Samengevat
Het Netatmo Slimme Deurslot is een slim slot met een iets andere filosofie dan het gebruikelijke slimme slot. Het is niet verbonden met internet en smarthomeplatforms kunnen er niet veel mee. Er zit ook geen nabijheidsdetectie op en je moet gewoon de sleutel in het slot steken om je deur te openen. Daar staat tegenover dat het slot volgens Netatmo, maar ook getuige het SKG-certificaat, erg veilig is. Wel bleek een firmware-update noodzakelijk te zijn om de veiligheid echt te garanderen. Al met al een prijzig slot met beperkte functionaliteit dat waarschijnlijk een beperkte doelgroep zal aanspreken.
Pluspunten
Als er een top tien zou bestaan van bijvoeglijke naamwoorden die veel gebruikt worden maar weinig zeggen, dan zou ‘smart’ een goede kans maken om daarin voor te komen. In dit artikel kijken we naar een van de talloze producten met 'smart' in de naam: Netatmo Smart Door Lock and Keys, in het Nederlands 'Slimme Deurslot en Sleutels' geheten. Wat is dat ‘slimme’ in een slot nu eigenlijk? Een slot dat zelf nadenkt? Een slot met handigheidjes? Die laatste lijken in elk geval grotendeels te ontbreken aan dit slot.
Netatmo heeft zijn slot al een tijd geleden aangekondigd, zo’n twee jaar geleden om precies te zijn. Die ontwikkeling heeft lang geduurd, omdat Netatmo zeker wilde zijn van het product. Immers, een weigerend slot heeft een stuk grotere implicaties dan een weigerend weerstation. Om meer zekerheid te bieden over de veiligheid, heeft het slot een driesterren-SKG-certificaat. Daarnaast heeft Netatmo het slot uitgebreid onder de loep laten nemen door een groep securityspecialisten van Synacktiv. Alle opmerkingen die uit die inspectie voortvloeiden, zijn meegenomen in het eindproduct. Het slot moet dus goed beveiligd zijn tegen zowel digitaal als analoog gespuis.
Smartlocks zijn al langer op de markt en baren doorgaans geen opzien meer. Het Netatmo-slot valt toch op doordat het wat functionaliteit betreft nogal verschilt van het prototype smartlock dat we normaal zien. Het heeft geen wifi en is dus niet verbonden met de cloud. Het heeft geen motor om de cilinder te bedienen en nabijheidsdetectie of geofencing-functionaliteit ontbreekt eveneens. Daarnaast worden er drie redelijk traditioneel uitziende sleutels meegeleverd met het slot. Je kunt je dus afvragen hoe slim het eigenlijk is; het lijkt erop dat veel gemaksfuncties zijn gesneuveld met ultieme veiligheid in het achterhoofd, maar maakt dat het slot niet (te) mank?
Compleet cilinderslot
Sommige smartlocks zijn een verlengstuk van de originele slotcilinder in je deur; de Nuki is daar een voorbeeld van. Andere sloten, zoals die van Loqed, vervangen het complete deurbeslag. Het slot van Netatmo zit daartussenin en vervangt de complete cilinder. Het voegt daarnaast draaiknoppen toe aan de buiten- en binnenkant van je deur.
De knop aan de binnenzijde bevat de batterijen, het moederbord en het vergrendelingsmechanisme. Deze knop is verbonden met de cilinder, zodat je de deur hiermee altijd van binnenuit op slot kunt draaien. De draaiknop aan de buitenzijde bevat een sleutelgat en draait zonder sleutel vrij rond zonder de cilinder te 'grijpen'. Zodra je een sleutel in het slot steekt die door de microcontroller wordt herkend, vergrendelt deze met een motortje de meenemer van de cilinder aan de inkomende as van de draaiknop, zodat je de deur van het slot kunt draaien. Die koppeling en zo'n beetje alle gevoelige componenten van het slot bevinden zich achter de slotcilinder aan de binnenzijde van de deur. De enige verbinding tussen de voor- en achterzijde wordt gevormd door de as van de voorste knop en de communicatiepaden van de sleutellezer. Die verbinding verloopt over een zespolige connector en een flatcable. De cryptografische afhandeling gebeurt los van de microcontroller door een aparte, extra beveiligde chip.
Netatmo levert drie voorgeprogrammeerde sleutels mee. Deze zijn vrij klassiek gevormd en vallen niet erg op aan je sleutelbos. Alleen de klassieke sleutelbaard ontbreekt, maar in plaats daarvan is er NFC-technologie, met behulp waarvan de sleutel met het slot communiceert. De sleutel valt niet zomaar uit het slot tijdens het draaien; er zit een klein magneetje in het sleutelgat dat de sleutel aangrijpt zodra die diep genoeg in het slot komt. Het is maar een klein detail, maar geeft een lekker snappy gevoel.
De sleutel en het slot voelen stevig en vertrouwenwekkend aan. De grote binnenknop heeft wel een vrije slag voordat hij aangrijpt in het slotmechanisme. Dit doet echter geen afbreuk aan het solide gevoel en stoort niet in het dagelijks gebruik. Een van de sleutels heeft enkele weken aan mijn sleutelbos gehangen, waarbij hij geen noemenswaardige krassen heeft opgelopen. De sleutels lijken voorzien van poedercoatinglak en zijn daardoor waarschijnlijk krasvast genoeg voor de langere duur.
Het slot wordt gevoed door vier AAA-batterijen. Hiermee moet het een jaar kunnen functioneren volgens de opgave van Netatmo. Als de batterijen leeg zijn, is er een noodfunctie aanwezig om het slot te voeden. Aan de voorzijde, net achter de knop, kun je een lipje wegdraaien waarachter zich een Micro-USB-ingang bevindt. Daarmee kun je het slot met bijvoorbeeld een powerbank van energie voorzien en het slot ontgrendelen met de sleutel of je telefoon. Een beetje ouderwets is die connector wel, je zult misschien nu al moeten zoeken naar een Micro B-kabel en over vijf jaar zijn die kabels vast nog veel schaarser, zeker buitenshuis. De dataverbinding van deze USB-ingang is uiteraard niet doorverbonden met de achterliggende elektronica. Je kunt het slot dus enkel voeden via deze connector.
Connectiviteit
Een slot met een internetverbinding zal een deel van de security en privacy minnende lezers als een gruwel in de oren klinken. Voor die groep is de introductie van dit slot goed nieuws. Het communiceert enkel over Bluetooth Low Energy met een paar applicaties: de eigen smartphoneapps, Apple Home en de Netatmo Smart Video Doorbell.
Verbinding met de buitenwereld is voor een slim slot een risico, maar noodzakelijk voor sommige functies.
Het ontbreken van een permanente netwerkverbinding maakt het Netatmo-slot minder vatbaar voor digitale aanvallen van buitenaf, maar ook omslachtiger wat het beheer betreft. Een verloren sleutel is niet op afstand in te trekken; je moet hiervoor met je telefoon in de buurt van het slot zijn. Als je je huissleutel verliest, loopt dat wel los; je bent dan meestal in de buurt en kunt toegang krijgen met je telefoon. De sleutel is daarna rap uit het slot gewist. Het wordt lastiger als je na je vakantie ontdekt dat je een sleutel van je huisje in Zuid-Frankrijk mist. Een tweede beheerder kun je enkel aan het slot toevoegen met de eigendomskaart en moedersleutel. Dat maakt het onmogelijk om ad hoc een bekende op afstand te machtigen om de sleutel te wissen.
Op afstand de deur openen is ook lastig. Dit kan enkel in combinatie met de Netatmo Smart Doorbell, die, als hij in de buurt van het slot is geïnstalleerd, lokaal met het slot kan communiceren om het te ontgrendelen. De koppeling met Apple Home of Home Assistant via de HomeKit Controller-integratie, biedt die functie niet. Het slot meldt enkel aan het platform of het geopend wordt. Dit kun je gebruiken om het licht in huis in te schakelen als je thuiskomt, maar in de praktijk zijn daar betere sensors of triggers voor te gebruiken.
Sleutelbeheer
Alle beheer van het slot kan alleen lokaal plaatsvinden en altijd in combinatie met Netatmo's Security-smartphoneapp, die gekoppeld is aan een geautoriseerd beheerdersaccount. In de app kun je de drie bijgeleverde sleutels een naam geven, extra sleutels toevoegen of juist verwijderen uit het slot. De sleutels zijn op verschillende Netatmo-sloten te programmeren. Als je verschillende deuren uitrust met een Netatmo-slot, kun je die bedienen met één sleutel op zak, onafhankelijk van hoeveel deuren of zelfs huizen je bezit. Elke sleutel kan op 80 afzonderlijke sloten werken en elk slot kan 300 sleutels in het geheugen kwijt. Je zult zo niet snel tegen limieten aanlopen.
Voor ingrijpende beheersfuncties, zoals nieuwe sleutels aanleren en het slot wissen, is de moedersleutel
met eigendomskaart vereist. Deze speciale sleutel in de vorm van een pen steek je in het sleutelgat om het slot te ontgrendelen voor geavanceerd beheer. Aan de sleutel hangt een kaartje met de QR-code die toegang biedt tot de Netatmo-beheerapplicatie en Apple Home. Verlies je deze moedersleutel, dan kun je dus geen sleutelwijzigingen aanbrengen of beheerders toewijzen. Het slot functioneert dan wel, maar zal uiteindelijk gedoemd zijn. Het is dus erg belangrijk om de moedersleutel veilig te bewaren op een plek waar je hem kunt terugvinden.
Behalve met sleutels kun je het slot ook openen met je smartphone. Voor vaste bewoners kan dat met de eerder genoemde Netatmo Security-app. Gasten kunnen gebruikmaken van de slankere gastenapplicatie Guest, die enkel een ontgrendelknop biedt. Geen van beide apps heeft proximity- of geofencingfuncties. Om het slot te openen, moet je de app handmatig starten en daarin het juiste slot selecteren. Het duurt dan enkele seconden voordat het ontgrendelt. Dat is voor een weekendje of weekje wel te overleven, maar geen fijne optie voor langdurig dagelijks gebruik; daarvoor wil je echt een sleutel.
Een gast nodig je uit in je huis door in de Security-app een uitnodiging aan te maken. Dit kan voor 60 minuten of een langere periode in dagen. Toegang binnen bepaalde tijdstippen wordt niet ondersteund. De uitnodiging verstuur je in de vorm van een URL en kun je dus delen via allerlei platforms. De ontvanger klikt de URL aan en wordt door het proces geleid om de gastenapplicatie te installeren en daarmee het slot te openen.
Als je een gast toegang geeft tot je huis, hoef je de gewijzigde toegang niet lokaal met het slot te synchroniseren. Dat is handig als je een gast toegang wil geven tot je (vakantie)huis zonder dat je zelf in de buurt bent. Het roept wel vraagtekens op, want hoe breng je het slot op de hoogte als je de toegang tussentijds wil intrekken? Wat experimenteren wees uit dat een gast enkel het slot kan ontgrendelen als de gastenapp over een internetverbinding beschikt. De status van de uitnodiging wordt online gecontroleerd voordat de app met het slot wil communiceren om het te ontgrendelen. Is de mobiele internetverbinding rondom het slot onbetrouwbaar, dan kan het dus geen kwaad om de gasten ook alvast de inloggegevens van het wifinetwerk te sturen.
Installatie
De installatie van het slot is eenvoudiger dan je denkt als je nog nooit een cilinder hebt vervangen. De oude cilinder kun je verwijderen door één bout los te draaien aan de zijkant van de deur. Hierna moet je de maten van je slot bepalen, omdat elke deur nu eenmaal anders is. Netatmo heeft hiervoor een eenvoudig schuifmaatje van karton en kunststof meegeleverd. Vanuit het gat van de bout meet je de afstand naar de buitenzijde van het slot. Vervolgens meet je de afstand van de bout naar de binnenzijde van het slot en noteert beide maten.
Nadat je de maten van je cilinder hebt bepaald, is de volgende stap om het slot op maat te maken. De voorzijde van het slot is te vervangen met verschillende maten opzetstukjes. Standaard is het slot geleverd met een maatvoering van 30mm aan de buitenzijde. Kom je hier niet mee uit, dan kun je dit verlengen met opzetstukjes. Twee opzetstukjes, voor 35 en 40mm, zijn meegeleverd met het slot. Kom je met die opzetstukjes niet uit, dan zijn er losse opzetstukjes te koop om het slot aan te passen naar 45 en 50mm. De adviesprijs van die losse opzetstukjes is 29,95 euro per stuk. Twijfel je of je opzetstukjes nodig hebt, dan kun je met je eigen meetgereedschap en de wizard van Netatmo controleren of je genoeg hebt aan het basispakket.
Op de achterzijde van het slot kun je de behuizing van de draaiknop verwijderen door die van het slot te schroeven. Achter deze behuizing bevindt zich een rij schroefgaten waarmee je de achterzijde van het slot van 30 tot 45mm kunt afstellen met tussenstapjes van 5mm.
Als het slot op maat is gemaakt, kun je het in de deur plaatsen. Daarvoor moet de draaiknop aan de buitenzijde verwijderd worden met het bijgeleverde inbussleuteltje en na plaatsing teruggeplaatst worden. Als de cilinder op zijn plek zit, schroef je hem weer vast met de bijgeleverde bout. Nadat vier batterijen zijn geplaatst start het slot met een bevestigingspiepje en is het klaar voor gebruik. Na de installatie van het slot is het verstandig om na te gaan of alles soepel draait en goed functioneert. Zeker als je, net als ik, over slechts één deur beschikt om binnen te komen, wil je zeker weten dat het slot je niet letterlijk in de kou laat staan.
Update noodzakelijk
Het was in dit stadium van de inbouw dat ik ontdekte dat het slot nog wat problemen heeft voordat de nieuwste firmware-update is toegepast. Als je de sleutel op een specifieke wijze uit het slot verwijderde, ontgrendelde de draaiknop niet van het mechanisme en bleef het slot in een stand staan waarbij de deur zonder sleutel vergrendeld en ontgrendeld kon worden. Zonder te veel te willen vertellen over de exacte methode, kan ik wel melden dat dit niet gebeurt als je het slot op een normale manier afsluit. Daarmee zal
dit probleem in de praktijk niet snel optreden, maar het is enigszins verontrustend dat het slot in deze stand terecht kan komen en zich niet corrigeert.
Ik heb dit gedrag gemeld aan Netatmo, dat al bekend bleek met het probleem en het heeft opgelost met een firmware-update. Netatmo stelt dat het up-to-date brengen van het slot onderdeel is van de installatieprocedure zoals die beschreven is in de handleiding. Als de gebruiker de handleiding volgt, is het slot veilig. Nadat het slot was verbonden met de Netatmo Security smartphone-app, ontving het inderdaad een update en daarmee veranderde het gedrag van het slot; ik kreeg het ondanks veel pogingen niet meer in de ongewenste staat.
Conclusie
Is dit slot te mank? Met die vraag begonnen we de review en het antwoord hangt vooral af van wat je van een slot met ‘smart’ in de naam verwacht. Netatmo heeft veiligheid behoorlijk wat prioriteit gegeven boven functionaliteit. Daarmee is dit slot geen verlengstuk van je smarthome geworden. Wie ervan droomt om op zijn smarthomeplatform de gezichtsherkenning van zijn buitencamera’s te gebruiken om de deur automatisch van het slot te draaien, komt bedrogen uit. Dit slot biedt die functionaliteit absoluut niet.
Voor wie wel de gasttoegangfunctionaliteit van een slim slot wil, maar het daarbij ook graag normaal wil bedienen met sleutels, is dit slot al een stuk interessanter, maar behoorlijk prijzig. Die functionaliteit biedt de stukken goedkopere Nuki ook. Die verdraait je bestaande slotcilinder met een motor, waardoor je ook normale sleutels kunt blijven gebruiken als je beschikt over een cilinder met noodfunctie.
Ondanks de SKG-driesterrencertificatie, twee jaar verdere ontwikkeling en het feit dat Synacktiv zijn naam aan het slot durft te verbinden, is het niet helemaal veilig met de firmwareversie waarmee wij ons slot geleverd kregen. Netatmo heeft strikt genomen gelijk als het zegt dat dit probleem niet optreedt als de gebruiker netjes de handleiding volgt, maar het is je voor te stellen dat dit slot niet in alle gevallen door de eindgebruiker wordt geïnstalleerd. In die gevallen is het te hopen dat niet enkel de bijgeleverde sleutels worden gebruikt en het slot nooit up-to-date wordt gebracht door de app te verbinden.
Het is interessant om een slim slot te zien waarbij veiligheid zozeer vooropstaat dat functionaliteit voor de gebruiker stevig naar de achtergrond is gedrongen. Daardoor zijn er maar weinig scenario’s te verzinnen waarbij de voordelen van dit slot de hoge prijs legitimeren.