Inleiding en specificaties
Inleiding
High-end compactcamera's die niet zozeer excelleren in zoombereik, maar die de instelmogelijkheden van dslr's evenaren, zijn in opkomst. Zo bracht Canon recent de G10 uit, lanceerde Panasonic zijn Lumix DMC-LX3 en poetste Nikon de high-end van zijn Coolpix-serie op met de P6000. Deze camera's hebben alle drie de mogelijkheid om foto's zowel in jpeg- als in raw-formaat op te slaan. De Nikon, met een beeldsensor van 13,5 megapixels, valt daarnaast op door zijn ingebouwde ethernetaansluiting en gps-voorziening. We bekijken in deze recensie de Nikon P6000 en het nut van deze features, en we beoordelen het bedieningsgemak en de fotokwaliteit.

Specificaties
Specificaties | |
Sensor |
ccd-beeldsensor, 1/1,7" |
Aantal megapixels |
13,5 |
Maximale resolutie |
4224 bij 3168 pixels |
Iso-bereik |
iso 64 t/m iso 2000 (tot iso 6400 bij lagere resolutie) |
Lens |
6-24mm (kleinbeeldequivalent 28-112mm), f/2,7-5,9 |
Lensconstructie |
9 elementen (2 ED-elementen), 7 groepen, beeldstabilisatie |
Autofocus |
contrastdetectie |
Focusselectiemethode |
auto, center, handmatig en gezichtsprioriteit |
Viewfinder |
optisch, 80 procent beelddekking |
Lcd |
2,7", 230.000 subpixels |
Opslag |
48MB intern, sd-kaarten |
Bestandsformaten |
raw 12bits, jpeg (fine, normal, basic), avi, wav |
Belichtingsmeting |
256-segments matrix, center-weighted, spot, spot AF |
Belichtingscompensatie |
-2,0 EV tot en met +2,0 EV |
Sluiter |
elektronisch, 1/2000s tot en met 8s |
Flitser |
wide: 0,3m t/m 6m, tele: 0,3m t/m 3m, flitsschoentje |
Interfaces |
high-speed usb (mtp, ptp), 100Mbps-lan, audio-video uit |
Accu |
EN-EL5, 3,7V, 1100mAh, 260 foto's |
Afmetingen |
107x65,5x42 milimeter |
Gewicht |
240g zonder batterij |
Filmformaten |
640x480 (30fps), 640x480 (15fps), 320x240 (15fps), time-lapse, sepia 320, zwart/wit 320 |
Metalen body
Nikon heeft de P6000 uitgevoerd in een overwegend metalen behuizing waarbij hoekige vormen de boventoon voeren. Aan de voorkant treffen we een met rubber beklede greep voor meer grip. Deze is voorzien van een profiel en steekt meer naar voren uit dan bij de meeste compactcamera's. De camera is daardoor redelijk goed vast te houden, ook geholpen door een rubber vlakje aan de achterkant dat de duim extra grip moet bieden. Toch had de greep voor ons gevoel nog wat groter gemogen, maar dan had de P6000 wel weer minder makkelijk in bijvoorbeeld een broekzak gepast.
De P6000 is voorzien van een 4x-zoomlens met een bereik van 6-24mm, wat een kleinbeeldbereik oplevert van 28-112mm. In de groothoekstand is het grootste diafragma een acceptabele f/2,7, terwijl de lens in de telestand een maximaal diafragma van slechts f/5,9 heeft. De lens is opgebouwd uit negen lenselementen - waarvan twee ED-lenselementen - die in zeven groepen zijn onderverdeeld. ED-elementen zijn bedoeld om chromatische abberatie weg te nemen, maar in contrastrijke scènes is dat verschijnsel desondanks goed waarneembaar. Verder is het intrekken van de lens bij het uitzetten van de camera niet echt snel te noemen. Bovendien gaat dat gepaard met een weinig vertrouwenwekkend geluid: het klinkt alsof tandwieltjes zandkorrels malen.
:fill(white)/i/1229697687.jpg?f=thumb)
Om een grotere kijkhoek te krijgen is het mogelijk om een los verkrijgbare groothoekconverter op de P6000 te monteren. Deze wordt met een verloopring bevestigd, waarvoor eerst de plastic ring op de zoomlens eraf gedraaid moet worden. De opzetlens biedt een kleinbeeldbereik van ongeveer 21,3mm, maar is wel prijzig en vrij fors bemeten.
De achterkant wordt voor een groot deel in beslag genomen door de 2,7"-lcd met 230.000 subpixels. We weten niet of het aan dit scherm of aan de beeldprocessor ligt, maar bij het bekijken van foto's laat de scherpte te wensen over en zijn karteltjes bij schuine lijnen zichtbaar, ook als er wordt ingezoomd. De uiteindelijke foto's zien er beter uit. Als alternatief kan de optische zoeker gebruikt worden, maar deze toont slechts tachtig procent van de uiteindelijke beeldgrootte en is klein.
Links van het scherm is plaats ingeruimd voor een functieknop, een knop voor diverse zelfgekozen instellingen, een knop voor het handmatig scherpstellen, een afspeeltoets en een menuknop. Rechts van het scherm is de multiselectieknop geplaatst, voor het instellen van flitsmodus, belichtingscorrectie, zelfontspanner en scherpstelmodus, met in het midden hiervan een 'OK'-knop. De delete-knop is daaronder te vinden. Links van de zoeker vinden we nog de knop om de ingebouwde flits op te klappen, terwijl de knop rechts van de zoeker gebruikt kan worden om het scherm uit te schakelen of om een raster in het lcd weer te geven.
:fill(white)/i/1229698109.jpg?f=thumb)
Aan de onderkant is de ethernetconnector verstopt. Daar vinden we ook de gaatjes voor de speaker, een metalen bevestiging statiefschroef en het batterij- annex geheugenkaartcompartiment. Prettig is dat de accu met een kliksysteem op zijn plek wordt gehouden, maar minder enthousiast zijn we over het feit dat Nikon geen aparte batterijlader meelevert. Er is alleen maar een kabeltje zodat de accu in de camera opgeladen kan worden, maar gedurende de oplaadtijd kan de camera dan uiteraard niet gebruikt worden. Een losse lader is wel als optie leverbaar.
Bediening
De bediening van het menu vergt enige gewenning. De meeste tabbladen in het menu zijn altijd benaderbaar, maar sommige instellingen, zoals het kiezen van de portret- of de landschapsstand, zijn alleen te benaderen door de modusdraaiknop in de juiste stand te zetten.
In het menu vinden we opties terug die we ook kennen van de dslr's van Nikon, zoals Picture Control om snel tussen beeldstijlen te schakelen, het automatisch corrigeren van lensvervorming en de belichtingsmethode. De witbalans kan handmatig worden ingesteld met bijvoorbeeld een 18%-grijskaart.
De nrw-bestanden, die de 'ruwe' beeldgevens van de beeldsensor bevatten, kunnen nabewerkt kunnen worden zonder dat jpeg-compressie de beeldkwaliteit al heeft beïnvloed. Het menu van de P6000 biedt onder andere de mogelijkheid om de witbalans naderhand nog aan te passen, een andere Picture Control-stijl te kiezen en de belichting nog iets te corrigeren. De camera biedt een drietal kwaliteitsniveaus voor de opslag van jpeg's, maar geeft ook de mogelijkheid om zowel een jpeg- als en nrw-bestand van een foto op te slaan. Dat kost echter wel de nodige ruimte op de sd-kaart: een fullres-jpeg neemt gemiddeld 5,5MB in beslag, terwijl een nrw-bestand hier nog eens gemiddeld 20,8MB aan toevoegt.

Bij de nrw-bestanden, zoals Nikon het compactcamera-equivalent van het nef-formaat van zijn dslr's heeft genoemd, kan met de juiste instellingen van de raw-converter ook nog wat aan scherpte en kleurdynamiek worden gewonnen. Bij de aankondiging van de P6000 was er behalve de Viewnx-viewer van Nikon nog geen programma dat met het nieuwe formaat overweg kon, maar inmiddels is ondersteuning voor nrw toegevoegd aan meerdere raw-converters.
De Command Dial rechts bovenop wordt voor meerdere functies ingezet. Bij het nemen van foto's kunnen, afhankelijk van de stand van de modusknop, onder meer de diafragmawaarde en de sluitertijd ingesteld worden; bij het tonen van foto's wordt het draaiwiel gebruikt voor onder meer het inzoomen. Ook de functie die aan de Func-toets is gekoppeld, zoals de autofocusstand, de iso-waarde of de flitscorrectie, kan met de Command Dial gewijzigd worden. Bijzonder is de mogelijkheid om met het draaiwiel handmatig scherp te stellen door het indrukken van de MF-knop. Het nadeel is dat deze optie eerst via de multiselectieknop geselecteerd moet worden. Tevens werkt het draaiwieltje niet echt lekker omdat deze erg dun is, en er zijn flink wat omwentelingen nodig om scherp te stellen.

Prettig is de mogelijkheid om met een druk op de knop een spraakmemo op te nemen. Dit is bijvoorbeeld handig om anecdotes over het gefotografeerde op te slaan die anders misschien zouden worden vergeten.
De modusknop bovenop heeft naast de gebruikelijke automatische modus en de pasm-standen, nog twee bijzondere standen voor gps en voor online opslag van foto's op Nikons Mypicturetown.
De gps-stand wordt gebruikt om automatisch lokatiegegevens aan foto's toe te voegen. De P6000 doet er tot wel vijf minuten over om de eerste keer de gps-satellieten op te sporen, maar daarna is de gps-functionaliteit direct beschikbaar. Ook als de camera automatisch wordt uitgeschakeld vanwege inactiviteit, kan de gps-ontvanger lokatie-updates blijven ontvangen. Deze always on-gps-optie gaat echter wel ten koste van de accuduur.

Indien op lokatie een ethernetverbinding aanwezig is, kunnen foto's met behulp van de ingebouwde 100Mbps-ethernet-aansluiting naar de online fotodienst Mypicturetown van Nikon gestuurd worden. Dit werkt erg gemakkelijk, maar het versturen neemt door de grootte van de bestanden redelijk wat tijd in beslag, zeker als er nrw-bestanden worden meegestuurd. Er wordt tijdens de dataoverdracht geen voortgangsbalkje op de camera getoond. De dienst werkt op zich goed, maar is helaas niet al te snel. Het ziet er daarmee niet naar uit dat een voorraadje geheugenkaartjes of een image tank nu overbodig zijn.

Geotags in Viewnx
Beeldkwaliteit
De iso-waarde bij de P6000 is handmatig in te stellen, maar daarvoor moet wel in het menu worden gedoken. Het bereik van de camera loopt van iso 64 tot en met iso 2000. Ook iso 3200 en iso 6400 kunnen worden gebruikt, maar deze twee standen leveren 3,2-megapixelfoto's op en zijn vanwege hun slechte kwaliteit eigenlijk alleen geschikt voor marketingverhaaltjes. De beeldkwaliteit van de P6000 tot en met iso 400 is goed; daarboven neemt de ruis flink toe en verschijnen er storende hot pixels in beeld. De onderstaande 100%-crops maken dat duidelijk:

iso 64
iso 100
iso 200
iso 400
iso 800
iso 1600
iso 2000
iso 3200 (met een gereduceerde resolutie van 3,2-megapixel)
iso 6400 (met een gereduceerde resolutie van 3,2-megapixel)
Bij schaduwpartijen met weinig licht zijn vanaf iso 800 een aantal blauw oplichtende pixels in de foto's zichtbaar die er niet thuishoren. Dit probleem verergert in sterke mate als we iso 1600 selecteren:

ruis blauwe pixels iso 800
ruis blauwe pixels iso 1600
De P6000 is verder voorzien van een auto-iso-mogelijkheid. Deze is er in drie standen: een volledig automatische variant (iso 64 t/m iso 800), een 'high iso sensitivity'-modus (iso 64 t/m iso 1600) en een 'fixed range'-variant die bij iso 64 begint en naar keuze doorloopt tot iso 100, iso 200 of iso 400.
In de M-stand wordt de auto-iso-functie gedeactiveerd en wordt de camera op iso 64 gezet. De gebruiker heeft zo de volledige controle over de belichting zonder dat de auto-iso-functie de boel in de war schopt. Deze functionaliteit zouden we ook graag zien bij de dslr's van Nikon. Bij huidige Nikon-dslr's moet namelijk in de menu's worden gedoken of een knop worden opgeofferd om in de M-stand de auto-iso-functie aan en uit te schakelen.
De jpeg's die door de P6000 standaard worden voortgebracht ogen niet helemaal scherp. Dit wordt deels veroorzaakt door de ruisreductie en de jpeg-compressie. Met het converteren van de nrw-bestanden naar jpeg's op een pc of mac is meer detail uit de foto's te halen. Vooral gedetailleerde patronen hebben hier baat bij. De volgende afbeeldingen zijn van nrw-bestanden die met Lightroom 2 zijn bewerkt:
textuur boom 'incamera'-jpg
textuur boom bewerkt nrw-bestand
textuur muur 'incamera'-jpg
textuur muur bewerkt nrw-bestand
Ook kan met nabewerking van nrw-bestanden meer detail uit highlights en schaduwen gehaald worden dan bij een jpeg-bestand van de P6000. Ondanks de grotere nabewerkingsvrijheid bij de nrw-bestanden zijn de flinke chromatische abberaties die de lens produceert lastig te verwijderen. Dat had wel wat minder gekund.
chromatische abberatie
Tot besluit geven we nog een achttal onbewerkte jpg's die met de P6000 gemaakt zijn:
Belofte voor de toekomst
De Nikon Coolpix P6000 is met de toevoeging van gps-functionaliteit en de ingebouwde ethernetconnector een innovatieve camera. Gps kan tijdens reizen naar onze mening zeker waardevol zijn, alhoewel de connectie met de satellieten nog wel eens hapert, waardoor lokatiegegevens niet worden opgeslagen. Ook levert de gps-functionaliteit een flinke aanslag op de accuduur. Het helpt daarbij niet dat Nikon in plaats van een losse lader alleen een kabeltje meelevert om de accu in de behuizing op te laden. Dat is geen handige manier om kosten te besparen: om te kunnen fotograferen terwijl een reserveaccu wordt opgeladen, moet een aparte lader worden aangeschaft en dat is eigenlijk onontkoombaar.
De online opslagmogelijkheid is aardig, maar de benodigde snelle internetverbinding - zeker als er nrw-bestanden moeten worden verstuurd - zal op vakantiereisjes veelal duur of niet beschikbaar zijn. Wel is het systeem handig om zonder tussenkomst van een computer snel even wat kiekjes voor het thuisfront online te zetten.
De beeldkwaliteit voldeed niet geheel aan onze verwachtingen. Vooral de fikse chromatische abberatie, de wat softe jpeg's en de storende hot pixels bij hogere iso-waarden zijn jammer. Daar staat tegenover dat met nabewerking van de nrw-bestanden jpeg's van hogere kwaliteit zijn te fabriceren. De vraag is dan wel of een compact-cameragebruiker zin heeft om zich met een toch tijdrovende fotoworkflow bezig te houden.
Daarmee hinkt de P6000 op twee gedachten. Enerzijds biedt de camera de veelzijdige bediening waar menig gevorderde fotograaf prijs op zal stellen, anderzijds zal de beeldkwaliteit diezelfde gevorderden niet echt tevreden stellen. Wellicht had Nikon meer aandacht aan de beeldkwaliteit moeten besteden en wat minder aan de featureset. De veelzijdigheid van de camera lijkt immers beter te passen bij een dslr, die amper duurder hoeft te zijn. Het concept van de P6000 is echter dik in orde en Nikon zal maar weinig zaken hoeven aan te pakken om van deze camera een winnaar te maken.

pluspunten
- gps-functionaliteit
- ethernet-aansluiting
- goede grip
- veel instelmogelijkheden
minpunten
- scherpstelwieltje bedient niet lekker
- beeldkwaliteit had beter gemogen
- gps soms wat traag
- accu alleen in camera op te laden