MSI Z87-GD65 Gaming

Met de komst van de Z87moederborden heeft MSI ook weer een aantal borden in hun GAMINGserie uitgebracht. Het bordje dat ik test is de Z87-GD65 GAMING. Het uiterlijk is nog steeds hetzelfde als de Z77A-G45 die ik eerder heb getest. Een vrijwel zwart PCB (als je 't goed bekijkt is het eerder donkerbruin dan echt zwart), met zwarte sloten en zwart met rode heatsinks. De heatsinks op het bord zitten allemaal vastgeschroefd in plaats van vastgezet met pushpinnetjes die er vaak voor zorgen dat een en ander nogal wankel is.



Specificaties

Chipset	Intel Z87
Socket	LGA 1150
Formfactor	ATX
Geheugen	4x DDR3
PCIe x16	1x
PCIe x8	1x
PCIe x4	1x
PCIe x1	4x
SATA	6x 6Gbps (Intel ICH) 2x 6Gbps (ASM1061) 1x mSATA (Intel ICH)
USB	4x USB3.0 2x USB3.0 via header 2x USB2.0 6x USB2.0 via header
Netwerk	E2205 Gigabit KillerNIC
Audio	Realtek ALC1150 6x 3.5mm jack 1 optical S/PDIF 1 coaxial S/PDIF
Video	HDMI Displayport DVI-D

Het bord is voorzien van een LGA1150, voor de nieuwe Haswell CPU's. De socketmount is verder hetzelfde als de LGA1155/1156, dus bestaande koelers kun je gewoon hergebruiken, dus dat is wel een voordeel van dit platform. Het bord beschikt over 4 DDR3 sloten, voor een max van 32GB geheugen. Verder zitten er 4 PCIe x1-sloten op het bord, en 3 PCIe x16-sloten. Van die laatste is alleen het bovenste slot als x16 uitgevoerd, de overige 2 zijn eigenlijk PCIe x8-sloten, maar zijn fysiek uitgevoer als x16.



Opvallend detail is dat achter het bovenste PCIe x1-slot een mSATAslot is geplaatst. Deze deelt de aansluiting met het 6e SATApoortje op het moederbord. Maar hierdoor ben je in staat om een mSATA SSD aan te sluiten op een 6Gbpspoort. Vooralsnog zag je wel her en der wat implementaties met mSATApoorten, die om een of andere reden altijd op slechts 3Gbps draaiden, wat natuurlijk een beetje jammer is, omdat een SSD wel daadwerkelijk baat heeft bij een snelle aansluiting. Iop dit moederbord zal ik mijn Plextor M5M testen, een 128GB mSATA SSD op 6Gbps.



Wat ik persoonlijk erg vervelend vind aan het mSATAslot zijn 2 dingen. Het eerste is dat je de SSD erin moet vastschroeven in plaats van vastklikken. Het tweede probleem is dat de SSD heel dicht bij de CPU koeler zit. Als je een beetje grote koeler gebruikt kun je er al niet meer bij. Ik heb hier een Cooler Master 612s opzitten, een vrij standaard formaat torenkoeler, en kom daarmee toch aardig in de problemen als ik de SSD eraf zou willen halen. Nu doe je dat niet dagelijks, maar het zou wel makkelijker kunnen.



Er zitten 8 SATApoorten op dit moederbord naast de mSATApoort. 6 ervan worden aangestuurd door de Intelchip, de overige 2 zijn verbonden met een ASMedia ASM1061 chipset.


Achterop het bord zit een PS/2poort, 2 USB2.0 poorten, 4 USB3.0 poorten, en een RJ45 connector van de Killer E2205 NIC. Voor audio zitten er naast de 6 3.5mm jacks nog een optische en coaxiale S/PDIF op en video kan aansgesloten worden door middel van een DSUBpoort, een singlelink DVIpoort en een HDMIpoort.



Op het bord zelf vinden we nog een aantal handigheidjes. Zo zitten er onderop een powerbutton, een resetbutton en een Ocgeniebutton. Verder zitten er naast de ATXconnector nog een paar voltage checkpunten waarmee door middel van een multimeter voltages gemeten kunnen worden.
Verder zit er een poort 80 debugger op, wat ideaal is op het moment dat je wilt weten wat je systeem doet en of hij ergens blijft hangen in de boot. Maar een van de meest geniale features die erop zit is de GO2BIOS knop. Als je die indrukt en het systeem herstart gaat hij automatisch naar de bios, zonder op F2 te moeten drukken op je keyboard. En dat is zeker als je continu instellingen wilt veranderen echt heel erg prettig.

De GAMINGserie heeft een aantal features die MSI niet op de andere borden heeft zitten. Een daarvan is de BigFoot KillerNIC2205, die betere prestaties zou moeten bieden dan de veel gebruikte Realtekchipjes. Met name de driver moet ervoor zorgen dat de netwerkafhandeling efficienter verloopt.



UEFI
Het bord beschikt over een vrij uitgebreide UEFI.
Het hoofdscherm toont duidelijk de MSIdraak, en is rood/zwart gestyleerd, net zoals het bord zelf.

De hardwaremonitor die erin zit geeft een vrij compleet overzicht van de fans en de temperaturen van de diverse onderdelen.

En de UEFI beschikt ook over de boardexplorer. Die geeft een mooi overzichtje van het bordje en daarbij de mogelijkheid om te zien waar welke hardware ingeprikt zit.


Het enige minpunt aan de UEFI dat ik echt vervelend vond werken is dat het bord niet fatsoenlijk overweg kan met USBsticks in de zin dat hij er per se van wil booten, ongeacht de ingestelde bootsequence. Door middel van F11 om naar het bootmenu te komen, en daar de SSD te selecteren.

OCGenie
OCGenie stelt de gebruiker in staat heel makkelijk te overclocken, zonder verdere kennis. Het enige dat je hoeft te doen is het OCGenie knopje in te drukken en het systeem klokt zich automatisch verder over.
Net als bij de MPower MAX klokt dit ding naar de 4GHz, wat niet een bijzondere grote vooruitgang biedt ten opzichte van de standaard instellingen, waarbij de Turbo naar 3,9GHz gaat. Het verbruik gaat wel een stuk omhoog. Het is dan ook zeker interessant om te kijken naar de juiste instellingen, want waarschijnlijk kun je het bord zelf veel gunstiger klokken, met name door een lagere Vcore in te stellen, wat de levensduur van je CPU ten goede komt, en het energieverbruik ook weer wat terugdringt.
Als je geen knopje in wilt drukken kun je OCGenie overigens ook heel makkelijk in de UEFI aanzetten.

Benchmarks
Om een idee te geven van de prestaties van het bord heb ik deze vergeleken met een MSI MPower MAX, met Z87chipset, een MSI Big Bang MPower Z77 met een i7 3770K en een Gigabyte Sniper M5 en Z87XOC.
Ik heb de Z87-GD65 GAMING ook getest in OCGeniemodus en die gegevens meegenomen in de benchmarks.

De benchmarks die ik heb gedraaid zijn gedaan met het volgende testsysteem.
Testsysteem specificaties

CPU	i7 4770K (Z87) i5 3570K (Z77)
GPU	MSI GTX770
RAM	2x 4GB ADATA XPG DDR3 1600
SSD	Plextor M5M mSATA 128GB
PSU	ADATA HM1200

SuperPi - 1M
Z87-GD65	9.290 s
Z87-GD65 OC	8.955 s
Z87 MPower	9.280 s
Sniper M5	9.360 s
Z87X-OC	9.531 s
Z77 MPower	10.842 s

SuperPi - 8M
Z87-GD65	104.911 s
Z87-GD65 OC	100.105 s
Z87 MPower	105.020 s
Sniper M5	104.271 s
Z87X-OC	105.737 s
Z77 MPower	183.131 s

SuperPi - 32M
Z87-GD65	481.651 s
Z87-GD65 OC	479.202 s
Z87 MPower	501.800 s
Sniper M5	501.868 s
Z87X-OC	507.609 s
Z77 MPower	590.086 s

wPrime - 32M
Z87-GD65	10.295 s
Z87-GD65 OC	9.781 s
Z87 MPower	10.567 s
Sniper M5	7.598 s
Z87X-OC	10.654 s
Z77 MPower	11.280 s

wPrime - 1024M
Z87-GD65	321.563 s
Z87-GD65 OC	305.573 s
Z87 MPower	331.698 s
Sniper M5	221.505 s
Z87X-OC	335.260 s
Z77 MPower	344.526 s

Opvallend vind ik dat de Gigabyte Sniper M5 in deze test veel sneller is dan alle andere bordjes. Ik heb de benchmark daarom een aantal keren herhaald om te kijken of de resultaten wel klopten, maar iedere keer kreeg ik vrijwel dezelfde waardes als dit eruit. Ik ga niet blind vertrouwen op deze benchmark, maar voor de volledigheid heb ik ze wel meegenomen, omdat dit nu eenmaal de uitkomsten zijn van de tests.

CineBench 11.5 - OpenGL
Z87-GD65	65.68 fps
Z87-GD65 OC	82.43 fps
Z87 MPower	75.58 fps
Sniper M5	76.59 fps
Z87X-OC	73.61 fps
Z77 MPower	47.89 fps

CineBench 11.5 - Single
Z87-GD65	1.71 pts
Z87-GD65 OC	1.78 pts
Z87 MPower	1.73 pts
Sniper M5	1.73 pts
Z87X-OC	1.70 pts
Z77 MPower	1.44 pts

CineBench 11.5 - Multi
Z87-GD65	8.02 pts
Z87-GD65 OC	8.73 pts
Z87 MPower	8.47 pts
Sniper M5	7.99 pts
Z87X-OC	7.94 pts
Z77 MPower	5.66 pts

PCMarks
Z87-GD65	6128 PCMarks
Z87-GD65 OC	6269 PCMarks
Z87 MPower	6080 PCMarks
Sniper M5	6127 PCMarks
Z87X-OC	5938 PCMarks
Z77 MPower	5277 PCMarks

Blender
Z87-GD65	209.57 s
Z87-GD65 OC	197.00 s
Z87 MPower	212.12 s
Sniper M5	208.95 s
Z87X-OC	218.58 s
Z77 MPower	354.68 s

3DMark 11
Z87-GD65	10047 3DMs
Z87-GD65 OC	10618 3DMs
Z87 MPower	10053 3DMs
Sniper M5	9531 3DMs
Z87X-OC	9965 3DMs
Z77 MPower	9132 3DMs

Valley - fps
Z87-GD65	27.5 fps
Z87-GD65 OC	27.6 fps
Z87 MPower	27.3 fps
Sniper M5	25.8 fps
Z87X-OC	27.3 fps
Z77 MPower	27.8 fps

Valley - points
Z87-GD65	1153 pts
Z87-GD65 OC	1154 pts
Z87 MPower	1144 pts
Sniper M5	1079 pts
Z87X-OC	1142 pts
Z77 MPower	1162 pts

Heaven - fps
Z87-GD65	26.4 fps
Z87-GD65 OC	26.5 fps
Z87 MPower	26.3 fps
Sniper M5	25.1 fps
Z87X-OC	26.3 fps
Z77 MPower	26.3 fps

Heaven - points
Z87-GD65	664 pts
Z87-GD65 OC	667 pts
Z87 MPower	663 pts
Sniper M5	631 pts
Z87X-OC	663 pts
Z77 MPower	662 pts

Tomb Raider - 2560x1600
Z87-GD65	37 fps
Z87-GD65 OC	36.3 fps
Z87 MPower	36.1 fps
Sniper M5	33.4 fps
Z87X-OC	36.4 fps
Z77 MPower	36.9 fps

Dirt Showdown - 2560x1600
Z87-GD65	125.31 fps
Z87-GD65 OC	125.65 fps
Z87 MPower	127.92 fps
Sniper M5	118.51 fps
Z87X-OC	123.53 fps
Z77 MPower	107.95 fps

Metro 2033 - 2560x1600
Z87-GD65	28 fps
Z87-GD65 OC	28.12 fps
Z87 MPower	30.27 fps
Sniper M5	27.02 fps
Z87X-OC	27.56 fps
Z77 MPower	29.81 fps

BioShock Infinite - 2560x1600
Z87-GD65	61.67 fps
Z87-GD65 OC	61.97 fps
Z87 MPower	61.75 fps
Sniper M5	57.26 fps
Z87X-OC	61.09 fps
Z77 MPower	61.59 fps

Opvallend in de meeste benchmarks is dat de Gigabytebordjes net wat trager zijn. Dit is waarschijnlijk deels te verklaren doordat de Gigabyteborden de BLCK iets minder netjes geklokt hebben. Op de MSIborden is dit standaard 100.01MHz, op de Gigabyteborden staat deze op 99.7MHz.

Geheugenbandbreedte
Omdat we vaak lezen dat je vooral sneller geheugen moet hebben met lage cas latencies ben ik eens gaan kijken wat voor invloed geheugenbandbreedte en latency op de Z87 chipset hebben. Daarvoor heb ik 2 setjes geheugen gepakt. 1 setje Corsair dat kan draaien op een lage cas latency (8-8-8-24) en een setje ADATA XPG dat op 2000MHz geklokt kan worden zonder te moeten overklokken. Ik heb een benchmark gedraaid met verschillende settings om te kijken hoe de resultaten zijn, en wat de invloeden zijn van deze verschillende settings.
De ADATA DIMMen zijn 2GB per stuk, voor een totaal van 4GB. De Corsair modules zijn 4GB per stuk voor een totaal van 8GB. Omdat de benchmark niet meer dan 2.2GB nodig heeft maakt dit verschil effectief dus niets uit.

De tests die ik gedraaid heb.
Corsair DDR3 1600 – 8-8-8-24
Corsair DDR3 1600 – 9-9-9-24
Corsair DDR3 1600 – 10-10-10-24
Corsair DDR3 1600 – 11-11-11-24

ADATA DDR3 1066 – 9-9-9-24
ADATA DDR3 1333 – 9-9-9-24
ADATA DDR3 1600 – 9-9-9-24
ADATA DDR3 1866 – 9-9-9-24
ADATA DDR3 2000 – 9-9-9-24

Natuurlijk zijn er meerdere configuraties nodig, maar om nu een DDR3-800, singlechannel op een cas latency van 12+ te draaien leek me eerlijk gezegd niet zo heel erg zinnig. Daarbij wilde het systeem niet lekker bootten met het geheugen ingesteld op 400MHz. Dus ben ik van 533MHz tot 1000MHz gegaan.

De benchmark die ik heb gebruikt is Blender. Dit is in mijn ervaring de benchmark die veel afhangt van geheugenbandbreedte, als ik alle syntetische benchmarks uitsluit (want die zijn niet zo heel erg interessant).

Blender - Cas Latency
8-8-8-24	195.77 s
9-9-9-24	199.42 s
10-10-10-24	203.64 s
11-11-11-24	206.36 s

Zoals te zien ligt er tussen ieder stapje een klein procentueel verschil. Effectief op een render van wat meer dan 3 minuten scheelt het steeds tussen de 3 en 4 seconden. Er is een verschil, dat verschil is ook redelijk consistent tussen de verschillende stappen, maar ik vind ze zelf niet dramatisch. Zeker niet als je je bedenkt dat dit een benchmark is waarin geheugen gebruik nog het meeste blijkt.
Ik zou geen CAS11 modules meer pakken (als die er nog te vinden zijn), maar het verschil tussen CAS8 en CAS9 vind ik niet dermate groot dat het echt de moeite waar is om per se CAS8 te pakken als dat in verhouding heel veel duurder zou zijn, of dat je om wat voor reden liever CAS9 zou pakken.

Blender - Geheugensnelheid
533	228.28 s
666	207.06 s
800	204.05 s
933	194.15 s
1000	189.72 s

DDR3-1066 is op dit platform niet echt de moeite. Het werkt wel, maar geeft je een stuk lagere prestaties van DDR3-1333.De verschillen zijn hier tussen de stappen wat groter, en een hogere snelheid geeft je ook een extra stukje performance.

Energieverbruik
Het energieverbruik van het systeem heb ik uiteraard ook getest en vergeleken met de andere borden. Het verbruik heb ik gemeten in idle, tijdens de Tomb Raider benchmark en bij de PSUloadtest van OCCt.

Energieverbruik - idle
Z87-GD65	51 W
Z87-GD65 OC	78 W
Z87 MPower	49 W
Sniper M5	52 W
Z87X-OC	52 W
Z77 MPower	77 W

Energieverbruik - Tomb Raider
Z87-GD65	276 W
Z87-GD65 OC	279 W
Z87 MPower	262 W
Sniper M5	261 W
Z87X-OC	259 W
Z77 MPower	288 W

Energieverbruik - OCCT
Z87-GD65	316 W
Z87-GD65 OC	361 W
Z87 MPower	350 W
Sniper M5	304 W
Z87X-OC	321 W
Z77 MPower	367 W

Prijs
Het bordje kost rond de 170 euro. Daarmee is het zeker niet het goedkoopste bord, maar wel een van de goedkopere gamingborden, samen met de Sniper M5.

Conclusie
Ik ben goed te spreken over de GD65 GAMING. Hij werkt lekker, stabiel en op een paar kleine eigenschappen na werkt het bord meer dan prima. De plaatsing van het mSATAslot is wat minder, maar geen reden om het bord niet te halen wat mij betreft. De GO2BIOSknop vind ik echt geweldig, en hoop eigenlijk dat we die vaker op moederborden gaan zien.
Het uiterlijk is sowieso wel gaaf, een moederbord met een draak op de heatsink trekt wel de aandacht. Natuurlijk moet je er van houden, maar het maakt de Z87-GD65 GAMING wel een opvallend bordje dat ook nog eens lekker werkt. Wat mij betreft zeker een aanrader.