Inleiding
De GPU's
Uitpakken
Gebruikt testsysteem
Gebruikte testmethode
Crossfire
Eyefinity
Synthetische benchmarks
Borderlands 2
Crysis 3
Just Cause 2
Racedriver GRID
Stroomverbruik en temperaturen
Conclusie
Useful stuff dat kan helpen bij Eyefinity / Surround Gaming.
Extra foto's en screenshots
Edit 1: 24-09-2014
Extra hoofdstuk toegevoegd omtrent Useful stuff dat kan helpen bij Eyefinity / Surround Gaming.
Inleiding
Ondanks dat ik al enige tijd lid ben van Tweakers en redelijk wat tijd besteed aan het lezen van reviews en samenstellen van systemen voor vrienden en kennissen. Heb ik vooralsnog niet de tijd genomen om een review te schrijven. Nu ik mijn scriptie af heb, vond ik het wel eens tijd worden om mijn eerste review te schrijven over een situatie waar ik zelf enige tijd terug tegenaan gelopen ben. Mochten er vragen, op- of aanmerkingen zijn, laat een comment achter, dan zal ik daar op terugkomen.
Vorig jaar heb ik in de zomer een XFX HD7950 Double Dissapation Black Edition aangeschaft, en ben hier nog steeds tevreden mee. Op dat moment beschikte ik over 2 identieke iiyama schermen van 1920x1080. Een maand of 3 terug heb ik van een andere Tweaker hetzelfde scherm over kunnen nemen, waardoor ik begonnen ben met Eyefinity gaming op een totale resolutie van 5760 x 1080. Voor de complete ervaring heb ik toen een 2e XFX HD7950 Double Dissapation aangeschaft (niet de Black Edition, deze was niet meer leverbaar), om zo door middel van Crossfire die extreme resolutie wat kracht bij te zetten. Voor de aanschaf van de tweede kaart heb ik natuurlijk wat reviews gezocht van Crossfire en Eyefinity, maar er was niet heel veel data over beschikbaar. Was er bijvoorbeeld een Crossfire review gedaan, dan betrof het vaak niet mijn kaart, of stond de resolutie van 5760x1080 er niet in verwerkt, idem gevallen voor Eyefinity. Deze review zal dan ook ingaan op de combinatie van Crossfire met Eyefinity, de combinaties van de twee, voordelen en nadelen. Foto's en dergelijke zijn niet bewerkt, hooguit geresized. De screenshots kunnen wat vaag overkomen, dat komt omdat deze naar een .gif geconverteerd zijn, anders werden de bestanden te groot.
De GPU's
De specificaties van de twee kaarten:
De specificaties van de XFX 7950DD en XFX 7950DD BE
Het grootste verschil tussen de Black Edition en de standaard versie, dat de BE vanuit de fabriek met een nog hogere overclock geleverd wordt. Daarnaast komen ze met de Double Dissapation koeling welke algemeen aangenomen redelijk wat geluid kunnen maken. Het leuke van deze kaart vindt ik zelf dat ondanks het een oudere kaart is, het nog steeds prima grafische pracht op het scherm kan toveren, en naar mijn idee veel bang for buck geeft.
Om de kaart van prik te voorzien, moet er 2x 6-pin op aangesloten worden. Let dus goed op dat je een voeding heb welke dus genoeg 6-pin aansluitingen heeft mocht je deze kaart in Crossfire willen draaien. Verder is de kaart 262mm lang, en neemt het 2 sloten in beslag. Zorg dus ook hier voor dat je de ruimte hebt in de kast.
Daarnaast is het ook mogelijk om deze kaarten in een 3-way Crossfire opstelling te draaien.
Uitpakken
Ondanks dat ik de kaarten al enige tijd uitgepakt heb, heb ik de geleverde dozen nog en zal ik trachten een indruk te geven hoe ze geleverd zijn.
De kaarten met de doos waar deze in geleverd zijn.
De verpakking is aardig vormgegeven, je ziet ook direct om welke kaart het gaat met de grote tekst. Aan de kaart zelf, zie je echter geen verschil of het om de Black Edition gaat of de standaard edition.
De XFX HD7950 DD (BE) uitgepakt en wel
Het al zo bekende standaard reclame spul wat zich natuurlijk in de doos bevindt. Daarnaast zit er ook een aantal driver cd's bij, een Crossfire brug, een Black Edition embleem welke je op je kast (of voorhoofd

) kan plakken, en welke niet op de foto te zien is (omdat het foetsie is) maar er wel bij zat, was een deurhanger waar iets op staat van: "Don't disturb, busy gaming." en op de achterkant kon je alle serienummers etc. van de kaart opschrijven. Wees echter niet misleid hier dat je de kaart los in de doos ziet liggen, het bijgeleverde plastic, folie, etc. heb ik niet meer. De standaard kaart (niet-BE om zo maar te zeggen) komt met dezelfde onderdelen en reclame troep. Alleen zit daar niet een embleem bij, en ook de deurhanger ontbreekt bij de standaard kaart.
De XFX HD7950 DD (BE)
Zelf vind ik de kaart mooi vormgegeven, de grijs en zwart tinten leveren een mooi strak design op. De Double Dissapation refereert naar de gebruikte fans, welke goed bij de stijl van de kaart passen.
Achterkant van de XFX HD7950 DD (BE)
De achterkant van de gpu, niet heel veel te zien hier, so let's move along.
Gebruikt testsysteem
Het gebruikte testsysteem bestaat uit de volgende onderdelen:
Intel Core i7 4770k @3.5GHz
Gigabyte GA-Z87X-D3H
Crucial Ballistix Tactical 8gb (2x4gb) @1600MHz
XFX HD7950 Double Dissapation
XFX HD7950 Double Dissapation Black Edition
Phanteks PH-TC14PE Red
NZXT H630 White
De games (en 3D Mark) worden getest vanaf een standaard HDD. Ook staat er een extra fan gericht op de GPU's wat mogelijk invloed heeft op de temperaturen van de GPU's, dit zal in de volgende foto zichtbaar zijn.
Op de GPU's zelf na, is alles op stock speed uitgevoerd. Daarnaast is gebruik gemaakt van Windows 8.1 en Catalyst Control Center versie 14.4.
De niet-BE GPU is lichtelijk overclocked om een gelijke snelheid te hebben zoals de BE (1375MHz).
Hieronder een foto van het gebruikte systeem, waarbij ook de fan-opstelling zichtbaar is, evenals natuurlijk de GPU's zelf
Het gebruikte testsysteem, met een deodorantbusje als referentie voor de hoogte.
Gebruikte testmethode
Om een (naar mijn idee) goed beeld te creëren van hoe Crossfire en Eyefinity impact hebben, zijn de geteste games aan de volgende scenario’s onderworpen:
Crossfire + resolutie: 5760x1080
Geen Crossfire + 5760x1080
Crossfire + resolutie: 1920x1080
Geen Crossfire + 1920x1080
Hierbij is 5760x1080zoals eerder vermeld de gebruikte Eyefinity resolutie.
Door het uitvoeren van deze tests wordt zichtbaar wat de toegevoegde waarde is van Crossfire op een standaard resolutie en extreme resolutie. Daarnaast zijn er ook screenshots gemaakt op dezelfde plek ingame, om ook een idee te geven wat de toegevoegde waarde is van die extreme resolutie.
Voor het benchmarken van de games gebruik ik Fraps, welke gedurende 180 seconden de frames meet. Deze benchmark wordt per scenario 2x gedraaid en hier worden de gemiddelden van genomen. Uiteraard wordt tijdens deze scenario’s ingame zo goed als dezelfde situaties nagespeeld. De gebruikte instellingen van de games zullen bij de benchmarks pas vermeldt worden.
Daarnaast is er bij de games Borderlands 2, Just Cause 2, Racedriver GRID, en 3D Mark gebruik gemaakt van de STEAM-versies. In hoeverre dit van invloed is voor de resultaten weet ik niet, maar misschien heeft het invloed gehad.
Helaas beschik ik verder niet over andere GPU's om te testen als referentie materiaal. Wel zijn er genoeg benchmarks te vinden van andere GPU's welke een zo goed als dezelfde testsysteem hebben. Maar die conclusies mag je zelf trekken.
Crossfire
De meesten hier zullen wel weten wat Crossfire inhoudt, voor diegenen die niet bekend zijn met het begrip zal ik hier even toelichten. Daarnaast zal met behulp van screenshots en foto’s ook aangetoond worden wat er gedaan moet worden om het in te stellen / op te zetten.
Wat is Crossfire? Crossfire is een techniek van ATI / AMD welke het mogelijk maakt om twee, drie of vier GPU’s van dezelfde generatie/architectuur met elkaar te verbinden (meestal door een zogeheten ‘Crossfire brug’, latere generaties zoals bijv. de R9 290 hebben geen brug nodig), samen te laten werken en zo een performance boost te geven. Hiermee is het dus mogelijk om een R9 280X, HD7950 en HD7970 samen in Crossfire te laten draaien, omdat deze gebruik maken van dezelfde architectuur. Wél moet je opletten dat je moederbord ook Crossfire ondersteund, anders kan je er geen gebruik van maken. SLI is trouwens de NVidia variant van Crossfire, en werkt nagenoeg hetzelfde.
Het installeren van Crossfire is heel simpel. Ik zal het aan de hand van foto’s en screenshots wat toelichten:
De eerste videokaart inpluggen en voorzien van prik
De tweede videokaart eronder inpluggen en ook deze voorzien van prik
Crossfire kabel er op zetten
Als laatst in Catalyst Control Center even een vinkje zetten indien deze niet al aangevinkt staat.
Dit was alles wat nodig is om Crossfire aan de praat te krijgen. Mocht het problemen opleveren bij bepaalde games, dan kan je in ditzelfde menu Crossfire weer uitschakelen zonder dat je de fysieke GPU eruit moet halen.
Eyefinity
Ook Eyefinity zal ik hier toelichten voor de mensen die onbekend hiermee zijn. Ook zal ik laten zien hoe je Eyefinity in kan stellen en wat je hiervoor moet doen. Eyefinity is de AMD versie van NVidia’s Surround, waarmee meerdere schermen weergegeven kunnen worden als één scherm. Grote kans dat er nu een aantal mensen denken “Me hoelehoepus, dat doet Windows al standaard voor me.”, dat is gedeeltelijk waar. Windows zal je schermen herkennen, en je kan je bureaublad extenden naar de andere schermen. Het grootste verschil is echter dat Windows het dan nog steeds ziet als 3 losse schermen, terwijl met Eyefinity of Surround aan het wordt gezien als één uber groot scherm. Op het moment dat je met Eyefinity iets in Fullscreen mode zet, het over alle 3 de schermen staat en je (soms) nieuwe resoluties unlocked in games, waaronder 5760x1080 in Crysis 3 bijvoorbeeld.
Het aan de praat krijgen en instellen van 3 schermen vereist echter wat meer moeite. Zo is het bij deze kaart zo, dat er minimaal één display poort gebruikt moet worden om 3 schermen tegelijktijdig weer te geven. Ik maak gebruik van één DVI aansluiting, één DVI-VGA adapter en één Mini Display Port – VGA adapter (het zijn inderdaad ietwat oudere schermen, maar werkt zo prima

). Op het moment dat de pc nu opgestart wordt, kan het zijn dat de beeldschermen in de verkeerde volgorde staan, echter is dit makkelijk te verhelpen door de schermen op te tillen en op een andere plek neer te zetten. Nee hoor, geintje, dat kan natuurlijk veel makkelijker zonder te hoeven klooien met kabels. Je kan ze bijvoorbeeld op volgorde zetten in Windows onder schermresoluties. Hieronder zal ik aan de hand van screenshots laten zien hoe je in 1 minuut Eyefinity in kan stellen.
Selecteer het beeldscherm vanuit waar je Eyefinity op wilt gaan zetten, in mijn geval was dit het linker beeldscherm.
Geef aan wat de gewenste Eyefinity opstelling is.
Eventueel kan je de schermen nog rangeren indien ze in onjuiste volgorde staan.
Aan het einde van de review staan een tweetal foto's waarop ingame beelden en bureaublad zijn afgebeeld (inclusief prachtige monitorverhoging

). Er zitten naar mijn idee twee nadelen aan Eyefinity:
- Lang niet alle games ondersteunen de 5760 x 1080 resolutie;
- Op het bureaublad werkt het niet goed.
De reden waarom Eyefinity op het bureaublad niet zo goed werkt, is omdat je systeem de 3 schermen samen als 1 ziet. Zodoende op het moment dat ik een programma zoals Visual Studio de eerste keer opstart, start het bijna altijd gespreid over 3 schermen. Hetzelfde geldt ook als je een programma op half scherm wilt weergeven, of fullscreen een film kijken blijft het maar op een scherm hangen. Gelukkig is Eyefinity heel makkelijk ook weer uit te schakelen, evenals het inschakelen er van.
Synthetische benchmarks
De verschillende synthetische benchmarks zijn allemaal uitgevoerd op een resolutie van 1920x1080, omdat het ongebruikelijk is om deze tests op een hogere resolutie te draaien. Het gaat bij deze tests dan ook om de relatieve prestaties.
Wat vooral opvalt bij de benchmarks, is dat Crossfire bij Unigine Valley op medium en 3D Mark een performance boost geeft van grofweg ~60%, terwijl bij Unigine Ultra de performance zo'n beetje verdubbeld is. Vooral de prestatie in 3D Mark dat de Crossfire setup de 10k voorbij gaat is indrukwekkend (ter referentie, een GTX Titan haalt meestal rond de 10500 punten, maar is ~450-500 euro duurder dan deze 2 samen in Crossfire). Kortom de eerste indrukken bij de synthetische benchmarks zijn goed, nu maar hopen dat deze lijn voortzet.
Borderlands 2
In Borderlands 2, stonden alle settings op maximaal, op de AA etc. na, deze waren zo laag mogelijk of indien mogelijk uitgeschakeld. Ook PhysX stond op low tijdens deze testen.
Interessant om te zien in de resultaten is dat vooral op grote resolutie het effect van Crossfire beter zichtbaar is dan op 1080p. Zo is de minimale framerate verdriedubbeld, en het gemiddelde verdubbeld. Op zo'n brede resolutie een fps van 60+ aanhouden is zeer netjes. De game zelf is dan misschien wel wat ouder, maar datzelfde geld ook voor de kaart.
Wat wel opvalt is dat de relatieve winst bij 1080p een stuk kleiner is, tuurlijk is 117 een mooi gemiddelde fps, maar als het gemiddelde op een veel grotere resolutie verdubbeld wordt, dan zou je verwachten dat het soortgelijke, zo niet betere resultaten zou hebben voor de 1080p variant. Aan de andere kant, een ~60% performance increase is ook hier zeker niet slecht.
Hieronder screenshots genomen met de 5760x1080 resolutie van Eyefinity, zoals te zien is de FoV bizar breed geworden.
Klik voor grotere plaatjes
Crysis 3
Crysis 3, de game welke menig GPU tot stilstaan doet brengen. Er zijn hier benchmarks uitgevoerd op medium graphics en Very High, bij beide was AA uitgeschakeld.
Te zien hier is dat Crossfire de minimum fps naar net boven de 30 weet te tillen bij de medium graphics met een performance increase van ~40%. Ook voor de minimum fps bij Very High is de fps met ~40% gestegen. Verder levert Crossfire bij medium prima prestaties op, fps gemiddelden worden op beide resoluties bijna verdubbeld!
Bij Very High graphics blijkt de resolutie van 5760x1080 toch echt te veel te zijn voor de kaart, en blijft zowel de minimum fps als het gemiddelde onder de 15 hangen. Voor de gewone 1080p resolutie is het resultaat echter verbluffend, hier zijn zowel het minimum als het gemiddelde allebei verdubbeld! Een bijzonder mooie prestatie als je het mij vraagt, zal natuurlijk ook wel aan de game liggen dat deze een goede ondersteuning voor Crossfire biedt.
Ook hier natuurlijk weer screenshots
Klik voor grotere plaatjes
Just Cause 2
Deze is gespeeld met alle settings op maximaal, AA stond uit en Anisotropic Filtering op 2x. Bij deze game is niet gebruikt gemaakt van de ingebouwde benchmarks, maar zoals eerder vermeld is gebruik gemaakt van ingame resultaten.
Wat opvalt bij deze benchmarks, is dat er relatief weinig verschil zit bij de minimale fps op 1080p met of zonder Crossfire. Natuurlijk is een +12fps een mooie verbetering, maar ten opzichte van de andere resultaten valt het tegen. Bij de andere resultaten zien we weer een redelijk stabiele performance increase van ~60%, net zoals het geval was bij de andere geteste games. Ook deze game ondersteund Eyefinity, en is een waar genot om te spelen op die resolutie. Zie screenshots hieronder weer.
Klik voor grotere plaatjes
Racedriver Grid
Racedriver Grid is ondertussen al een vrij oude game, toch blijft dit een van mijn persoonlijke favorieten, zeker in combinatie met Eyefinity geeft de game echt een machtig gevoel. Alsof je echt achter het stuur zit.
De settings binnen de game stonden allemaal op high of ultra, net wat het hoogste was, daarnaast stond Multisampling op 8xMSAA.
In de resultaten is te zien dat Crossfire een redelijke overkill is voor deze oudere game. Toch zie je dat er een redelijk stabiele performance winst is door het aanzetten van Crossfire, op de Eyefinity resolutie zijn de minimale fps en gemiddelde fps bijna verdubbeld, maar ook het gemiddelde van de 1080p resolutie is gestegen met een slordige ~60% (Het zal eens een ander getal zijn

). Wel is weer te zien dat ook bij deze game Crossfire de minimale fps op 1080p procentueel gezien niet zoveel verhoogd als bij de anderen. Waarom dit zo is, ik heb geen flauw idee.
Ook bij deze game natuurlijk weer wat screenshots om het verschil aan te tonen tussen de resoluties. Het mooie hier, is dat je echt in de auto gezogen wordt.
Klik voor grotere plaatjes
Stroomverbruik en temperaturen
Om een indicatie te geven van het stroomverbruik van de kaarten, is het verbruik gemeten van het algehele systeem (dus inclusief usb-muis, usb-toetsenbord etc.) Opvallend in de komende grafieken is dat het alleen crossfire benchmarks betreft. De single GPU tests gaven vreemde resultaten en zijn hier uitgelaten. Eventueel zal ik dit later nog opnieuw testen.
Om een realistisch beeld te geven van het gebruik en temperaturen, zijn stresstests zoals Furmark achterwege gelaten. Het verbruik en temperatuur zijn gemeten in de volgende scenario's:
- Gemiddeld verbruik gedurende 10 minuten bureaublad tonen zijnde in idle;
- Gemiddeld verbruik gedurende 10 minuten in Crysis 3 op Very High.
Beide scenario's zijn uitgevoerd op zowel crossfire + 1080p en crossfire + 5760x1080. Dit leverde de volgende resultaten op:
Te zien is dat met Eyefinity er een hoger verbruik optreedt, wat logisch is als je bedenkt dat 3 schermen aangestuurd moeten worden in plaats van 1. De hoogst gemeten waarde is dat van Crossfire + Eyefinity ingame, welke naar mijn idee nog steeds een mooi resultaat is. Vergeet niet namelijk niet dat de 375 watt verdeeld wordt over het hele systeem inclusief 2 GPU's.
Op het moment dat het verbruik gemeten was, was ook de gemiddelde temperatuur van de twee kaarten opgenomen (volgens GPU-Z).
Op het moment dat de GPU's idle zijn, behalen ze in 1080p een mooi resultaat, een groot verschil met de idle van Eyefinity. Dit verschil komt doordat op het moment dat er meerdere monitoren actief zijn op de GPU, de GPU uit zichzelf de Memory Clock en Core Clock verhoogt.
De temperaturen ingame zijn opzich prima, niet heel veel mis mee. De kaart is ontworpen om volgens XFX tussen de 80 - 90 graden te kunnen draaien. Echter ben ik zelf nog niet in de buurt gekomen van deze temperaturen. Het Double Dissapation systeem doet z'n werk prima om het systeem cool te houden, het enige jammere is dat deze redelijk wat geluid kunnen maken. Moet ik heel eerlijk zeggen dat ik in mijn huidige systeem niet heel veel last meer van heb, maar ik kan mij herinneren dat toen ik een enkele had draaien in mijn vorige, dat er af en toe best wel wat takkeherrie vanaf kwam. Het geluid kan dus een minpunt vormen.
Conclusie
Voor de conclusie kan ik vrij simpel zijn. De HD7950 is ondertussen alweer ruim 2 jaar oud, maar kan nog prima meekomen met nieuwere GPU's. Zowel qua design als qua prestaties. De meeste games kan je met een enkele kaart al prima spelen op 5760x1080 resolutie (al zal je de graphics misschien iets omlaag moeten zetten), en op 1080p draait het alles nog uitstekend. Mocht je dan toch nog meer performance willen dan kan je eventueel een 2e in Crossfire laten draaien, om zo grofweg ~60% perfomance winst te pakken.
Wat betreft het overclocken heb ik geen resultaten, dit omdat ik zelf (nog) geen overclocker ben. Wel zijn er tal andere reviews die melden dat het overclockpotentieel van de kaart prima is, en er zo nog betere resultaten geboekt kunnen worden. Echter kan ik dit dus niet bevestigen.
Daarnaast kan ik iedere gamer aanraden om (indien je de mogelijkheid hebt) met 5760 x 1080 aan de slag te gaan. Het geeft een nog intensere ervaring als dat je gewent bent. Daarnaast wordt deze resolutie ook steeds meer ondersteund door games, en anders zijn er ook tools welke de aspect ratio e.d. voor je aan kunnen passen van de games.
Al met al, de XFX HD7950 Double Dissapation is momenteel zo rond de 160 euro, en geeft naar mijn idee moeilijk veel bang for buck. Al helemaal als je er twee in Crossfire gaat draaien

.
Useful stuff dat kan helpen bij Eyefinity / Surround Gaming
Gedurende de maanden dat ik nu bezig ben met Eyefinity Gaming, ben ik vaak genoeg tegen games aangelopen welke Eyefinity niet (goed) ondersteunen, maar waarbij met een klein trucje de aspect ratio of resolutie wel goed staat. Tijdens het zoeken naar oplossingen heb ik twee dingen gevonden welke uitermate bruikzaam zijn. Deze zal ik hier dan ook even toelichten zodat toekomstige Eyefinity / Surround gebruikers ook sneller goed kunnen gamen.
1) WideScreen Fixer (WSF). WSF is een freeware tool welke gedownload kan worden van
https://www.widescreenfixer.org. Deze tool ondersteunt een bak vol games (nieuwe en oudere) en zorgt ervoor dat de aspect ratio gefixed wordt (in de meeste gevallen). Voorbeeldje, tijdens het spelen van COD4 MW (ja oud maar heerlijk beestje) kan ik bij de opties de resolutie op 5760x1080 zetten, maar het enige dat er dan gebeurt is dat de resolutie 1980x0180 over 3 schermen wordt uitgesmeerd en het dus eigenlijk niet meer te spelen is. Door op de ingestelde hotkey van WSF te drukken past deze de aspect ratio aan, en zorgt ervoor dat je FOV dus ook echt groter wordt. Voor de oplettende mensen die denken dat je uit games gekicked wordt voor cheaten, niet dus. Tijdens alle online sessies ben ik geen enkele keer gekicked voor cheating, daar het ook niet echt cheaten is. Ook bij MW2 en MW3 is het online geen probleem en werkt het prima. Maar goed, WSF kan dit dus doen voor meerdere games, en is een prima tool om te gebruiken als Eyefinity / Surround gebruiker. De tool wordt ook regelmatig geupdate met nieuwe fixes.
2) Widescreen Gaming Forum (WSGF). WSGF is een forum waar bij zo'n beetje alle bestaande games gerate zijn hoe goed deze omgaan met multimonitor resoluties. Maar nog beter, bij de games waarbij je een config bestand oid aan moet passen om een zo goed mogelijke resolutie of aspect ratio te krijgen, staat ook beschreven welke je aan moet passen en waar. Soms wordt er ook doorverwezen naar WSF als oplossing. Deze site is dus ideaal om snel te vinden of een bepaalde game het uberhaupt ondersteund en zo niet, of er een oplossing of workaround voor is.
Mocht je uiteindelijk met WSFG en WSF het probleem niet kunnen fixen, dan zal je toch echt zelf moeten gaan spitten, en is de kans groot dat er helaas niets te doen is. Echter kunnen de twee bovenstaande items het multi-monitor gamen nog aangenamer maken en een hoop zoekwerk besparen.
Extra foto's en screenshots
Hieronder volgen nog een aantal detail foto's, klik voor een vergroot plaatje.
Bedankt voor het lezen van de review, commentaar of een leuk bericht is altijd welkom, evenals tips wat ik bij een volgende review beter zou kunnen doen.