Inleiding: printen of kopen?
Fractal heeft een nieuwe behuizing in de North-serie geïntroduceerd. Er is alleen één probleem: de jongste North is niet te koop en het is nog niet duidelijk of daar ooit verandering in komt. Fractal noemt deze superkleine behuizing heel toepasselijk 'Baby North': hij heeft een volume van nog geen halve liter, bijna honderd keer minder dan een gewone Fractal North dus. Hoewel de kast (nog?) niet te koop is, heeft het bedrijf toch de moeite genomen om een verpakking voor de Baby North te maken. De Baby North is de kleinste North ooit en tegelijkertijd de kleinste behuizing die Fractal ooit heeft gemaakt. De minikast is dan ook bedoeld voor Raspberry Pi-sbc's, maar heeft wel de esthetiek van de andere North-behuizingen, inclusief de houten latjes in het front.
Tijdens een event op Computex ontvingen wij van Fractal een van de weinige Baby North-behuizingen en wilden je een korte blik op dit schattige kastje niet onthouden. Hij is vooralsnog enkel als zwarte variant uitgebracht, met notenhouten en koperkleurige accenten. Anders dan de 'echte' North-varianten, is de Baby North niet van metaal gemaakt, maar van 3d-geprint plastic. Fractal heeft daarbij gekozen voor een alternatieve printtechniek, vermoedelijk mjf of multi jet fusion. Dat resulteert in sterkere onderdelen dan met fdm-printen en een gladdere afwerking. De kenmerkende houten latjes, waarvan de gewone North er tien heeft, zijn bij de Baby North eveneens van echt hout, al zijn het slechts drie latjes van ongeveer 9mm breed.
:strip_exif()/i/2006794226.jpeg?f=imagenormal)
Uiterlijk
De hele behuizing is 50mm breed, 96mm diep en 100mm hoog zonder pootjes; met pootjes is dat 106mm. Die pootjes zijn gemaakt van een koperachtig materiaal, net als bij de grote zwarte North-behuizingen. Ook heeft de Baby North een zijpaneel, al is dat niet van glas, maar van kunststof. Het zichtbare deel van het venster meet 64 bij 78mm en is alleen te verwijderen na gedeeltelijke demontage van de behuizing. Los van het frontje en de achterkant is de behuizing geheel gesloten, maar er zitten wel klepjes aan de boven- en onderkant om de poorten van de Raspberry Pi toegankelijk te maken. Aan de bovenkant zit een verwijderbaar plaatje dat de USB- en netwerkpoorten beschikbaar maakt en aan de onderkant zit een klepje om de microSD-kaart te wisselen. Aan de achterkant zit een rooster met uitsparingen voor de microHDMI-poorten, USB-poort en audiopoort. Het Fractal-logo past niet op de voorkant, maar zit op de bovenkant van de behuizing.
De binnenkant
De Baby North bestaat uit drie grotere componenten, plus de achterkant, het plexizijpaneel en de twee klepjes voor de poorten. De achterkant zit met vier schroefjes vast die zijn bevestigd in vier heatsetinserts in het hoofdcompartiment. Na het verwijderen van de achterkant kun je het plexvenster uit de behuizing schuiven en het 'moederbord' monteren. De Pi schroef je vast op vier verhoogde pilaren, wederom met schroeven in heatsetinserts. Het paneel achter de Pi is verstevigd met ribben, zodat de behuizing, zeker voor een 3d-geprint model, stevig aanvoelt.
Het frontje kun je verwijderen door een enkel schroefje aan de onderkant van de behuizing los te schroeven: de 'module' met de houten latjes schuift dan uit de voorkant. Je krijgt dan zicht op de koeling van de Baby North, die bestaat uit twee Noctua-fans van 40mm, de NF-A4x10. Fractal koos voor de 5V-varianten van deze pwm-fans en heeft de vier aansluitdraden van de fans via een adapter gecombineerd tot een enkele header. Dat is een JST-SH-header met vier pinnen, maar let wel: alleen de Raspberry Pi 5 heeft daarvoor een header; oudere Pi's hebben geen 'dedicated' fanaansluiting.
Hier gebeurt overigens iets vreemds: het achterpaneel van de Baby North is gemaakt voor oudere Pi's, met een audiojack. Het paneel heeft namelijk keurig een ronde uitsparing waar bij de RPi 4 en oudere varianten de audiopoort zit. De Raspberry Pi 5 heeft geen losse 3,5mm-jack meer, maar je hebt die nieuwste variant wel nodig om de fans aan de voorkant aan te sluiten. De overige poorten aan de achterkant, namelijk de USB-C-poort en de twee Micro HDMI-poorten, zijn wel gewoon bruikbaar.
Testresultaten
De Baby North laat zich natuurlijk niet volgens ons reguliere testprotocol benchmarken, maar we wilden wel graag weten of die twee Noctua-fans in het frontje daadwerkelijk nut hebben. Daarom hebben we het Raspberry Pi OS op de Raspberry Pi 5 geïnstalleerd en de temperaturen en fanspeeds met een scriptje uitgelezen. Om de cpu warm te krijgen, draaiden we gedurende 1 minuut een stresstest: INTitHOT64g12. De resultaten van die metingen vind je in de onderstaande tabellen.
We hebben de twee ingebouwde fans getest zonder extra heatsinks op de Pi en met extra heatsinks, en we hebben een losse cpu-koeler, de Raspberry PI 5B Koeling + Ventilator van SOS Solutions, als vergelijking gekocht. Die hebben we ook als passieve heatsink, met de Noctua-fans ingeschakeld, getest, en we hebben de casefans in combinatie met kleine aluminium heatsinks getest. Ten slotte hebben we de geluidsproductie van de fans in idle, ongeveer 1500rpm, en onder load, ongeveer 4500rpm, gemeten.
De koeling van de twee casefans werkt prima: in idle zijn er wat verschillen tussen de casefans en de losse cpu-koeler, maar die worden waarschijnlijk grotendeels veroorzaakt door variaties in de begintemperatuur .
Onder load kan de cpu-koeler de soc iets koeler houden, maar de extra airflow van de casefans zorgt juist voor lagere temperaturen van de temperatuurregelaar, de pmic. De kloksnelheid met de cpu-koeler actief ligt wel hoger dan met de casefans: bij zware belasting throttlet de cpu dus nog een beetje, maar veel minder dan zonder koeling. De test is dan ook met actieve cpu-koeler het vlotst doorlopen, maar de koeling met de casefans is aanzienlijk beter dan zonder koeling.
Geluid
Het geluid is in idle nauwelijks hoorbaar: op onze standaard meetafstand van 50cm komt de geluidsproductie niet boven de noisefloor, slechts 12dB(A), van onze testruimte uit. Met andere woorden, tenzij je je oor ertegenaan houdt, hoor je hem niet. Op volle snelheid zijn de kleine fans met een geluidsproductie van 38,3dB(A) wel aardig hoorbaar, maar niet direct storend. Fun fact: we meten de grote grote broer, de North XL, met de fans op de hoogste stand, ook op 38dB(A), terwijl de kleine grote broer, de gewone North, op 42dB(A) komt.
Idle
Load
Load-test
Tot slot
Deze preview begon min of meer als grapje: de Baby North is zo'n lief klein kastje en ook nog eens gemaakt voor de meest tweaker-waardige 'pc', de Raspberry Pi. Stiekem heb ik meer tijd besteed dan nodig was aan wat een enkele pagina had moeten worden, want gaandeweg bleek het helemaal geen verkeerd onderkomen voor je Pi. Voor de gelegenheid moest ik er een Raspberry Pi 5 voor kopen, want zelf was ik blijven steken bij de 4, en zo bleek dat de 5 eigenlijk best goed bruikbaar is voor dagelijks gebruik. Gevolg: een hernieuwde liefde voor Raspberry Pi's en Debian.
Voor een klein pc'tje erbij, om wat te programmeren en met microcontrollers te spelen, is de Pi fijn in gebruik, en die mag dan ook best een mooie behuizing hebben. De Baby North is niet alleen leuk om te zien, maar ook praktisch. De twee Noctua-fans zorgen voor een goede koeling, vooral als je de soc van een extra heatsink voorziet. Alleen op vol vermogen zijn ze goed te horen, maar anders dan tijdens benchmarken heb ik ze niet gehoord. De klepjes boven en onder voor toegang tot de USB-poorten en de geheugenkaart zijn wel handig, maar de bovenste zul je in de praktijk altijd eraf laten en de onderste juist altijd op zijn plek. De achterkant heeft een apart ontwerp en is bedoeld voor oudere Pi's, terwijl de meegeleverde fans met de pwm-stekker juist afhankelijk zijn van een Raspberry Pi 5. Een makkelijke oplossing om de Baby North geschikt te maken voor meerdere generaties Pi's, zou het leveren van meerdere backplates en misschien een gpio-adapter voor oudere Pi's zijn.
De minpunten die ik opgeschreven heb, zijn oplosbaar door Fractal of door jezelf. Dan moet Fractal de behuizing natuurlijk wel eerst daadwerkelijk uitbrengen. Bedenk wel dat meer toeters en bellen de Baby North alleen maar duurder zouden maken; een beetje tweaker kan natuurlijk zelf een beter toegankelijke powerknop maken of een paar kabels netjes wegwerken. Of en in welke vorm Fractal de Baby North ooit zal uitbrengen, is een kwestie van afwachten, al kan een beetje enthousiasme en vraag vanuit de community geen kwaad om de Zweden een beetje aan te sporen om hier daadwerkelijk een product van te maken.