Inleiding
In weinig sectoren gaat innovatie zo hard als in de telecomsector: een gemiddelde smartphone voelt na een jaar of twee alweer ouderwets aan door nieuwe toevoegingen, innovaties en andere zaken die in minder dan geen tijd mainstream zijn geworden.
Fabrikanten moeten in snel tempo innoveren om up to date te blijven. Nokia, nog altijd de Nederlandse en wereldwijde marktleider, werkt samen met diverse universiteiten om ideeën uit te werken en concepten te ontwikkelen. Onder die universiteiten bevinden zich naast Finse universiteiten ook de uni's van het Britse Cambridge en het Amerikaanse MIT.
Rond Pinksteren nodigde Nokia een veertiental voornamelijk Europese telecomjournalisten uit, voor een demonstratie van een aantal van die innovaties. Dat gebeurde in de Finse stad Tampere, waar Nokia een deel van zijn r&d-personeel heeft zitten. Die innovaties kwamen zowel van die universiteiten als van Nokia's r&d-afdeling.
Tweakers.net was daar bij en probeerde enkele van de meest aansprekende innovaties. Zo kun je in dit verhaal lezen hoe het is om World of Warcraft te spelen met je ogen, hoe een avatar dienst kan doen als geïnteresseerde echtgenote en hoe je een game met je gedachten kunt besturen.
De locatie: een voormalig fabrieksgebouw in het centrum van de Finse stad Tampere
Gaze - WoW besturen met je ogen
Wat is het?
Met de 'Gaze'-technologie wordt de positie van de ogen gebruikt om commando's aan software te geven, zoals het aanklikken van hyperlinks of typen op een on-screen toetsenbord.
Gaze is een combinatie van hardware en software. De hardware was bij de demonstratie onder het scherm geplaatst, de software werkte onder Windows XP en nam daar ongeveer 18MB werkgeheugen in beslag.
:fill(white)/i/1275398522.jpeg?f=thumb)
:fill(white)/i/1275398523.jpeg?f=thumb)
:fill(white)/i/1275398524.jpeg?f=thumb)
:fill(white)/i/1275398525.jpeg?f=thumb)
Welke techniek zit erachter?
In een kastje onder het scherm zitten twee infraroodcamera's en twee 'gewone' camera's. Met de reguliere camera's wordt uitgeplozen waar de ogen zich bevinden, de infraroodcamera's houden de pupillen in de gaten.
De positie van de ogen wordt doorgegeven aan software met de naam Snap Clutch. Daarin kan ook Gaze worden gekalibreerd door op het scherm een blauwe punt te volgen.
Waar is het voor?
Volgens de onderzoekers van de universiteit van Tampere kan het systeem mensen met een beperking helpen om een computer te bedienen. Omdat alleen oogbewegingen nodig zijn, kunnen vrijwel alle mensen met een beperking - uiteraard met uitzondering van blinden - met de techniek overweg.
Voor de gewone gamer is Gaze vooralsnog geen optie, vooral vanwege de kosten van de hardware: die zou op dit moment nog enkele tienduizenden euro's kosten.
Hoe werkt het?
De uitdrukking 'als blikken konden doden' wordt realiteit in World of Warcraft, waar je kan uithalen door je blik op de juiste manier te gebruiken. Het is wel behoorlijk wennen: de techniek heeft een steile leercurve, al was het maar omdat alle functies met de ogen bestuurd moeten worden.
De diverse functies werden aangeroepen door kort boven, onder, links of rechts van het scherm te kijken. Door boven het scherm te kijken, werd de 'walking mode' aangeroepen. De richting wordt bepaald door in een bepaalde richting te kijken. Door naar de laarzen van een karakter te kijken, loopt deze achteruit. Door links of rechts van het scherm te kijken worden linker- en rechtermuisklikken uitgevoerd.
Het besturen van het karakter via oogbewegingen voelt vreemd aan: tijdens de demonstratie hadden diverse deelnemers de neiging om hun hoofd in plaats van hun ogen te bewegen. Na enige oefening ging het wel beter, maar het is duidelijk niet de makkelijkste manier om een game te besturen.
Omdat het werkt met camera's, kan het gebeuren dat het systeem door bijvoorbeeld spiegelende brillenglazen minder goed werkt. Het is onbekend of loensen invloed op de werking van de hardware heeft.
Helaas!
De video die je probeert te bekijken is niet langer beschikbaar op Tweakers.net.
Demonstratie van Gaze
Wanneer kan ik het gebruiken?
Het is de bedoeling dat Gaze over een jaar of vijf commercieel verkrijgbaar wordt. Dan ligt het systeem vermoedelijk nog niet bij de Mediamarkt om de hoek: in eerste instantie zal het gebruikt worden om mensen met een beperking te helpen.
De techniek kan echter ook voor andere toepassingen worden gebruikt, al weten de onderzoekers zelf niet hoe dat zal gebeuren. Ze verwachten wel dat de techniek in toekomstige smartphones zal opduiken, die daarmee niet alleen met de hand, maar ook met de ogen zullen worden bediend.
Emo Companion - meelevende Java-applet
Wat is het?
De Emo Companion is een computersimulatie van een persoon die niet alleen reageert op wat een gebruiker zegt, maar ook op hoe iets wordt gezegd. Het programma analyseert de toon, het volume en de boodschap van de gesproken tekst. Aan de hand daarvan wordt een strategie gekozen: wanneer iemand agressief praat, zal de simulatie een kalmerende toon aanslaan.
/i/1275399247.jpeg?f=imagenormal)
Welke techniek zit erachter?
Het begint allemaal met drie programma's die spraakherkenning uitvoeren. Het eerste programma herkent wanneer de spreker begint met praten en wanneer die klaar is. Deze software zet het tweede programma in werking, waarmee de tekst op natuurlijke taal en herkenbare zinsdelen wordt doorzocht. Dit programma herkent geen volledige zinnen, maar selecteert op onderdelen: zaken als lidwoorden worden niet verwerkt.
Het derde programma analyseert de toon, volume en andere parameters in de stem om de stemming van de spreker te kunnen peilen. Aan de hand daarvan wordt een reactiestrategie gekozen, die wordt uitgevoerd door een op het scherm afgebeelde persoon.
Deze gesimuleerde peroon reageert niet alleen met woorden, maar ook met een bepaalde lichaamshouding en bijbehorende gebaren. Daarnaast produceert de simulatie ook geluidjes als 'uh-uh' uit om aan te geven dat er naar de gebruiker wordt 'geluisterd'. Er is geen bijzondere hardware vereist: een gewone microfoon en koptelefoon volstaan.
De software vraagt echter veel rekenkracht. Achter het beeldscherm stonden twee laptops nonstop te werken om de demo mogelijk te maken. Dat komt grotendeels doordat aan de ene kant de spraak geïnterpreteerd moet worden, terwijl de 'persoon' op het scherm moet blijven reageren. Door de drie programma's samen te voegen, zou de benodigde hoeveelheid rekenkracht nog kunnen worden teruggedrongen.
/i/1275399236.jpeg?f=imagenormal)
Hoe werkt het?
Er moest met de demonstratie getoond worden hoe een gesimuleerde echtgenote begripvol reageert als manlief na een frustrerende dag op het werk stoom moet afblazen. Zoals wel vaker met zulke gesprekken, verliep ook de demonstratie van de Emo Companion nog vrij moeizaam.
Helaas!
De video die je probeert te bekijken is niet langer beschikbaar op Tweakers.net.
Demonstratie Emo Companion
We konden niet tegen de vrouw op het scherm praten, omdat de software was aangepast aan het accent van de persoon die de demonstratie gaf. Bovendien reageerde de software veel trager dan een mens: pas na enkele seconden kwam er een antwoord, waar je dat in contact tussen mensen heel vreemd zou vinden. Het aantal mogelijke antwoorden dat de vrouw kon geven leek ook heel beperkt.
Voor wie is het?
De Emo Companion is vooral een demonstratie van de huidige stand van de techniek. Een logische toepassing is een game als Sims: als karakters daarin kunnen reageren op de emoties van de speler, zou dat een nieuwe dimensie aan het spel toevoegen.
Het is nog onduidelijk op welke manier deze techniek in mobieltjes of smartphones gebruikt kan worden. Voorlopig is dat, door de rekenkracht die de techniek kost, ook niet aan de orde. Een eenvoudiger vorm van interactie, waarbij de software afbeeldingen kan herkennen en daarop kan reageren, lijkt op korte termijn kansrijker.
Wanneer kan ik het gebruiken?
Afhankelijk van hoe snel de optimalisatie van de software gaat en welke toepassingen worden bedacht, zal 'emotionele' interactie nog wel vijf tot tien jaar op zich laten wachten. Wanneer het systeem in de telecomsector opduikt is helemaal onzeker: vooralsnog zijn smartphones nog lang niet krachtig genoeg, maar een variant waarbij het rekenwerk via het internet wordt uitbesteed is natuurlijk ook denkbaar.
TCG - gamen in gedachten
Wat is het?
Thought Controlled Games is precies wat je denkt: de gebruiker kan met zijn gedachten spelletjes besturen. Behalve gedachten kunnen overigens ook kaakspieren en stressindicatoren gebruikt worden. TCG moet een nieuwe manier van gaming op mobieltjes en smartphones worden.
/i/1275402159.jpeg?f=imagenormal "Thought Controlled Games")
Welke techniek zit erachter?
Bij de demonstratie werden diverse receptoren gebruikt: er zijn drie ontvangers voor hersengolven, een accelerometer voor kaakbewegingen en een receptor voor andere data, waarmee ontspanning kan worden geregistreerd. De data wordt in een apart kastje omgezet in commando's waar een computer mee kan worden aangestuurd. Als iemand ontspannen is, wordt dat aan de computer doorgegeven alsof de gebruiker op een bepaalde toets drukt. Op die manier kan een game worden bediend. Het kastje wordt via usb aan een computer gekoppeld.
Voor wie is het?
Net als Gaze wordt er bij TCG in eerste instantie gedacht aan mensen met een beperking, die op deze manier games, maar ook andere software kunnen bedienen. Uiteindelijk is de technologie natuurlijk voor vrijwel iedereen bruikbaar.
Accessoires op basis van TCG kunnen eenvoudig aan telefoons worden gekoppeld. Daarmee is het mogelijk om de huidige manier van spelbesturing op smartphones en mobiele telefoons uit te breiden.
Hoe werkt het?
De techniek werkt verrassend goed. De ontwikkelaar had een vijftal games in de aanbieding. Pac-Man bleek de meest aansprekende: met hoofdbewegingen werd de richting van Pac-Man aangegeven, terwijl de puntjes moesten worden opgegeten door echte eetbewegingen te maken.
Een andere demo betrof Zen Master, waarbij de gebruiker zich moet ontspannen om een avatar op het scherm te laten zweven. Vals spelen bleek onmogelijk: toen elders in de ruimte een glas omviel, bleek de concentratie verstoord en viel de leviterende Zen-meester op het scherm zonder pardon op de grond.
Wanneer kan ik het gebruiken?
Voorlopig nog niet: het gaat nog om een vroeg prototype en het zal nog minstens een jaar of vier duren voordat deze techniek op de markt komt. De bedoeling is wel dat de consumentenmarkt wordt veroverd. De ontwikkelaars benadrukten echter dat hun werk tot nu toe hooguit als een proof of concept mag worden gezien.
Instant Community - chatten zonder internet
Wat is het?
Nokia Instant Community is een techniek die is bedacht door Nokia en is ontwikkeld door de universiteit van Tampere. De bedoeling is dat mensen die fysiek in elkaars nabijheid zijn, op anonieme basis gegevens kunnen uitwisselen. Zo kan er gechat worden, maar er kan ook muziek worden gestreamd en er kunnen bestanden worden uitgewisseld.
/i/1275403741.jpeg?f=imagenormal "Nokia Instant Community")
Welke techniek zit erachter?
Elke gebruiker kan met een druk op de knop zijn eigen 'community' stichten. De leden van een dergelijke Instant Comunity zijn met elkaar verbonden via een ad-hoc-wifi-netwerk. Het netwerk heeft geen verbinding met het internet nodig, zodat een dergelijke community overal kan worden gesticht, ook als er verder geen enkel netwerk beschikbaar is.
Op het moment dat het ad-hocnetwerk is opgezet, kan de gebruiker van het toestel zich niet meer met internet verbinden via een ander wifi-netwerk. Wel is de software zo gebouwd dat de wifi-verbinding idle wordt gemaakt als de applicatie wordt geminimaliseerd. Eens in de zoveel tijd wordt gecheckt op nieuwe informatie in de Community: de techniek is nog niet geschikt voor push-communicatie.
Gebruikers kunnen ook een beschermde Instant Community opzetten: buitenstaanders kunnen dan niet eens zien dat het netwerk er is. Bovendien worden gegevens op een dergelijk netwerk versleuteld verzonden.
Waar is het voor?
Volgens Nokia kan Instant Community op diverse manieren worden ingezet. De meest logische toepassing is bij grote evenementen: iedereen kan via een smartphone verbinding met het netwerk zoeken en zo bijvoorbeeld een plattegrond van het terrein downloaden of informatie over interessante gebeurtenissen uitwisselen.
Ook op een kantoor zijn volgens Nokia toepassingen denkbaar: met zijn allen chatten, even kijken wie allemaal aanwezig zijn en bestanden uitwisselen tussen smartphones.
Een mogelijke hindernis is de compatibiliteit: Instant Community komt beschikbaar op Symbian en eventueel MeeGo. Gebruikers van Android, Blackberry of iPhone hebben het nakijken. Logisch, maar lastig als je iedereen met elkaar wilt verbinden.
Hoe werkt het?
De software werkt makkelijk en goed. Instant Community draait nog maar op één toestel: de N900. Daarom had de onderzoeksafdeling van Nokia een stuk of twaalf exemplaren van dit Maemo-toestel op tafel gelegd, die alle van de software waren voorzien.
Het chatten ging niet zo snel als je zou verwachten: het duurde enkele seconden voordat een bericht op de andere schermen verscheen. Het systeem leek ongeveer even snel als sms'en, al is het nog onduidelijk of dat debet is aan het ontwikkelstadium van de software of aan beperkingen van de techniek.
Het uitwisselen van bestanden en het streamen van muziek bleek wel snel te werken. Streams startten relatief snel en makkelijk en het vinden van bestanden op andere toestellen verliep snel.
/i/1275403742.jpeg?f=imagenormal "Nokia Instant Community")
Wanneer kan ik het gebruiken?
Instant Community is de enige techniek waar Nokia ook al een persbericht over heeft uitgegeven. Dat wijst erop dat de Finse fabrikant de software snel in nieuwe toestellen wil inbouwen.
De Instant Community-technologie komt waarschijnlijk eind dit jaar of volgend jaar beschikbaar op Symbian-toestellen. Het is nog onduidelijk voor welke toestellen en Symbian-versies de software geschikt zal zijn, al lieten de Nokia-medewerkers doorschemeren dat diverse versies van S60 wel eens buiten de boot zouden kunnen vallen.
MeeGo-ondersteuning zal ook volgen, al werd daar niets concreets over gezegd. Het eerste MeeGo-toestel is immers nog niet eens formeel aangekondigd en over releasedata is dan ook nog niets zeker.
:fill(white)/i/1275403740.jpeg?f=thumb)
:fill(white)/i/1275403743.jpeg?f=thumb)
:fill(white)/i/1275403744.jpeg?f=thumb)
:fill(white)/i/1275403745.jpeg?f=thumb)
Speaker Tracking - weten wie spreekt
Wat is het?
Speaker Tracking is een systeem waarbij een webcam zich automatisch draait naar het gezicht van iemand die iets zegt. Daardoor hoeft de webcam niet met de hand naar het gezicht van de spreker te worden gericht.
Wat is de techniek erachter?
Speaker Tracking werkt met acht microfoons, die rondom de webcam zijn opgesteld. Vanwege de onderlinge afstand pikt elke microfoon het geluid van een spreker op een ander moment op. Door te kijken op welk moment het geluid welke microfoon bereikt, kan de software berekenen waar de spreker zich bevindt.
Hoewel de microfoons zich in een plat vlak bevinden, kan de software niet alleen de horizontale, maar ook de verticale positie van een geluidsbron bepalen. Daardoor kan de webcam altijd op het gezicht worden gericht.
Voor wie is het?
De meest voor de hand liggende toepassing is de zakelijke markt: een dergelijk systeem is erg geschikt voor vergaderingen via webcams. De ontwikkelaars zien ook toepassingen voor thuisgebruik, bijvoorbeeld als de hele familie met iemand aan het chatten is.
Het is nog onduidelijk hoe dit systeem geschikt kan worden gemaakt voor mobieltjes en smartphones. Nokia heeft echter inmiddels ook al een laptop uitgebracht - het is niet onmogelijk dat de Finse fabrikant daarvoor een toepassing in gedachten heeft.
Hoe werkt het?
Een vroeg prototype van het systeem werkt redelijk goed. Het gezicht van de spreker werd vanuit alle hoeken accuraat in beeld gebracht. Het prototype leek daarnaast stemmen goed te kunnen onderscheiden van gebabbel op de achtergrond.
Het meest in het oog springende nadeel was dat de berekeningen van de locatie nog wat tijd vergen: de vertraging bleek ongeveer anderhalve seconde te zijn. Bij een korte opmerking is de camera pas richting de spreker gedraaid als die al is uitgesproken. Wellicht dat de reactiesnelheid van de software in volgende versies nog kan worden verbeterd.
Wanneer kan ik het gebruiken?
Dat zal niet al te lang meer duren: het is een relatief eenvoudige techniek die zonder al te veel moeite in producten kan worden ingebouwd. De kans is behoorlijk groot dat deze technologie binnen twee of drie jaar in commerciële producten opduikt.
Alle foto's op een rij
Tot slot
Innovatie is cruciaal in de telecomsector: wie zaken uitvindt, kan die patenteren om zich van de concurrentie te onderscheiden, en op die manier een groter aandeel van de markt te verwerven. Nokia heeft een lange historie van innovatie en plukt daar in veel opzichten nog steeds de vruchten van.
Het feit dat de Finse fabrikant niet op zijn lauweren rust en de samenwerking met universiteiten zoekt om sneller te kunnen innoveren, is te prijzen. Toch moet worden vastgesteld dat veel van de 39 gedemonstreerde technieken weinig vernieuwend of toekomstgericht waren, en van veel uitvindingen is het nog maar de vraag of ze ooit in Nokia-producten zullen belanden.
De demonstratie was er dan ook niet alleen een van technisch kunnen: Nokia zal ook uit marketingoogpunt hebben willen laten zien dat het technologische ontwikkeling nog altijd serieus neemt. De Finse fabrikant was tot een paar jaar geleden een van de innovatievere bedrijven in de telecomsector, maar anno 2010 verkoopt Nokia steeds meer mobieltjes en smartphones in de low-end en mid-range markt. Mede door de volgens de critici ouderwetse interface en late release van touchscreentoestellen, is Nokia in de ogen van het grote publiek zijn leidende positie kwijt, ook al verkoopt het nog altijd meer smartphones dan wie dan ook.
/i/1275398524.jpeg?f=imagegallery)
:fill(white)/i/1275399236.jpeg?f=imagegallery)
/i/1275402159.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/u/264031/icon.gif?f=community){kind=icon}
:strip_icc():strip_exif()/u/61340/125281113_256.jpg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/303210/favritegotevj9.jpg?f=community){kind=small}
Niet dat ik klaag, ben blij dat ze me gered hebben van de lynch mob.
:strip_icc():strip_exif()/u/68199/crop57a0a352c5f5f_cropped.jpeg?f=community){kind=small}
Ik zou het nog geen 2 min volhouden en helemaal knetter worden van +100 oog commando's. Maar het gaat vast meer omdat het kan dan dat het nu echt functioneel is (voor WoW, misschien voor andere toepassingen wel).
:strip_icc():strip_exif()/u/175932/bbq-pc.jpg?f=community){kind=small}