toestel te kiezen.
De testavond
Om de E7 goed te testen, organiseerden we een bijeenkomst voor vijf tweakers die zich hadden aangemeld via een topic op GoT. Het testpanel was divers: er waren twee Nokia-gebruikers (Symbian S60 en Maemo), twee Android-eigenaren en een iPhone-liefhebber. Alle testers bleken in het verleden met Symbian te hebben gewerkt.
Nokia had een stuk of acht toestellen meegenomen om ervoor te zorgen dat er in elk geval geen tekort zou zijn. De toestellen waren niet voor de testavond geprepareerd; ze werden getest zoals ze uit de doos kwamen. Wel had Nokia testsimkaarten en testaccounts om de Ovi Store en e-mail uit te proberen zonder dat persoonlijke gegevens hoefden te worden ingevuld.
De avond begon met de ontvangst met hapjes en drankjes op het Tweakers.net HQ in Amsterdam-Noord. Eén tweaker hoefde alleen het IJ maar over te steken; een ander kwam helemaal uit Enschede. Omdat de files meevielen, stond ook hij al ruim op tijd voor de deur.
Na het welkomstwoord van hoofdredacteur Wilbert de Vries vertelde Nokia's productexpert Marc Driessen het een en ander over Symbian en de E7, waarbij hij overigens zorgvuldig vermeed om te vertellen hoe het toestel moest worden gebruikt. Wel gaf hij een demonstratie van de hdmi-out, waarbij het Dolby Surround-geluid het hoofdkantoor van Tweakers.net zowat op zijn grondvesten liet schudden.
Vervolgens kregen de vijf testers anderhalf uur om de E7 uit te proberen. Daarbij werd op verschillende aspecten gelet; met name hardware, applicaties en software, Symbian, zakelijk gebruik en de camera werden daarbij zorgvuldig onder de loep genomen.
Na de testperiode was er gelegenheid om de Nokia-vertegenwoordigers met vragen te bestoken, waarna een borrel de avond afsloot. De sfeer was gemoedelijk, en iedereen kon zijn mening eerlijk geven - ook tegenover de aanwezige Nokia-medewerkers.
Hardware en scherm
Scherm
De E7 heeft met een schermdiagonaal van 4" het grootste touchscreen dat we tot nu toe op een Nokia-smartphone hebben aangetroffen, waarbij we de Maemo-tablets dus niet meerekenen. De resolutie is met 640x360 pixels hetzelfde als die van toestellen met een kleiner scherm, zoals de oude 5800 XpressMusic die een 3,2"-scherm heeft.
Het scherm is van het amoled-type en wordt door Nokia aangeprezen als 'CBD' oftewel Clear Black Display. Nokia maakt zelf geen schermen, maar neemt ze af van fabrikanten als Samsung en LG. Samsung houdt de nieuwste schermtypes voor zichzelf, waardoor Nokia geen Super Amoled Plus of zelfs maar Super Amoled kan gebruiken.
Clear Black slaat op het zwart van de amoled-schermen, dat aanmerkelijk dieper is dan bij lcd's. Waar op lcd's achter zwarte pixels de backlight blijft branden, kan een pixel op een amoled geheel uitgeschakeld worden.
Tinoz, die specifiek op scherm, hardware en keyboard lette, prees het hoge contrast van het scherm: "Zwart is veel zwarter dan op eerdere Nokia's. Omdat de interface veel zwart bevat, valt dat extra op."
Ook bij de andere testers viel het grote scherm in de smaak. Hoewel de resolutie lager is dan bij veel concurrerende toestellen, waren er geen klachten over zichtbare pixels.
:fill(white)/i/1299234585.jpeg?f=thumb)
Hardware
De E7 heeft een cpu met een op 680MHz geklokte ARM11-core. Hoewel Nokia geen informatie over de cpu heeft vrijgegeven, ligt het voor de hand dat het om een Freescale gaat. Nokia gebruikt de laatste tijd voornamelijk de MXC300 in zijn producten. Hoewel Freescale in zijn documentatie aangeeft dat deze processor tot 532MHz kan worden geklokt, is die processor in de E72 op 600MHz geklokt. Vermoedelijk is de kloksnelheid voor de E7, net als bij de N8, nog verder opgekrikt.
De cpu loopt in elk geval ver achter op wat anno 2011 voor high-end toestellen als normaal wordt ervaren. Concurrerende toestellen hebben al lang geen ARM11-processors meer, maar bevatten cores als de Cortex A8 van ARM of de Scorpion van Qualcomm. Bovendien draaien ze vaak op hogere kloksnelheden, zoals 800MHz of 1GHz. Dit maakt ze op papier drie keer zo snel als de cpu in de E7.
De E7 heeft net als de N8 echter een verrassing in zijn mouw: de gpu. Dat is namelijk wél hardware met spierballen; de Broadcom BCM2727 moet onder meer het maken en tonen van 720p-video mogelijk maken. Ook is de Broadcom nodig om beelden door te sturen over de hdmi-uitgang van het toestel.
De combinatie van een oudere cpu en nieuwere gpu zal een kostenoverweging zijn geweest. Zodra de grafisch zware taken door de gpu worden opgepakt, hoeft de cpu minder spierballen te hebben, wat de prijs van het toestel enigszins zal drukken.
Het toestel reageert vlak na het opstarten al razendsnel, concludeerde FatalZero. "Je vliegt daadwerkelijk door menu's, het gaat veel sneller dan voorheen bij Symbian." Ook andere testers hadden deze indruk.
Desondanks is er veel op de snelheid aan te merken, vooral bij intensief gebruik, zegt FatalZero. "Ik had een Word-document en Powerpoint-presentatie open, met daarnaast nog maar een paar applicaties. Toch crashte hij toen. Dat is jammer; kennelijk kan hij niet zoveel aan als bijvoorbeeld mijn N900. Bovendien lijkt het inzoomen niet altijd soepel te lopen. Wel worden documenten in QuickOffice redelijk snel geopend."
Ook een leuke toevoeging is het lichtje in de menuknop. Die licht op bij het ontvangen van een sms, een gemiste oproep of een nieuwe e-mail. Deze subtiele manier van aandacht vragen viel in de smaak.
Toetsenbord en bouwkwaliteit
Nokia maakt al langer toetsenborden. Zo had de tablet N810 toetsenborden, beschikte de N97 over een dergelijk qwerty-toetsenbord, net als de E75, en ook de Maemo-smartphone N900 had er een. Kortom: de afgelopen jaren heeft Nokia veel ervaring opgedaan met toetsenborden.
De E7 heeft wel een iets ander toetsenbord: het formaat is anders, terwijl de knopjes wat verder uit elkaar zijn gezet. Dat is een hele verbetering, zegt tinoz: "De knopjes zijn goed voelbaar. Ze reageren ook goed als je ze op de zijkant indrukt en dat maakt sneller typen makkelijk. Hij doet enigszins denken aan het toetsenbord van de E75. Hij typt het beste als je hem op tafel neerlegt."
Overigens roept de E7 nog altijd een apart tekstvenster naar voren als tekst wordt ingevoerd via het toetsenbord, in plaats van dat je typt in de daarvoor bestemde ruimte in een applicatie of webpagina. Het is onduidelijk waarom dat zo is; die truc is normaal gesproken bedoeld om ruimte te maken voor het onscreen toetsenbord.
Het openklappen van het toetsenbord vereist wel enige oefening, aldus tinoz. "Het moet echt met twee duimen, aan beide uiteinden van het toestel. Als je het met één duim probeert, lukt het niet. Daar staat tegenover dat het wel een heel degelijke indruk wekt."
Het toetsenbord schuift niet open, maar klapt open en komt onder een hoek van 15 graden te staan. Dat bleek vooral een voordeel te bieden bij het neerleggen van het toestel op tafel.
Bouwkwaliteit
De E7 voelt goed aan, concludeert tinoz. "De gebruikte materialen maken het toestel een beetje zwaar, maar het voelt goed aan in de hand. Wel heb je met gladde handen de kans dat hij uit je vingers glipt." Bovendien past hij ondanks de grootte goed in de broekzak, meent oshiro. "Hij is niet dik, dat scheelt."
Software: nieuwe Symbian
Geen breuk met het verleden
Driessen kondigde aan dat de Symbian-versie die nu op de E7 draait, nog flink gewijzigd wordt. "Er komen dit jaar drie grote updates. Daarmee veranderen we de homescreens, de iconen in het hoofdmenu en meer. Bovendien wordt er minder in mappen verstopt en wordt de menustructuur daardoor platter."
Symbian^3 is echter geen revolutionair nieuw mobiel OS en dat zal het niet worden ook. Sterker nog, het lijkt sprekend op Symbian zoals iedereen dat kent en zoals het geliefd en gehaat is. De veranderingen ten opzichte van S60 zijn vooral bedoeld om het werken met Symbian logischer, sneller en gemakkelijker te maken.
Het viel ook de testers op dat Symbian^3 veel overeenkomsten met eerdere versies vertoonde. "Ik herken de structuur van mijn N95 8GB", zegt oshiro. "De opzet is veelal hetzelfde, waardoor ik de weg wel weet."
Testers die langer geleden met Symbian hadden gewerkt, raakten de weg af en toe wel kwijt. Leslinho had bijvoorbeeld moeite met het uitschakelen van de trillingsfeedback bij het aanraken van het scherm. "Waar hebben ze dat nu weer gestopt?", vroeg hij zich af terwijl hij het instellingenmenu doorbladerde. De optie blijkt tegenwoordig onder 'profielen' te staan.
Wijzigingen
Symbian^3 is echter vrijwel zonder uitzondering ten goede veranderd. Zo worden veel van de meldingen die het scherm hinderlijk overnamen - 'Applicatie X is geïnstalleerd', 'Verbinding met toegangspunt X', enzovoorts - nu bovenin het scherm getoond, zonder dat de gebruiker de melding moet wegklikken. Daarnaast vraagt Symbian veel minder vaak om bevestigingen.
Een andere wijziging is subtieler, maar zeker zo belangrijk: om een menu te openen hoef je niet langer te dubbelklikken, zoals in de S60v5-interface hier en daar wel het geval was. Daardoor kan de gebruiker sneller door menu's navigeren. De menu's zijn bovendien voorzien van grafische effecten, zoals een vloeiend bounce-effect aan het einde van een lijst.
Geen nieuwe structuur
Omdat scrollen en selecteren zoveel soepeler werken, is het een raadsel waarom Nokia vasthoudt aan de gelaagde structuur van het menu. Gedownloade applicaties komen niet in het hoofdmenu, maar in Toepassingen. En in Toepassingen zijn weer de mappen Kantoor en Instrumenten te vinden.
"Je moet het echt weten", zegt jrgerritsen, die vooral naar Symbian keek. "De bestandsbeheerder zit onder Kantoor. De eerste keer kun je je helemaal rot zoeken naar dat soort dingen. Gelukkig komt er een update die dat hopelijk oplost."
Wijzigingen: taakbeheer
Symbian ondersteunt - in tegenstelling tot sommige andere smartphoneplatformen, zoals Windows Phone 7 - volledige multitasking. De taakbeheerder van S60v5 had een tekstinterface en dat doet hopeloos ouderwets aan. Daarom is een visuele task switcher gemaakt, die is op te roepen door de Menu-knop lang in te drukken. De nieuwe taakbeheerder werkt simpel; je kunt door veegbewegingen langs de verschillende openstaande vensters scrollen. Selecteren roept het venster naar de voorgrond en het sluitkruisje maakt dat de applicatie wordt afgesloten.
De enige wens die overblijft, is dat de taakbeheerder groter wordt gemaakt. "Ik snap daadwerkelijk niet waarom het multitaskmenu in een venster staat en niet fullscreen is", zegt FatalZero. "Bovendien moet je voor elke app vegen, terwijl je bijvoorbeeld onder Maemo veel meer vensters tegelijk op het scherm kan zien. Dat werkt veel beter."
Wijzigingen: homescreens
De enige snelle manier om bij applicaties te komen, is ze toevoegen aan een Favorieten-widget op een van de homescreens. Nadeel is dat de icoontjes niet groot zijn en bovendien niet van tekst zijn voorzien. Na enige tijd zullen gebruikers de iconen wel herkennen, maar zeker in het begin bleken de diverse snelkoppelingen lastig uit elkaar te houden.
Het aantal homescreens is uitgebreid van een naar drie. Ze kunnen worden volgezet met widgets, die vooralsnog hetzelfde uiterlijk hebben als op de N97. Het is onduidelijk of er voor Symbian^3 meer widgets komen dan voor de N97. Wel kunnen ontwikkelaars via de downloadwinkel Ovi Store nieuwe widgets publiceren, maar dat gebeurt nog maar weinig.
:fill(white)/i/1286549179.jpeg?f=thumb)
Er zijn enkele kleine pijnpunten bij de homescreens. Zo is er een vertraging tussen de veegbeweging en het moment waarop een volgend homescreen op het scherm komt. Het is onduidelijk waarom Nokia dit zo heeft gebouwd, en met de beloofde update zal de vertraging dan ook weer verdwijnen. In tegenstelling tot bij Maemo kunnen er verder geen wallpapers over meer dan één homescreen worden getrokken. Elk homescreen heeft zijn eigen wallpaper.
De gelaagde menu's irriteerden bij tijd en wijle ook de testers. Zo probeerde Leslinho een snelkoppeling naar een applicatie op het homescreen te zetten. "Dan moet ik eerst het homescreen bewerken, een widget met snelkoppelingen toevoegen, de widget bewerken, daarbij de snelkoppeling aanbrengen naar de applicatie, bevestigen dat ik klaar ben met bewerken en vervolgens op het homescreen op Gereed drukken. Dat vergt meer stappen dan bij bijvoorbeeld Android en ik ben bang dat veel gebruikers deze functie niet zullen ontdekken."
Ovi Store
Ovi Store is de downloadwinkel van Nokia, waarin volgens de fabrikant inmiddels tienduizenden apps te vinden zijn. De downloadwinkel staat niet op het toestel, maar via een druk op de knop kan deze wel worden geïnstalleerd. Zo krijgen gebruikers altijd de laatste versie.
De meeste testers hadden problemen met de Ovi Store. "De installatie duurt echt lang", aldus Leslinho. Hoewel in beeld staat dat het 'enkele minuten' kan duren, schrokken de meeste tweakers van de wachttijd. "Het gaat écht om enkele minuten. Dat wil je eigenlijk niet als je snel apps wil downloaden", zegt jrgerritsen.
Na installatie doet de downloadwinkel echter goed zijn werk en nieuwe apps worden rap gedownload. "Daarover geen klachten", aldus jrgerritsen. "De installatie verloopt goed en soepel, al zijn apps na het downloaden op een rare plek terug te vinden."
Het grootste probleem is echter de stabiliteit van de downloadwinkel. "Soms crasht hij gewoon en dan moet je weer helemaal opnieuw beginnen. Dan krijg je dus eerst het opstartscherm en duurt het weer veel langer voordat je kan downloaden."
Usb-on-the-go en camera
Usb-on-the-go
Usb-on-the-go betekent dat de de micro-usb-aansluiting van het toestel niet alleen dient om het toestel aan een computer te hangen - de slave-modus - maar dat de N8 ook als host voor bijvoorbeeld geheugenkaartlezers kan dienen. Nokia levert een kabeltje mee met een micro-usb-plug aan de ene kant en een normale usb-plug aan de andere kant.
FatalZero legde gelijk zijn N900 aan de E7 om bestanden over te zetten. "Dat gaat prima. Het is wel beperkt, want als een apparaat via usb teveel vermogen vraagt, lukt het niet. Met een N900 kan het wel, en het werkt sneller dan bestanden versturen via bluetooth." Het door Nokia bijgeleverde usb-stickje werkte ook goed. "Het is een leuke functie, die je in andere smartphones niet tegenkomt."
/i/1299234588.jpeg?f=imagenormal)
Camera
De camera in de E7 is een EDoF-camera. Dat is een tussenvorm van fixed focus en autofocus. De EDoF-lens heeft geen focusmechanisme, maar stelt bij de nabewerking alles scherp dat tussen ongeveer een meter en het oneindige ligt. Die techniek is vooral foolproof: je zou snel, zonder scherp te hoeven stellen, scherpe plaatjes kunnen schieten. Macro-foto's behoren echter niet tot de mogelijkheden.
:fill(white)/i/1299574106.jpeg?f=thumb)
Volgens het testpanel is de camerafunctie nog net niet nutteloos, maar het scheelt niet veel. "De foto's zijn niet best", oordeelt oshiro na een vergelijkende test met de N95, de N900 en de N8. "Het is geen Carl Zeiss-lens en het gebrek aan autofocus zie je. De plaatjes zijn minder dan die van de N900, terwijl die laatste een 5-megapixelcamera heeft." De E7 heeft een 8-megapixelcamera, terwijl de N8 met zijn 12-megapixelcam de scherpste plaatjes afleverde.
Bovendien is voor zakelijk gebruik een autofocus een must, zegt FatalZero. "Veel mensen fotograferen visitekaartjes, zodat ze de info niet kwijtraken als ze het kaartje kwijt raken. Dat kan met deze camera niet en dat is jammer, want dat was een groot pluspunt geweest."
Fotogalerij
Conclusie
De tweakers die de E7 mochten uitproberen, waren het vrijwel eens in hun oordeel over het toestel. Om te beginnen met de negatieve punten: hoewel Symbian flink is opgeknapt, heeft het nog niet de gebruiksvriendelijkheid en de prettige interface van andere besturingssystemen. "Maar het is flink dichterbij gekomen", vond oshiro.
Bovendien kon de camera het testpanel niet bepaald bekoren. FatalZero mopperde: "Zet Nokia er een 8-megapixelcamera in, heeft het geen autofocus. Dan verliest het veel van zijn waarde."
Zaken als hdmi en usb-on-the-go konden de goedkeuring van het panel wel wegdragen. Ook de bouwkwaliteit werd als goed beoordeeld. "Deze kan ik met een gerust hart op een stenen vloer laten vallen, daar gebeurt niets mee", meende tinoz. Hij heeft de daad overigens niet bij het woord gevoegd, waardoor dit bij een aanname blijft.
De positieve uitschieters bleken het scherm en het toetsenbord. "Hij klapt lekker open en dat voelt goed. Bovendien typt hij fijn", zei Leslinho, en jrgerritsen vond het 4"-scherm lekker groot en goed ogen: "Dat valt me alles mee."
Al met al komt het er dus op neer dat de hardware over de hele linie dik in orde is, maar dat aan de software nog het nodige gesleuteld mag worden. En dat is precies wat Nokia gaat doen met de komende updates, waarvan de eerste in april wordt uitgerold. Het is te hopen dat Symbian dan eindelijk wat logischer in elkaar zit en met minder kliks bediend kan worden.
/i/1299234572.jpeg?f=imagenormal)