ASRock X870 Steel Legend WiFi

Inleiding

Met dank aan Tweakers voor het uitnodigen voor het testpanel om dit moederbord te mogen reviewen.
Voor dat ik dit moederbord mocht reviewen. Het schrijven van een review blijkt toch altijd weer een uitdaging voor mij, maar ik doe het met plezier.

Mijn vorige moederbord was ook een Asrock moederbord (B650 LiveMixer), ik heb de rest van mijn systeem hetzelfde gehouden. Al ben ik ergens tijdens het reviewproces weer teruggegaan naar een horizontale GPU dat bleek mij toch beter te bevallen.

Ik zal in deze review vooral letten op hoe het moederbord in de praktijk bevalt en wat ik zelf kan testen. Zaken zoals hoeveel USB-poorten / PCI-E versies kun je beter voor naar de specificaties kijken, ik zal daar dan ook niet echt een oordeel over vellen.

Installatie

Gebruikte componenten

Behuizing	be quiet! Shadow Base 800FX
Moederbord	Asrock X870 Steel Legend WiFi
CPU	AMD Ryzen 7 7800X3D
GPU	AMD RX 7900 XT (XFX Speedster MERC310)
Geheugen	Kingston FURY Beast 64 GB 5600MT/s CL40-40-40 (Hynix M-die) @6200MT/s CL34-40-40
CPU Cooler	Arctic Liquid Freezer II 420MM
Opslag	WD Black SN770 2 TB (primair Linux) Lexar NM620 2 TB ( Secundair Linux) Samsung 970 EVO 1 TB (Windows)

Basisinstallatie

Gezien het om een bestaand systeem ging, waarbij alle connectoren ook nog eens op dezelfde plek zitten. Valt hier niet heel veel spannends over te zeggen. Alleen zit de wifi-antenne een beetje in de weg, met de HDMI-aansluiting, maar echt een groot probleem is dit ook niet.

Eerst heb ik mijn systeem, maar met 1 van de SSD's geïnstalleerd. Om Windows te installeren. Ik gebruik normaal Linux, maar om de software te testen heb ik Windows nodig. Had ik al mijn SSD's er in gehad, zou Windows tijdens het installeren opstartproblemen veroorzaken bij mijn Linuxinstallatie, dus vandaar.



Mijn Windows-SSD heb ik in een van de onderste twee Slots gezet, hierbij moet je de heatsink van de SSD's met twee schroefjes loshalen, maar de SSD's zelf kunnen zonder gereedschap vastgezet worden.

Extra SSD's toevoegen

Nadat Windows geïnstalleerd was, werd het tijd om mijn andere SSD's weer terug te plaatsen en de Videokaart weer te installeren.




De bovenste SSD kan volledig zonder schroevendraaier geïnstalleerd worden. Het mechanisme voor de heatsink werkt dan ook prima niets op aan te merken, voelt stevig aan en werkt soepel genoeg. Ook is er aan de onderkant een blokje aluminium aanwezig met een thermal pad. Deze is onderin niet aanwezig.

Nu de twee SSD's zelf er in zetten, dit was met het moederbord rechtop in de kast een stuk lastiger.
Het pinnetje om de SSD vast te zetten valt steeds naar beneden. dit was even wat gepriegel om voor elkaar te krijgen.

Aansluitingen

USB-poorten

Het moederbord heeft een ruime 9 USB-A poorten, dit is iets minder dan mijn vorige moederbord nog steeds ruim voldoende. Niet alle poorten zijn even snel, er zit alles van usb-2 tot 10 Gbit usb3.2 gen 2 tussen in 4 verschillende kleuren met verschillende labels.

Dan is het nu niet echt duidelijk welke poort het snelste en beste is voor welk apparaat? Is het nu de blauwe poort naast de internetaansluiting, de Ultra USB Power, of misschien de Lightning Gaming, tja daar heb je echt de handleiding voor nodig...

En dan kom je op het volgende uit:

Bovenste vier poorten zonder markering:	USB 2 480Mbit/s
De blauwe poorten met de ultra power markering:	USB3.2 Gen2 (10 Gbit/s)+ *Ultra power
De gele poorten:	USB3.2 Gen1 (5 Gbit/s)+ *Ultra power
De USB-C poorten:	USB 4 (40 Gbit/s)
de laatste blauwe poort:	USB3.2 Gen1 (5 Gbit/s)

* Ultra Power houdt in dat ze minder snel het voltage laten zakken bij zwaardere belasting dan andere poorten.


Eerlijk gezegd had ik niet gedacht dat de gele poorten langzamer zouden zijn dan de blauwe poorten daar naast, dit moet echt beter qua labeling, andere moederbordenmaker doen dit een stuk beter. Zo geeft Asus Keurig bij iedere poort de snelheid weer.

Ik de Ultra Power claim proberen te testen met een load tester, maar ik merk weinig verschil tussen de poorten, alleen de BIOS-flashback poort kan maar max 3.5A trekken, de andere poorten zitten rond de 4.5A nog op 4.5 V ongeveer. Kortom waarschijnlijk niet relevant. De USB-kabel maakt hier een veel groter verschil.

WiFi

Dit moederbord beschikt over een wifi-7 chip van MediaTek RZ717 (MT7925). Deze is helaas wel op het moederbord vastgesoldeerd en is dus niet vervangbaar. Dit is bij de meeste moederborden het geval, maar bij de minder dure X870 PRO RS WiFi is deze wel vervangbaar, dus toch jammer.



De wifi-antennes die met dit moederbord zijn meegeleverd zijn vrij klein. Mijn vorige adapter had grotere antennes.
Om nu te zien of dit een verschil maakt heb ik een aantal tests gedraaid.
Hiervoor heb ik steeds direct met mijn accesspoint verbonden en iperf3 voor 5 minuten gedraaid met de volgende instellingen op mijn pc "iperf3 -c xxx.xxx.xxx.xxx -t300" en op het accesspoint "iperf3 -s"



Houd er rekening mee dat wifi-snelheden nog wel eens willen fluctueren, maar dit zijn mijn resultaten:

Meegeleverde antennes:	684 Mbits/sec
Lange antennes:	681 Mbits/sec
Zonder antennes:	95.6 Mbits/sec
Meegeleverde antennes test 2:	644 Mbits/sec

Er is dus geen groot merkbaar verschil tussen de meegeleverde antennes en langere antennes in mijn opstelling. Hier is dus niets op aan te merken. Maar het is zeker wel duidelijk dat de antennes er niet voor de sier op zitten.

Qua snelheid heb ik niet de volledige snelheid kunnen testen gezien mijn access point slechts wifi 6.
Maar qua snelheden zou ik ongeveer 680 Mbit zeker niet slecht willen noemen. Ik heb op dit moment geen apparaat wat dit beter doet.

Geluid

Wat betreft de audio op dit moederbord, de chip wordt hiervoor herkend als USB-geluidskaart, dit is helemaal geen probleem, maar wijkt wel af van mijn oude moederbord. Ik heb geen uitgebreide audioanalyse kunnen doen, maar heb wel even goed geluisterd of er ruis / stoorgeluiden worden opgepakt. Deze heb ik niet gehoord, dus prima.

Wel is er een duidelijk verschil qua vermogen tussen de poort aan de achterkant en de poort aan die op de behuizing is aangesloten. De poort achterin is alleen geschikt voor speakers of gevoelige koptelefoons.

De poort op de behuizing kan meer aan. Ik heb hierbij twee wat lastiger te draaien koptelefoons geprobeerd.

De Sennheiser HD 6XX (300 ohm 103 dB):
Deze werkt prima op de poort in mijn behuizing, en is hiermee prima te gebruiken.

De Hifiman HE400se (32 ohm 92 dB):
Deze is luid genoeg voor muziek, maar niet voor bijvoorbeeld een videocall of een stillere youtube video.
Dit is dan ook een koptelefoon waar je een versterkertje voor nodig hebt. Ik moet hierbij zeggen dat hij luider klinkt dan op mijn vorige moederbord, dus ik zou dit niet slecht noemen.

Boot Status indicatie

Buiten dat heb ik hier niets op aan te merken, en ging de installatie soepel.
Wil nog wel even vermelden dat hoewel er geen POST-code op zit, er wel meerkleurige statusledjes zijn voor welke fase van het opstarten het moederbord zit / vast zit. Ik vind dit zelf minder handig, maar is best wel snel te lezen, dus wat mij betreft prima.

BIOS / overklokken

Ik heb gebruikgemaakt van de op moment van testen laatst beschikbare stabile biosversie, dit was versie 3.10, en kwam overeen met de biosversie op mijn vorige moederbord. Inmiddels is er ook versie 3.16, maar denk niet dat dit hier uitmaakt.

Iedere BIOS-maker heeft zo zijn eigen designfilosofie, die van Asrock is vrij simpel, alle soortgelijke instellingen op een plek, en alle mogelijke instellingen moeten te gebruiken zijn. Hiervoor is ook altijd een handleiding online beschikbaar. Asrock legt ook vooral de nadruk bij de poweruser, die vaker in de BIOS te vinden is.

OC Tweaker	Hier staan de overklokinstellingen, inclusief XMP/EXPO wat ook gewoon een overklok is
Advanced	Hier staat een deel overige instellingen in die je op een moederbord verwacht, zoals die van de grafische chip of USB-poorten.
Tool	Hier staan een aantal tools, om je schijven te wissen, de bios te updaten of de RGB-verlichting aan te passen
HW monitor	Hier zitten de fan controls / een hardware monitor
Security / boot	Dit spreekt denk ik redelijk voor zich

Persoonlijk kan ik me altijd prima vinden in de UEFI van Asrock, deze is in de jaren ook nauwelijks veranderd. Ik vind hem prettiger werken dan de UEFI van Gigabyte (ten tijde van Z370) waarbij er bij bootproblemen van BIOS-chip gewisseld wordt met de nadelen die daar bij horen. Ook zijn de voltages en de overklokinstellingen op dezelfde plek, dit was bij Gigabyte ook altijd een beetje een speurtocht.

Qua thema heeft Asrock er voor gekozen om dit mee te kleuren met het moederbord. Ik ben zelf wel een fan van lichte thema's dus wat mij betreft helemaal top.



Ik kwam ook geen grote problemen tegen, alleen een irritant dingetje bij mijn geheugenoverklok. Wanneer ik de snelheid opvoerde naar 6200 MT/s werd meteen UCLK=MCLK/2. Dit is bij deze snelheid helemaal niet nodig en zorgt alleen maar voor trager werkgeheugen.

De overkloks zelf zijn ongeveer net zo stabiel als op mijn vorige moederbord, ik kan deze geheugenkit niet verder pushen, maar hij lijkt ook niet minder stabiel, dit was eigenlijk ook de verwachting.

RGB / Software

Er zijn bij dit moederbord een aantal RGB-leds aanwezig, deze zitten onder de onderste m.2-heatsink.
De leds zijn RGB, zonder aparte witte led, dus wanneer je de kleur wit wilt hebben, kun je in de reflectie een beetje een regenboogeffect krijgen. Verder zijn de kleuren niet allemaal even sterk, dus als je wit wilt hebben, was dat bij mij R(255) G(220) B(255) ongeveer.

RGB Software

Asrock heeft natuurlijk zijn eigen software om RGB te besturen genaamd Polychrome Sync. Deze software start erg langzaam op, meer dan een minuut op een snel systeem. Je kunt hierbinnen de standaard patroontjes en solide kleuren instellen. Verder zou het bepaalde dingen zoals werkgeheugen met RGB moeten detecteren. Mijn toetsenbord (Wooting One) werkt in ieder geval niet. Verder kun je geen patronen maken door verschillende leds andere kleuren te geven.

Dit kan Allemaal wel met OpenRGB, en start nog sneller op. Misschien iets minder overzichtelijk, maar wat mij betreft echt de betere optie.

Overkloksoftware

Dan is er verder nog wat overklok / fan-tuning software genaamd A-Tuning. Het overklokdeel kun je misschien beter vanuit de BIOS of met Ryzen Master doen. Fan profielen vanuit een grafische omgeving instellen / aanpassen is dan wel weer handig.

Linux Ondersteuning

Tot slot als Linuxgebruiker nog even over gebruik op Linux.

Zover ik kan zien lijkt alles naar behoren te werken op Linux wat hoort te werken.
Alleen voor de sensoren op het moederbord moet een aparte kernel module geïnstalleerd worden. Maar gezien de chip die hiervoor gebruikt wordt hetzelfde is als op mijn vorige moederbord was dit niet nodig.

De wifi-chip werkt zelfs redelijk in access point mode. Dit in tegenstelling tot de intel wifi chips, welke door een ontwerpkeuze alleen maar een access point op 2.4ghz op kunnen zetten.