Onkyo TX-NR609 Zwart

Samenvatting : In deze productervaring word de Onkyo TX-NR609 THX netwerk Receiver besproken, die als 7x 160W verkocht werd. Kan die claim zich staande houden? Ben je opzoek naar een geschikte vervanging van je multimedia (PC) speaker set, of ben je nog steeds niet tevreden met de weergave van je huidige systeem? Wellicht staan er in deze (kritische) productervaring verbeter tips om de weergave van je geluidssysteem aan te passen naar wens. Lees snel verder.



Omdat er op Hardware Info & Tweakers.net weinig aandacht uit gaat naar receivers en versterkers, probeer ik in de volgende productervaring de mogelijkheden en verschillen van deze apparaten te verduidelijken. Verder beoordeel ik niet de geluidskwaliteit van dit product, omdat dit zich lastig laat uitdrukken in cijfers en teveel afhangt van externe factoren zoals de luisterruimte en de gebruikte luidsprekers. Ook verschilt de beleving van goede geluidskwaliteit van persoon tot persoon.

Het merk Onkyo heeft zich gespecialiseerd in Home Cinema systemen en audio apparatuur met onder andere receivers en surround sound luidsprekers. De Japanse prijsvechter heeft voor elk budget een passende audio oplossing. Van de instapmodellen met o.a soundbars en "Home Theater in a Box" systemen via de mainstream modellen met losse componenten, naar de high-end modellen met een losse voor- en eind-versterker.
De Onkyo TX-NR609 netwerk surround receiver die in deze productervaring besproken word, is uitgerust met onder andere 7 HDMI aansluitingen (6IN/1UIT), 7 luidspreker terminals met 2 subwoofer aansluitingen, Audyssey 2EX, Audyssey DSX en ondersteuning van DLNA, Spotify en vTuner door middel van de vaste netwerkaansluiting.
Het doel van deze productervaring
In deze productervaring gaan we opzoek naar een zo'n eerlijk mogelijke werkelijkheidsweergave van de muziek (primair) of film (secundair), zoals de producent oorspronkelijk bedoeld heeft met zo min mogelijk concessies daaraan, met de middelen die we voorhanden hebben.
De Onkyo TX-NR609 THX Netwerk receiver is getest/gebruikt in combinatie met de Mission M3i serie (Front : M33i, Side surround: M30i, Center : M3C2i). De vloerstaande M33i luidsprekers zijn voorzien van een enkele basreflex port aan de achterkant. De M3C2i is voorzien van 2 porten aan de achterkant en de surround luidsprekers zijn naar voren geport.
De tips met betrekking tot de plaatsing en de werking van het basreflexsysteem zijn direct bruikbaar voor de volgende merken en types luidsprekers :
Jamo S-reeks, Dali, Magnat Motion, JBL ES-, JBL S, Totem Arro, Monitor Audio Platinum, B&W CM en voor sommige modellen van Elac, KEF en Sonus Faber en natuurlijk Mission.


Met de opkomende populariteit van de VHS videoband in de eind jaren '80, hebben gewone stereo receivers video mogelijkheden en een extra (enkel) surround kanaal gekregen. Het enkele extra surround kanaal werd door de receiver gesplitst en is mogelijk gemaakt met de introductie van Dolby Surround technologie. Later is daar, nog een extra center kanaal aan toegevoegd voor de dialogen met de komst van Dolby Pro Logic. Met de komst van Dolby Pro Logic II (2) is er een subwoofer kanaal bijgekomen, en met de laatste doorontwikkeling van Dolby Pro Logic IIz kwamen er 2 kanalen hoge voor kanalen bij.
Omdat al die extra kanalen werden ontrokken uit het stereo signaal, hadden televisie kijkers zonder receiver hier geen hinder van. 't Nadeel hiervan was dat alle kanalen behalve links en rechts niet discreet waren.

Overigens maakte men met de introductie van de BETAMAX en VHS videoband, kennis met kopieer beveiligingen (o.a de MacroVision beveiliging), FBI waarschuwingen en reclames

In '99 maakt Japan, voor het eerst kennis met de digitale audio streams Dolby Digital (AC-3) en DTS (Digital Theater Systems) in de huiskamer bij de film release van Star Wars: Episode I op een Laserdisc. Doordat de Laserdisc gebruik maakte van Dolby Digital (AC-3) en DTS had men destijds wel de beschikking over discrete audio kanalen, en dat was een onovertroffen verbetering ten opzichte van het analoge stereo signaal van de VHS band. Die onovertroffen verbetering kwam helaas wel met een prijs!
De onhandige implementatie van die digitale audio streams op de Laserdisc, zorgde voor problemen tussen de Laserdisc afspeelapparaten en de Laserdisc zelf en het gevolg daarvan kon zijn dat er alleen geluid uit de linker luidspreker kwam, of dat er helemaal geen geluid beschikbaar was bij de speelfilm.

Andere bijkomende problemen waren er ook nog. Zo was bijvoorbeeld de afspeelduur van een Laserdisc maximaal 1 of 2 uur en moest de Laserdisc omgedraaid worden van de A naar de B kant na 30 of 60 minuten. Verder kon er thuis niets opgenomen worden met een Laserdisc van TV, iets wat met de VHS band destijds wel mogelijk was. De opeenstapeling van die problemen hebben ervoor gezorgt dat de Laserdisc nooit echt van de grond kwam.




Rond 1995 kwamen elektronica fabrikanten met een nieuwe gezamenlijke standaard, de DVD (Digital Versatile Disc) en ondervond geen last, van alle problemen die bij de introductie van de Laderdisc parte speelde.
De introductie van de DVD had een aantal significante voordelen ten opzichte van de analoge VHS videoband en de digitale Laserdisc en dat waren bijvoorbeeld onder andere :

• Dat de DVDs niet meer omgedraaid moesten worden na, 30 of 60 minuten.
• De afspeelduur werd verbeterd naar 120 minuten bij Single Layer dvds, en bij dual layer dvds 240 minuten.
• De videokwaliteit ging nagenoeg niet achteruit.
• De DVD was een stuk duurzamer dan de VHS band en de Laserdisc.
• De DVD had ook de beschikking over een foutcorrectie, waardoor de kans kleiner was op leesfouten door stof of krassen.
• De productie van een DVD was goedkoper voor fabrikanten en uit eindelijk ook voor de consument doordat :
  • De DVD beschikte over meerdere audiosporen, waardoor het audio gedeelte altijd backwards compatible was, op alle dvdspelers en televisies. Ook was het mogelijk om een keuze te maken in de gesproken taal, mits dit op de DVD stond.
  • De ondertiteling was niet meer hard coded aanwezig in de videostream, en er kon een keuze gemaakt worden uit verschillende talen in de ondertiteling .
• DVDs hoefde niet meer teruggespoeld te worden.

Ondanks alle bovengenoemde voordelen van de DVD, was het niet meteen een doorslaand succes en had te maken met de volgende redenen :

• Veel bezitters van VHS videorecorders, waren niet direct van plan om hun dure apparatuur aan de kant te schuiven ten behoeve van de DVD.
• Het hoger oplossend vermogen van de DVD, was niet direct nodig toen 4:3 televisies nog heel erg populair waren.
• Om optimaal te genieten van de 'nieuwe' digitale audio streams, waren nieuwe receivers of voorversterkers vereist.
• DVD spelers konden niet opnemen van TV, dat kwam pas later beschikbaar.

Het jaar 2000 was het jaar waarin de verkoopaantallen van de DVD spelers en breedbeeld televisies een enorme toevlucht nam. Dat kwam mede door de lancering van de 2e spelcomputer van Sony Computer Entertainment Inc, de Playstation II die ontzettend goed verkocht werd. Hierdoor namen de verkoop aantallen van PC terug.

Microsoft heeft dit een lange tijd met argusogen bekeken en zag dat de PC verkopen een enorme deuk opliep. Microsoft schraapte hier en daar wat pc componenten bij elkaar, en kwam ongeveer in 2001 met Xbox 1 spelcomputer aanzetten. En knalde er een zak geld tegen aan, en verkocht een lange tijd de Xbox 1 met enorm veel verlies, met de winsten die het bedrijf had gemaakt met de verkoop van het besturingssysteem "Windows".

Beide spelcomputers vielen op een gegeven moment ten prooi aan de zogenaamde 'mod-chips'. Door die 'mod-chips' werd het mogelijk om gekopieerde backups van spellen te spelen op beide spelcomputers, en om homebrew te ontwikkelen. Homebrew is nooit echt aangeslagen op de Playstation 2. Bij de Xbox 1, was dit echter een ander verhaal. Het bekendste homebrew programma op de Xbox 1 was natuurlijk Xbox Media Center (XBMC) wat nu tegenwoordig door het leven gaat met de naam Kodi.

In 2005 lanceerde Microsoft de opvolger van de Xbox 1, de Xbox 360. Niet veel later kwam Sony met de Playstation 3, de opvolger van de Playstation 2. De Playstation 3 had als allereerste spelcomputer een Blu-ray speler*, en was daarmee z'n tijd ver vooruit. De keerzijde hiervan, was dat de console prijs bij introductie erg hoog was voor een spelcomputer. Doordat Microsoft de Xbox 360 uitrustte met een hopeloos verouderde DVD drive, lag de introductie prijs van de Xbox 360 een stuk lager dan de Playstation 3.
Ondanks de lagere prijs van de Xbox 360, waren de verkoopaantallen lager dan die van de Playstation 3. Microsoft heeft nog geprobeerd het tij te keren in 2006 met een externe HDDVD drive, maar nadat Toshiba de handdoek in de ring gooide bij de strijd om de opvolger van de DVD spatte dit plan ook uiteen. Ondanks dat de Blu-ray de officiële opvolger van de DVD is, heeft het nooit het succes gekend van diens voorganger en kunnen te wijten zijn aan :

• Streaming alternatieven zoals bijvoorbeeld Netflix of HBO
• Minder legale alternatieven

*Pas vanaf de Playstation 3 slim werd het mogelijk om de HD-audio codecs te bitstreamen naar receivers.

Tot zover in een notendop, het ontstaan van de audio streams van de DVD en de Blu-ray.

Tips voor behoud van een lange levensduur voor audio en video apparatuur.
Om lang plezier te hebben van uw audio (video) appartuur, dient men de veiligheidsvoorschriften aan te houden van de fabrikant zoals is aangegeven in de bijgeleverde handleiding

Wanneer het apparaat in een omsloten ruimte opstelt word, zoals een audiokastje of boekenrek, moet u er ook op letten dat er voldoende ventilatie is. Zorg ervoor dat er minstens 20 cm ruimte openblijft aan de bovenkant en de zijkanten en 10 cm aan de achterkant. De achterrand van een plank of plaat die boven het apparaat is, moet 10 cm verwijderd zijn van de wand of muur zodat er een soort schoorsteenpijp-opening is waardoor de warme lucht kan ontsnappen.

De bovenstaande instructies dragen bij, aan een langere levensduur van de elektronica componenten. Bij de opzet van de instructies is rekening gehouden met :
Een goede bedrijfstemperatuur, bij ingebruikname van het apparaat
De luchtvochtigheid
Het tegengaan van condensvorming
Het voorkomen van stofophoping in het apparaat


Een goede bedrijfstemperatuur ligt 25 tot 30º hoger dan de kamertemperatuur. Hogere bedrijfstemperaturen van 55º of meer, kan voor chip degradatie zorgen en uiteindelijk tot defecten leiden aan de IC’s van het HDMI-PCB. Een te hoge bedrijfstemperatuur zorgt ook voor een kortere levensduur van de elektrolytische condensatoren.

Electrolytic capacitors generally have the shortest lifespans. Electrolytic capacitors are affected very little by vibration or humidity, but factors such as ambient and operational temperatures play a large roll in their failure, which gradually occur as an increase in ESR (up to 300%) and as much as a 20% decrease in capacitance. The capacitors contain electrolytes which will eventually diffuse through the seals and evaporate. An increase in temperature also increases internal pressure, and increases the reaction rate of the chemicals. This says that the capacitor's life decreases by half for every 10 degrees Celsius that the temperature is increased
https://en.wikipedia.org/wiki/Capacitor#Non-ideal_behavior
Het OP-AMP circuit uit klasse D (eind)versterkers, kan bij een te hoge luchtvochtigheid raar gedrag vertonen en resulteert vaak in “digital audio glitches”
https://en.wikipedia.org/wiki/Glitch_(music)



Een versterker bevat een voorversterker en een eindversterker en heeft doorgaans twee kanalen (stereo, links en rechts) en richt zich puur op het versterken van audio signalen en de doorgifte naar de aangesloten luidsprekers. Bijna alle versterkers beschikken over diverse opties om de geluidsweergave naar wens aan te passen. Hierbij moet je denken aan het bij regelen van de lage en hoge (bass & treble) tonen. Tegenwoordig beschikken veel nieuwe versterkers ook over een (vaste) netwerkaansluiting, en zijn daarom ook geschikt voor audio streaming.





Een versterker kan ook gesplitst worden in twee losse apparaten. De voorversterker verzorgt de mogelijkheden om de bron te selecteren, de volume- en toon-regeling en diverse geavanceerde afstel mogelijkheden. Het inkomende bewerkte signaal zal daarna door middel van een XLR of TULP kabel verstuurd worden naar de eindversterker. De eindversterker maakt het inkomende signaal van de voorversterker gereed om het versterkt door te sturen naar de luidsprekers.


De processor van de PC, wordt vaak omschreven als het 'hart' van de computer. Zo zou je de receiver kunnen beschrijven in home cinema systemen of audio installaties. De voorversterker van een receiver verwerkt inkomende signalen van diverse bronnen, en stuurt dit door naar de geïntegreerde eindversterker waarop de luidsprekers aangesloten zijn. Alle receivers beschikken over een geïntegreerde FM/AM radio (c.q de ontvanger) samen met een stereo (2-kanaals) of een Multi Channel (meer-kanaals) voor- en eind-versterker.
Veel hedendaagse receivers beschikken tegenwoordig extra beeldverwerkingsmogelijkheden en audio streaming opties vanaf een server, NAS, PC of internetdiensten zoals bijvoorbeeld Spotify.

Klassen eindversterkers
In welke klasse een eindversterker wordt ingedeeld (amplifier class) wordt bepaald door de constructie van de uitgangstrap ervan. De klassificatie is gebaseerd op het deel van de tijd dat de uitgangscomponenten (buizen of transistors) actief zijn gedurende een volledige cyclus (van 0 naar + naar 0 naar - en weer naar 0) van het signaal. Ook wel in termen van bias (=ruststroom, het stroomverbruik zonder signaal). We gaan bij deze bespreking uit van zogenaamde balanseindtrappen, Daarbij hebben de positieve en de negatieve signaalhelft ieder hun eigen versterkingscomponent (buis of transistor). Vrijwel alle audio vermogensversterkers hebben deze constructie.

Class A (klasse A)
In een klasse A eindtrap geleiden beide versterkerhelften continu gedurende de hele signaal cyclus. Er loopt dus een constante ruststroom. Beide uitgangscomponenten zijn dus continu ingeschakeld, geleidend. Dit leidt uiteraard tot een hoog stroomverbruik en een laag rendement, van rond de 20%. Klasse A versterkers zijn dus ook vaak groot, zwaar en worden erg warm. Positieve eigenschap is de lage vervorming. Ze worden vooral gebruikt voor relatief kleine vermogens (tot enkele tientallen Watts) en voor HiFi koptelefoon versterkers en dergelijke.

Class B (klasse B )
Tegenovergestelde van klasse A. Er is altijd maar één van de uitgangscomponenten (buizen of transistors) geleidend, afhankelijk van de polariteit van het audio signaal, nooit beide tegelijk. De ruststroom is zó ingesteld dat altijd maar één helft van de uitgangstrap geleidend is. Elke helft verwerkt dus maar één helft van de signaal cyclus. Resultaat is een hoog rendement, maar meer vervorming rond het cross-overpunt (waar de ene helft stopt met geleiden en de andere helft begint met geleiden). Pure klasse B ontwerpen worden daarom alleen gebruikt in bijvoorbeeld batterij-gevoede apparaten, waar stroomverbruik een kritische factor is (walkie talkie, draagbare radio). Rendement is rond de 75%.

Class AB (klasse AB ) Denon, Marantz, Onkyo en sommige (instap) Pioneer receivers
In een klasse AB eindtrap zijn beide uitgangscomponenten tegelijk ingeschakeld op het cross-overpunt, dus niet gedurende de hele cyclus zoals bij klasse A. De ruststroom is wat hoger dan bij klasse B, maar lager dan bij klasse A. Zodoende zijn de helften niet om de beurt uitgeschakeld, maar steeds voldoende in geleiding om een versterking zonder cross-over vervormning mogelijk te maken. Rendement is rond de 50%. Dit is het meest populaire audioversterker ontwerp.
Klasse AB plus B bevat twee paren uitgangscomponenten: een paar werkt in AB instelling en een in klasse B voor meer rendement.

Class C (klasse C)
Deze klasse versterkers wordt alleen in de hoogfrequent techniek gebruikt, niet in audio.

Class D (klasse D) (Midden en hoge segment modellen van Pioneer, en heel veel active subwoofers van diverse merken zijn voorzien van een klasse D versterker)
Klasse D versterkers, ook wel digitale versterkers genoemd, zijn schakelende versterkers (switching amplifiers). De uitgang wordt snel in en uitgeschakeld via pulsbreedtemodulatie (Pulse Width Modulation, PWM), tenminste enkele malen per cyclus. Aangezien de uitgang of compleet aan staat, of compleet uit, wordt er in theorie geen vermogen verspild. Omdat er helaas geen verliesvrije en oneindig snelle schakelaars bestaan, is er toch altijd wel wat verlies. Rendement ligt rond de 90% en hoger. Tegenwoordig kunnen zeer goed klinkende klasse D versterker worden gebouwd. Je vindt ze oa. in hoog vermogen autoradio-versterkers, P.A. eindtrappen, basgitaarversterkers ed. Als ook in de voeding van de versterker gebruik wordt gemaakt van een switching power supply (schakelende voeding) kan de versterker erg licht gebouwd worden omdat er geen zware transformatoren nodig zijn zoals bij klassieke ontwerpen. Ook de warmteproductie is laag, waardoor minder zware koellichamen en ventilators nodig zijn. Rendement kan 85-90% zijn.

bron : https://www.popschoolmaas...e_versterkers_klassen.php


Wanneer je een 7.1 of 7.2 receiver gebruikt op een 5.1 luidsprekerset en geen gebruik maakt van de powered zone2 functie, worden doorgaans 5 van de 7 eindtrappen gebruikt.
De bi-amp functie van de receiver, zorgt ervoor dat de ongebruikte eindtrappen van SBL en SBR (Surround Back links en rechts) gecombineerd worden met de in reeds gebruikte eindtrappen van links en rechts. Doordat het signaal van links en rechts gekopieerd/gekloond word naar de SBL en SBR, word het vermogen van de eindtrappen met een factor 2 verhoogt.

Door het extra vermogen wat beschikbaar komt, door het gebruik van de bi-amp functie. Is de receiver makkelijker instaat om de hoofdluidsprekers onder controle te krijgen, en resulteert direct in een strakkere weergave in het gehele frequentie gebied waarop de hoofdluidsprekers aangestuurd worden mits de luidsprekers goed geplaatst zijn.

Omdat het signaal door de DSP gekopieerd word. Wil je eigenlijk ook exact hetzelfde luidsprekerdraad gebruiken om zodoende dezelfde dempingsfactor te behouden.


(Klikbaar voor vergroting) "De eindversterker in de Onkyo TX-NR609, 7 kanalen waarvan er 2 gedeeld worden met powered Zone2"

Met het gebruik van bi-amp en het combineren van de eindtrappen (2), word niet direct het RMS vermogen met een factor 2 verhoogt, bij de in gebruik name van de 5 kanalen omdat de buffer condensatoren (3) niet evenredig meegroeien. Dit is alleen zo wanneer de DSP ingesteld staat op stereo.

Niet alleen moet de receiver bi-amp ondersteunen om te kunnen bi-ampen, de luidsprekers moeten daar ook ondersteuning voor bieden.



Hier boven zie je de aansluitterminals van de vloerstaande hoofdluidspreker, links zie je de normale manier van aansluiten en rechts zie je het aansluiten van luidsprekerdraden wanneer de BI-AMP functie van de receiver word gebruikt.



Anders dan de bovenstaande bladzijde van de handleiding van de receiver doet vermoeden, is er geen High Low uitgangs signaal. Die signalen zijn exact hetzelfde! Hierdoor moet je dus het scheidingsfilter blijven gebruiken. En kan je dus niet het scheidingsfilter eruit halen, en de tweeter en woofer zonder tussenkomst van het scheidingsfilter aansluiten.




Met de Voltcraft Energy Logger 4000 true RMS verbruiksmeter heb ik tijdens het kijken van "The Dark Knight" op een volumeniveau van 0dB op de THX schaal een piekverbruik gemeten van 700W, met de volgende "speaker setting" 70Hz/70Hz/70Hz LPF of LFE 80Hz.
Hierdoor ben ik geneigd om te zeggen dat het Bi-Amp, wel degelijk zin heeft.

13-04-2019 Nuancering : In luisterruimtes waarvan de akoestiek, verre van ideaal is. Kan door het toepassen van Bi-Amp of krachtigere eindversterkers, een minimale verbetering/verandering plaatsvinden in de laag weergave van de hoofdluidsprekers, die het gehele frequentiespectrum moeten weergeven zonder ondersteuning van 1 of meerder subwoofers

(plaatje word nog toegevoegd)

Hierboven word een situatie weerspiegeld van een luisterruimte waarvan de akoestiek verre van ideaal is. In de breedte as, rechts van de ruimte. Met luisterposities nabij een muur en de hoofdluidsprekers (Dali Opticon 6) tever uit elkaar. Na het vervangen van Marantz NR1608 door een Onkyo TX-NR818 vond er een verandering plaats in de laag weergave. Beide receivers stonden natuurlijk in de neutrale stand.
Moet je nu naar de winkel rennen, en daar nieuwe receiver of vette eindversterker halen? Persoonlijk zou ik dat zelf niet doen, en kan me beter naar mijn mening het aantal laag weergevers verhogen door middel van een dual of multi subwoofer opstelling. Eventueel met een aanvulling zoals de MiniDSP 2x4 (non-HD of HD versie) met de 4way Advanced plug-in. Voor meer informatie kan je een duik nemen in Het Grote Subwoofer Topic topic



Hoeveel vermogen heb ik nodig? P= I x U U= I x R
Vermogen(P) uitgedrukt in WATT is het product van de stroom (I) uitgedrukt in Ampère en de spanning (U) uitgedrukt in VOLT
Spanning (U) uitgedrukt in VOLT is het product van de stroom (I) uitgedrukt in Ampère en de weerstand (R) uitgedrukt in Ohm of Ω
Zonder te weten welke luidsprekers aan de receiver verbonden worden, valt er geen nuttig word te zeggen over de hoeveelheid vermogen die benodigd is om te weten of je een te kort of over genoeg vermogen beschikt. Kijkend naar de specificaties van de meeste luidsprekers. Kom je vaak de nominale weerstand, en het maximum vermogen (belastbaarheid) tegen waar de luidsprekers tegen kunnen.


Wanneer we mijn eigen luidsprekers als voorbeeld nemen, kunnen we de volgende conclusies trekken.
Dat de TX-NR609 iets aan vermogen te kort komt, wanneer de testradar resultaten voor lief nemen, en wanneer we de TX-NR609 in Bi-amp mode gebruiken dat we een overschot aan vermogen hebben.
Is dat te kort of overschot echt een probleem? Nee, niet echt. Er gaat niks kapot, al zal de dubbele hoeveelheid aan vermogen, de luidspreker beter onder controle krijgen. Wat zal resulteren in een evenwichtiger strakker laag.
Toch spelen de vloerstaande M33i luidsprekers prima met de Sony TA-1010 wanneer we een bescheiden volume niveau aanhouden, die maar over 15Watt aan vermogen beschikt. En zolang we niet 50% van het volume niveau overschrijden, zal dit gewoon jaren goed blijven gaan.

Wanneer word het dan wel een probleem?
In het bovenstaand voorbeeld luisteren we voornamelijk naar Jazz muziek, waarin relatief weinig bas in voorkomt en gaan we er in de theorie ervan uit dat de impedantie van de luidspreker een vaste weerstand heeft van 8Ω (Ohm).
Wanneer we het volume tot 100% open draaien, en bijvoorbeeld elektronische dance muziek afspelen waarin aan de lopende band heel veel bas in voorkomt. Kan de luidspreker gaan dippen. Dat betekend dat de Ohmse waarde varieert van 8Ω (4Ω), dus 4Ω (of 2Ω) word.

P= I x U U= I x 8Ω (R)
P= I x U U= I x 4Ω (R)

Wanneer de (U) spanning in het bovenstaande voorbeeld in theorie gelijk blijft, zal de stroom een factor 2 toenemen, wanneer de (variabele) weerstand een factor 2 afneemt.

P= I x U 15V~= I x 8Ω (R)
P= I x U 15V~= I x 4Ω (R)

formule 1; U : R = I = 15V~ : 8Ω = 1,875A P = I x U = 1,875A x 15V = 28,125W per kanaal
formule 2; U : R = I = 15V~ : 4Ω = 3,75A P = I x U = 3,75A x 15V = 56,325W per kanaal

Nu draaien we de volumeknop tot 50%
formule 3; U : R = I = 7,5V~ : 8Ω = 0,9375A P = I x U = 0,9375 x 7,5V = 7,03125W per kanaal
formule 4; U : R = I = 7,5V~ : 4Ω = 1,875A P = I x U = 1,875 x 7,5V = 14,0625W per kanaal

In formule 1 & 2 word het opgegeven vermogen van 15Watt van de Sony TA-1010 versterker dus ruim overschreden wanneer het volumeniveau op 100% staat. Hierdoor zal de sinus dus een blokgolf worden, en zal er een gelijkspanning (DC) in plaats van een wisselspanning (AC) op de eindtrap blijven staan. Als gevolg hiervan verbrand de spreekspoel van de luidspreker, en zal de luidspreker defect raken. Als je ook nog pech hebt neem je ook de versterker mee naar "de eeuwige jachtvelden".
In formule 3 & 4 word het opgegeven vermogen van de Sony TA-1010 versterker dus niet overschreden wanneer het volumeniveau op 50% staat. Hierdoor kan het dus jaren goed blijven in combinatie met de Mission M33i luidsprekers.

Kan ik een luidspreker van 4Ω met een maximum belastbaarheid van 100WATT aansluiten op een versterker die 100WATT levert bij 8Ω?
Door het gebruik van een 4Ω luidspreker op een 8Ω receiver of versterker, lever je direct de helft aan vermogen levering van de versterker in. Hier blijft dus 50WATT van over.
Het is dus in dat geval aanbevolen om de volumeknop niet verder dan de helft open te draaien. Maar het kan dus wel.
Zie onderbouwing hierboven.

Is dit iets waar ik, me echt druk om moet maken?
Nee, de meeste (recente) receivers en versterkers, schieten dan in een zogenaamde 'protectie' modus.
Om te voorkomen dat je luidsprekers defect raken zal bij de eindtrap zodra er een DC spanning op de uitgang staat de uitgang van de luidsprekers ontkoppeld worden (d.m.v. een relais) en blijven je luidsprekers in tact.

Oke, ik snap het (niet). Hoeveel versterker vermogen zou jij adviseren?
Kort door de bank genomen, heb je aan een versterker vermogen van 75 tot 125watt genoeg wanneer je luidsprekers gebruikt van 8 of 4 Ω. Hieraan voldoet bijvoorbeeld de TX-NR6xx series van Onkyo mits je Bi-Amp gebruikt.

Nog voorkeur voor een merk?
Nee, niet echt. Gewoon kijken wat er in de aanbieding is. Het maakt geen bal uit, of het een Denon, Onkyo, Marantz of een Pioneer is. Kies wel een model met een kalibratie microfoon, en kijk naar de gebruiksvriendelijkheid van de afstandsbediening, en of de voorkant van de receiver je aanstaat.

Welke receivers klinken warm?
Tenzij de onderdelen of componenten van (eind) versterkers aan de anderenkant van de oceaan of in het verre oosten wezenlijk anders in elkaar zitten of een andere samenstelling hebben of er andere natuurkundige en elektrotechnische wetten gelden dan dat wij hier in Nederland kennen. Kunnen receivers of (eind) versterkers van de diverse fabrikanten onderling ten opzichte van elkaar, !!!NIET!!! ”warm” of “koud” klinken!!!



De sinus van een geluidsgolf op een willekeurige frequentie van 20Hz tot 20kHz die de eindversterker in gaat, van een Denon, Onkyo, Marantz of iedere andere willekeurig merk zal op een oscilloscoop hetzelfde eruit (moeten) zien wanneer de sinus de eindversterker verlaat. Het (onmeetbare) effect van het niet bestaande “warme geluid” in klasse AB (eind)versterkers is gegarandeerd niet te zien op een oscilloscoop. De totaal harmonische vervorming is natuurlijk wel meetbaar en zichtbaar op een oscilloscoop.



”Willekeurige (MOS)FETS en weerstanden die altijd te vinden zijn in (oude) KLASSE AB receivers en versterkers, de kwaliteit van die 2 componenten kunnen een (verwaarloosbaar) effect hebben in de harmonische vervorming van de eindversterker. (Echter niet in de ordes van grote zoals vaak aangenomen word, dat merk A veel en veel warmer klinkt dan merk B )
(MOS)FETS hebben net zoals IC's (chips) die je terug vind als CPU o.a in je PC, koeling nodig al dan niet actief.”

Buizenversterkers hebben tijd nodig, om de buizen op bedrijfstemperatuur te laten komen. Het typisch kenmerkende geluid van een buizenversterker, wat vaak als “warm” bestempeld word. Is het product van de harmonische vervorming, die van de buis afkomstig is. De sinus die er bij een buizenversterker er in gaat, zal bij het verlaten van de buis er vervormt uit komen. Die vervorming (“het warme geluid”) is meetbaar, en de vervorming van de sinus is dus wel te zien op een oscilloscoop.

Geen enkele budget of high-end fabrikant van (CE) audio apparatuur heeft het streven of de behoefte om aan frequenties tussen het 1kHz en 4kHz gebied (vocalen) of elke andere frequentie op een dusdanige manier (harmonische) vervorming toe te voegen, zodat het op de éne eindversterker ineens warm of koud of lauw klinkt.

Het gebruik van de verschillende elektronica componenten heeft gering aandeel in de vervorming bij klasse AB versterking. Een toename in continue RMS vermogen is altijd welkom, en kan de (moeilijkere) aan te sturen luidspreker beter onder controle krijgen. De 'betere' controle van de luidsprekers kenmerkt zich in een strakkere en evenwichtigere weergave van lage frequenties (de bassen). Wanneer er een verbetering in het laag (=grondtoon) plaatsvind, kan er een verbetering plaatsvinden in de hoge tonen (=klanktoon) en is mede afhankelijk van de luidsprekerplaatsing.
Het 'warme' geluid waarvan verondersteld word, dat het van de receiver afkomstig is. Komt dus ergens anders vandaan. In het gedeelte akoestiek in deze review, word dat besproken.

Receiver op de groei kopen?
Kijk naar de hoeveelheid HDMI aansluitingen, die je nu nodig hebt en binnen afzienbare tijd. Kijk naar de hoeveelheid luidsprekers die je wilt aansluiten. Het heeft geen zin om bijvoorbeeld een 11.2 receiver te kopen, wanneer je maar 5.1 gebruikt. Wanneer je luidsprekers niet binnen drie maanden aanschaft, komt het er meestal helemaal niet van. Ben je van plan om geen Airplay te gebruiken, kies dan een receiver zonder. Want de licentiekosten van Apple zijn erg hoog, en kan dan beter ergens anders ten goede komen. Heb je een platenspeler? Kijk dan of je een voorversterker nodig hebt voor de platenspeler. Vaak hebben goedkopere receivers geen ingebouwde voorversterker voor een platenspeler.

Digital to Analog audio Converter
Digital to Analog audio Converter ofwel DAC verzorgt, het ter horen brengen van je digitale bestanden of cd's. En zolang de conversie, niet plaats vind van een nabij gelegen "geschakelde voeding" zoals de voeding van een vaste pc. Is het verschil in de kwaliteit van de dacs zeer discutabel.
Wel kan de signaal naar ruis verhouding en overspraak wat uitmaken bij laptops, en kan het gebruik van een DAC gewenst zijn.



Bij elk luidsprekersysteem die uit meer dan uit één luidspreker bestaat, kan een kalibratie nuttig zijn en tot (minuscule) verbetering leiden en volume verschillen opheffen.
Luidsprekersystemen die uit 4 of meer luidsprekers bestaan, moeten voor een goede 'soundstage' gekalibreerd worden om de onderlinge afstand in volume en delay te compenseren. Het kalibratieproces in Windows 7 is alleen zinvol en/of bruikbaar, wanneer je de analoge (line-out) uitgangen of HDMI PCM(!)gebruikt en werkt dus niet met de digitale uitgangen (SP/DIF) en HDMI bitstream.


"Het kalibratieproces in Windows 7, waarin een Audyssey kalibratie microfoon gebruikt is. Wat beschikbaar is sinds Windows Vista."

Het beste resultaat wat te verkrijgen is met multimedia luidsprekersets zoals bijvoorbeeld de Logitech Z5500, Z5450 en alle anders luidspreker sets met of zonder decoder. Door gebruik te maken van de 3 jacks, en een kalibratieproces uit te voeren in Windows.
Hiervoor kan je van iemand een Audyssey kalibratie microfoon van iemand lenen, en min of meer de bovenstaande resultaten verwachten uit de animatie hierboven.

Wil je echter een kalibratie meting doen, waarin ook delays aangepast worden. Dan is het misschien wel raadzaam op de Behringer ECM8000 (XLR gebalanceerd) of de goedkopere MiniDSP UMIK-1 met USB aansluiting in huis te halen. Hier mee kan het mogelijk zijn om dezelfde functionaliteit van receivers in Windows 7 te verkrijgen.

Het kalibratieproces van een receiver


Gebruikers van een receiver, hoeven niet het kalibratie proces uitvoeren in Windows 7 omdat de meeste receivers zelf over deze functionaliteit beschikken.
Het Audyssey kalibratie meet programma kent 4 verschillende versies, de meest simpele daarvan genaamd 2EQ is beschikbaar in de Onkyo TX-NR609 en meet :

• Of er polariteit verschillen zijn
• Vertragingafstand (delay*)
• Volume hoogte verschillen
• Kantelfrequentie

Anders dan vaak word aangenomen is de speaker distance aangegeven in 'feet' of meters, niet letterlijk de afstand van de luidspreker tot aan de luisterplek. Dit is wat Audyssey er zelf over zegt :

the distance measurement is actually a delay setting. The idea is to get the signal from all speakers and subs arriving at the same time for the main listening position (where you place the mic for the first measurement). This is how they have the system set up in the studio during the mix.

The level setting makes sure that all speakers and subs (1) play at the same level as each other and (2) they play at film reference level when you turn the master volume up to 0 dB. That's also the reference studio condition.

Depending on how far the speakers are and how sensitive they are, you will typically see negative trim values. These are simply relative numbers to achieve goals 1 and 2 above.

Please note that you have the volume level on your sub turned up way too high. The –12 dB setting is the limit of the AVR and it's likely that more cut is needed to achieve reference level. I suggest you turn the volume on the sub down and run MultEQ again. More info on sub setup here: https://ask.audyssey.com/forums/84181/entries/76175.html

bron : https://audyssey.zendesk....Speaker-Level-vs-Distance

Voorbereidingen vooraf aan het kalibratieproces:

• Vooraf aan het kalibratieproces raad ik je met klem aan, om de nominale Ohmse waarde van je luidsprekers na te kijken. Termen zoals bijvoorbeeld 8Ω compatible, daar heb je niets aan. Je moet echt de nominale waarde hebben.
  Wanneer ik mijn eigen luidsprekers als voorbeeld neem, de Mission M3i serie die 4Ω nominaal zijn, en 8Ω compatible. En ik gebruik de 6Ω instelling in mijn receiver dan gaan de hoge tonen schel klinken doordat er minder stroom loopt door het scheidingsfilter van mijn luidspreker. Wanneer ik dit op 4Ω zet, klinken de hoge tonen merkbaar beter. De keerzijde hiervan is dat er een minder hard volumeniveau beschikbaar is.
• Verplaats je huisdieren naar een ander vertrek van het huis
• Sluit ramen deuren en gordijnen
• Doe je mobiel uit (niet stil, maar uit)
• Schakel je TL-verlichting uit.
• Doe een dikke deken over je bank heen. (mensen reflecteren geen geluid, dus je bank mag dat ook niet doen tijdens het meten)
• Pak wat te drinken voor jezelf
• Meetpunt 1 moet het liefst in het centrumpunt van de hoofdluidsprekers vallen.
• Meetpunt 2 en 3 bepalen de frequentiecurve van de Audyssey presets Movie en Music/FLAT. Bij foutief gekozen meetpunten, kan de bas van subwoofer heel erg overheersen, ten kosten van de nauwkeurigheid in alle frequentie boven de 1000Hz.

"De rode meetpunten aangegeven volgens bijgeleverde handleiding, en mijn alternatieve meetpunten die in het verlengde liggen van de lengte as van de linker en rechter luidspreker. Let er op dat de meetpunten ten alle tijden op oorhoogte is uitgevoerd, en zorg er voor dat de kalibratie meetmicrofoon waterpas staat!"

Overigens moet na elke meubelverplaatsing, opnieuw de subwoofer crawl gedaan worden en een nieuwe volledige kalibratiemeting uitgevoerd worden. Dat komt omdat de (on)gewenste reflecties veranderd zijn na de meubelverplaatsing. Verderop in de productervaring worden de Audyssey meetresultaten besproken.


Het (nieuwe) face lift model van de Onkyo (6)x07 en (6)x08 modellen

Onkyo TX-NR609 productinformatie )
2011 model : Voorkant van de Onkyo TX-NR609 THX Netwerk Receiver

Klikbaar voor een vergrote versie van 1920x1080 pixels
2011 model : Binnenwerk van de Onkyo TX-NR609 THX Netwerk Receiver


Klikbaar voor een vergrote versie van 1920x1080 pixels
2011 model : Binnenwerk van de Onkyo TX-NR609 THX Netwerk Receiver

2011 model : Achterkant van de Onkyo TX-NR609 THX Netwerk Receiver
Afmetingen (B x H x D) 435 x 173.5 x 328 mm, opgegeven stroomverbruik : 610W, gewicht 11,3KG en ten opzichte van het 2010 geen ondersteuning meer voor Front Wide. Verbeteringen : LAN, USB, POWERED zone2 & 4K Video Upscaling and Processing via Qdeo™ Technology


2012 model : Voorkant van de Onkyo TX-NR616 THX Netwerk Receiver
Productinformatie Onkyo TX-NR616

2012 model : Achterkant van de Onkyo TX-NR616 THX Netwerk Receiver
Afmetingen (B x H x D) 435 x 173.5 x 328 mm, opgegeven stroomverbruik : 620W, gewicht 11,0KG Verbeteringen : Zone2 HDMI Out voor bijv. Projector + Zone3 preout + extra USB achterkant


Productinformatie Onkyo TX-SR608
2010 model : Voorkant van de Onkyo TX-SR608 THX Surround Receiver


2010 model : Achterkant van de Onkyo TX-SR608 THX Surround Receiver
Afmetingen (B x H x D) 435 x 176 x 329 mm, opgegeven stroomverbruik : 620W, gewicht 11,5KG Verbeteringen tegenover 2009 model: Burr Brown DACS kwam in de plaats voor Cirruslogic DACS
.



Fabrikanten van processoren hadden de Megahertz (MHz) race, fabrikanten van fototoestellen hadden de strijd om de megapixel race. Bij fabrikanten van versterkers en receivers is dat eigenlijk niet anders, en draait de strijd om zoveel mogelijk WATTS.
En de gemiddelde consument draagt daarin ook een aandeel bij. Die door gretigheid, allerlei technische onzin met liefde omarmd en daar ook nog soms grof geld voor neerlegt.

Het linker rood omgeven kader:
Piekvermogen of maximaal vermogen, 1 channel driven met 1% THD. Het is allemaal niets zeggende onzin, die nagenoeg niets te maken hebben met de weergave van geluid. Maar doet het wel goed op feestjes, wat dan kan je zeggen dat je een receiver hebt die 7 x 160W doet.

Het rechter groen omgeven (reële) kader:
Wanneer je opzoek bent naar een realistische natuurgetrouwe (Hi-Fi) weergave van je muziek of speelfilm, dan ga je opzoek naar het continu (schoon) vermogen (RMS) met zo weinig mogelijk vervorming in stereo (2-kanaals) of meer kanaals (5-kanalen). In de praktijk zal het continu vermogen ofwel RMS vermogen altijd een stuk lager zijn dan het piekvermogen. Dit kan zomaar een factor van 2 schelen. Helaas kan ik dit niet maatstaven, die weerstanden van 100watt liggen niet in mijn hobby kamer jammer genoeg. Met mijn (beperkte) elektrotechnische kennis, en met een slag om de arm durf ik wel te beweren dat de meetgegevens met 0,03% of 0,5% THD van Testradar kloppen.
Nu je het continue vermogen weet, ben je er nog niet. Dat de receiver 75Watt aan continue vermogen kan leveren, wil niet meteen zeggen dat die 75W uit de luidspreker komt en jou oren bereikt. Dat hangt onder andere af, van de hoeveelheid energie de luidspreker verliest voordat de conus in beweging komt. De hoeveelheid energie die een luidspreker verliest word het rendement genoemd

*bron: Wikipedia rendement

Nu je uit heb gezocht wat het werkelijk vermogen is van je receiver, kan je opzoek gaan naar passende luidsprekers.


De luidsprekers voor consumenten zijn verkrijgbaar in vele maten en soorten. Van de satelliet systemen, of bescheiden boekplankluidsprekers tot imposante vloerstaande luidsprekers.
Doorgaans zijn goede luidsprekersystemen van hout en voorzien van 2 (2-weg systeem) of 3 (3-weg systeem) luidsprekers. In 2-weg systemen heb je basluidsprekers en hoge toon luidsprekers samen met een 2-weg scheidingsfilter, elektromagnetische luidsprekers is het type woofer die je het meest zal tegenkomen in combinatie met een dome tweeter. Bij 3-weg systemen zit er ook nog een middentoon luidspreker in, en is het luidsprekersysteem voorzien van een 3-weg scheidingsfilter.
Het scheidingsfilter bepaald, welke frequentie gebieden verstuurd worden naar de tweeters of woofers. In de vervorming van een luidspreker, kán een scheidingsfilter een groot aandeel vormen en word mede bepaald door de ouderdom, kwaliteit en de elektronische tolerantie van elk individueel onderdeel op de printplaat.
Al die luidsprekers zijn verkrijgbaar diverse luidsprekerbehuizingen, en hebben indirect invloed in de mate van vrijheid waarin de luidspreker geplaatst kan worden in de luisterruimte. In het ontwerp van de luidsprekerbehuizing, hebben we als eind consument de keuze uit :

Het gesloten luidsprekerontwerp
Het basreflex systeem
Of het Direct/Reflecting systeem van Bose

Het gesloten luidsprekerontwerp is de meest eenvoudige vorm van een luidsprekerbehuizing, en kom je vaak tegen in satelliet systemen, of vloerstaande luidsprekers.
De achterwaardse afgestraalde energie van de woofer (het niet zichtbare deel) word in dit luidsprekerontwerp niet benut en kan alleen voorkant de overdracht van de energie afgeven in de lucht en word verder beperkt door de diameter en de maximale slag, die de conus kan maken. De niet benutte energie moet 'akoestisch' gedempt worden om de (ongewenste) reflecties te verminderen binnen de luidsprekerbehuizing. Door de akoestisch demping van luidspreker heeft de versterker, de luidspreker makkelijker onder controle op het omslagpunt dat de woofer van binnen naar buiten moet bewegen (en andersom).




De voordelen van de gesloten luidsprekerbehuizing zijn voornamelijk :

• het vrijer kunnen plaatsen van de luidspreker. (de tweeters op 1 lijn regel is bij dit type luidsprekerbehuizing n.v.t, maar blijft desondanks wel verstandig vanwege reflecties.)
• een lager delay in de frequenties onder de 80/100 Hz,
• een natuurlijke afval in het frequentiegebied die luidspreker kan weergeven.
• de receiver of versterker behoeft minder arbeid te verzetten op het omslagpunt

De nadelen :

• De basweergave is beperkt tot een bepaald volume.
• Het hogere gewicht, omdat de achterkant van de luidspreker niet mag mee resoneren met de woofer.

Het basreflexsysteem lijkt op het gesloten luidsprekerontwerp, maar heeft als extra één of meerdere porten aan de voor- of achterkant van de luidspreker. Bij dit ontwerp, zorgt de basreflex port voor de grote luchtverplaatsing bij lage frequenties tot 100Hz die afwisselend naar binnen en naar buiten gaat. De lucht in de port heeft een bepaald massa-gewicht, de lucht in de luidspreker neemt de functie aan van een veer. Samen vormen zij een massa-veersysteem dat kan resoneren bij bepaalde frequenties. Omdat er constant lucht in beweging is binnen en buiten de luidsprekerbehuizing is het noodzakelijk dat de luidspreker, stabiel op de ondergrond staat en dus niet kan wankelen.

De luidspreker fabrikant, kan binnen bepaalde grenzen de piek bepalen (de F-vent) op welke frequentie de port optimaal z'n werk kan doen. Hierdoor is het onvermijdelijk dat het basreflexsysteem door de luidsprekerfabrikant een bepaalde kleuring mee krijgt.



De voordelen :

• Een hoger rendement van 3dB
• Kan makkelijker lagere tonen weergeven
• De conus van de woofer behoeft een minder grote slag te maken dan in een gesloten behuizing, omdat de basreflex een deel van de arbeid overneemt en daardoor ontstaat een een grotere belastbaarheid.

De nadelen :

• Onder de optimale afstemfrequentie van de basreflex port, een zeer snelle afname "response van 24db per octaaf en daarmee ook de belastbaarheid.
• Kan last hebben van port- of windgeruis in de port. (eng. term port cuffing)
• Basreflex systemen hebben kastvolume (in liters) nodig
• De receiver of versterker heeft meer (mechanische) weerstand te verwerken door het 'veer systeem' op het omslagpunt van de woofer door de basreflex port.
• Basreflex systemen met een port aan de achterkant, hebben een bepaalde afstand tot de muur nodig met een gelijkmatige vertekening en/of vervorming. Bij een ongelijkmatige vervorming tussen links en rechts bijvoorbeeld door een schuine wand links of rechts of teveel afwijking onderling tot de achtermuur, kan een ongewenste bult of dip creëren in het weergave gebied en tot gevolg hebben dat de afkapfrequentie hoger ingesteld word bij een Audyssey kalibratie meting, dan gewenst is

Direct/Reflecting systeem van Bose

Direct/Reflecting systeem van Bose is eigenlijk alleen geschikt om gebruikt te worden, voor achtergrond muziek. De directe en indirecte reflecties door muren, zorgen voor een extra breed geluidsbeeld waaraan van alles en nog wat + een beetje extra aan ontbreekt. Een rommelig hoog, een midden gebied wat hol klinkt, en bas die traag en beperkt is. Maar wel een echt 'life style' product is. Een ander groot nadeel van dit "life" style product is de luidsprekerplaatsing omdat die heel erg beperkt is.

Luidsprekersystemen : Waarin zitten de verschillen?



De Creative Labs DTT2500, DTT3500, de Logitech Z5500, de Bose acoustimass 10 III, en alle andere 5.1-satellietsystemen met kleine satellieten ter grote van een klein melkpakje, zijn eigenlijk alleen geschikt voor multimedia toepassingen. Wanneer je niet al te kritisch bent, kan je zo nu en dan ook nog een speelfilm er mee bekijken.
Voor het beluisteren van muziek zijn de bovenstaande systemen eigenlijk niet geschikt.
Omdat de subwoofer ook als middentoon luidspreker gebruikt word, is de subwoofer op gehoor lokaliseerbaar.
Wanneer de bass goed ingeregeld is op gehoor, is er weer te weinig aanwezigheid van het middengebied. Om het middengebied in te regelen moet er dus meer bas bij. Als het middengebied weer bijgeregeld is naar wens, is er weer teveel bas.
Dit noem je het frequentie gat en dat komt omdat de satellieten teveel afhankelijk zijn in het midden gebied van de subwoofer waarvoor die eigenlijk niet bedoeld is.
Buurvriendelijkheid : 2
Gebruiksvriendelijkheid : 5
De geluidkwaliteit : 5
De prijzen lopen uit van €300 tot €400 (uitgezonderd de Bose)



De KEF KHT3005, een wolf in schaapskleren. Een 5.1 satellietsystem van kaliber, maar dat mag ook wel met een adviesverkoopprijs van €1300 a €1400. Daar boven op komt nog de prijs van receiver en bekabeling. In tegenstelling tot de luidsprekersystemen van hierboven, heeft dit luidsprekersysteem geen last van het frequentie gat tussen de subwoofer en de satellieten.
Buurvriendelijkheid : 8 (de volumeknop kan altijd te ver naar rechts gedraaid worden)
Gebruiksvriendelijkheid : 8
De geluidkwaliteit voor een 5.1 satellietsystem : 8





Buurvriendelijkheid : 8 (de volumeknop kan altijd te ver naar rechts gedraaid worden)
Gebruiksvriendelijkheid : 3 (luidsprekerplaatsing is een nachtmerrie, het is centimeter werk)
De geluidkwaliteit : 5 (wanneer het slecht geplaatst is, is er geen cohesie in het bas relfex systeem
De geluidkwaliteit goed geplaatst: 8 (er is altijd ruimte voor verbetering!)

Waarom is een subwoofer nodig in elk respectabel 5.1 home cinema systeem?
Reist u even mee? We gaan naar Feedback in Rotterdam. En we kopen daar slagwerk (het echte werk, en niet die digitale rommel), en we stellen het drumstel op in uw huiskamer of luisterkamer.

Kijk daar staat het drumstel :


Voor wie niet bekend is met het slagwerk, heb ik de diverse trommels en bekkens een cijfertje gegeven en hieronder opgesomd.

1. Hi Hat Tweeter frequentie gebied
2. Snare Drum
3.Kick of Bass drum (dat glaswol wat er er in ligt, is met een goede reden!) Subwoofer frequentie gebied
4 is de High tom, Woofer frequentie gebied
5 is de low tom
6. De floor tom
7. De Crash Bekken
8. Ride Bekken Tweeter frequentie gebied

Op de onderstaande link kan je zien waar muziekinstrumenten zich bevinden in het frequentiespectrum. Plaatje is klikbaar


De grootste trommel neem de laagste frequenties voor zijn rekening, hoe groter de tom/bass drum ,hoe lager de frequentie zal zijn die de luisterruimte in gestuurd word. Dit werkt ook recht evenredig andersom. Hoe kleiner de tom/drum, hoe hoger de frequentie zal zijn.
Die analogie trekken we nu even door naar de subwoofers en de woofers.


De woofer en de subwoofer naast elkaar met een mega pakje marlboro.

Door de grote van de subwoofer, en de (betere) slagkracht is deze luidspreker veel makkelijker in staat om de weergave te doen van de lage sub-frequenties. En omdat subwoofers voorzien zijn van een eigen versterker, ontneemt dit een zware werklast van de sublage frequenties van de receiver en hoofd (L+R) luidsprekers. Hierdoor krijgt je receiver en je luidsprekers meer ademruimte (head-room) voor een strakkere weergave van het middengebied en de hoge tonen.
Daarnaast kan je met een dedicated subwoofer veel makkelijker het probleem van staande golven verplaatsen/oplossen door de subwoofer een andere plek te geven, dat kan immers niet met de voor luidsprekers omdat de tweeters op 1 lijn moeten staan. (Echt) Goede subwoofers zijn duur en beginnen met prijzen wat je voor een beginnende middensegment receiver betaald, die subwoofers zijn vaak alleen geschikt om in de lengte as te gebruiken. Wanneer je niet anders kan dan de luidspreker opstelling in de breedte as neer te zetten, zal je eerder interferentie door de dimensies van de kamer krijgen, en op meerdere (sub ) basfrequenties fase verschil krijgen. Dit is alleen op te lossen met een digitale equalizer die op meerdere frequentiebanden werkt op de subwoofer zelf

Welke subwoofers zijn muzikaal?
Net zoals, dat receivers ten opzichte van elkaar niet warm of koud kunnen klinken, maar dat de DSP van je receiver aan het goochelen is of dat de luisterruimte met jou een loopje neemt.Bestaat er ook niet iets, zoals een muzikale subwoofer. Je spreekt dan over verschillende luidspreker technieken. Elk met hun eigen nadelen en voordelen.


"2 subwoofer van ruim €1500-2500 per stuk. Links een gesloten luidsprekerontwerp met een (extra) lange slag subwoofer, rechts het bassreflex systeem met een dubbele spreekspoel. De één zal echt niet muzikaler klinken dan de ander"

Welk systeem past het beste bij mij?
Welk systeem het beste bij je past hangt o.a af van de grote en hoogte (lxbxh) van de luisterruimte, hoe groot de 'sweet spot' moet zijn, hoe hoog de eisen zijn aan een 'natuurgetrouwe eerlijke waarheidsweergave', de hoeveelheid bas die gewenst is en tot slot het budget.

Het Direct/Reflecting systeem van Bose is voor iedereen geschikt, die graag geld in de sloot gooit. Of opzoek is naar alles behalve een natuurgetrouwe weergave van de muziek.

Tussen het basreflex systeem, of de gesloten luidspreker behuizing. Is er naar mijn mening geen beter of slechter systeem en komt het meer neer op een persoonlijke keuze en de WAF factor.
In de reacties van dit redactionele artikel van HWI : "Sony HAP-S1 review: high-resolution audio in de praktijk" worden beide systemen met hand en tand verdedigt.

Voor meest natuurgetrouwe weergave die mogelijk is, kies je natuurlijk voor het gesloten luidspreker systeem, bijvoorbeeld de KEF Duette uit 1960 type B-139 model met een tweeter van 80mm. Maar past dat in elke huiskamer of luisterkamer, en ga je dat er in krijgen? Een basreflexsysteem is dan een mooi compromis, toch?


"1000 niet echte watts, maar PMPO (Peak Music Power Output)"

Trivia vraag : Deze speakers zijn onder verschillende merken uitgebracht in Europa. Wat was het merk, waar mee die speakers in Nederland zijn uitgebracht? Niet het huismerk van die winkel.


De Fletcher Muson curve + wat je moet weten "Tijd voor een slordige copy/paste van Wikipedia."

De phon of foon is de eenheid van de door het gehoor waargenomen luidheid van geluid in de vorm van een zuivere toon.
Het doel van de phonschaal is het effect van frequentie op de luidheid van tonen die personen waarnemen te compenseren. Heel hoge en heel lage tonen worden namelijk - bij dezelfde geluidsdruk - minder goed waargenomen. Verder worden tonen met een heel hoge geluidsdruk minder hard waargenomen. Dit komt onder andere door een spiertje in het oor dat reflexmatig de gevoeligheid van het oor aanpast als er harde geluiden optreden.
Per definitie is 1 phon gelijk aan 1 decibel bij een frequentie van 1 kHz.
De Fletcher-Munson curves (zie de figuur) zijn een manier om het verband in beeld te brengen tussen een decibel geluidsdruk en de luidheid in phon.
De phon is de "exacte" manier om de luidheid van het geluid in beeld te brengen. Het is echter een moeilijk hanteerbare eenheid. Daarom wordt in de praktijk vrijwel altijd de dB(A) gebruikt, die echter alleen geldt voor lage geluidsdruk, namelijk ca. 20-40 phon.

bron : https://nl.wikipedia.org/wiki/Phon

Kanttekening : Rond of tussen 80 en 90dB is de schaal het meest lineair. En kunnen we lage als hele hoge tonen en alles wat daar tussenin zit, bijna even goed waarnemen. Anderzijds kunnen we vaststellen, dat het menselijk gehoor het meest gevoelig is tussen de 1000Hz en 4000Hz. En alle frequenties vanaf de 4000 tot waar het menselijk gehoor ophoud, zonder enige inspanning kunnen waarnemen. Indirect zou je kunnen vaststellen dat vanaf de 1000Hz en hoger, vervorming direct opvalt.
Let wel: alle getrokken conclusies zijn gebaseerd op een jong gezond menselijk gehoor.

Slechthorendheid: Lawaaidoofheid & Ouderdomsdoofheid

Slechthorendheid gaat gepaard met een verhoogde gehoordrempel. Dit kan ontstaan door ouderdom, maar kan ook veroorzaakt worden door een middenoorontsteking of aangeboren zijn. Een ziekte zoals otosclerose kan ook slechthorendheid veroorzaken.
Lawaaidoofheid
Bij lawaaidoofheid is vooral de gehoordrempel bij frequenties vanaf 1000 Hz verhoogd, hetgeen er toe leidt dat vooral de medeklinkers niet meer van elkaar kunnen worden onderscheiden. Het geluid van medeklinkers bevat door het impulsachtige en ruisachtige karakter veel hoge frequenties. Een slechthorend persoon kan hierdoor verschillende woorden niet van elkaar onderscheiden, bijvoorbeeld sap en tap zullen dan veel op elkaar lijken.

Het verband tussen de gehoordrempel en slechthorendheid is als volgt:

Ouderdomsdoofheid
Met het ouder worden wordt het gehoor vanzelf slechter (ouderdomsdoofheid). Vooral bij hogere frequenties wordt de gehoordrempel hoger. Door statistisch onderzoek bij grote aantallen mensen is vastgesteld hoe groot de gemiddelde verhoging van de gehoordrempel is.

In onderstaande tabellen de leeftijdscorretie voor mannen en vrouwen, volgens de Amerikaanse standaard: Occupational Health and Environment Control, Standard Number:1910.95 App F

Hieruit blijkt dat vrouwen op hogere leeftijd een flink beter gehoor hebben dan mannen. Bij 6000 Hz hebben de mannen op 60-jarige leeftijd gemiddeld een met 38 dB verhoogde drempel, bij vrouwen is dat slechts 22 dB. Deels wordt dit veroorzaakt doordat mannen gemiddeld aan meer lawaai worden blootgesteld gedurende hun leven, denk daarbij aan het schieten tijdens militaire dienst. Maar vrouwen hebben intrinsiek een beter gehoor op hogere leeftijd.

bron : https://nl.wikipedia.org/wiki/Gehoordrempel

Kanttekening : Ik heb mijn bedenkingen bij de correctheid van de bovenstaande gegevens. Het Occupational Health and Environment Control, Standard Number:1910.95 App F document is in (of eerder) 1993 opgemaakt. De laatste oorlog waar de VS gebruik maakte van de dienstplicht is in de periode geweest van 1955 t/m 1975. Dat kan betekenen, dat een hele grote groep die nu de leeftijd heeft bereikt tussen de 30 t/m 60 +- mogelijk een stuk minder gehoorschade heeft opgelopen.

Auditieve effecten blootstelling aan geluid
Langdurige blootstelling aan hard geluid kan het gehoor beschadigen (Beoordeling geluidsniveau). De haarcellen in het slakkenhuis kunnen maar een beperkte tijd maximaal actief blijven. Na verloop van tijd raken ze vermoeid door gebrek aan voedingsstoffen en door ophoping van afvalstoffen in de haarcel. Er is dan een rustperiode nodig om de cellen gelegenheid te geven zich te herstellen. Die hersteltijd is langer naarmate de blootstelling langduriger en intensiever was. Als de volgende blootstelling aan lawaai begint voordat de cellen volledig zijn hersteld, treedt er een cumulatie-effect op. Door de voortdurende overbelasting sterven de haarcellen uiteindelijk af. Daarmee gaat een deel van het gehoorvermogen definitief verloren. Dit heeft tot gevolg dat iemand met een lawaai slechthorendheid geluiden van bepaalde frequenties zachter of helemaal niet meer hoort. Het afsterven van haarcellen ten gevolge van lawaaiblootstelling begint in het frequentiegebied zo rond de 4000 Hz. Bij voortduren van de overbelasting wordt de ‘dip’ in het audiogram (de gehoor gevoeligheidscurve) steeds dieper en breder, zodat uiteindelijk ook de gehoorscherpte bij de aanliggende frequenties wordt aangetast. Enige voorbeelden zijn te zien in Figuur Gehoorverlies door lawaai in relatie tot geluidsniveaus bij verschillende frequenties die bij normaal spreken op een afstand van circa 1 meter worden voortgebracht. Ter referentie is daarbij aangegeven welke niveaus en frequenties voorkomen bij normaal spreken op een afstand van ongeveer één meter. Het voor een goede spraakverstaanbaarheid essentiële gebied rond de 4000 Hz waarin de stemloze medeklinkers zoals de z, f, t, k en s zitten, heeft het meeste onder de lawaaidip te lijden.

Figuur Gehoorverlies door lawaai in relatie tot geluidsniveaus bij verschillende frequenties die bij normaal spreken op een afstand van ca. 1 meter worden voortgebracht

Lange termijn effect
Lawaai slechthorendheid is in het algemeen een lange termijn effect, dat sluipend optreedt. Onze hersenen zijn redelijk in staat om de ontbrekende informatie zelf in te vullen. Dit kost echter wel een inspanning die op den duur steeds groter en steeds vermoeiender wordt. Daarnaast neemt bij toenemende leeftijd de gevoeligheid voor de hogere frequenties sowieso steeds verder af. Dit betekent dat als ook de ouderdomsslechthorendheid intreedt, de lawaaidoofheid extra hard aankomt. Slechthorendheid heeft vérstrekkende consequenties, omdat het mensen sociaal isoleert. Er is wel eens gezegd: ‘een blinde is afgesloten van dingen, een dove is afgesloten van mensen’. Slechthorenden kunnen vooral in situaties met veel achtergrondgeluid, zoals verjaardagen of recepties, de anderen niet meer verstaan. (zie Figuur Gehoorverlies door lawaai in relatie tot geluidsniveaus bij verschillende frequenties die bij normaal spreken op een afstand van ca. 1 meter worden voortgebracht). Al snel ontstaat dan de neiging om weg te blijven bij gelegenheden waar veel mensen bij elkaar komen – het begin van een sociaal isolement.

Grens gehoorschade
De grens waarboven geluid op de werkplek gehoorschade kan veroorzaken ligt bij 80 dB(A). Deze grens geldt voor een wekelijkse blootstelling van 5 x 8 uur. Boven 80 dB(A) neemt de kans op gehoorschade snel toe. Hierbij dient men zich te realiseren dat elke 3 dB toename een verdubbeling van de geluidsenergie betekent, oftewel de veilige blootstellingsduur halveert. Zie figuur Veilige dagelijkse verblijfsduur als functie van het geluidsniveau (Wetgeving schadelijk geluid).

Figuur Veilige dagelijkse verblijfsduur als functie van het geluidsniveau

Uit de grafiek blijkt ook dat het niet tijdig plaatsen en/of tijdelijk verwijderen van de gehoorbescherming al snel kan leiden tot risico op gehoorschade. Draagt men in een omgeving van bijv. 95 dB wel gehoorbescherming, maar men verwijdert deze gedurende de dag opgeteld bijv. 20 minuten, dan overschrijdt men al de veilige waarde. Schadelijk geluidsniveau wordt gemakkelijk onderschat!!! Dat komt doordat de geluidsenergie weliswaar verdubbelt met elke 3 dB niveaustijging, maar dat de mens dat niet als een verdubbeling van de geluidssterkte ervaart. Mensen ervaren geluid pas tweemaal zo sterk, als het niveau toeneemt met circa 6 dB. Er is dus sprake van een grote kloof tussen waarneming en fysische werkelijkheid.

bron: https://www.arbovakbase.n...d-op-de-mens-2137264.html

!!!Schade aan het slakkenhuis, die opgelopen is door LAWAAISCHADE is PERMANENT. Iets dat PERMANENT is komt NOOIT meer TERUG. Ook niet met een gehoorapparaat!!!


Wie niet onder een baksteen heeft geleefd, heeft vast gehoord van het VW debacle. Waarbij de uitstoot en allerlei andere belangrijk randzaken onder de meest ideale omstandigheden vastgesteld werd. Dat de uitstoot in de verste verte bij normaal gebruik niet overeenkwam. Leek niemand, een lange tijd... geen zier te interesseren totdat iemand wakker werd. Die praktijken komen in de audio industrie bijna niet voor, want daar zijn we allemaal net zo "eerlijk en transparant".




Met als klap op de vuurpijl :


Dit is een gebruikelijke manier om het frequentiebereik vast te stellen, die opgegeven word in folders of brochures van je favoriete luidsprekermerk. En word bij lange na, niet behaald in je eigen luisterruimte die akoestisch gezien bijzonder slecht zal zijn.

In deze "anechoic chamber" zal de geteste luidspreker een lineair verloop hebben, waarin geen pieken en dalen in zitten.


Elke huiskamer, badkamer, wc of kerk heeft een unieke akoestiek. In deze ruimtes zal vaak het opgegeven frequentiebereik van de luidsprekerfabrikant niet behaald kunnen worden. Ook is het frequentieverloop niet meer lineair. Dat komt voornamelijk door de overvloed van de vele reflecties van het geluid dat afkomstig is van harde/gladde oppervlaktes. Datzelfde geld voor huiskamers die voornamelijk bestaan uit laminaat in combinatie met muren van gips of behang.

In die ruimtes kunnen bij vrouwelijke stemmen voornamelijk in Engels de ssst tssss , schel gaan klinken. Dat kan in de luidsprekers zelf zitten, maar de kans is veel groter dat de luisterruimte het geluid, dat afkomstig is van de luidspreker het op een dermate manier vervormt dat de vrouwelijke stem een krijsende kat word.

Daar valt natuurlijk wat aan te doen, je kan bijvoorbeeld je audio apparatuur verplaatsen naar het Malieveld in Den Haag. Vanwege regen en talloze andere redenen is dat niet praktisch, en kan je misschien beter je luisterruimte akoestisch behandelen. Dat kan heel simpel door bijvoorbeeld je luisterruimte aan te kleden met dikke gordijnen voor de ramen, of een vloerkleed die 80%- 90% van je luisterruimte bedekt. Als je graag wilt weten, hoe een akoestisch dode ruimte klinkt. Loop dan even naar de dichtstbijzijnde Carpet right en ervaar hoe direct de luidsprekers daar klinken. De geluidinstallatie die je daar hoort zal een veelvoud minder kosten, dan van thuis. Maar kan wel degelijk beter klinken door de demping die overal in winkel hangt.

Demping zorgt voor een vermindering van reflecties waardoor er ruimte ontstaat
voor verbetering van het geluid. Ervaar zelf het effect van goede demping, door heel simpel je ramen open te doen tijdens het herrie maken. Het openen van een raam heeft hetzelfde dempingseffect van een goede basstrap (minus de geluidslekkage natuurlijk!). Als het goed is hoor je nu meer van je subwoofer, dan wanneer het raam gesloten is.

Hoe slecht is bij jou de akoestiek? Klap in je handen en draai drie keer rond
Wie vier muren en een dak heeft, heeft een probleem met de akoestiek. Je eigen oren zijn daar het bewijs voor, en kan ontdekt worden met de handklap methode. Klap in je handen in verschillende vertrekken van je huis en luister naar de nagalm tijd nadat je in de handen geklapt hebt.
Doe dit als eerste in je luisterruimte, daarna op de wc, en daarna buiten. Gek genoeg zullen je handen binnen warmer aanvoelen, maar buiten beter klinken. (het warme geluid waar men zo over te spreken is, is gek genoeg buiten te vinden.)
Mijn ideale rechthoekige kamer heeft een nagalm tijd van 2 seconden met de handklap methode. Echter is dit op één frequentie, en heeft de nagalm tijd en de vervorming die hierdoor ontstaat invloed op alle frequenties van het frequentiespectrum.

Wat zijn Room modes?
Roommodes ontstaan doordat geluid reflecteert, via je plafond, vloer en muur.

Zoals je je kunt voorstellen heeft de positie van de subwoofer t.o.v. de muren, invloed op de hoek die de geluidsgolven maken bij reflectie en daarmee ook de positie waar staande golven kunnen ontstaan.
bron : Het Grote Subwoofer Topic

Meer informatie over Akoestiek en de DIY behandeling hiervan :
http://ethanwiner.com/acoustics.html
http://ethanwiner.com/density.html

De condensator microfoon - The science behind the music




Goed, je hebt je receiver en een mooi stel luidsprekers gekocht, en hopelijk het Bose systeem in de winkel laten staan en daarvoor vriendelijk de verkoper bedankt.
Bij thuiskomst kan je natuurlijk, alles in de hoek gooien en hopen dat het kalibratie systeem alle tekortkomingen van je luidsprekerplaatsing voor je oplost. Helaas kom je er dan achter, dat Audyssey stelselmatig je "HPF" frequenties te hoog zet en je subwoofer je buren tot wanhoop drijft.

Een goede oplossing is dan, om een paar kwartjes in de Google®matic te gooien. En opzoek te gaan naar de tips met betrekking tot de luidsprekerplaatsing. Om vervolgens termen tegen te komen zoals "staande golfen" en "golflentes", waarbij het ontzettend lastig is om daarbij een goede beeldvorming te krijgen.



De wet van de natuurkunde
Vaak word vlak voor de aankoop van luidsprekers, luidsprekerspecificaties tot in het oneindige met elkaar vergeleken en blindgestaard op het frequentiebereik. Helaas verteld het frequentiebereik van een luidspreker het halve verhaal, en vraagt men zich niet af of de golflente van een willekeurige frequentie onder de 100Hz wel past in de luisterruimte.

Om een frequentie van 40Hz met een golflengte van 8,575M te kunnen weergeven in een luisterruimte die niet akoestisch behandeld is, heb je minimaal een luisterruimte nodig van 8,575M in de lengteas. Alle frequenties van 39Hz of lager, passen niet in de luisterruimte, en zijn zodoende daar niet hoorbaar. Maar wel in een aangrenzende ruimte (of bij je buren).


In de regel hebben alle (vloerstaande) luidsprekers zonder ondersteuning van een subwoofer last van staande golven, in luisterruimtes zonder akoestische behandeling en word veroorzaakt door geluidreflecties van gladde oppervlaktes. Bij een frequentie van 40Hz word de lucht 40 keer per seconde in beweging gebracht. De eerste trilling van de veertig kan zich vrij bewegen in de luisterruimte totdat het een reflectiepunt tegenkomt onderweg. Het reflectiepunt (meestal een muur) reflecteert de trilling weer de andere kant op richting de luidspreker, en kan dan trilling 2 of 3 tegenkomen. Op het moment dat de golf van trilling 1 precies overeenkomt, met 1 van de trillingen die daar achterop volgen, spreek je van een staande golf.
Bij een staande golf van 40Hz veranderd de frequentiehoogte naar 80Hz en is de frequentie van 40Hz niet meer hoorbaar. Door de staande golven worden de tussenliggende frequenties in 40hz tot 80hz gebied in dit voorbeeld gemaskeerd, waardoor het onmogelijk word om die goed te kunnen horen. Hierdoor is het gebruik van een goede subwoofer, eigenlijk altijd aanbevolen.


Toe-in, het naar binnen draaien van de luidsprekers links en rechts. Zorgt er voor dat tweeters eerder hoorbaar zijn, door het verschuiven van de (ongewenste) reflecties van de tweeter via de zijmuren.


Luidsprekerdoeken zijn niet alleen ter decoratie of bescherming van de luidspreker, maar beïnvloeden ook het afstraalgedrag van de luidspreker. Bij luidsprekers met of zonder luidsprekerdoek is een toe-in van 30º een goed startpunt, om daarna vervolgens naar buiten te draaien totdat het gewenste effect bereikt is.

Het effect wat je wil bereiken, is dat het hogere frequenties niet meer in je trommelvliezen staan te tetteren en sprankelender gaan klinken. Verder moeten de directionele cues van links en rechts kloppend zijn met die van de subwoofer.

vb : de hoofdluidsprekers hebben een afvalfrequentie van 80Hz. Bij de weergave van een 40Hz frequentie moet de subwoofer hier de arbeid verzetten, waarbij het moet lijken dat die arbeid van de hoofdluidsprekers afkomstig is.

Vergewis je ervan dat de hoeveelheid toe-in over beide kanalen zo exact(!) mogelijk moet zijn.

• Meet met een rolmaat, de breedte tussen de luidsprekers in van tweeter naar tweeter.
• De gemeten afstand word het oriëntatiepunt tussen de luidsprekers in, waar de luidsprekers naar toe gedraaid worden.
• Pak een geodriehoek, en plaats de geodriehoek in de punt van de luisterpositie.
• Pak nu een weer de rolmaat of een laserwaterpas en leg deze over de geodriehoek heen over het gewenste aantal graden waarnaar je de luidsprekers wilt in draaien. Gelijktijdig zorg je ervoor dat de afstand, vanaf het nulpunt op de geodriehoek, tot aan de luidsprekers voor links en rechts gelijk is!

"Een luisterruimte die akoestisch gezien "E-oke" is, maar praktisch gezien een drama is. Naar verluidt heb je minimaal 1 deur nodig, om de luisterruimte te betreden. Daglicht, schijnt men om 1 of andere vage reden ook te waarderen. "

De tweeters van luidsprekers links en rechts zijn bij voorkeur op oor hoogte in zittende positie, wanneer dit mogelijk is.

• De luidsprekers voor links en voor rechts ofwel de hoofdluidsprekers moeten minimaal 1.8m tot 3.0m en het liefst in de lente as van de huis- of luisterkamer staan. Wanneer de afstand van de achterwand tot de achterkant van de luidspreker minder bedraagt dan de aanbevolen afstand die in de handleiding staat van de luidsprekers of ongelijk is (bijv. links 32cm en rechts 33cm). Word dit afgestraft door de calibratie en heeft tot gevolg dat scheidingsfrequentie te hoog word afgekapt omdat het calibratie proces dit wil compenseren. Dat is omdat niet alleen de voorkant van de luidspreker geluid weergeeft, maar de achterkant ook vanwege de weerkaatsing. Die compensatie gebeurd omdat het audyssey calibratie systeem wil voorkomen dat het "Boomy" gaat klinken (wat dan sowieso wel gebeurd omdat audyssey te weinig variabelen heeft om dat te voorkomen.
  Zet die luidsprekers ook niet verder tever uit elkaar, omdat je dan kans hebt dat het stereobeeld naar de filistijnen gaat. Kan je de luidsprekers niet minmaal 1.8m bij elkaar vandaan plaatsen? Dat is op zich niet zo heel erg mits je er dan voor zorgt dat de luidsprekers evenveel vrije ruimte hebben langs de zij muren (!belangrijk!).
• Zorg ervoor dat de afstraling van de luidspreker geen belemmering heeft in de richting van de luisterplek.
• Lage frequenties hebben interactie met de afmetingen van de kamer. Lage frequenties verspreiden zich in pieken en dalen, je wilt daarvan precies in het midden zitten voor het beste resultaat! De pieken vind je aan de achterwand. Als je daar gaat zitten heb je waarschijnlijk last van een veel te ZWARE bas, klinkt heel erg boomy en is zwaar vermoeiend. In het midden van de kamer ongeveer vind je het dal. Daar hoor je helemaal geen bas. Tussen die 2 punten moet je ongeveer in het midden zitten. Daar zit je fijn in het midden van de af/opbouw van de geluidsgolf.
  
  Zie 38% regel!!! Op realtraps.com
• De centrale luidspreker plaats je liever niet in kast met een dichte achterkant, vanwege de resonantie en ook omdat de kast als klankkast van de luidsprekers kan fungeren. Hierdoor zal je hoe dan ook vervorming door krijgen, en audyssey is wederom niet in staat om dat op te lossen.
  Plaats 'm daarom onder of boven je tv, hellend naar boven of naar onder.
  Verder is het belangrijk dat de voorkant van de televisie of het projectiescherm gelijk ligt, met de voorkant van de centrale luidspreker. Wanneer dit niet het geval is, zullen er problemen ontstaan met de automatische lipsync correctie.
• Plaats de tweeters op een lijn van VL C en VR (alle voor luidsprekers). Hoge frequenties hebben een KORTE golflengte. Waar basfrequenties (40hz) een golflengte hebben van 8,6M, hebben hoge frequenties een golflengte van enkele centimeters tot een meter. Wanneer de tweeters teveel niet op 1 lijn staan, zullen hoge frequenties te snel/of te langzaam uitdoven ten opzichte van elkaar.
• Ik heb tweeters van de (side) surround luidsprekers 1 meter boven oor hoogte gemonteerd, en bevalt op dit moment prima. Ik had de tweeters op 1,5 meter boven oor hoogte gemonteerd, maar dat was merkbaar te hoog.
  Omdat ik niet redelijk zeker ben van mijn zaak, ga ik hier geen advies voor geven.
  Zelf heb ik het advies opgevolgd van http://www.practical-home...e.com/surround-sound.html wat weer weerlegd word door het advies van http://realtraps.com/art_room-setup.htm

"De deuren en ramen zijn getekend, nu kunnen we tenminste de luisterruimte betreden. Akoestisch en praktisch gezien niet heel denderend. Wanneer de we deur openen om toegang te krijgen tot de luisterruimte, komt de deur de hele tijd tegen de rechter M33i luidspreker aan. Verder levert het eerste raam rechts vertekening op in het geluidsbeeld en is niet meer gelijk aan links. Terug naar de tekentafel!"


Akoestisch, E-oke. Praktisch, E-oke!
In deze situatieschets is de vervorming/vertekening over links en over rechts gelijk. In dit voorbeeld werkt echter de naar achter geporte bassrelfex luidsprekers niet meer, omdat de looptijd van de port teveel afwijkt en zal de F-vent buitenwerking gesteld worden. Hierdoor gedraagt de bassrelfex behuizing als een gesloten behuizing met het gevolg dat de afvalfrequentie een stuk hoger word. Bij de Mission M33i luidspreker word de afvalfrequentie 80Hz i.p.v de opgegeven 40Hz, die mooi word opgevangen door de subwoofer.


Huiskamers in een L vorm, zijn akoestisch gezien een draak. En alsof dat niet moeilijk genoeg was, moet audio opstelling ook nog in de breedte as staan. Voordat de uitleg komt waarom dit om diverse redenen geen goed idee is, gaan we nog eens kijken naar het afstraalgedrag willekeurige luidspreker zonder luidspreker doek.


"Het afstraalgedrag en de 1st reflecties op de breedte as getekend maar gelden net zo goed in de hoogte as en 360 graden om de luidspreker conus heen, in een rechthoekige kamer." Plaatje geleend van Realtraps.com

Bij het afstraalgedrag en de 1st (rood) en 2e (rood) reflecties en comb filtering (blauw) zijn zaken, waar receivers geen grip op hebben. En zijn ALLEEN beïnvloedbaar met luidsprekerplaatsing, of met akoestische behandeling van je luisterruimte. Het probleem met de bovenstaande luidspreker plaatsing is dat het raam rechts anders reflecteert, dan de muur links. Een veel groter probleem is dat de eerste reflecties van links veel langer onderweg zijn dan die van rechts. De ongelijke vervorming is direct merkbaar in de hoge tonen en de midden tonen , waar het menselijk gehoor het gevoeligst is voor vervorming.



Omdat de bank tegen de achtermuur staat, zul jeonvermijdelijkk problemen met de bas weergave krijgen!!! Voor het gemak laten we de staande golven buitenbeschouwing waar je ook onvermijdelijk last van gaat krijgen.

Twee scenario's zijn er mogelijk :
1. Afhankelijk van de golflengte kan je last hebben van NULLS, en is mede afhankelijk van de afstand tussen de luisterplek en de luidsprekers. Je muziek klinkt heel laf. En de bas ontbreekt. Misschien kan je beter gewoon een goede koptelefoon kopen, of je bank verplaatsen naar de keuken (gokje) waar de bas wel te vinden is.

2. Afhankelijk van de golflengte kan je last hebben van bas pieken, en is mede afhankelijk van de afstand tussen de luisterplek en de luidsprekers. En dan mag je nog van geluk spreken. Je hebt tenminste bas, heel fijn zal die niet zijn omdat je waarschijnlijk in de pieken van de bas zit. En zal uitermate vermoeiend zijn! Dat komt omdat de piek ophoud bij de muur waar je je bank hebt geplaatst. Andere luidsprekers, receivers of bekabeling bieden je echt geen oplossing. Misschien moet je toch maar even nogmaals naar je luidsprekerplaatsing kijken, en kijken of je het niet beter in de lengte as kan plaatsen.


"Het nieuwe TV kijken met periscoop, op die manier kunnen we over keukenblad heen kijken van de open keuken"

Tenzij... je een subwoofer in huis hebt die voorzien is van een DSP en een kalibratie microfoon. De gesloten en geporte kisten van SVSound zijn een goed voorbeeld hiervan.


Om de midden en hoge tonen zo goed mogelijk te krijgen bij de zitplaatsen 1 en 2, is het verstandig om boekenplankluidsprekers of een satellietsysteem te nemen met een afvalfrequentie vanaf de 80Hz. Door de hoge afvalfrequentie is het wellicht mogelijk om de luidsprekers aan de muur op te hangen, om op die manier zo efficient mogelijk gebruik te maken van de beschikbare ruimte.
De hoofdluidsprekers links en rechts dienen in zittende positie waarbij de BAND of DOME-tweeter op oorhoogte geplaatst te worden, en de center luidspreker kan desgewesnt onder of boven de televisie geplaatst worden. De side surround luidsprekers dienen minimaal 50cm boven oorhoogte geplaatst te worden, hier mee voorkomt men dat de tweeters van deze luidsprekers in de oren staan te tetteren. Wanneer de surroundluidsprekers te hoog geplaatst worden, kan dat tot gevolg hebben dat het surround geluidsbeeld verpest word.
Het gebruik van vloerstaande luidsprekers raad ik persoonlijk af, omdat in deze luisterruimte te weinig ruimte beschikbaar is om de luidsprekers volledig tot hun recht te laten komen.

De plaatsing van de subwoofer is de kind van de rekening, in deze luisterruimte. Het zal bijzonder lastig worden om de bassweergave op zitplaats 2 goed te krijgen. De weergave op zitplaats 1 zal naar verwachting redelijk kunnen zijn.

In de bovenstaande afbeelding heb ik 3 suggestie plekken gemarkeerd, waar de front-firing subwoofer kan komen te staan. De pijl wijst de kant op waar luidspreker conus naar toe moet wijzen.

S1 zorgt mogelijk voor een zo goed mogelijke weergave op zitplaats1. Op zitplaats 2 zal de bassweergave niet tot nauwelijks te horen zijn.
S2 zorgt mogelijk voor een verdeling van de bassweergave op beide zitplaatsen, de kans is echter heel groot dat je van de eerder beschreven pieken en nulls last zal krijgen.
S3 hoe de subwoofer zal gedragen op beide zitplaatsen is te onvoorspelbaar.

In de glazen bol voorspelling is gebruik gemaakt van het KEF KHT3005 luidsprekersysteem.


Houd bij plaatsen van je receiver er rekening mee, dat je receiver voldoende kan ventileren voor de warmte afvoer. Kijk in de handleiding van je receiver naar de minimaal benodigde ruimte die de receiver nodig heeft. Mocht je de receiver willen plaatsen in een AV meubel of dressoir zorg dan voor een goede warmte afvoer met bijvoorbeeld 1 of 2 ventilatoren van 120mm, zodat de warme niet de kans krijgt om op te hopen. Het is ten alle tijden af te raden om de steuntjes van de receiver eraf te schroeven om het zo passend te krijgen in een meubel.

Zorg voor goed luidsprekerdraad! Wanneer dat draad even dik is als een dropveter of dunne schoenveter, heeft dat als gevolg dat de onder andere draadweerstand te hoog is, en leid tot (ongewenste) vervorming. Welk type luidsprekerdraad is dan wel voldoende? De bouwmarkt bij je in de buurt heeft vaak luidsprekerdraad, vaak heb je de keuze uit 2 verschillende diktes. Kies dan de dikke van de 2 en leg de ander weg. (tot op zekere hoogte geld hier : dikker is beter en vergewis je ervan dat je koperdraad in handen hebt en geen koper/aluminium legering .)

Het is adviseerbaar om de overtollige lengte van het luidsprekerdraad op maat af te knippen, vind je dit zonde om wat voor reden dan ook, wat ik best kan begrijpen. Rol dan NIET het draad op, want dan gaat het draad de werking van een spoel krijgen, gewoon weg proppen werkt dan het beste.

Zorg ervoor dat de polariteit klopt tussen de luidsprekers en receiver. Dus [+ (rood) + (rood)] [ - (min) op -(min)]. Als de bas tegen valt heb je extra redenen om dat te doen!

Waarom dat belangrijk is?


In de bovenstaande afbeelding is de polariteit (niet te verwarren met fase verschil) goed aangesloten. De plus is op de plus aangesloten, en min op min. De geluidsgolfen heffen elkaar niet op. De bas die van de luidspreker afkomst is nu goed.






In de tweede afbeelding is bij 1 kanaal de polariteit omgedraaid, dus op 1 luidspreker is rood op rood en min op min aangesloten, op de andere luidspreker is rood op zwart en visa versa aangesloten.
Laten we voor het gemakshalve blauw links noemen, en rood rechts. Om het moment dat links in de piek zit van de golf, zit rechts lijnrecht in de tegenovergestelde richting ofwel het dal. Laten we een slechte analogie er bij pakken. Stel dat je in een auto zit, en jij geeft gas terwijl de passagier aan de handrem trekt. Die energie verschillen proberen elkaar op te heffen. De auto kan niet stil staan omdat er gas word gegeven, maar de auto kan ook niet harder omdat er aan de handrem getrokken word.





Locatie bepaling subwoofer
Plaats de subwoofer op de plek van de luisterpositie. Wanneer je een houten ondervloer hebt die niet waterpas is, ben je eigenlijk min of meer verplicht een betontegel van 30x40 cm te gebruiken met daaronder rubberentegeltjes. De betontegel geeft de subwoofer de benodigde stabiliteit waardoor je geen rare resonanties krijgt binnen de subwoofer zelf en daardoor zuiverder geluid moet krijgen, en de rubberentegeltjes zijn ter bescherming van je vloer.

Pak een statief, als je die hebt. En maak hier je kalibratie microfoon aan vast, en stel de microfoon op oor hoogte in wanneer je op je luisterplek zit. Voor het beste resultaat, maak je bank of stoelen onzichtbaar voor de meting door de stoelen of bank in een andere kamer te plaatsen nadat je op de breedte as de positie van je oren en de plaats van de bank hebt afgetekend met stukje "alle klussen tape". Als je daar geen zin hebt plaats de bank dan naar achter of langszij.

Plaats nu de microfoon zo precies mogelijk op de breed-as van de luister as, en in het verlengde op lengte-as in het midden van de center luidspreker, of exact in het midden tussen de hoofdluidsprekers.

Heb je alleen plek langs de linker flank van de (rechthoekige) kamer, plaats dan nu tijdelijk de subwoofer op rechter zitplaats. Voor een plaatsing lang de rechter flank van de kamer, plaats je die subwoofer op de linker zitplaats.Het centrumpunt van de downfiring subwoofer, of de voorkant van de frontfiring subwoofer plaats je nu op de breed (luister) as van de oren. Als alternatief kan je de subwoofer op de luisterlijn 10-15cm uit het midden van de breedte as neerzetten.


Het centrumpunt van de woofer mag overal geplaatst worden, behalve in het midden waar "niet hier" staat. De C-punten geven slechts suggesties aan waar de subwoofer tijdelijk geplaatst kan worden.

"Een foto van de boven en onderkant van mijn down firing subwoofer. Op de linker afbeelding is het centrumpunt van de subwoofer gemarkeerd met stukje "alle klussen tape'" om het plaatsen te vereenvoudigen."

Instellingen op de subwoofer

• Zet het volume op de subwoofer zelf op 50%
• De kantelfrequentie op de subwoofer draai je helemaal open, en die laten we zo staan. (de kantelfrequentie bepalen we naderhand op de receiver zelf)
• Faseverschuiving op 0

Voer nu een Quick kalibratie uit, en stel de volumeknop in op de subwoofer totdat het speakerlevel van de subwoofer tussen de gewenste 3Db ~ +3 Db zit. Iedere keer nadat je de stand van de volume knop hebt gewijzigd moet je op nieuw de quick kalibratie uitvoeren. Gelijktijdig zorg je ervoor de de delay aangegeven als distance in de receiver hetzelfde is voor de hoofdluidsprekers links en rechts. Hoe hoog dit uiteindelijk word is afhankelijk van de onderlinge relatie tot de surround luidsprekers.

Zaken die de delay kunnen beïnvloeden zijn :
Het niet op 1 lijn hebben van de tweeters, teveel naar binnen draaien of een te korte afstand met de zij of achtermuur. We laten Audyssey dit niet corrigeren met de equalizer, want die hebben we ergens anders voor nodig. Een afwijking van bijvoorbeeld 3m 2.70m 3m is niet erg, en word later gecorrigeerd. Bij te grote afwijkingen in de delay word het zometeen lastiger om de vaste plek voor de subwoofer te vinden. Zodra de gewenst subwoofer level bereikt is ( -3Db ~ +3 Db) en de volumeknop goed hebt ingesteld, kunnen we beginnen met het geven van een vasteplek voor subwoofer. Stel kantelfrequentie van het hoog doorlaatfilter (HPF)op 120Hz of 150Hz en de kantelfrequentie van het laag doorlaatfilter op (LPF of LFE) 120Hz. En stel het volumeniveau van de receiver in op -12dB of -9dB op de THX schaal of op 85 dB SPL op de SPL Spectrum Analyzer Andriod applicatie.

Als je de beschikking hebt over een High-End smartphone neem die er bij. Download op je telefoon SPL Spectrum Analyzer. (mijn microfoon van mijn Xperia Z2 beschikt over 'genoeg' resolutie om de ideale plek te voor de subwoofer te vinden, 't kan zijn dat jou telefoon dat niet heeft.)

Wanneer je gebruik gaat maken hiervan, kan je het beste even de opties in duiken en de scale max value op 100dB zetten, zodat het makkelijker afleesbaar is. Verder is het adviseerbaar, om de ruisonderdrukking uit te schakelen van je telefoon. De 2 rode peilen geven aan, op welke balkjes je specifiek moet letten. Wanneer je een goede smartphone hebt die dit kan meten, laat dit dan leidend zijn, en je eigen meetinstrument (je gehoor) secundair. Het menselijk gehoor is toch wel het meest misleidende, niet kloppende, ongeijkte meetinstrument. Waarom, omdat +3dB een verdubbeling is van de geluidsdruk, het menselijk gehoor ervaart dit pas vanaf +6dB

Bekijk de onderstaande video en voer dit zo goed mogelijk uit, en neem de tijd er voor. Wanneer je muziek hiervoor nodig hebt, kan je de onderstaande Spotify nummers hiervoor gebruiken


Extra toelichting:
In de bovenstaande video van Axiom Audio word een CD hoesje gebruikt om de beste plek te markeren. Dit is naar mijn mening te onnauwkeurig, en kan je beter van een rijksdaaldergebruik maken. Euro muntje kan natuurlijk ook.

Ludovico Einaudi - Experience (Starkey remix) volumeniveau op de THX schaal op -12dB of op 85dB SPL in de SPL Spectrum Analizer. Tip : laat het fragment van 3:02 tot en met 3:30 loopen

Pete Alderton - (She Said That) Evil Was Her Name


Vanaf links, via het midden naar de markering van het centrumpunt op de subwoofer, is de ideale subwoofer lijn afgetekend. Links wijkt iets af van de lijn wat kan komen de plaatsing van meubels in de luisterruimte.

Teken minimaal 2 het liefst 3 plekken af met een muntje, meet daarna de geluiddruk opnieuw door met de SPL meter op je telefoon. De microfoon van de telefoon plaats je bij het muntje.

Als het goed is heb je nu een goede locatie gevonden voor de subwoofer, 't kan heel goed zijn dat je subwoofer geplaatst nabij de luisterplek of langs zij geplaatst is. Dat is verder gewoon prima. Je kan nu de bank en/of stoelen terug plaatsen. Na het terugplaatsen van de bank dient nog één keer een volledige kalibratiemeting uitgevoerd te worden.




In de bovenstaande afbeelding word de kantelfrequentie van het hoogdoorlaatfilter weergegeven van alle aangesloten luidsprekers gemeten op het -3dB punt. De kantelfrequentie kan straffeloos naar boven bijgesteld worden (bijv. van 40Hz naar 80Hz) zonder dat er iets defect raakt.



Indien de hoofdluidsprekers gebruik maken van het basreflexsysteem moet de vertragingsafstand (delay) aangegeven als distance in de receiver hetzelfde zijn voor het linker en rechter kanaal omdat anders de doorlooptijd van de bass reflex die ook geluid weergeeft niet overeenkomt. Het kalibratie systeem corrigeert dat waarbij de F-vent buitenwerking gesteld word, met een hogere afvalfrequentie tot gevolg.

Bij gesloten luidsprekerbehuizingen geld die verplichting niet, maar voorkomt dat er onnodigge correcties uitgevoerd worden op de equalizer wat de waarheidsweergave ten goede komt.



Op het subwoofer kanaal moeten correcties van -12dB of +12dB vermeden worden omdat er een grote kans is dat er correcties benodigd zijn die buiten de schaal bevinden. Voor subwoofers die op leeftijd zijn, bijvoorbeeld 10 jaar en ouder. Is een negatieve correctie gewenst omdat de potentiometer vaak slechter functioneert na verloop van tijd.



De DSP van de receiver zorgt voor nabewerking van het bronmateriaal, en kan in theorie de weergave verbeteren. De zuiverhuid van het bronmateriaal bepaald de hoeveelheid `post processing` stappen die ondernomen kunnen worden in de nabewerking voordat de onzuiverheden in het bronmateriaal of de ongewenste 1e reflecties, de overhand nemen.

Voor een alle daagse egale waarheidsweergave op een hoog tot een extreem hoog volumeniveau (-12dB t/m -3dB) verdient de Audyssey preset : "Movie" of "Music" de voorkeur met de Dynamic EQ uitgeschakeld. Wanneer de hoge tonen te schel klinken, of teveel in de "oren staan te tetteren. Is er te weinig "Toe In" toegepast of is de volumeknop van de receiver te ver opengedraaid. Indraaien met 45º of 30º en opnieuw de 3 punts meting uitvoeren volgens de bijgeleverd handleiding of mijn alternatieve wijze is dan het credo. Eventueel kan de volumeknop dichtgedraaid worden. ( bij een te hoog volume, worden de ongewenste 1st en 2nd reflecties hardnekkiger, als gevolg hiervan kan het lijken dat de tweeter van de luidspreker schel gaat klinken)

Listening Mode Preset :

• Stereo voor muziekweergave DSP preset met de Audyssey preset : Music
• Dolby Digital, DTS, Dolby True HD of DTS-HD Master Audio DSP preset met de Audyssey preset : Movie

Wie 's avond laat graag (-30dB of lager) kijkt kan het beste de Music/Flat Audyssey Preset gebruiken, samen met de Dolby Digital "Late Night" optie op "Low".
Listening Mode Preset :

• Dolby Digital voor TV weergave

Kanttekening : De Audyssey presets (c.q frequenties curves) "Movie" of "Music/FLAT" kunnen luistervermoeidheid in de hand werken. Dit kan gebeuren omdat de hersenen het onnatuurlijke gedrag proberen te compenseren. Wanneer je hier last van hebt kan je het beste de "OFF" instelling gebruiken, samen met de Dynamic EQ en de Music Optimizer ingeschakeld. Uiteraard is dit afhankelijk van je eigen smaak.

Waarom is goede "Equalization" een noodzaak, en geen luxe probleem bij 5.1 of 7.1 installaties?

In het bovenstaande plaatje is er niets aan de hand, omdat de receiver in standby staat. Er worden geen geluidgolven uitgezonden, weerkaatsen niet, geluidsgolven vinden geen weg naar een ander gedeelte van het huis. Je hebt nu een prima relatie met je naast gelegen buren. En alles is wel en wee. Het gedeelte tussen de rode lijnen is de geluidssnelweg tussen de luidsprekers voor en de zit plek.

In het onderstaande plaatje is er van alles aan de hand,
De hoofdluidsprekers (L+R) staan als Fullrange in gesteld en we hebben geen subwoofer en de equalizer staat uit.

In dit voorbeeld halen frequenties elkaar in, en zullen nooit op een dusdanige manier aankomen zoals de producent bedoeld heeft! Sommige frequenties zetten hun frequentie-auto stil, springen over de vangrail heen en gaan je naast gelegen buren vervelen. Je buren horen de de subbas frequenties die bij jou NOOIT aan zullen komen op je luisterplek. Ik hoef je toch niet te vertellen de je relatie met je buren op springen staat!
Wanneer je in de keuken staat om een bakkie te halen terwijl je muziek speelt, hoor je vreemd genoeg heel veel bas daarzo. Je vraagt je af waarom die frequenties niet hoort in de luisterruimte, je haalt je schouders op, en je gaat verder waar mee je bezig was.

Op de achtergrond treffen je (overspannen) buren inmiddels maatregelen

Een uurtje laten gaat je deurbel. Raad eens wie er voor de deur staat.
Een special afdeling van de FBI Equalizer Police, de 2 agenten hebben een audiohuiszoekingsbevel!

Nu ben je het haasje, maar wees gerust ze komen niet je spullen inbeslagnemen. De FBI Equalizer Police wilt wel graag onderzoeken, waar de klachten vandaan komen. Met lede ogen zie je aan wat hun aan het doen zijn.
1 van die agenten zegt : "Ja dit hebben we wel vaker gezien, we hebben hier ook een oplossing voor. U heeft een subwoofer nodig meneer, die krijg je gratis van hun! Erg aardig van hun he? De andere agent zegt, we gaan een maand de boel in de gaten houden. Als u gaat rommelen aan de instellingen van de receiver, en we moeten naar aanleiding daarvan weer terug komen, bent U alle audio apparatuur kwijt! Dan volgt inbeslagname! Je snapt nog steeds niet waar die agenten het over hebben, maar geschrokken ben je wel!
De agenten regelen de boel in en zetten een subwoofer neer, zoals in het bovenstaande boek staat "Audyssey 2EQ kalibratieproces" Wanneer die agenten klaar zijn, verlaat 1 agent het pand. En de equalizer agent gaat op de uitkijk staan.



Je gooit als een frisbee de cd van Michael Jackson in de cdspeler en je zet "Black or White" aan omdat je baalt als een stekker! Met frustratie druk je hard de play knop in....
...je onderkaak valt van enorme verbazing op de grond! Die finesse, die bas, de hoge tonen en die egale toonlader! Dat komt omdat de delays kloppen, er geen staande golven meer zijn door het gebruik van een subwoofer. En omdat die FBI agent (de dynamic EQ) op de uitkijk staat durft niemand elkaar meer in te halen, of stil te staan, de buren te vervelen, of naar de keuken te gaan.
Alles klopt, en komt precies op tijd aan zoals de muzikant of producent oorspronkelijk bedoeld heeft.




De instellingen in de bovenstaande afbeelding regelen ALLEEN de Stereo OF de (Multi) LPCM Output. (Niet van toepassing dus bij DD, DTS, True HD en DTS-HD)
Als de instelling op stereo staat dan is MusicOptimizer optie beschikbaar op de receiver. (te vinden in : (HOME)- Audio - (scrollen tot 'm ziet), de keerzijde hiervan is de 5.1 LPCM spellen niet meer in 5.1 surround sound zijn maar in stereo.(wat natuurlijk logisch is.)


STAP 1 : Installatie procedure Windows 7 (99% slagingspercentage)
Doorloop de gebruikelijke installatie procedure van Windows, zoals je die gewend bent. Wanneer in de installatie procedure gevraagd word om de "automatische update van Windows Update instellingen" schakel die dan tijdelijk uit.

Download de nieuwste stuurprogramma's bij de fabrikant van het moederbord. En uitdrukkelijk NIET de meest recente (generieke) stuurprogramma's van Intel (intel.nl) of Realtek (realtek.com.tw). Die generieke stuurprogramma's beschikken niet over een signature van de fabrikant van het moederbord, die vereist is voor de Macrovision beveiliging.
Bij oudere moederborden kan het zijn dat een BIOS/UEFI update noodzakelijk is t.b.v de audio ondersteuning.

Installeer de stuurprogramma's in de volgende volgorde :

• 1. Intel Chipset INF
• 2. Intel Management Engine Interface
• 3. Intel / Nvidia / AMD VGA
• 4. Audio stuurprogramma
• 5. LAN stuurprogramma
• 6. Intel USB 3.0 stuurprogramma
• 7. En de rest (installatie volgorde is nu niet meer van belang).
• 8. Schakel de Windows updates weer aan

Het kan zijn dat het geluid via HDMI nu nog niet werkt. Hiervoor is namelijk een bepaalde Windows Update nodig, welke dit is weet ik niet. Soms word die update geleverd bij het audio stuurprogramma (dit was bij de ASUS Z87-A). Soms ook niet (Gigabyte Z77X-D3H). Bij de installatie ronde van de eerste 150 update's na de installatie van Windows 7 SP1, word de noodzakelijke FIX voor de HDMI Audio ondersteuning toegevoegd aan de bestaande Windows installatie.
Ga nu naar het configuratiescherm, kies geluid, selecteer de Intel Display Audio, klik hierna op eigenschappen, tabblad Ondersteunende Indelingen.

Zie daar! De ondersteuning voor de HD-Audio Codecs, DTS HD Audio Master & Dolby True HD. Eindelijk!!!

Werkt het niet? Ga door naar STAP 2
Werkt het wel? Klaar!

STAP 2 : Het selecte gezelschap, de 1% groep.
Gefeliciteerd, je behoord tot het selecte gezelschap van gebruikers waarbij het niet meteen werkt. Uiteraard heb je STAP 1, van deze HOWTO goed uitgevoerd en verschillende HDMI (Monster) kabels gebruikt, en waarschijnlijk bood dat (natuurlijk niet) geen soelaas. Waar kan het dan aan liggen dat het niet werkt?

Met de komst van HDMI, hebben apparaten die gebruik maken van HDMI, een 2-weg communicatie mogelijkheid vanaf de bron, die de media afspeelt, tot het beeldscherm die de content weergeeft. Met die communicatie mogelijkheid kan de bron bepalen bepalen wat wel of niet kan weergegeven worden, om zo de best mogelijke film ervaring mogelijk te maken.
Computermonitoren (VGA/DVI) hebben die 2-weg communicatie mogelijkheid al jaren d.m.v de EDID. De computer verzend een query naar het beeldscherm, en het beeldscherm antwoord met een bericht van 128 bytes. Dit bericht bevat o.a de native resolutie van het scherm, en andere specifieke kenmerkende eigenschappen van het scherm.
Met HDMI is er een extra blok van 128 bytes aan toegevoegd, met nog meer specifieke informatie m.b.t resoluties en timings, en de audio eigenschappen. Wanneer een TV of monitor direct aan de PC of een andere bron gekoppeld is, bevat het 2e blok van de EDID vaak LPCM 2.0 (lossless stereo) of Dolby Digital 5.1 & DTS (5 kanaals lossy comprimeert geluid).
Wanneer er tussen de bron, en het beeldscherm een receiver geplaatst word (de HDMI repeater). Onderschept de receiver de EDID van het beeldscherm, voegt aan die EDID, de eigen audio ondersteuning toe, voordat de EDID word terug gezonden naar de bron.
Met het gebruik van een PC, vraagt het besturingssysteem aan de receiver naar de audio ondersteuning zodat het OS te weten komt, welke audio codecs wel of niet ondersteunt worden.
Het pad die het EDID verzoek aflegt ziet er ongeveer als volgt uit :

Besturingssysteem --> query voor ondersteuning --> HD Audio BUS --> HDMI Audio Chip --> query voor ELD --> Grafisch stuurprogramma --> query voor de Receiver EDID --> Receiver --> query voor de TV EDID --> TV.

De televisie ontvangt de query, rapporteert de ondersteuning in de EDID. De receiver voegt daar aan haar eigen audio ondersteuning aan toe en dit antwoord word terug gezonden naar het besturingssysteem. In de audio eigenschappen van Windows in het configuratiescherm word weergegeven welke audio codecs toegestaan worden om verzonden te worden, naar de weergave apparaten.

Met zoveel mogelijke kinken in de kabel, is de potentie dat het fout gaat, heel groot geworden door fout geconfigureerde software of slecht geprogrammeerde firmwares. Om je (dure) luidsprekers die aan je receiver hangen te beschermen, weigert het besturingssysteem de niet ondersteunende audio codecs te verzenden naar de weergave apparaten.

Vanwege de eindeloze combinaties aan receivers, televisies (monitoren), en grafische kaarten is ondoenlijk om alle situaties te beschrijven. Wel kan ik mijn eigen situatie beschrijven, en dit kan een leid draad zijn om je eigen problemen op te lossen.

De weergave van het beeld werd bij mij verzorgt door een Samsung Syncmaster T260 monitor met een native 16:10 resolutie van 1920x1200 op 60hz. En hierin zit meteen het probleem, de resolutie van 1920x1200 is niet een standaard TV resolutie. De Onkyo TX-NR609 receiver herkend die resolutie niet, en past de EDID van de monitor niet aan maar stuurt deze direct door naar het grafisch stuurprogramma. Hierdoor is het niet mogelijk om DTS-HD Master Audio of Dolby True HD soundtrack te beluisteren. De monitor zelf ondersteunt wel Dolby Digital 5.1, DTS

Het programma moninfo stelt je instaat, om zelf te achterhalen welke EDID gegevens verzonden worden naar het grafisch stuurprogramma. Door de monitor en receiver afzonderlijk van elkaar aan de pc te koppelen, kan je met Remote Desktop in moninfo uitlezen welke EDID informatie naar de PC word verstuurd.

Door afzonderlijk de monitor met DVI en de receiver met HDMI aan de pc te koppelen, en in combinatie met elkaar een uitgebreid bureaublad te draaien, is het wel mogelijk om de HD-audio bitstreams DTS-HD Master Audio of Dolby True HD te verzenden naar de receiver omdat beide apparaten hun eigen EDID informatie kunnen verzenden naar de PC. Overigens blijft lipsync correctie gewoon werken, mits alle apparaten de HDMI 1.3 specificatie ondersteunen.


Beschikbare audio codecs in XBMC


Nu je luidsprekers goed staan opgesteld, en de receiver goed is afgesteld. Kan je met name bij het afspelen van muziek zo nu en dan last hebben van teveel bas, of dat "alles even hard" klinkt wat komt door de loudnesswar. Dat kunnen we de platenmaatschappijen in dank afnemen. Ik noem dat : "De terror van de muziekindustrie genaamd Loudnesswar."



Hierboven zie 4 verschillende uitgaves van een willekeurig nummer, wat in de loop der tijd helemaal kapot is "remasterd".
De uitgave in 1983 is denk ik de originele uitgave, met deze uitgave van het willekeurig nummer werkt de muziek ontspannend, heeft nuance verschillen in het volume (je hoort niet alles even hard), en je subwoofer werkt niet overmatig mee en integreert netjes mee met de hoofdluidsprekers. En de DSP instellingen behoeven geen aanpassing.

De uitgave in 1987 is merkbaar slechter dan de originele uitgave, met deze uitgave van het willekeurig nummer werkt de muziek minder ontspannend, heeft minder nuance verschillen in het volume, en je subwoofer laat wat meer van zich horen en integreert mnder netjes mee met de hoofdluidsprekers. En de DSP instellingen moeten al licht aangepast worden.

De uitgave in 1993 is een stuk slechter dan de originele uitgave, met deze uitgave van het willekeurig nummer werkt de muziek veel minder ontspannend, heeft veel minder nuance verschillen in het volume, en je irriteert je mateloos aan de subwoofer.
Van een mooie integratie van de subwoofer met de hoofdluidsprekers is geen sprake meer
En de DSP maakt over toeren. En de instellingen van de DSP moeten aangepast worden, om het luisteren naar dit nummer nog enigszins draaglijk te maken. Heel veel ruimte om het draaglijk te maken, is er niet meer.

De uitgave in 2000 : Volgend nummer A.U.B! Het luisteren naar deze uitgave werkt uitermate vermoeiend. Nuance verschillen? Ver te zoeken, waarom zou je dat in godsnaam willen hebben? De subwoofer? BONK!-BONK!-BOEM!-BOEM! De DSP heeft probeert met man en macht het zooitje in gareel te houden maar heeft het opgegeven. Een kansloze bezigheid is dat.

Als je vaak moe word van werken of auto rijden, en gelijktijdig op de radio naar (geremasterde) muziek luisterd kan je hier zelfs hoofdpijn van krijgen. Als je dan de opticien bezoekt en constateert dat je zicht achteruit is gegaan (onvermijdelijk). Kan je hierdoor zelfs onnodig met een bril rond lopen!

Dat zelfde verhaal gaat ook voor het onderstaande nummer op.


Hi-Fi liefhebbers hebben een schurfthekel aan remasterde cd's, en als je er denkt mee weg te komen door vinyl platen te kopen. Helaas, je ontkomt er niet aan. Wel kan het zijn dat het in mindere maten voorkomt.
Waarom word de remasteren gedaan? Ik heb eerlijk gezegd geen verklaring voor. Wellicht word dat gedaan om het goed te laten klinken op 5.1 systemen die voor het midden gebied grotendeels afhankelijk zijn van de subwoofer. En in de auto klinkt dit misschien wel leuk, omdat je dan (lekker) veel bas hebt, maar thuis? Liever niet.

bronnen :
https://en.wikipedia.org/wiki/Dynamic_range_compression
https://en.wikipedia.org/wiki/Loudness_war





De problemen met betrekking tot het HDMI bord, kan je wel eigenlijk zien als de Achilleshiel van Onkyo. Bij de x06 serie speelde dit ook een rol en waren het de condensatoren die vaak kapot gingen. Nu zijn het weer de BGA chips die door hitte of slechte soldeer verbindingen loslaten. Dit probleem kan optreden bij de x09 serie. Dit kenmerkt zich onder andere door hinder van wegvallende audio en de netwerkverbinding. Gelukkig heeft Onkyo daarvoor een terugroepactie.


Wanneer je Onkyo receiver gefabriceerd is tussen 2009 en 2012 is het zinvol om te kijken of je receiver ook tot de getroffen apparaten behoord. Houd je serienummer bij de hand, die op de doos of achterkant van de receiver staat (Tip maak even een foto met je mobiel).
Vanaf het moment, dat je je receiver mee geeft aan de UPS koerier. Heb je 'm waarschijnlijk binnen een week weer terug (de onderschrijvende is een ervaringsdeskundige).

Het Onkyo "Customer Care Program"
https://www.eu.onkyo.com/en/articles/customer-care-program-119261.html

of
https://www.uk.onkyo.com/en/product-recall-80305.html


Ik heb mijn receiver gekocht op het moment dat de nieuwe modellen in de winkel lagen, en de oude opgeruimd moesten worden. Hierdoor heb ik €515 afgerekend in een winkel in Voorburg*. Met de terugroepactie ging mijn receiver naar Duitsland, en geeft mij een reden dat ik waarschijnlijk te maken heb gehad met "grijze" import. Echt zeker weten doe ik dat niet, en dat is voornamelijk de reden waarom ik nog niet de naam van de winkel vermeld in de conclusie.

Zou ik met de kennis van nu, weer de Onkyo TX-NR609 THX Netwerk Receiver kopen? Dan zeg ik volmondig : "Ja!" Gewoon domweg omdat ik destijds niet veel meer bestedingsruimte had. Zou ik die receiver aan iemand anders aanraden (2e hands)?
Ja en Nee...
Ja, wanneer je een bovenmatige interesse hebt in de audio Hi-Fi wereld en gelijktijdig weet wat U=IxR en P=UxR (Wet van Ohm) en bereid bent om je in te lezen. Als je die formules niet kent en niet inleest dan ben je wat ideale afstelling betreft kanslozer dan kansloos. En zelfs dan is het nog steeds lastig om het echt goed te krijgen (zonder al die extra filters die Audyssey bied met betere versies) Met de laatste instellingen van Audyssey ben ik tevreden. Al klinkt het met sommige dance muziek nog steeds te boomy waar ik niet van houd, maar de schuld daarvan leg ik bij de Loudnesswar.
Begrijp me niet verkeerd, met de Onkyo 609 haal je een dijk van een receiver in huis qua vermogen mits je 4 eindtrappen gebruik voor de hoofdluidsprekers (L+R) in 5.1 ofwel de 0dB THX Reference level (100/110 dB SPL) word makkelijk behaald i.c.m met de Mission M3i serie (Mission Front : M33i, Rears : M30i, Center : M3C2i) + Jamo SW-410E Subwoofer HPF 70Hz LPF 80Hz.
DLNA Push functie in Windows 7 werkt niet vanaf een Samba netwerklocatie in bestandsbeheer, dus maakt het wat minder bruikbaar i.c.m een NAS. De Spotify functie werkt alleen goed i.c.m. een smartphone. Het is met de afstandbediening nogal hopeloos, en de GUI op het beeldscherm lijkt alsof Spotify in het Commodore 64 tijdperk is ontwikkeld. Dus...(lees verder bij nee)

Nee...
Er zitten nogal wat mitsen en maren aan, om zo zonder meer die 609 aan te raden. Als alternatief zou je naar een 2e handse tx-nr818 kunnen kijjken, die een hoop werk uit handen neemt. Dan heb je de beschikking over Audyssey MultEQ XT32 waardoor het afstellen een stuk makkelijker word, ik vrees alleen dat je die niet snel tegenkomt.

En een nieuw alternatief?
Hoe graag ik ook met mijn voorliefde voor Japanse technologie bedrijven (VAIO Z2, Xperia Z2), iets wil aanraden. Ga ik dat niet doen, dat heeft voornamelijk met de introductie Dolby Atmos te maken en de (kosten)besparing op de rekenkracht van de DSP. Niet met de Achilleshiel van Onkyo, het gebruik van rotte condensatoren en slechte soldeerverbindingen overkomt meer bedrijven.

Zie dit artikel :
nieuws: Lekkende condensators vaak nekslag voor moederbord

en :
https://nl.hardware.info/...800-kaarten-teruggeroepen
(ik zocht eigenlijk een ander bericht)

En omdat ik niet bekend ben met de modellen van Denon, Marantz of Pioneer kan ik daar geen uitspraken over doen. Ik hoop vooral degene, die de handdoek in de ring heeft gegooid, wat betreft een neutrale weergave een stuk wijzer gemaakt te hebben. Ik wens iedereen veel afstel en luister plezier toe.

Lip
De professionele prutser.
(Not just another quack)

Lees tip! Andere reviews geschreven door Lip
Beste ASUS review van het Hardware.info ASUS/Corsair/Intel Power Panel op Hardware.info
Logitech Mini Boom Box review op hardware.info 1st plek Mei Meningen maand.
APC Back-UPS ES 550VA 230V review op tweakers.net
De zoektocht naar een budget LCD-TV voor €100 of minder BLOG op tweakblogs.net

Meer achtergrond informatie en bronvermelding
https://en.wikipedia.org/wiki/Dynamic_range_compression
The Pros and Cons of Ribbon Tweeters: "Understanding The Pros and Cons of Ribbon Tweeters"
Why Do We Need Equalization and Room Correction?
A GUIDE TO AUDYSSEY AUTO CALIBRATION & OTHER TECHNOLOGIES
A Guide to Bass Management (Part I)
A GUIDE TO BASS MANAGEMENT (PART II)
CALIBRATING YOUR AUDIO WITH A SOUND PRESSURE LEVEL (SPL) METER
A GUIDE TO CROSSOVER NETWORKS
Understanding & Using Test Tones To Calibrate Your System
A GUIDE TO SUBWOOFERS
A Guide to Subwoofers (Part II).