een BigWater-waterkoelset van Thermaltake

Inleiding

Om overklokkers en liefhebbers van stille pc's tegemoet te komen, heeft Thermaltake een nieuwe Bigwater-waterkoelingsset aan zijn assortiment toegevoegd. Tweakers.net vulde het reservoir en testte het installatiegemak en de koeleigenschappen van het met dubbele radiator uitgevoerde koelgereedschap.

Eerder bracht Thermaltake al een complete lijn waterkoelingen en accessoires in de BigWater-serie uit. De nieuwste toevoeging aan deze productserie is de BigWater 780e, een waterkoelsetje dat gebruik maakt van twee radiators om de warmte af te geven en dat geleverd wordt met een koperen koelblok voor AMD- en Intel-processors. Desgewenst kunnen extra koelblokken worden gekocht waarmee onder meer videoprocessors, northbridges en cpu's gekoeld kunnen worden. Ook zijn er accessoires voor geheugenkoelers, extra radiators en regelapparatuur.

De BigWater 780e die in een grote doos op de redactie van Tweakers.net werd afgeleverd, bestaat echter uit enkel een cpu-koeler. Een pompeenheid die in drie drivebays wordt ingebouwd en tevens voorzien is van een 120mm-radiator moet de koelvloeistof door het systeem rondpompen. Een tweede radiator helpt bij het koelen en het meegeleverde cpu-blok is geschikt voor AMD's AM2+- en K8-sockets en Intel-cpu's voor 775- en P4-sockets.

Een netjes opgerolde groen-fluoriserende plastic slang van enkele meters en een container met al even giftig ogende koelvloeistof met bijbehorend vulflesje maken de uitrusting compleet. Met de dikke handleiding in de hand - we hadden nu eenmaal weinig zin in natte voeten - zetten we het waterkoelsysteem in elkaar en koelden we er een AMD-processor mee.

Specificaties en prijzen

P/N	CL-W0169
3U Bay Drives	Afmetingen	249,5mm (lengte) x 149mm(breedte) x 128mm(hoogte)
	Gewicht	1,74kg
Geschikt voor	CPU	AMD AM2/AM2+
		AMD K8
		Intel LGA775
		Intel P4
Waterblok	Materiaal	Volledig koper
	Afmetingen	58mm x 58mm x 35mm
	Snelkoppeling	voor 9,5mm slangen
	Gewicht	318 gram
Pomp	Afmetingen	75mm x 70mm x 75mm
	Lagering	Keramisch gelagerd
	Pompcapaciteit	500 liter per uur
	Spanning	DC 12V
	Stroom	600mA
	Connector	4 pin
	Geluidsontwikkeling	10 tot ~16dBA
	Levensduur	80000 uur (MTBF)
	Connector	4-pin pwm
Radiator	Afmetingen	153mm x 120mm x 28mm
	Material	Aluminum
	Buizenmateriaal	Aluminium
	Fin-materiaal	Aluminium
	Slangaansluiting	voor 9,5mm binnendiameter slangen
Ventilator	Ventilatorafmetingen	120mm x 120mm x 25mm
	Ventilatorsnelheid	800 tot 2500rpm
	Voedingsspanning	12V
	Geluidsontwikkeling	10 tot 20dBA
	Levensverwachting	30.000 uur
	Aansluiting	4-Pin PWM
Vloeistofreservoir	Afmetingen	130,2mm x 107,2mm x 51,5mm
	Capaciteit	530cc
Slangen	Afmetingen	9,5mm binnendiameter
	Materiaal	Groen UV
Koelvloeistof	Capaciteit	1000cc
	Hoofdbestanddeel	Propyleen glycol

Bevindingen

Het inbouwen van de 780 in een kast zal zonder twijfel flink wat pas- en meetwerk met zich meebrengen: de slangen mogen immers niet te kort zijn, maar moeten ook weer niet zo lang zijn dat er knikken in kunnen ontstaan. Voor de waterslang aan stukken wordt gesneden of geknipt, dient derhalve eerst goed bedacht te worden waar de radiator-pomp-unit komt, en of de tweede radiator binnen of buiten de behuizing zal worden bevestigd. Wij kiezen echter voor een opstelling zonder behuizing, wat het pas- en meetwerk aanzienlijk eenvoudiger maakt.

De slang wordt in drie ongeveer evenlange stukken geknipt, waarna de snelkoppelingen die op de pomp moeten worden aangesloten worden bevestigd. Alle overige koppelingen zijn knelkoppelingen, waarbij de slang over de getande connectors wordt geschoven en met behulp van klemmen wordt vastgezet. Van de pomp gaat één slang naar het cpu-koelblok, en van daaruit loopt weer een slang naar de tweede, losse radiator. Hiervandaan maakt de derde slang het rondje compleet en deze voert de koelvloeistof weer terug naar de pomp.

Na het vastknellen van de slangen wordt het tijd het systeem met koelvloeistof te vullen en op lekken te controleren. Nadat alle lucht uit de slangen is verdreven en er ruim een halve liter vloeistof in het systeem zit, is de BigWater klaar om op de cpu geschroefd te worden. Een backplate en vier schroeven maken dit karwei bijzonder eenvoudig en dan is het tijd om de koeleigenschappen te testen.

Tijdens het testen wordt de Phenom II-processor, de 955, zowel op stocksnelheid als overgeklokt gebruikt. De BigWater weet de quadcore in de standaardsituatie, wanneer deze een kloksnelheid van 3,2GHz had, op 29 graden te houden. De koelset weet het overgeklokt systeem, met de processor op 3,8GHz, vervolgens op 30 graden te houden. Onder belasting maakt het de BigWater eveneens weinig uit of de cpu door zijn overklok wat meer warmte afgeeft of niet: de cpu-temperaturen stijgen stock tot 40 graden, en overgeklokt wordt de processor 41 graden.

BigWater 780 koeleigenschappen
	Processortemperatuur in graden Celcius
idle stock	******* 29
load stock	********** 40
idle overgeklokt	******* 30
load overgeklokt	********** 41

lager is beter

De twee ventilators van de radiators kunnen via pwm-stekkers op het moederbord geregeld worden, maar beide fans zijn ook voorzien van een potmetertje waarmee handmatig de rotatiesnelheden geregeld kunnen worden. Daarbij produceren de 120mm-fans op de hoogste stand een aanzienlijk geluid, wat de opzet van een watergekoeld systeem natuurlijk behoorlijk geweld aandoet. In de laagste stand is het geluidsniveau een stuk acceptabeler, ofschoon ook dan de BigWater niet uitblinkt in subtiliteit: nog altijd wordt zo'n 11dBa geproduceerd.

BigWater 780 geluidsproductie
	dBa
minimaal	***** 11,0
maximaal	********** 22,1

lager is beter

Conclusie

Voor een prijs van ongeveer 170 euro vormt de BigWater 780 een prijzig kitje om alleen de processor te koelen. De BigWater 780e-variant bevat een extraatje in de vorm van uitgebreide systeeminformatie via usb, een techniek die door Nvidia werd ontwikkeld en ESA wordt genoemd.

Wie wat meer geld uitgeeft, kan naast de cpu ook andere componenten, zoals de videokaart, de chipset, het geheugen of de harde schijven koelen. De ingebouwde pomp, met een capaciteit van maar liefst 500 liter per uur, is immers ruim bemeten en kan meer dan voldoende vloeistof rondpompen om een compleet systeem te koelen. Ook voor Core i7-systemen is een oplossing beschikbaar: er is een adapter voor de 1366-socket verkrijgbaar.

Al met al is de BigWater een leuk setje om de eerste stappen met waterkoelers te zetten, zonder dat de gebruiker zelf een setje bij elkaar hoeft te sprokkelen. Het gemak waarmee de kit zich laat installeren, zal de beginner niet afschrikken. Wie echter serieus met waterkoeling aan de slag gaat, heeft al snel extra componenten nodig, wat de prijs opdrijft. In dat geval is een zelf samengesteld setje wellicht een betere optie.

Reacties (55)

[K1LL3RB33]

Ik kan echt niemand aanraden zo'n setje te kopen als je gaat beginnen met waterkoelen. Je betaald relatief weinig geld voor zo'n set maar dat heeft ook consequenties:

1) Koelprestaties zijn minder dan een zelf samengestelde set;

2) Men gebruikt hier koper en aluminium elementen door elkaar en indien hier geen rekening mee gehouden is door additieven toe te voegen aan de koelvloeistof dan kan het wel eens een erg dure set worden waarbij er, naast je set, ook andere hardware gaat sneuvelen. Er kan dan immers corrosie gaan ontstaan waardoor koelcapaciteit steeds verder gaat afnemen en je je set of componenten van je set weg kunt gooien. Daarbij bestaat de kans dat andere hardware zoals bijv. je CPU te warm gaat worden en dus ook sneuvelt.

Als je wilt beginnen met waterkoelen adviseer ik om jezelf eerst goed in te lezen op het internet. Er zijn diverse forums waar je nuttige informatie kunt vinden over de werking en wat echt goede componenten zijn zodat het een lange termijn investering kan worden die je naar diverse platformen kunt meenemen. Het enige waar deze Thermaltake set de beginnende waterkoeler mee "helpt", is dat hij / zij niet zelf de componenten hoeft te selecteren. Uiteindelijk moet je toch zelf alles inbouwen en op maat maken. Je moet dus toch al niet bang zijn om je kast hier en daar wat aan te passen. Het grootste nadeel van een zelf samengestelde set is echter dat je wel beduidend meer geld kwijt bent want dan kan alleen een radiator en CPU blok al 170 euro kosten. Maar naar mijn mening kun je het beter in één keer goed doen i.p.v. voor minder geld troep kopen want dan kun je beter voor nog minder geld een goede luchtkoeler aanschaffen.

[Zenix]

ik denk dat je voor ruim 200 euro prima zelf een set kunt samenstellen. Die behoorlijk high-end is.

Swiftech MCR220-QP-K 240 Radiator
2x Masterkleer - HighFlow - 1/2 ID - 3/4 OD - Clear [ 2 meter slang ]
EK-Supreme LT - Acetal (775 - 1366) [ eventueel een ander blok als je AM2/AM3
2x Yate Loon 120MM D12SL-12 Black 1350RPM
6x 13MM (1/2) EK High Flow Fitting, schroefdraad G1/4
6x TFC Herbie Clip / Slangklem (1/2) kunststof Zwart
Laing DDC-1 MCP350 12V
XSPC Laing DDC Acrylic Reservoir

Dat kost zo n 210 euro. Je kan nog goedkopere top nemen of helemaal niet, tie-wraps inplaats van slangklemmen. En radiator kan ook nog 20 euro goedkoper, je zou zelfs 170 euro zelf set kunnen samenstellen.

[K1LL3RB33]

Thanks, dat je de tijd hebt genomen om even een opsomming te maken. Ik had daar geen tijd meer voor en vind het toch wel belangrijk dat mensen goed geïnformeerd worden.

Dat zijn naar mijn mening ook high-end merken maar misschien niet hun top producten. Dat is op zich geen ramp omdat deze nog steeds volstaan en beduidend beter van kwaliteit zijn dan die set van Thermaltake. Thermaltake doet hun best maar het is het allemaal net niet naar mijn mening. Als je dan ook nog bekijkt dat je voor een paar tientjes meer echt veel beter materiaal hebt dan lijkt mij de keuze makkelijk. Het enige wat dan nog doorslaggevend kan zijn is dat je bereidt moet zijn je kast hier en daar aan te passen want 9 van de 10 keer past het allemaal niet meteen. Maar als je daartoe niet bereidt bent kun je beter helemaal niet aan waterkoeling beginnen, vind ik.

[Verwijderd]

de rode tekst staat niet helemaal in verhouding


ziet er leuk uit, maar voor minder heb ik een lucht koeler die net zo goed presteert

[Garma]

ja, wat ik dus niet snap: Dan heb je dus een waterkoeler voor de stilte, en dan zitten er alsnog fans in..? kan iemand mij dat uitleggen? Dan is het voordeel van waterkoeling toch weg?

[0scar]

Een WC set verplaatst de warmte naar een andere locatie, nl. de radiator (zeg maar warmte(uit)wisselaar) door gebruik te maken van een drager (water/glycol).

Deze warmte moet je kwijt (aan bijv. de lucht, aangezien je reservoir niet oneindig groot is). Om ervoor te zorgen dat je radiator niet te groot wordt kun je deze geforceerd koelen met fans die je op een laag toerental zet. Zonder fans kan wel, maar dan moet het oppervlak van warmteuitwisseling veel groter, wat de nodige problemen geeft met plaatsing in of nabij je computer casing. Daarnaast is natuurlijke convectie koeling (warme lucht stijgt vanzelf op) niet zo effectief als geforceerde koeling.

[Reactie gewijzigd door 0scar op 23 juli 2024 16:49]

[Erik070]

Is ook exact de rede dat ik geen waterkoel-installatie meer heb. Luchtkoeling is goedkoper, heeft minder onderhoudt nodig en kan net zo stil zijn.

[Xardas]

Ook met een dergelijk lager volume?

[Maks]

Jammer dat er wordt geconcludeerd dat de pomp met 500 l/h automatisch goed moet zijn terwijl de "opvoerhoogte" een stuk belangrijk is. Want deze 500l/h is zonder weerstand, wanneer er je extra koelblokken plaatst wordt de weerstand hoger en is de snelheid van het water gelijk een stuk lager.

Ik zou deze set niet eens aanraden om mee te beginnen, goede componenten zijn niet zo duur tegenwoordig (de installatie is ook simpel) en met goede luchtkoeling haal je dezelfde resultaten als met deze set tegen een fractie van de prijs.

[R.E.]

De vergelijking met luchtkoeling vind ik niet helemaal fair. Ik denk dat als je dezelfde koelprestaties wilt met luchtkoeling, je een vermogen uit moet geven om dezelfde geluidsproductie te behouden.
Ik heb zelf een reserator 2 en daar hoor je helemaal niks van. Met mijn Pentium D 945 krijg ik met luchtkoeling een stofzuiger......

[TheekAzzaBreek]

Volledig passief is natuurlijk een ander verhaal, maar met goede ventilatoren is er eigenlijk geen verschil meer in geluidsproductie tussen water- en luchtkoeling, met die moderne bakbeesten van luchtkoelers. Water kan beter koelen, maar dat is lang niet altijd het geval. In de praktijk blijken de beste luchtkoelers prima te voldoen als het niet over extreme overclocks gaat.
Wil je extreem overclocken, of vreselijk graag zo laag mogelijke temps zien, dan is water wel een optie, maar veel praktische betekenis heeft het niet meer. Je kan er een leuke hobby aan hebben, maar de prijs/prestatie verhouding is doorgaans snel zoek. Mijn waterkoelingsspul ligt als sinds de komst van mijn Core 2 6600 op zolder, en ik verwacht niet dat het er ooit nog vandaan komt.

[appel437]

veel van de koelprestaties liggen ook aan de kast die je kiest. om over alleen koelers te praten is logisch, omdat je koelers vergelijkt; maar omdat je 100 euro bespaard met luchtkoeling kan je, om op hetzelfde budget te komen, ook nog een betere kast, betere koelpasta en betere videokaartkoeling nemen. en dan denk ik dat de luchtkoeling toch minstens gelijk op gaat hoor.
een goede kast en goede koelpasta maken veel verschil op de temperatuur. en de videokaart word door de koeling ook koeler. en aangezien dit setje waarschijnlijk vooral voor gamers bedoelt is, en games vaak meer GPU-limited zijn als CPU-limited, heb je meer aan die hogere clock op je GPU.
voorbeeld:
antec 300 icm thermaltake Bigwater en een stock Radeon 4890 koeler is waarsichijnlijk 210 - 220 euro.
voor minder geld heb je:
Thermaltake V9 black icm Thermalright Extreme Ultra-120 en AC accelero twin turbo
dan heb je:
-een mooiere kast (IMO)
-lagere videokaart temps.
-lagere temps voor je MOBO, RAM enz.
-ongeveer gelijke CPU temps.

ik meld er nog even bij dat ik hier geen bewijs voor heb. dit is geheel gebasseerd op mijn mening. ik DENK dat ik met setup 2 een betere setup zou hebben en logischerwijs met minder geld, meer FPS zou halen op het zelfde geluidsniveau.
dit basseer ik ook op het feit dat een videokaart koeler doorgaans meer geluid produceert als een CPU koeler.

[Verwijderd]

Ehm voor 200 euro geen luchtkoeler die weinig geluid produceert? Dat betwijfel ik

[Blasterxp]

Ik zou graag het temperatuur verschil willen zien, tussen de fan's op full speed, en op half / minder ... zo weet je ten minste - dat de koeler (en dus het setje) veel of weinig lawaai maakt.

Nu heb je nog weinig aan deze review.

[Zer0]

Inderdaad. Ook een vergelijking met een (stock) luchtkoeler zou leuk geweest zijn, zowel op gebied van koeling als geluid. Nu zegt de review eigenlijk niks over wat je kunt verwachten van het set.

[Donderbij]

Dat mistte ik ook eigenlijk...

[thijszor]

Jammer dat er niet vergelijken word met bijvoorbeeld de ultra extreme 120,
nu weet je de resultaten, maar als je het niet kan vergelijken is het alsnog niks waard.

natuurlijk kan iedereen het gaan googlen, maar een vergelijking met de stock cooler was zoiezo wel leuk geweest.

[Donderbij]

Ik vind dat je sowieso in elke review een vergelijking moet maken met concurrerende producten, dat is immers de insteek bij het beoordelen van een producten.

[DoubleDot]

Het is dan ook eerder een hands-on dan een echte review...

[_Thanatos_]

Hoe moet dit je PC stiller maken als je hiermee de fan van de CPU feitelijk alleen maar verplaatst? Ik bedoel, de fan op deze waterkoelset past ook gewoon op je CPU, en de rest van je PC is niet te waterkoelen of is passief gekoeld.

[Reactie gewijzigd door _Thanatos_ op 23 juli 2024 16:49]

[hackerhater]

verschil tussen een 40mm en 120 mm fan?
hoe groter de fan hoe minder toeren hij moet maken voor dezelfde koelcapasiteit
en minder toeren resulteerd in minder geluid

[Madrox]

Hoe kan je zeggen dat er 11Dba geproduceert word ? Neem je dat klakkeloos over van de door de fabrikant gemelde specificaties ?

Als je hier ziet dat een Scythe Slipstream niet eens 11DBa haalt, zelfs niet onder de 500rpm; denk ik dat je gewoon klinkklare onzin uitkraamt. Vooral als je ook nog beweert dat 11DBa niet eens zo goed zou zijn. 11DBA zou voor een fan uitstekend zijn!

Je hebt dan ook duidelijk geen 11Dba gehoort, wel dat cijfer klakkeloos van de fabrikant overgenomen en ja, dan krijg je dit soort vreemde uitspraken.

[Adion]

Inderdaad, om dit misschien ook in perspectief te zetten:
Bij Silent PC Review, toch wel een referentie op het gebied van stille pc's, heeft men ook een speciale kamer ontworpen om de stille componenten te kunnen testen.

Zonder deze kamer bleek er binnenshuis op het stilste moment van de dag nog steeds 18db achtergrondgeluid te zijn.
Er word daar verder gesproken over de anechoische kamer die Gigabyte gebruikt, en die een meter onder de grond gebouwd is, en ook nog steeds 15 db (wel ongewogen, dus A gewogen nog wel wat minder) aan achtergrondgeluid meet.
Uiteindelijk haalde men in de gebouwde kamer 10.2 dbA.
Dit om maar even aan te halen dat 11 dbA dus toch wel echt stil is, mocht het kloppen, want het lijkt er niet op dat dit echt getest is.

Zoals eerder al aangehaald is het ook jammer dat er geen vergelijking is gemaakt met standaard koeling (op gebied van temperatuur) of eventueel met een goede luchtkoeling (op gebied van geluid)

Zo zegt het hele artikel erg weinig over hoe nuttig dit nu eigenlijk is.

[Madrox]

Natuurlijk klopt het niet; bij Silentpc Reviews doen de beste fans ter wereld (ja ook de Noctua's) het niet beter dan zo'n 16 a 18Dba; op de laagste toeren! 11Dba met een luchtkoeler bestaat gewoon niet, punt.

Buiten dat, Tweakers.net heeft helemaal niet de middelen om zulke metingen te doen; zie de reviews van voedingen ofzo er maar op na.

[Reactie gewijzigd door Madrox op 23 juli 2024 16:49]

[sh1nigami]

ben ik nou echt de enige die zo'n setje alleen zou willen gebruiken voor de GPU ipv cpu
gpu fans zijn rumoerig en luchtkoelers voor de cpu zijn stil genoeg.
kijk bv naar de e6600, de standaart koeler is al genoeg voor 3ghz, en je kan hem op "silent" laten
mijn arctic freezer pro met q6600 kan ik ook gewoon op "silent laten"
Extreme overclocks hoeven voor mij in ieder geval niet.

[Donderbij]

Arctic Accelero's zijn anders goed aan te horen (vrij stil) en koeler zeer goed. Maar je kan hem natuurlijk ook enkel gebruiker voor een GPU, alleen dan is het wel een erg duur grapje...

[haakjesluiten]

voor 130 euro minder heb je een Thermalright Extreme Ultra-120 die met zeer lage fan snelheden ook amper te horen is en prefect koelt

Verder is dit natuurlijk wel leuk als start set maar niet voor deze prijs.

[Reactie gewijzigd door haakjesluiten op 23 juli 2024 16:49]

[The_Ownman]

In de laagste stand is het geluidsniveau een stuk acceptabeler, ofschoon ook dan de BigWater niet uitblinkt in subtiliteit: nog altijd wordt zo'n 11dBa geproduceerd.

Ik denk dat de Bigwater veel meer geluid dan dat maakt, 11dBa is helemaal onhoorbaar, ik denk dat het systeem op hoorbaar niveau zeker op 35-450 dBa zit, Thermaltake is niet zo eerlijk in zijn specificaties.

[Ali3nSt0rmz]

Bij 450 dBa zeggen je trommelvliezen denk ik *BANG* met wat rondspattende stukken tot gevolg

[Verwijderd]

op 450 dBa ga je volgens mij niet echt horen wat je trommelvliezen zeggen