Introductie
Tot op heden deed ik het met een setje in ear Sony WF-1000XM4. Deze hebben de nodige problemen gehad met de beruchte batterijproblemen. Na een reparatie/vervangingsactie kon ik nog lekker genieten van de in ears. Na wat wikken en wegen heb ik echter de knoop doorgehakt en besloten om mijn koptelefoon een upgrade te geven. Deze keer is een setje Over the ears aan bod.
Het selectie proces
Uiteraard is de default aanbeveling van veel om de Sony WH-1000XM serie in beschouwing te nemen. De XM6 zou in de nabije toekomst op de markt moeten komen al lijkt release steeds verder in de toekomst in te schuiven. Ook is de Sony een lastige keuze voor mij. De hoeveelheid collega's met een Sony die de nodige plakband op diverse scharnieren en hoofdbanden hebben is toch de groot om een smak geld voor deze blindelings neer te tellen. Zoals een tweaker het betaamt werd een stevige zoekopdracht opgestart.
Benaderde bronnen
Op de site van
Soundguys is er een schat van reviews. Zij dekken een groot scala van metingen af met veel spectra die onderdelen als frequentie respons, ANC en passieve demping samenvatten. Ook gaan zij veel aspecten langs met gecontrolleerde omgevingen als bijvoorbeeld bellen in verschillende omgevingen. Zeer interresante tests, dus. Hun reviews van merken als Focal, Bowers and Wilkens, Sony en Bose, Apple en Shure gaf opties die toch breder gingen dan alleen de default keuze die iedereen aanbevelen. Ook is het mooi im de vergelijking te zien tussen Sony en de andere merken.
Reddit benaderd om opties te vragen in de prijsklasse waarin ik zocht. Hier kwam de Cambridge Audio als een interessante alternatief langs. Met de P100 als alternatief werd ook meer reviews specifiek dit model gezocht met een aantal bronnen in de audiofiel circuit die toch interressante inzichten met zich meebrachten.
Randvoorwaarden
In deze prijsklasse is er toch veel kleine verschillen en met een drang om alles goed te willen hebben zijn kleine tekortkomingen toch snel opvallend. Lezend van veel van de reviews en wetend hoe ik mijn koptelefoon gebruik heb ik toch een aantal randvoorwaarden voor mij opgesteld. Hier zijn ze op volgorde:
- Stevige constructie
- Goede belkwaliteit en verstaanbaarheid in luidruchtige omgevingen
- Goed geluid
- Aandacht voor de interne constructie en niet alleen de uiterlijk.
- AptX Lossless voor toekomstbestendigheid
- Ingebouwde DAC die via USB-C kunt werken
Met de opties die beschikbaar zijn was mijn voorselectie gevallen op de Bowers and Wilkens PX8 en de P100. Toevallig was mijn vrouw ook in de markt voor een koptelefoon en heeft zij gekozen voor de PX8. Het is dus leuk om op enkele punten de 2 koptelefoons de vergelijken.
Unboxing en specificaties
Unboxing
Verpakking is volledig papier. Wat normaliter met folie wordt gedaan is nu met een zeer dunne papier gedaan.
Binnendoos voorkant
Binnendoos achterkant
Hoofdtelefoon is in de reiskoffer. Foto's zijn gemaakt nadat het een keer is uitgepakt, dus excuuses voor vingerafdrukken.
Reiskoffer geopend
Ligt er knus bij. Wederom excuuses voor de vingerafdrukken.
Meegeleverde kabeltjes achter magneetklepje. USB-C-USB-C en USB-C naar 3.5mm voor in de vliegtuig bv.
Rechterschelp close-up
Linkerschelp close-up
Binnenkant van oorschelpen hebben een heldere aanduiding voor links en rechts. Een beetje het meest schreeuwerig aan het design.
Close-up van oorschelp en een zeer knusse oorkussen.Specificaties (vertaald met Google translate)
De specificaties zijn van
de site van Cambridge Audio.- VERSTERKING: Klasse A/B-versterking
- DRIVER: 40 mm drielaags composiet (PEEK+PU+PEEK)
- BATTERIJSPEELTIJD: Tot 100 uur (afhankelijk van volume, instellingen en andere factoren)
- BATTERIJSPEELTIJD: (ANC aan) Tot 60 uur
- OPLAADTIJD: <160 minuten
- SNEL OPLADEN: 5 minuten geeft 4 uur afspeeltijd (ANC uit)
- VOEDING: USB-C
- BEDRADE MODUS: USB-C of 3,5 mm-aansluiting
- RUISISOLATIE: Hybride ANC
- TRANSPARANTIEMODUS: Ja
- DRAAGDETECTIE: Ja
- WINDRUISREDUCTIE: Ja
- GOOGLE SNEL KOPPELEN: Ja
- STEMASSISTENTACTIVERING: Ja
- MICROFOONS: Totaal 6 microfoons
- STEMVERWERKING: 2-mic Qualcomm® cVc™ Echo Cancelling en Noise Suppression Technology
- LAGE LATENTIE: <80 ms - Gaming-modus toegankelijk via Melomania Connect
- MELOMANIA CONNECT-APP: Ja
- FIRMWARE-UPGRADEBAAR: Ja - via Melomania Connect
- BLUETOOTH-VERSIE: 5.3
- ONDERSTEUNDE PROFIELEN: A2DP, AVRCP, HSP, HFP
- ONDERSTEUNDE CODECS: aptX™ Lossless, aptX™ Adaptive, AAC, SBC
- TRIPLE-CORE PROCESSORARCHITECTUUR: Qualcomm QCC3084, krachtige tri-core processorarchitectuur, dual-core applicatiesubsysteem 32/80 MHz-werking, single-core 240 MHz configureerbare Qualcomm® 32-bit Kalimba audio digitale signaalprocessor (DSP)-kern, flexibele kloksnelheid van 2 MHz tot 240 MHz om optimalisatie van prestaties versus stroomverbruik mogelijk te maken, Analog Devices ADAU1787 speciale low power codec met FastDSP voor ANC-verwerking
- BEDRIJFSTEMPERATUUR: 0°C tot +40°C
- RELATIEVE LUCHTVOCHTIGHEID: 10 tot 80%, niet-condenserend
- AFMETINGEN (HOOFDTELEFOON): 250 x 204 x 59mm
- GEWICHT (HOOFDTELEFOON): 330g
- KLEUR/AFWERKING (HOOFDTELEFOON): Zwart of Wit
- WAT ZIT ER IN DE DOOS?: Melomania P100, draagtas, snelstartgids, USB-C naar USB-C en USB-C naar 3,5 mm-aansluiting
Duidelijk uit de lijst van Cambridge Audio is dat er informatie wordt gedeeld die meeste fabrikanten niet bekend maken, zoals welke SoC aanboord is. Ook zijn er genoeg features die niet in dit segment worden gezien. Het gebruik van klasse A/B versterking is zeldzaam met merken als Mark Levinson die het in hun 1000 euro 5909 model toepassen. Klasse D is het meest gebruikelijke en het is natuurlijk de vraag of het een hoorbare verschil oplevert. Ook is het natuurlijk zo dat een goede klasse D implementatie het van een slechte klasse A/B gaat winnen, dus de spec is niet genoeg. Hij is er echter wel!
PEEK/PU/PEEK diafragmas zijn ook zo'n voorbeeld. De stoffen waaruit diafragma's worden gemaakt is een heel wetenschap aan zich. Wil jij als technerd hierin duiken, dan zijn de artikelen van
Mike Klasco zeker de moeite waard om te bestuderen. Een mooi voorbeeld is zijn artikel over
Koolvezel. Zoals hij mooi weet samen te vatten zijn er 3 vereisten van goede speakermateriaal.
- Laag gewicht
- Stijf
- Goede interne demping
De PEEK/PU/PEEK diafragmas zijn goede oplossingen in dit gebied. PEEK is een zeer sterke kunststof die zich kenmerkt dat het metaal benaderd in sterkte. De PU binnenlaag kent goede demping. Het is dus ook niet raar dat het in de hogere segment vaak terugkomt als keuze voor de diafragma's met modellen zoals de Sennheiser HD800/HD820, de Beyer T1 en de AKG K701/K702 die uitgevoerd zijn met PEEK diafragmas. Weereens geldt hier dat de Sennheiser HD820 zijn oplossing voor de drivers helemaal niet te vergelijken is met hoe het is opgelost in de P100. De gekozen materiaal heeft echter wel een aantal eigenschappen in zijn voordeel die goed geluid makkelijker maakt.
Dagelijks gebruik
Na twee weken gebruik van de P100 is er een paar opvallende punten te noemen. De batterijleven is echt verbluffend! Met stevige gebruik over de afgelopen twee weken is de accu inmiddels op 34%. De koptelefoon is comfortabel, dus draagt lekker. De afwerking van de koptelefoon voelt stevig aan met aluminium oorschelpen. Het is niet duidelijk welk materiaal gebruikt is voor de scharnieren, maar zij hebben veel bewegingsvrijheid en voelen stevig aan. Een
review op Youtube laat ook zien dat de frame veel flexibiliteit heeft zonder dat het breekt. De afwerking met logo's en teksten is wel heel subtiel. Een buitenstaander ziet dus niet zo maar wat voor koptelefoon jij mee pronkt. Wil jij pronken, dan is een PX8 of Focal Bathys iets wat sneller iemand zijn oog zult trekken en zelfs al kennen zij de merk niet, zullen zij zien dat het om een dure koptelefoon gaat. Mensen zullen deze niet van een Soundcore of een goedkope JBL onderscheiden. Dit is voor sommige een plus en voor sommige een min... Mijn keuze? Lekker subtiel doen! Ik geniet van mijn muziek!
Inmiddels is ook een keertje de accu tot aan de melding van "low battery" gekomen. Die melding krijg jij bij 25%. Sta jij dus in de rij bij Schiphol en hoor jij "low battery"? Dan zou jij nog hoogswaarschijnlijk je vlucht kunnen doen en aan de andere kant opladen.
Zo subtiel kan styling zijn... Met een fonthoogte van 2mm wordt er echt niet geschreeuwd.
De bediening met fysieke knoppen is enorm fijn en intuitief. In de handleiding is een korte cheat sheet wat makkelijk in je hoofd is te krijgen. Bediening voelt duidelijk aan zonder veel speling. De automatische uit detectie is soms te gevoelig. Na pauseren op de telefoon gaat de muziek vervolgens wel weer spelen als men de koptelefoon op je hoofd zet. Ik weet niet of dat de bedoeling is, maar het is wel de implementatie.
Het reiskoffertje is een stuk groter dan die van concurrenten. Dat is niet het meest ideale en het kan zijn dat het teveel ruimte in je tas in beslag neemt. De indeling is wel prima en de kabeltjes zijn allemaal aanwezig om beide USB-C en met 3.5mm muziek te kunnen luisteren. De voering van de koffer is van de bekende zachte (nep)ancantara die ook bij andere merken terug te vinden is.
Bij hogere temperaturen zijn de oorschelpen aan de warme kant en is de kunstleder oorschuimpjes niet het meest fijne. De hoofdband is een open structuur en steunt maar beperkt op je hoofd. Deze levert dus weinig warmte op. De oorschelpen zijn wel aan de grote kant, dus steken vrij ver uit aan de zijkanten.
Meegeleverde app
Zoals veel fabrikanten het betaamd heeft ook Cambridge Audio een app meegeleverd. Deze is zonder een account te gebruiken. De instellingen zijn niet zo uitgebreid als bijvoorbeeld Sony, maar er zijn wel een prima featurelijst voor het doel.
Welkomstscherm na detectie van telefoon.
Overige instellingen op hoofdscherm
Hierboven zijn de instellingen terug te zien die in de app is te selecteren. De User Guide submenu heeft veel van de informatie die normalieter op papier is meegeleverd in digitaal formaat beschikbaar op een logische plek. Screenshots van ieder submenu hier wordt niet toegevoegd, maar zijn er vragen, stel ze gerust in de comments.
Handleiding submenu
Custom equalisers zijn te maken voor specifieke doeleinden. Hiervoor is een submenu. Er zijn 7 frequentiebanden ter beschikking. In de eerste versies deed de equaliser niets, maar dat is inmiddels verholpen. Meerdere presets zijn toe te voegen.
Equaliser submenu.
Wordt Transparancy mode aangezet, dan is hier ook een submenu om de hoeveelheid van doorlating aan te sturen.
Transparancy submenu
Nederlands is niet een van de taalkeuzes, maar naast een zwoele Engelse vrouwenstem is er ook Southwark. Heb jij The IT Crowd en/of Fallout grijs gedraaid en nog niet genoeg gekregen van Matt Berry, zet deze maar aan en beleef stem prompts net iets anders!
Taalkeuzes met Matt Berry in Southwark mode als leuke alternatief.Software update historie
Software update van 27 augustus naar v0.1.48 leverde de volgende features en bugfixes (vertaald met Google translate):
- Verminderde 'Stapruis' in ANC-modus: soepeler luisteren tijdens het lopen met actieve ruisonderdrukking (ANC) ingeschakeld.
- Verbeterde ANC-instellingen behouden: uw ANC-instellingen worden nu opgeslagen na een stroomcyclus.
- Auto Power Down Fix: de optie Auto Power Down blijft nu behouden na een stroomcyclus.
- Verbeterde Android-koppeling: we hebben een koppelingsprobleem opgelost dat van invloed was op sommige Android-apparaten.
Geluidskwaliteit en andere koptelefoon features
Geluid
De koptelefoon weet goed zich in zijn prijsklasse te verdedigen en in sommige aspecten stijgt die boven zijn concurrentie uit. De geluidsisolatie is echt heel goed met de voordelen van een nieuwere SoC die duidelijk meer features met zich meebrengt. Om de koptelefoon even te testen werd de What Hifi
speaker test afspeellijst en
koptelefoon test afspeellijst beluisterd. Ook greep ik naar
REBORN van Infected Mushroom welk ik als goede benchmark muziek acht. Het is muziek met veel complexiteit die veel dynamische bereik vraagt van de aparatuur.
Het is in alle muziek duidelijk dat er een warme bas aanwezig is. Deze is op sommige momenten voor mij teveel en heb ik dus met behulp van de EQ in de app van Cambridge Audio de waarde teruggebracht. Van de eerste reviews lieten weten dat de EQ niets deed, maar inmiddels werkt deze wel naar behoren. Aanpassen naar je smaak is dus wel mogelijk. Het heeft niet mijn voorkeur en het liefst werk ik met een platte EQ, maar voor mijn smaak is het wel nodig.
De diverse test muziek laat horen dat de koptelefoon voor de rest enorm goed presteert. Instrumenten of geluidsstromen zijn super goed gescheiden met een zeer heldere representatie. Deze is zeker in staat om zich goed staande te houden tegen de concurrenten.
De hoofdtelefoon ondersteunt AptX Lossless, maar mijn telefoon heeft niet een SoC die dat ondersteunt. Mijn vrouw heeft een recente Samsung die het wel zou moeten kunnen, maar Samsung heeft AptX Lossless uit hun ROM gesloopt. Tja.. Gemiste kans.
De hoofdtelefoon ondersetunt ook een low latency modus voor gaming. Deze heb ik niet verder onderzocht. Is hier behoefte naar? Laat het gerust weten en dan duik ik in die hoek.
Sinds de originele review is het geluid bij lopen wel verder onderzocht. De P100 levert wel iets meer schokken op dan bij de PX8. Het is dus een aanwezige probleem die voor sommige gebruikers storend kunnen zijn.
Oproepkwaliteit
Oproepkwaliteit werd in een rijdende auto getest. De ontvangende kant liet weten dat de spraak enorm helder was en goed te verstaan. De implementatie van Qualcomm CvC in deze SoC lijkt dus aardig zijn werk te doen. Ook werd deze in een kleine ruimte op kantoor getest en collega's lieten weten dat de spraak zeer helder was zonder haperingen. Sony zijn oplossing in beide de XM4 en XM5 hebben soms last als er reflecties zijn waarvan de tijdvertraging dichtbij de spreker zijn stem zelf is en wat dan tot haperingen leidt. Dat is iig mijn ervaring met collega's die de XM4 en XM5 gebruiken. Vraag jij ze om zich te heroriënteren dat zij geen muur vlak achter zich hebben, dan gaat de microfoonproblemen weg.
Een voorbeeld van geluidskwaliteit "in het wild" is aan het begin van
dit Youtube filmpje te horen.
ANC
De noise cancelling werd ook aan een praktijk test blootgesteld in de auto. Hier is het duidelijk dat de noise cancelling zich prima staande weet te houden. Het is een subjectieve test en ik ben benieuwd hoe de frequentie respons is van deze in een test zoals die van Soundguys. Voor mijn doeleinden en waar ANC op de lijst staat is het echter prima. Dat in combinatie met een zeer goede passieve isolatie zijn de resultaten zeer goed. Met ANC aan zonder enige muziek en in een stille ruimte is er wel ruis waarneembaar. Dit komt wel vaker voor bij ANC en ik weet niet hoe het vergelijkt met andere fabrikanten. Er zijn ook mensen die waarnemen dat de ANC storende geluiden veroorzaken als men loopt met ze aan, maar dat is niet echt mijn use case. Het kan een versterking zijn van de trillingen die ook waar is genomen tijdens looptesten die hierboven is genoemd.
P100 vs PX8
Gezien dat ik nog een 60 dagen proefperiode op deze heb en de B&W PX8 ook in huis is om tegen te vergelijken is het logisch of er wordt gekeken of de extra 200 euro de moeite waard is. De PX8 is echt een schepje bovenop kwa geluidskwaliteit. De muziek is nog helderder met meer onderscheid mogelijk tussen de instrumenten. De koolvezel drivers van de PX8 is dus niet zomaar iets. Ook is de bas noten bij de PX8 iets minder prominent. Dat is zeker meer mijn smaak. Sommige reviewers zullen beweren dat boven de 250 euro prijs er weinig verschil is in de geluidskwaliteit, maar dat ben ik niet mee eens. De PX8 heeft echt een behoorlijke verbetering in geluidskwaliteit.
Voor wat betreft bouwmaterialen is de PX8 zijn afwerking echt mooi! De lederen onderdelen zijn super zacht en ik denk dat het bij iets hogere temperaturen beter zult presteren. Ook is de scharnieren zijn afwerking met super hoge kwaliteit kabels zichtbaar. Het reiskoffertje is veel compacter en zult beter in mijn rugtas passen. Al met al heeft de PX8 een veel hogere aaifactor.
Een punt waar de PX8 echter zwaar onderpresteert is op belkwaliteit. Die heeft snel moeite met achtergrondruis en met ruimtes waar er reflecties zijn.
De ANC bij de PX8 is minder effectief, maar de achtergrondruis is ook iets lager dan bij de P100. De focus van de ANC is dus kennelijk gemikt op geluidskwaliteit en niet op ANC zelf. Indien ANC dus in kantooromgevingen worden gebruikt levert het wel betere geluidskwaliteit op.
Is het echter de extra 200 euro waard? Weet ik niet... Het moet ieder voor zich bepalen. De P100 is zeker niet slecht.
Qualcomm SoCs, Snapdragon Sound en gebruikte technieken
Tijdens mijn zoektochten was het moeilijk om te achterhalen welke SoCs in welke koptelefoons worden gebruikt. Meeste fabrikanten vertellen het niet. In de P100 is het de S3 series QCC3084. De Bose QC earbuds 2 gebruiken de QCC5171. Bowers and Wilkens heeft
onlangs nieuwe in ears uitgebracht. De Pi6 heeft de QCC3081 aanboord en de Pi8, de QCC5181. Soundguys heeft
een leuke artikel over Snapdragon Sound. Hierin is veel uitleg te vinden van de technieken anno 2024. Qualcomm heeft ook
een site voor AptX en
nog een met een marketing smaak aan zich die wat info bevat. Wil jij echter een betere idee hebben wat je module kan, kijk op
de producten site van de SoCs.
Eindoordeel en overige foto's
De P100 is een zeer kapabele koptelefoon die op veel vlakken heel goed weten te presteren. Er zijn wel enkele beperkingen en verbeterpuntjes. De koptelefoon weet wel de beloftes van de specificaties goed waar te maken. Voor eindoordeel was het twijfelen tussen een 4 of een 5. De eindkeuze is toch op een 5 gevallen.
Ingetogen met matte finish en zeer beperkte logo's (Als jij niet bewust bent dat de zijkant de Cambridge Audio logo is) en met een zeer subtiel glimmend randje.
Knoppenbediening op linker oorschelp voor aan/uit en ANC
Knoppenbediening op rechter oorschelp voor volume/vooruit en terug/pauseren of opnemen van een oproep.
Subtiel glimmend randje laat bomen zien. Grille met erachter de microfoons. Grille loopt geleidelijk af tot steeds kleinere gaatjes.
:strip_exif()/m/221341/1SFLpdpRg8cs0SZCGwTsvJOsXZYNh3cqJHaTKaT69WbTvHXawZ.jpeg?f=620xauto)
Reviews van andere gerenomeerde sites
What Hifi? gaat vaak de diepte in met hun testen om voor audiofielen de nodige inzichten te geven over wat zij kopen.
Voor de lui van
Headphonesty is de batterijduur een grote hit, maar zij dekken ook andere aspecten met detail af.
Sound advice beoordelen veel producten in de high end en
hun review van de P100 is lovend met een "Sound advice exceptional" beoordeling.
Versiebeheer
V1: Geplaatst 18 augustus 2024
V2: 19 augustus 2024. korte eindoordeel toegevoegd.
V3: 20 augustus 2024. Bevindingen rond de trillingen tijdens lopen is bijgewerkt.
V4: 25 augustus 2024. Review wat opgeschoond, extra informatie toegevoegd, reviews van anderen toegevoegd, spelfouten uitgehaald, foto's onderschriften gegeven enz.
V5: 28 augustus 2024. release notes van nieuwe versie toegevoegd
Mis jij iets of heb jij vragen voor verdere onderzoek? Laat het gerust weten in de comments.