HTC HD Mini: minder groot, minder smartphone

De vergeten smartphone

Met de release van Android-toppers als de Legend en de Desire zou je haast vergeten dat HTC ook smartphones maakt met Windows Mobile. Het laatste model met dat besturingssysteem dat HTC in Nederland uitbracht, was de succesvolle HD2. Van dat toestel zijn inmiddels rond de 100.000 exemplaren verkocht en de review op Tweakers.net is onze meest gelezen telefoonreview.

Er is geen enkele reden om aan te nemen dat de HD Mini het succes van de in alle opzichten grotere HD2 kan benaderen. De aankondiging viel een beetje weg tussen die van de Legend en de Desire, in forumtopics over de HD Mini op GoT wordt lang niet zoveel gereageerd als in die over de HD2, de Desire en de Legend, en in de Pricewatch wordt de HD Mini lang niet zo vaak opgezocht als de andere HTC-smartphones.

Toch zijn de specificaties van de HD Mini niet verkeerd. Het toestel heeft een prima processor, dezelfde als de Legend, en ook de hoeveelheid werkgeheugen is even groot als bij de Legend. Daarnaast heeft de HD Mini, als tweede Windows Mobile-smartphone na de HD2, een capacitief scherm met multitouch-ondersteuning. Er is dus reden genoeg om de HD Mini eens uitgebreid onder de loep te nemen.

Specs en prijzen

Prijzen

Specificaties

Merk en Type
Merk	HTC
Type	HD Mini
Eerste prijsvermelding	zaterdag 20 februari 2010
Toestel
Telefoonmodel	bar
Invoermethode	touchscreen
Besturingssysteem	Windows Mobile
Versie besturingssysteem	Windows Mobile 6.5.3
Beeldscherm
Resolutie	480x320
Diagonaal	3,2"
Type	lcd
Multitouch	ja
Touchscreentechniek	capacitief
Camera
Resolutie	5 megapixel
Autofocus	ja
Flitser	geen
Functionaliteit
Berichten	e-mail, mms, sms
Taal	Nederlands
Mp3-ringtone	ja
Audioformaten	mp3
Videoformaten	Divx 3, DivX 4, DivX 5, DivX 6, h.263, h.264, mpeg 4, wmv
Functies	A2DP (bluetooth-stereo), bewegingssensor, fm-radio, kompas, rds, T9-tekstinvoer, tril
Verbindingen
Mobiele netwerken	edge, gprs, hsdpa, umts
Frequentiebereik (gsm/umts)	850MHz, 900MHz, 1800MHz , 1900MHz , 2100MHz
Wlan)	802.11b, 802.11g
Bluetooth-versie	Bluetooth 2.1
Gsm-connector	3,5mm headset, micro-usb
Technische kenmerken
Chipset	Qualcomm MSM7227
Processorsnelheid	600MHz
Werkgeheugen	384MB
Opslaggeheugen	512MB
Extern geheugen	Secure digital micro high capacity
Accu
Gesprekstijd	7u
Stand-by-tijd	480u
Capaciteit	1200mAh
Type	li-ion
Uiterlijk
Kleuren	zwart
Gewicht	110g
Lengte	103mm
Breedte	58mm
Hoogte / diepte	12mm

Een vervroegde Windows Phone 7-telefoon?

De HD Mini, die bekend stond onder de codenaam Photon, is een beetje een vreemde eend in de bijt. De HD-serie, die tot nog toe uit de Touch HD en HD2 bestond, omvatte toestellen met grote schermen en topspecificaties. De Diamond-serie was bedoeld voor toestellen met kleinere schermen, meer gemiddelde specificaties en meer aandacht voor design.

De HD Mini is geen designtoestel en heeft ook geen baanbrekende specificaties. De vraag is dan ook wat HTC met dit toestel wil bereiken. Eén mogelijke verklaring is dat de HD Mini een voorloper van Windows Phone 7-toestellen is. Goedkopere Windows Phone 7-toestellen krijgen een scherm als dat van de HD Mini, dat duidelijk van een ander type is dan dat van de HTC Hero of de Legend. De schermdiagonaal is net geen 3,2" en de display heeft een resolutie van 320x480 pixels.

Het zou ook goed kunnen dat de HD Mini bedoeld is om in elk geval nog een mainstream Windows Mobile-toestel op de markt te zetten. De Diamond2 heeft nog geen opvolger gehad en de HD Mini lijkt daarvoor de aangewezen kandidaat.

De relatie tussen Windows Mobile-maker Microsoft en HTC staat echter onder druk. Sinds HTC toenadering tot Google met zijn Android heeft gezocht, onder meer door Googles Nexus One te maken, lijkt Microsoft meer oog te hebben voor andere fabrikanten. Het demotoestel van Windows Phone 7 was niet van HTC, maar van Asus, en het tweede toestel dat Microsoft liet zien was van LG. Op Mix2010 liet de softwaremaker liever een mock-up van de Samsung i8910 HD dan een HTC zien.

HTC is wel een van de launchpartners van Windows Phone 7, maar je zou verwachten dat de fabrikant die de afgelopen jaren vier van de vijf Windows Mobile-toestellen maakte, een prominentere plaats bij de grote lancering van het nieuwe platform zou innemen - zeker omdat Microsoft en HTC beide meer dan ooit mikken op de gewone consument in plaats van op de zakelijke gebruiker.

Het is onduidelijk hoe het verder gaat met HTC en Windows Mobile. Afgezien van de geruchten over de Trophy, een soort HD Mini met fysiek toetsenbord, zijn er geen plannen voor spannende nieuwe Windows Mobile-toestellen van HTC bekend.

Processor en scherm

Processor

De processor in de HD Mini is een oude bekende, de MSM7227 van Qualcomm. Die processor zit ook in de HTC Legend en de Sony Ericsson Aspen.

De MSM7227 is op 600MHz geklokt en heeft een ARM11-core. Daarmee loopt de HD Mini ver achter op bijvoorbeeld de HD2, die met zijn Snapdragon-processor ongeveer drie keer zoveel spierballen heeft.

De MSM7227 is op papier maar een kleine stap vooruit ten opzichte van de MSM72xx-processors die HTC al sinds de Tytn2 gebruikt. Wel zijn er enkele verschillen; ten eerste is de maximale aanbevolen kloksnelheid van de MSM7227 met 600MHz wat hoger dan de 528MHz van de twee voorgangers. De toekomst zal uitwijzen of de HD Mini nog verder kan worden overgeklokt. De MSM7225 uit bijvoorbeeld de Diamond2 en de Hero zit met 528MHz aan zijn maximum.

De MSM7227 gaat iets efficiënter met energie om, wat voor een langere accuduur kan zorgen. Naast de 600MHz-applicatieprocessor zit in de MSM7227 een 320MHz-dsp. Deze chip kan hsdpa tot 7,2Mbps en hsupa tot 5,76Mbps aan.

Hoewel Qualcomm het officieel niet heeft bevestigd, lijkt het erop dat de MSM7227 een aparte 200MHz-gpu aan boord heeft, die de 3d-techniek OpenGL ES 2.0 zou ondersteunen. De Diamond2 en de Pro2 moeten het met OpenGL ES 1.1 doen.

De processor blijkt prima geschikt voor het dagelijkse werk. Windows Mobile en HTC's interface Sense doen het meestal zonder haperingen, behalve als de telefoon lang in standby heeft gestaan. Vermoedelijk wordt de processorsnelheid dan drastisch naar beneden geschroefd, waardoor de interface in het begin traag reageert.

Geheugen

Het werkgeheugen is met 384MB behoorlijk groot; de HTC Legend beschikt bijvoorbeeld over evenveel ram. De HD2 heeft met 576MB echter weer heel wat meer geheugen aan boord. In de praktijk kunnen veel applicaties tegelijk openstaan zonder dat de gebruiker vertraging waarneemt. Er is 512MB rom aanwezig en ook dat is meer dan genoeg. Om muziek of video's af te spelen, is een sd-kaart wel aan te raden.

Scherm

Met een naam als HD Mini ligt het voor de hand dat het om een klein toestel gaat. De display is inderdaad fors kleiner dan die van de HD2. Die heeft een 4,3"-scherm; dat van de HD Mini meet 3,18". Het scherm van de HD Mini lijkt ook kleiner te zijn dan die van de Hero, dat dezelfde schermdiagonaal en dezelfde resolutie heeft, maar iets langer is. Kleuren worden prima weergegeven, maar het scherm is niet zo spectaculair als het amoled-scherm van de Legend. Wel is de kleurweergave beter dan bij de HD2, wat op onderstaande foto's duidelijk te zien is.

De HD Mini heeft een capacitief scherm met multitouch-ondersteuning. Hoewel een capacitief scherm door veel mensen als voordeel wordt gezien, heeft het ook nadelen. Terugvallen op een stylus voor het aanklikken van een klein element in Windows Mobile of het invoeren van tekst is er niet bij.

Het scherm reageert goed, al lijkt het net iets minder gevoelig dan dat van de Legend of de Desire. Het is wel veel gevoeliger dan de resistieve schermen van oudere Windows Mobile-toestellen van HTC, zoals de Diamond2 en de Pro2.

De binnenkant: geel en groen

Geel

Aan de buitenkant is het niet te zien, maar HTC heeft het binnenwerk van de HD Mini geheel in het geel gestoken. Zowel de accu als het chassis zijn kanariegeel. Wellicht wilde HTC dat het verwisselen van batterij of simkaart een vrolijke aangelegenheid werd; misschien is het ook een poging om de HD Mini in elk geval op één punt te laten opvallen - veel andere onderscheidende kenmerken heeft het toestel immers niet.

De schroeven aan de buitenkant zijn groot, mogelijk om de indruk te wekken dat de HD Mini een stevige en robuuste telefoon is. Bij Tweakers.net zien we zichtbare schroeven natuurlijk niet zozeer als een designkeuze als wel als een uitnodiging tot demontage.

Groen

Als we de telefoon uitelkaar schroeven, blijkt de printplaat groen te zijn, net als bij alle andere smartphones. Ook de andere onderdelen zijn niet geel.

Eigenlijk zouden we altijd wel een 'probeer dit niet zelf'-waarschuwing kunnen geven, maar voor de HD Mini is dat extra belangrijk: veel onderdelen zitten aan elkaar geplakt en het is gemakkelijk om een connector te breken.

Sommige onderdelen maken een fragiele indruk. Het kwetsbaarst is de sticker die onder de accu zit en die de twee delen van de printplaat verbindt. Aan de bovenkant zitten onder meer de speaker en de camera, aan de onderkant zitten het geheugen, de processor en de micro-usb-aansluiting.

De HD Mini maakte tijdens de demontage geen bijster robuuste indruk. Terwijl de buitenkant suggereert dat alles stevig in elkaar is geschroefd, zitten er nauwelijks meer schroeven in het toestel dan aan de buitenkant zichtbaar zijn.

Uiterlijk en accu

Uiterlijk

De voorkant van de HD Mini ziet er heel gewoontjes uit. De hele voorkant, zowel het scherm als de toetsen, is bedekt door een plaat van kunststof of gehard glas. Daardoor is het scherm optisch kleiner dan dat van veel andere HTC-smartphones, waarbij een zwarte rand het scherm groter doet lijken.

De HD Mini heeft precies dezelfde knoppen als de HD2, die ook nog eens in dezelfde volgorde staan: Bellen, Thuis, Windows, Terug en Ophangen. Dat is opvallend, omdat de nieuwe generatie HTC's, zoals de Legend en Desire, geen fysieke knoppen voor Bellen en Ophangen meer hebben. Het grote verschil met de HD2 is dat de Mini aanraakgevoelige knoppen heeft, net als de Touch HD. De knoppen laten het toestel kort trillen als ze worden aangeraakt. Dat kan niet worden uitgezet.

Voor notificaties is er een minuscuul ledje links bovenaan het scherm. Dit ledje kan met verschillende kleuren en verschillende patronen aangeven wat er met het toestel is. Tijdens het laden is het ledje bijvoorbeeld oranje, en het wordt groen als het laden is voltooid.

Boven aan het scherm zit de speaker in een soort grille, die aan de bovenkant als metalen plaatje doorloopt. In dit plaatje zit de eveneens metalen aan-uitknop. In de bovenkant is ook de 3,5mm-aansluiting verwerkt. Aan de linkerzijkant zitten de volumeknoppen, die in één metalen rocker zijn verwerkt. Aan de onderkant zit de micro-usb-aansluiting en uiteraard de microfoon. Aan de rechterzijkant zit helemaal niets.

De achterkant is op zijn minst opvallend te noemen; hij is gemaakt van een zacht soort kunststof. Boven het HTC-logo zit de 5-megapixelcamera, met daarnaast een luidspreker. In de vier hoeken zitten schroeven. Die schroeven zijn niet voor de accuklep, maar de laag daaronder.

De HD Mini ziet er al met al goed uit; het toestel is klein en handzaam, ligt stevig in de hand en de voorkant ziet er chic uit.

Accu

De accu van de HD Mini heeft vergeleken met de concurrentie een vrij beperkt vermogen van 1200mAh, waar veel concurrenten over een 1500mAh-accubeschikken. Toch is de accuduur van HD Mini allesbehalve beroerd; bij intensief gebruik gaat het toestel een dag of anderhalf tot twee mee, en dat is weer meer dan de ene dag die veel concurrenten bieden. Het terugschroeven van de helderheid van het scherm lijkt de grootste invloed op de accuduur te hebben. Het uitzetten van 3g en wifi leek minder verschil te maken.

Belkwaliteit

Van de drie HTC's die dit voorjaar uitkomen, is de HD Mini de enige met knoppen voor bellen en ophangen. Het herinnert gebruikers eraan dat een smartphone uiteindelijk ook is bedoeld om te bellen, al zullen veel tweakers dat inmiddels al niet meer als hoofdfunctie van hun toestel zien. De belkwaliteit van de HD Mini is in elk geval dik in orde; aan beide kanten van een verbinding zijn de stemmen goed verstaanbaar, ook als er veel achtergrondgeluid is.

Windows Mobile en Sense

Windows Mobile 6.5.nogwat

De HD Mini is de eerste smartphone in Nederland met de nieuwste versie van Windows Mobile 6, dat bekendstaat onder de namen Windows Mobile 6.5.3 of 6.5.5.

De opvallendste wijzigingen zijn de boven- en onderkant van de interface. De bovenkant is er nu enkel nog voor de statusbalk. De statusbalk is klikbaar, waarna alle meldingen keurig onder elkaar komen te staan. Bij nieuwe berichten of gemiste oproepen zijn die aanklikbaar.

Alle controls zijn ondergebracht in de balk onderin, die daarvoor dikker is gemaakt. In plaats van softkeys zijn het softbuttons geworden. De Windows-knop is in zijn geheel uit de interface verdwenen; het Startmenu is alleen nog bereikbaar door op de knop onder het scherm te drukken.

De aanpassingen aan de interface waren hard nodig. De HD Mini is het eerste Windows Mobile-toestel met een capacitief 3,2"-scherm, wat zoals gezegd betekent dat er geen stylus kan worden gebruikt. Op de HD2 met zijn 4,3"-scherm hadden kleine interface-elementen nog een acceptabel formaat, de HD Mini heeft die ruimte niet.

In de rom zijn diverse Microsoft-applicaties meegeleverd, zoals de downloadwinkel Marketplace, Office Mobile en het backupprogramma MyPhone. Verder beschikt het toestel over applicaties als Google Maps, QuickGPS, Adobe Reader en Facebook. De rom op de HD Mini is gebrouwen van Windows Mobile build 23103.5.3.3.

Sense

HTC heeft zoals gewoonlijk zijn eigen interface Sense over Windows Mobile 6 heengezet. Sense vervangt het homescreen, alle menu's, de fotoapplicatie, de berichtenapplicatie en de sms-applicatie. Het standaardtoetsenbord is vervangen door een onscreen-toetsenbord van HTC.

HTC heeft ook het lockscreen van Windows Mobile vervangen. In plaats van het kleine slotje dat naar links of rechts moet worden bewogen, heeft de HD Mini een digitale klok die naar onder moet worden gesleept. Onder die digitale klok kunnen meldingen van nieuwe berichten, mails of gemiste oproepen staan.

Er past minder op het scherm dan bij de HD2. Waar bij de HD2 nog wat snelkoppelingen op de Home-tab passen, is dat bij de HD Mini niet het geval: om die te zien, moet de gebruiker naar boven vegen. Uiteraard is op de Home-tab de 'flip'-klok aanwezig. Voor de achtergrond zijn er weer animaties beschikbaar die, die van het weer afhankelijk zijn: als het bijvoorbeeld bewolkt is, schuiven er wolken over het scherm.

Er zijn een paar wijzigingen ten opzichte van de HD2. Zo kon dat toestel in de Foto-tab en de Muziek-tab worden gekanteld, waarop de items in een Coverflow-achtige interface werden getoond. Dit is bij de HD Mini afwezig.

Sense loopt, ondanks de beperkte grafische kracht van de HD Mini, best redelijk; menu's worden soepel getoond en het wisselen tussen tabbladen gaat vlot. Wel zien de animaties er wat minder vloeiend uit dan op de HD2.

Bijzonder hinderlijk is echter de storingsgevoeligheid van Sense. Op sommige momenten houdt de HTC-interface er simpelweg mee op, bijvoorbeeld tijdens het bewerken van een contact of tijdens het opslaan van een 'Footprint', een foto met geotag en aantekening. Het Startmenu werkt in die gevallen overigens nog wel. Met rom-versie 1.09 voelde het testtoestel in elk geval buggy aan, terwijl het toestel op het moment van testen toch al in de winkel lag.

Tekstinvoer

HTC's eigen toetsenbord is zowel op Windows Mobile als op Android het standaardtoetsenbord ver vooruit. Vooral door de intelligente woordaanvulling is het toetsenbord in veel gevallen heel bruikbaar.

Het toetsenbord is voor de HD Mini aangepast aan het scherm van dit toestel. In portrait-modus neemt het toetsenbord de helft van het scherm in beslag, waarop drie rijen met toetsen en een vierde regel met spatiebalk en sneltoetsen prijken.

Het toetsenbord geeft feedback door middel van vergrote letters bij het intoetsen. Daarnaast is er de optie voor een trilling tijdens het typen. Toch tikt het toetsenbord niet lekker, deels omdat de de onderkant van het scherm niet erg gevoelig is. De spatiebalk moet daarom in het midden geraakt worden, en als dat misgaat, raakt ook de woordaanvulling in de war.

In landscapemodus neemt het toetsenbord zelfs meer dan helft van het scherm in beslag. Toch typt dat niet veel beter. Het grootste probleem is dat de software het niet kan bijhouden als er snel wordt getikt; dan reageert het toestel te traag. Soms registreert het toetsenbord ook om onverklaarbare redenen een lange aanraking, waardoor bijvoorbeeld een R verandert in een 5. De woordaanvulling kan deze bug niet corrigeren, waardoor de woorden onjuist op het scherm verschijnen.

Onscherp

Een van de grote problemen van de HD Mini is dat fonts en graphics op diverse plekken in de interface en bij het bekijken van websites ineens onscherp kunnen worden. Dat is uiteraard niet best voor de leesbaarheid. Daarnaast komt het voor dat Sense ineens een bericht in zwarte letters op een zwarte achtergrond laat zien, wat natuurlijk ook niet bevorderlijk voor de leesbaarheid is. Ook dit lijkt een bug te zijn, omdat dit verschijnsel zich niet altijd en niet overal voordoet. Om de onscherpe letters te doen verdwijnen is een reboot afdoende.

Applicaties en het gebrek daaraan

Downloaden van applicaties

De achilleshiel van de HD Mini is een consequentie van de schermresolutie: de 480x320 pixels zijn voor veel downloadable software een obstakel. Omdat het installeren van applicaties een van de voornaamste verkoopargumenten voor smartphones is, heeft HTC een serieus probleem.

De meeste Windows Mobile-telefoons hebben een resolutie van 240x320, 480x640 of 480x800 pixels en dus een beeldverhouding van 4:3 of 5:3. Daardoor is software niet zomaar naar de 3:2-resolutie van 480x320 pixels te schalen; de schermverhoudingen kloppen dan niet meer. Dat is bijvoorbeeld goed te zien met de Nu.nl-applicatie; die draait wel op de HD Mini, maar niet goed.

Ook populaire applicaties als SPB Mobile Shell hebben problemen met het toestel. Windows Mobile Marketplace is normaal gesproken al niet gevuld met duizenden applicaties, maar voor de HD Mini is het aantal apps helemaal bedroevend. Door deze specificatie is het smartphone-aspect van HD Mini grotendeels weg. Er is simpelweg niet veel meer software op te installeren dan op de gemiddelde dumbphone, zoals de LG Pop of Samsung Star Qwerty.

Browser

Uiteraard is Internet Explorer voorgeïnstalleerd, maar Sense gebruikt standaard Opera 9.7 beta om internetpagina's te laten zien. Versie 10 van Opera is inmiddels al uit.

De browser werkt redelijk, maar laat tekst en graphics vaak onscherp zien. Hierbij stond de Turbo-functie, waarbij webpagina's door Opera worden gecomprimeerd, niet aan. Pagina's worden wel goed gerenderd. De browser werkt met pinch to zoom, maar er moet redelijk ver worden ingezoomd voordat tekst leesbaar is. Ook de fotoapplicatie en Google Maps maken gebruik van pinch to zoom.

Overige software

HTC heeft verder nog een trial van navigatieprogramma CoPilot, het tetherprogramma Wi-Fi-Router en het visitekaartjes-leesprogramma WorldCard Mobile bij het toestel meegeleverd. Ook is er software om een desktopcomputer op afstand te besturen.

Camera

De camera maakt plaatjes op een maximale resolutie van 5 megapixels, hetzelfde als veel andere recente HTC-toestellen. De camera is niet geweldig te noemen. Onder goede lichtomstandigheden zijn de kleuren wel goed, maar de scherpte is matig. Onder slechte lichtomstandigheden zijn de foto's matig. Video kan met 30fps op vga-resolutie worden opgenomen.

Benchmarks: keurige middenmoter

De HD Mini is het eerste Windows Mobile-toestel met de Qualcomm MSM7227-processor dat we op de pijnbank kunnen leggen. Voor de benchmarks gebruiken we, naast de gebruikelijke cross-platformtests, ook twee benchmarkapplicaties voor Windows Mobile: GLBenchmark en SPB Benchmark.

GLBenchmark

GLBenchmark cpu performance
	Float/integer (hoger is beter)
Toshiba TG01 (ARMv7, 1GHz)	********* 2049/21208
HTC HD2 (ARMv7, 1GHz)	********* 1749/21141
HTC HD Mini (ARMv6, 600MHz)	**** 874/9070
HTC Touch HD (ARMv6, 528MHz)	**** 798/8237
HTC Touch Pro2 (ARMv6, 528MHz)	**** 798/8237
HTC Touch (ARMv6, 201MHz)	*** 566/5936

GLBenchmark meet hoe de 3d-graphicstechnologie van Open GL ES presteert. Helaas kon HTC voor deze test niet tijdig een 2.0-versie van de software beschikbaar maken, waardoor we alleen de prestaties van OpenGL ES 1.0 kunnen testen. De HD Mini ondersteunt OpenGL ES 2.0 wel.

De HD Mini nestelt zich keurig daar waar je het toestel op basis van de specs zou verwachten, iets boven de Touch HD en de Touch Pro2, maar ver achter de Snapdragon-toestellen.

SPB Benchmark

SPB Benchmark
	Indexscore (hoger is beter)
HTC HD2 (eind 2009)	********** 1305
HTC HD Mini (2010)	******** 1027
HTC Touch Pro (medio 2008)	*** 449
HTC Tytn2 (2007)	*** 379

Zoals te verwachten was, zit de score van de HD Mini tussen die van de HD2 en Touch Pro in. De HD Mini heeft vooral een hoge Filesystem-indexscore van 508 punten, tegenover 178 punten voor de Touch Pro. De HD2 had daar een score van 688 punten.

Opmerkelijk is dat de cpu-indexscore van de HD Mini lager uitviel dan die van de 'oude' Touch Pro. Beide toestellen hebben een Qualcomm-processor met een ARM11-core, maar de cpu van de HD Mini is nieuwer en heeft een hogere kloksnelheid.

Praktijktests: redelijk rap

Sinds juni vorig jaar onderwerpen we alle gereviewde toestellen aan dezelfde praktijktests, zodat we de snelheid van diverse acties in de dagelijkse praktijk kunnen vergelijken. We bekijken het openen van de Tweakers.net-frontpage in de browser, het opstarten van het toestel en het maken van een foto.

Browser

Laadtijd Tweakers.net via wifi (in seconden, lager is beter)
HTC HD2 (Windows Mobile 6.5)	*** 3,31
HTC Desire (Android 2.1)	*** 3,31
Google Nexus One (Android 2.1)	*** 3,75
iPhone 3GS	**** 4,37
HTC HD Mini (Windows Mobile 6.5.3)	**** 4,65
Nokia N900 (Maemo)	***** 6,02
HTC Legend (Android 2.1)	***** 6,32
Samsung Omnia Qwerty (Windows Mobile 6.1)	********** 12,31

De test werd uitgevoerd met Opera Mobile 9.7, die in de HD Mini als standaardbrowser is ingesteld. Alle toestellen zijn op dezelfde fysieke locatie en met hetzelfde wifi-netwerk getest.

De HD Mini presteert opvallend goed in deze test: de frontpage van Tweakers.net stond binnen vijf seconden volledig op het scherm. Daarmee is het toestel meer dan anderhalve seconde sneller dan de HTC Legend, die toch dezelfde processor aan boord heeft. Wel moet de HD Mini het - net als bij vrijwel alle andere tests - afleggen tegen de 'grotere' HD2, die de site in 3,31 seconden volledig laadt.

Fotosoftware

Een foto maken (in seconden, lager is beter)
Google Nexus One (Android 2.1)	***** 3,18
HTC HD Mini (Windows Mobile 6.5.3)	****** 3,52
HTC Desire (Android 2.1)	****** 3,53
HTC HD2 (Windows Mobile 6.5)	******* 4,12
HTC Legend (Android 2.1)	******* 4,52
Samsung Omnia Qwerty (Windows Mobile 6.1)	********* 5,65
Nokia N900 (Maemo)	********** 6,12

Wie even snel een foto wil maken, heeft aan de HD Mini een goeie. Het kleine toestel laat vrijwel alle concurrenten achter zich, al is de Desire slechts een honderdste langzamer. Alleen de Google Nexus One kan nog sneller een plaatje schieten. De HD2 is ruim een halve seconde langzamer dan de HD Mini.

Het is onduidelijk waar de HD Mini zijn snelheid vandaan haalt; wel valt op dat het toestel snel kan focussen, en tussen het nemen en tonen van de foto vrijwel geen last van vertraging heeft.

Opstarten

Opstarten (in seconden, lager is beter)
iPhone 3GS	*** 23,24
HTC HD2 (Windows Mobile 6.5)	****** 42,13
HTC Legend (Android 2.1)	****** 42,32
HTC Desire (Android 2.1)	****** 45,32
Google Nexus One (Android 2.1)	****** 46,33
HTC HD Mini (Windows Mobile 6.5.3)	******* 50,76
Nokia N900 (Maemo)	******* 51,32
Samsung Omnia Qwerty (Windows Mobile 6.1)	******** 57,11
HTC Touch Diamond	********** 72,43

De HD Mini doet er ongeveer vijftig seconden over om op te starten. Daarmee is het tussen recente smartphones een van de langzaamste, maar de opstarttijd is wel korter dan die van oudere toestellen als de Samsung Omnia Qwerty en de Touch Diamond.

Het opstarten is, naast een zaak van de cpu, ook een kwestie van optimalisatie van de software. Zo lijkt het erop dat Windows Mobile 6.5.3 veel sneller opstart dan Windows Mobile 6.1. De Omnia Qwerty is, ondanks zijn snellere processor, een seconde of zeven trager is dan de HD Mini.

Gallery: alle foto's op een rij

Conclusie: bewijs van vooruitgang

De HD Mini is het overtuigende bewijs dat HTC het afgelopen jaar flinke stappen heeft gemaakt. Een jaar geleden had een dergelijk toestel met een capacitief scherm en een 600MHz-processor ook flink wat enthousiasme losgemaakt. Nu zijn de aankondiging en de release van de HD Mini echter vrijwel geruisloos voorbijgegaan. De specificaties zijn gemiddeld en het toestel valt in geen enkel opzicht op.

In gebruik is het toestel zeker niet slecht. HTC heeft de techniek om de interface van Windows Mobile weg te moffelen geperfectioneerd; alleen het hoofdmenu is nog te zien en wel door op de Windows-toets te drukken. De Sense-interface werkt prettig, afgezien van de bugs waarbij de software volledig, zonder aanwijsbare reden crasht. Ook het onscherp worden van letters in Sense of in de browsers is irritant. We verwachten echter dat beide bugs met een firmware-update kunnen worden verholpen.

Wat minder makkelijk te verhelpen is, is de tekstinvoer. De letters zijn klein en typfouten zijn onvermijdelijk, en zelfs de uitstekende woordaanvulling van HTC kan dat niet goedmaken. Door het capacitieve scherm is een stylus niet te gebruiken.

Wat helemaal niet te repareren is, is de schermresolutie. Veel software werkt simpelweg niet met de resolutie van 480x320 pixels of is niet voor het gebruik op de HD Mini geoptimaliseerd. Gebruikers mogen heden ten dage van een smartphone verwachten dat er duizenden applicaties te installeren zijn.

Al met al is de HD Mini gedoemd snel in de vergetelheid te geraken. Wie een Windows Mobile-toestel wil, doet er beter aan om voor de HD2 te kiezen of te wachten op Windows Phone 7, dat eind dit jaar op de markt komt. Veel tweakers lijken echter de laatste tijd hun interesse te richten op andere platformen dan Windows Mobile 6.5 en de HD Mini gaat daar geen verandering in brengen.

Pluspunten:
+ Mooi scherm
+ Sense-interface werkt goed
+ Software is redelijk snel

Minpunten:
- Minder applicaties door resolutie
- Bouwkwaliteit valt tegen
- Tekstinvoer gaat moeizaam

Reacties (54)

Het is wel apart dat HTC zo'n toestel uitbrengt. Hij heeft totaal geen toegevoegde waarde t.o.v. andere toestellen die HTC op dit moment in zijn assortiment heeft. Aantal beschikbare apps zal de verkoop niet bepaald bevorderen. Vooral de keuze voor de resolutie 480x320 begrijp ik niet. Ontwikkelaars moeten om deze reden aangepaste apps gaan uitbrengen.

Als ik voor windows toestel zou gaan dan liever HD2. Wel wat groter en duurder maar dan heb je ook een goed toestel denk ik. Htc had wellicht komst van windows 7 beter kunnen afwachten en deze op HD mini zetten.

[Reactie gewijzigd door adsa op 26 mei 2010 09:55]

De HD2 heeft aardig wat kritiek gehad vanwege zijn omvang, wees eerlijk dat het geen kleine jongen is, broekzak mensen hebben liever iets van een stuk kleiner formaat.

Gister ook even vast mogen houden, met een custom rom erop had dit een goed alternatief geweest mocht ik de HD2 gewoonweg te groot hebben gevonden.

Ik heb zelf een HD2 sinds januari dit jaar, ben overgestapt van een SE k750i. In een 'standaard' formaat broekzak past hij prima en valt hij door zijn platheid niet meer op dan mijn kleinere maar dikkere k750i.

In skinnyjeans etc. is dit wellicht een groter probleem; daar heb ik gelukkig geen last van

Qua performance is de HD2 echt een genot; als ik kijk naar de talloze samsung- en nokia (uitzondering n900) smartphones is bijvoorbeeld browsen veel vloeiender en gebruiksvriendelijker.

EDIT: zinsbouw

[Reactie gewijzigd door GSS op 26 mei 2010 10:29]

offtopic:

qua performance een genot? sorry hoor, maar ik heb m zelf ook en ik merk wel dat er goede hardware in zit, maar dankzij windows mobile word dit toch wel heel erg hard de grond in gestampt... bijvoorbeeld onverklaarbare meldingen dat het geheugen vol zit (4GB vrij) of de melding: "kan camera niet initialiseren" of het het niet versturen van smsjes, het regelmatig vastlopen van de toetsenblokkering, en zo kan ik nog wel even doorgaan

ontopic

zeer jammer dat er zo een brede rand om het scherm heen zit..
als ze deze net zo dun gemaakt hadden als bij de hd2 dan was dit misschien nog wel een echt kleine smartphone geworden... ik vind hem nu niet bijzonder klein.
hij oogt eerder een beetje playmobile achtig door zijn ronde vormen en (relatief) grote knoppen en schermrand

heb je de standaard ROM erop staan?

Die kritiek is imo onterecht gezien er 100.000 van zijn verkocht in NL. Laten we eerlijk zijn, scherm formaat van HD mini is te klein om optimaal te kunnen internetten. En dat is nou één van de redenen waarom je smartphone koopt. Internetten en berichtjes tikken op een virtueel toetsenbord gaat redelijk pas vanaf Iphone formaat (3,5"of meer). Ik heb zelf Desire maar als HTC een 4,3" toestel had met android had ik die zeker gekocht.

Een groot toestel is niet erg zolang hij plat is, dat vind ik althans. Desalniettemin zal deze HD mini zijn weg naar de klant toch vinden (voornamelijk onwetende klant). Toch verwacht ik niet dat het een verkoopsucces zal worden.

480x320 is toch een vrij gangbare schermresolutie voor toestellen met een niet al te groot scherm? Ik dacht dat er al wel meer Android toestellen uit waren met die resolutie?

Ja, zoals de iphone, toch?

480x320 is toch een vrij gangbare schermresolutie voor toestellen met een niet al te groot scherm? Ik dacht dat er al wel meer Android toestellen uit waren met die resolutie?

320*480 (HVGA) Nagenoeg alle toestellen met Android hebben zo'n resolutie, min of meer standaard. Het fysieke formaat is vaak 3.2". M'n Nokia 5800 heeft 360*640 ook op 3"2 .
Is ook wel genoeg. Maar gebruikers van Windows Phone zijn meer gewend, min. (W)VGA/

De miniHD is een leuk ding. Handig formaat en goede specs. Raakt een beetje onder "gesneewd" door de aandacht die de HD2 nog steeds heeft.Niettemin is het een aanrader als je iets kleiners wilt dan een HD2. Nu nog van beide een versie met Android 2.2

[Reactie gewijzigd door Anoniem: 119722 op 26 mei 2010 18:40]

Maar win mo 7 gaat t niet doen op deze specs.

En een HD2 is wel wat groot. Maar alleen dan is Winmo6.5 redelijk.

Niemand zit volgens mij nog te wachten op een oude win phone zoals deze. Het is al achterhaald maanden voor de release... Het is een soort diamond 2, maar dan met een nieuwere senseui erop.

En inderdaad, deze resolutie is niet echt "HD", waarom dan wel die naam gebruiken...

ik denk dat hier meer vraag naar is als in het artikel beschreven.
Niet iedereen wil 500 euro uitgeven voor een phone... Deze telefoon zal snel in prijs zakken verwacht ik

Maar voor 30 euro meer heb je een htc legend. Waarom zou je voor deze gaan?

Daarom staat hij al in de pricewatch voor net 350 euro

offtopic: iemand enig idee welke rom er op de HD2 in die foto's staat?

het toestel ziet er schattig uit, jammer dat alleen de minpunten zo erg uitsteken. Overigens heb ik persoonlijk ook wat moeite met het snel typen op de HD2.
je kunt hier ook mooi aan zien dat verbetering niet altijd sneller en/of groter hoeft te zijn

Ik denk een shipped rom aangezien het 6.5 is en niet 6.5.3 of 6.5.5
De tweaks die zijn toegepast zijn custom icoontjes en co0kies hometab zover ik kan zien.

aan de theming te zien is dat een EnergyRom

zit net effe naar wat screenshots te kijken.. Dacht dat EnergyRoms altijd honinggraat themes hadden maar de nieuwste energyroms zien er toch anders uit...

@harmageddon
dat er 6.5 op staat zegt vrij weinig; er zijn genoeg 6.5 custom roms voor de HD2 hoor

[Reactie gewijzigd door accountabc op 27 mei 2010 00:02]

Beetje raar dat het op willekeurige momenten crashen van de Sense-interface niet bij de minpunten staat. Lijkt mij toch bijzonder irritant.
Dat het vermoedelijk/misschien/waarschijnlijk ooit een keer wordt opgelost met een firmware update is ook niet echt een reden om zo'n minpunt maar te accepteren.

Los daarvan begrijp ik niet helemaal de zet om nu nog een toestel als dit met Windows Mobie 6.5 uit brengen. Een low-end smartphone is leuk, maar zet er dan Android op. Zou de kosten nog verder drukken (want geen licentiekosten).

Het is niet een kwestie van nu nog uitbrengen; dit toestel staat al in de pricewatch sinds februari 2010 en is al sinds maart verkrijgbaar.

Ziet het verder als een alternatief voor de HD2; kleiner, zelfde functionaliteit, maar veel goedkoper. Ook is het een zakelijk een aantrekkelijke smartphone.

Ik denk dat dit meer aan de gebruiker lag.. Ik heb hier in de praktijk geen last van. Wel is het zo dat bij wijziging van bepaalde instellingen (zoals achtergrond) de Sense interface opnieuw moet opstarten.

Dit is dus een kleinere smartphone die ook een stuk goedkoper is.. Ik denk dat Apple dit ook eens zal moeten doen.. (iPhone Nano? )

Apple heeft zich nooit gericht op de "kleine" cq "goedkope" markt en zie ze dat dan ook niet zo snel doen.

Persoonlijk hoeft het van mij ook niet. Een touchscreen met een klein scherm is gewoon een raar compromis. Als je je toestel wil bedienen met een touchscreen, dan moet het scherm gewoon van redelijk formaat zijn.

Feit blijft dat het scherm even groot is als die van de Legend, en qua reso weet ik de legend niet maar mn Hero heeft ook 320 x 480.

Waarom heeft WinMo dan zoveel apps die blijkbaar niet op die reso werken terwijl ik er daar voor android nog nooit een ben tegen gekomen. Zit iedereen louter en alleen voor de HD2 te ontwikkelen ofzo.

De eerste toestellen voor android hadden allemaal een 480x320 scherm, dus daar werd voor gecode (en nog steeds). Winmo toestellen hadden overwegend 320x240 schermen en toen er hogere resoulties beschikbaar werden is dat gelijk naar 640x480 (enkele toestellen) en toen vooral 800x480 gegaan. Er zijn gewoon bijna geen andere winmo devices met een 480x320 scherm, dus daar wordt niet voor gecode.
Persoonlijk snap ik ook niet waarom dit ding nog HD heet... De oorspronkelijke touch HD heette volgens mij toch zo omdat het de eerste HTC was met een 800x480 scherm.

edit: Het is overigens ook niet zozeer een kwestie van "passen", het is niet zo dat je een app ontworpen voor 320x240 dan ook automatisch kan gebruiken op een 480x320 scherm, applicaties gebruiken namelijk over het algemeen het hele scherm ipv zoals op de PC waar in een window gewerkt wordt. Waarschijnlijk zullen de meeste apps wel werken maar er niet al te best uit zien (te kleine UI)

[Reactie gewijzigd door Finraziel op 26 mei 2010 18:38]

Eh? En de iPod Nano dan?

Beetje scheef om te zeggen dat Apple geen budget line heeft als de Nano zo'n begrip is geworden.

In vergelijking met de gemiddelde prul mp3 speler van de Dixons was zo'n Nano nou niet bepaald prijs competatief. Dus hij heeft gelijk. Apple maakt geen goedkope troep, dat kunnen anderen beter...

iPod Shuffle dan Die is wel behoorlijk goedkoop. Als Apple er markt in ziet zullen ze het zeker doen! Maar ja, misschien ziet Apple geen markt in een iPhone Nano.

@Bossmonster: het touchscreen van een standaard DS (Lite, Classic) is ook niet erg groot. Maar het apparaatje zelf is echt wel een groot succes. Dus een telefoon met een aanraak gevoelig scherm ter grootte van dat van een DS(Lite) zie ik zeker wel zitten.

[Reactie gewijzigd door 90710 op 26 mei 2010 10:20]

De DS heeft een stylus nodig.. voor goede bediening dan.

In vergelijking met de gemiddelde prul mp3 speler van de Dixons was zo'n Nano nou niet bepaald prijs competatief. Dus hij heeft gelijk. Apple maakt geen goedkope troep, dat kunnen anderen beter...

Da's waar, echter waar hij op doelt is denk ik dat de Mini / Nano het 'kleine broertje' (en goedkoper) was dan de 'echte' iPod, die een factor duurder was. In vergelijking met andere mp3 spelers zijn ze niet goedkoper, maar in vergelijking met de grote broer wel.

je hebt ook kwalitatief gunstige mp3-spelers aan een al even gunstige prijs.

maarja waarover ging dit topic ookalweer... lijkt wel alsof ze bij elk topic Apple en hun hele assortiment betrekken.

ik wil 'm wel, die HD Mini.

[Reactie gewijzigd door fANAT1C op 26 mei 2010 11:50]

Toevallig van het weekend even kort geprobeerd, maar ten opzichte van bijvoorbeeld een Touch Diamond is dit een aardige vooruitgang. De Diamond werkte wat mij betreft prima, zeker met een custom rom. De HD Mini daarentegen werkte standaard al erg vlot, ziet er erg netjes uit en doet wat hij moet doen. Problemen met het kleinere scherm heb ik bij de Diamond nooit gehad, terwijl die een 2.8" scherm had ipv een 3.2".

Maar bij de Diamond kan je een stylus gebruiken. Het capacitive scherm is mijninziens eerder een nadeel dan een voordeel bij dit schermformaat icm WinMo.

De stylus is er bij in een kleine 2 jaar denk ik 10x uitgeweest. Ik heb hem echt zelden tot nooit gebruikt. Een aantal zinnen typen op de HD Mini in de winkel ging ook super snel, terwijl ik helemaal geen ervaring heb verder met het toestel

Dan heb je vingers die beter aansluiten op dit formaat scherm dan de reviewer en ik hebben

Dus ik denk dat je dan best een positief puntje aan het eindresultaat toe kan voegen en een negatief puntje kan weghalen

De resolutie is inderdaad een pijn puntje, daar de diamond al een hogere resolutie had. Maar deze telefoon heeft zeker toegevoegde waarde!!! niet iedereen is gecharmeerd van die Android Hype.

De resolutie is inderdaad een pijn puntje, daar de diamond al een hogere resolutie had. Maar deze telefoon heeft zeker toegevoegde waarde!!! niet iedereen is gecharmeerd van die Android Hype.

Waarom is android nou opeens weer een hype? Dat is zo'n zwaar misbruikt woord aan het worden, het wordt te pas en te onpas gebruikt.

Voor alle mobile OS'en is veel te zeggen, het is en blijft een geval van persoonlijke smaak en voorkeuren. De ene kiest expliciet voor Symbian, de andere voor WM, Android of iPhone. Prima.

Ik ben overigens geen android gebruiker, maar ik was alles behalve onder de indruk van de HD2. Ik vraag me af of dit toestel dat goed zou kunnen maken.

Dit toestel heb ik een paar weken in bezit en voor mij is het gewoon de ideale telefoon!
Ik kan ermee mailen, smsen, bellen enzovoorts. Copilot en Tomtom draaien zonder problemen met de ingebouwde GPS (binnen twee minuten een fix).

Internetten is inderdaad niet ideaal. Maar ik gebruik internet op mijn mobiel om effe wat op te zoeken zoals een adres, wat nieuwsberichten enzovoorts. Het is onzin om 'gewoon' te gaan internetten op een mobiele telefoon. Daar hebben we pc's voor.

Het apparaat maakt mooie fotos, scherm is scherp genoeg en mooie kleuren. En nog veel meer functies zitten op het ding. Het beste is dat ik mijn eigen C# programmatjes kan schrijven en hierop kan laten runnen. De hoofdreden dat ik nog WM6.5 heb gekozen.

En deze 'mini' telefoon past allemaal in mijn broekzak voor een 'mini' prijs. Dat is gewoon het doel van deze telefoon. Anders moet je gewoon een andere kopen en deze laten liggen.

[Reactie gewijzigd door BBenedictus op 26 mei 2010 11:40]

Ik ben het grotendeels met je eens. Het is een toestel dat imo best een afzetmarkt heeft.

Echter vind ik het geen onzin dat je 'gewoon' moet kunnen internetten. Zelf zit ik bijvoorbeeld dagelijks in de trein en dan is 'gewoon' internetten een enorme pre. Wellicht minder interresant voor de doelgroep van de HD mini, dat wel.

Zo zou je ook kunnen zeggen dat 'gewoon' emailen onzin is, daar heb je een pc voor. Of navigeren onzin is, daar heb je een navigatiesysteem voor

Ik moet wel zeggen dat de interface van windows mobile en ook sense best een stuk verbeterd is ten opzichte van wat ik gewend ben op mijn Touch pro met windows 6.1. Ik dacht dat dat allemaal nog aardig hetzelfde was.

Maargoed, dit besturingsysteem heeft desalniettemin zijn tijd gehad voor smartphones. Er worden nauwelijks apps voor geschreven. HIj kan echter nog wel dienst doen als, hoe heet dat, featurephone denk ik. Gewoon een kant en klaar product zoals bijvoorbeeld deze mini waarbij de gebruiker er maar niet vanuit moet gaan dat er veel te installeren valt.

[Reactie gewijzigd door mbr01 op 26 mei 2010 12:34]

Voor dit besturingssysteem wordt juist gigantisch veel geschreven, misschien wel het meeste van alle mobiele platformen.

Featurephone? Wel heel denigrerend Lijkt me dat je met een featurephone vooral zakelijk een probleem krijgt denk ik. Geen fatsoenlijke browsers, mail/agenda/contact sync etc. Weet niet hoe dat tegenwoordig is, mijn laatste "featurephone" was een K810i geweest wat al een tijdje geleden is.. Doet t nog pico bello trouwens

Minimum prijs van 325 euro vindt ik toch erover, als je alle nadelen in rekening neemt.
De opgesomde voordelen zijn voor mij niet echt voordelen, eerder wat ik ervan verwacht.

Voorbeeld: "Software is redelijk snel" : Moest dit ding traag werken, en voor elke bewerking een seconde nodig hebben, zou iedereen snel z'n geld gaan terug vragen.

Dus zo "sympathiek" vindt ik dit ding niet, toch niet voor dit geld.
180 Euro lijkt me een redelijkere prijs... maar das mijn mening.