FiiO M15S

Wat is dit?

Deze FiiO M15S is een hoogwaardige 'digital audio player' (DAP), oftewel een muziekspeler. Je smartphone kan muziek spelen, maar dit is een andere klasse. Hij komt het beste tot zijn recht met lossless opgeslagen muziek, afgespeeld door een zeer goede koptelefoon via de balanced koptelefoonuitgang. Er zit Bluetooth op en je kunt een Bluetooth-koptelefoon gebruiken, maar dan is de geluidsbeleving identiek aan je smartphone. Nee, dit gaat veel verder: dit is vergelijkbaar met de grote versterker onder je televisie (ongeveer dit formaat). Maar dan dus in je broekzak.

Ik gebruik al jaren een dergelijke dedicated muziekspeler om onderweg en op werk mijn favoriete muziek te kunnen beluisteren en ervan te kunnen genieten. Het begon jaren geleden met een Creative Zen Vision:M, en via een Cowon S9 ben ik bij FiiO beland. Eerst de X3, dan de X7 II en nu de M15S.

Hardware

Het eerste wat opvalt is dat het apparaat groot, dik en zwaar is. Op de foto ligt 'ie naast een Galaxy S21 en de FiiO X7 II. We zijn smartphones gewend, dit is echt wat anders. De helft van het apparaat is batterij, de rest is een printplaat en heel veel materiaal voor koeling. Bovenop zit een mooie volumeknop en drie koptelefoonaansluitingen: een standaard 3,5mm jack en een 'balanced output' in de vorm van een 2,5mm of 4,4mm aansluiting. De voor- en achterkant is Gorilla Glass, het aluminium frame geeft een hoogwaardige indruk.

Deze muziekspeler draait een aangepaste versie van Android 10, wordt aangedreven door een Qualcomm Snapdragon 600 met 4 GB RAM en heeft 64 GB interne opslag (waarvan zo'n 40 GB bruikbaar). Het 5,5 inch display heeft een 720p-resolutie, en het hele apparaat weegt 345 gram. De resolutie en de helderheid van het display zijn voldoende. Dit alles wordt gevoed door een 6000 mAh accu met ondersteuning voor USB PD en QC snelladen. De speler doet het zo'n 7-8 uur op 1 lading, en heeft dan 4 uur snelladen nodig om weer vol te laden. In de speler zit een vernuftig passief koelsysteem, en op de pcb zijn de analoge en digitale circuits fysiek van elkaar gescheiden om hoorbare interferentie te voorkomen.

De focus in de hardware ligt echt op goede audioweergave. Er is een ES9038PRO DAC aanwezig, dit is een van de beste digitaal-naar-analoog-converters op dit moment op de markt. Het analoge signaal wordt door twee TI OPA926 opamps versterkt naar het volume voor een koptelefoon. Dit volume kan dusdanig hoog dat elke in-ear-koptelefoon kan worden aangestuurd, en bijna alle grote over-je-hoofd-koptelefoons. Alleen elektrostatische koptelefoons hebben extra versterking nodig, dat zijn koptelefoons van 3000+ euro.

Software

Het geheel draait wel Android, maar is verder niet vergelijkbaar met een smartphone. De Snapdragon 600 is niet de snelste soc, maar wat je met dit apparaat wilt doen werkt best vlot. Vergelijk de performance met een smartphone van 300 euro: die doet prima 1 ding tegelijk. Op dit apparaat doe je altijd 1 ding tegelijk: muziek luisteren, het is dus al snel goed genoeg.

Muziek luisteren gaat met de FiiO Music app. Hiermee beheer je muziek die je op het apparaat of op een micro-sd-kaart hebt gezet. Deze app is behoorlijk overzichtelijk en werkt snel. Je moet alleen telkens de library bijwerken wanneer je nieuwe muziek op het apparaat hebt gezet.

Apps voor streamingdiensten als Spotify, Tidal of Qobuz kun je installeren via de aanwezige Play Store. Dit werkt uitstekend. Wifi-ontvangst is snel, dit werkt hetzelfde als op je smartphone zij het een tikje langzamer. Een van de wijzigingen in Android is dat de audio-software van Android volledig is vervangen, waardoor muziek met een hoge bitrate altijd als zodanig naar de dac wordt gestuurd, er vindt dus geen conversie plaats. Android doet dit standaard wel. Tidal levert minimaal 44.1 kHz 16-bit flac aan, dat is cd-kwaliteit. Dit wordt hetzelfde verwerkt als dezelfde track als flac-bestand via de FiiO Music app. Ideaal.

De software is beschikbaar in allerlei talen, maar Nederlands zit er niet bij. De standaardtaal is Chinees, kies zelf vooral voor Engels. Vooral in de aanpassingen door FiiO zitten wat onhandige vertaalfouten. Bij een aantal vragen heb je de optie "OK" en de optie "Next prompt". Ja, dat had dus "Dismiss" of "Cancel" moeten zijn. Niet wereldschokkend, maar wel knullig en soms onduidelijk.

De knoppen aan de rechterkant zijn de volumeknoppen, en er is een knop die je zelf kunt instellen. De zelf instelbare knop heeft maar een paar opties, daar had ik wat meer keus in willen hebben. Je kunt instellen of je de volumeknoppen wilt gebruiken, of de 'analoge' draaiknop bovenop.

Muziek luisteren

Luisteren dan. Een fenomenale koptelefoon is een must, anders heb je niks aan deze versterker. Een aantal jaar geleden werd ik omver geblazen door de Campfire Audio Lyra II, die gebruik ik graag met deze M15S. Verder heb ik een Sennheiser HD598 en een paar goedkope (maar relatief goede) Aliexpress-koptelefoons.

Muziek zet je liefst in een lossless-formaat (flac, aiff) op de interne opslag van de speler, of op een sd-kaart. Dit werkt met een usb-kabel pas wanneer je de Windows-driver hebt gedownload van de website van FiiO. Dat is niet meer van deze tijd, maar het werkt daarna wel. De doorvoersnelheid is prima, het is gewoon USB 3.0 (officieel "USB 3.2 Gen1 5 Gbit/s"). De speler slikt alle gangbare lossless-formaten en vele lossy-formaten, de belangrijkste zijn flac, alac, aiff, wav, dsd (sacd), mp3, wma, ogg, aac, en er zijn er nog veel meer.

Geluid uit de M15S heeft een heel neutraal karakter. De geluidsweergave is heel gedetailleerd met een minimale voorkeur voor de middentonen. Deze komen iets meer naar voren dan de rest. Zang is daardoor heel ruimtelijk, alsof de zanger(es) recht voor je staat. Bas is netjes in balans en gaat heel diep, ook de diepste subbassen worden voelbaar doorgegeven. Het wordt echter nooit te hard, er ligt geen nadruk op. Hetzelfde voor de hoge tonen, deze worden net als de bas niet enorm naar voren geschoven maar zijn meer dan voldoende aanwezig. Een slag op een bekken van een drumstel klinkt precies als in het echt en zingt lang door. Ook als het allemaal wat harder gaat blijft de balans hetzelfde, van vervorming in het geluid is geen sprake. Ruis is ten slotte helemaal afwezig, het is stil als er stilte in de muziek zit. Je hoort ook geen bijgeluiden wanneer je een oplader aansluit of wanneer in de buurt een telefoon afgaat, dat hoor je met een smartphone vaak wel.

De soundstage is enorm. Stel je voor dat je in een 50 meter lange concertzaal ongeveer op 15 meter van het podium staat. Dan hoor je het geluid van alle kanten komen. Uiterst links en rechts zijn goed gescheiden, geluid van midden achterop het podium hoor je eerst recht voor je en microseconden later komt het van achteren terug. Onze oren kunnen heel goed horen waar geluid vandaan komt, deze muziekspeler krijgt het voor elkaar om dit perfect weer te geven. Muziek klinkt heel breed, je kunt je precies op elk individueel instrument concentreren zonder dat alles bovenop elkaar wordt gelegd. Zeker met een goede opname van een (goed) live-concert kun je helemaal wegdromen, alsof je zelf het middelpunt van het publiek bent. De weergave van deze gelaagdheid van muziek is een van de beste eigenschappen van deze muziekspeler.

Door de goede balans in laag, midden en hoog maakt het niet uit wat voor muziek je luistert. Alle soorten muziek komen even goed tot hun recht, de versterker heeft geen warm of juist afstandelijk karakter. Je kunt je dus helemaal concentereren op de koptelefoon, om het geluid helemaal naar jouw smaak te maken. Mijn Lyra II heeft een karakter wat typisch is voor de dynamische driver die erin zit, waarbij de laagste bas iets wordt versterkt. Stukken met veel lage sub-bass kun je voelen in plaats van horen. Met een v-shaped koptelefoon zoals de supergoedkope maar best wel goede KBEAR KS2 heb je stampende bas, wat minder geprononceerde zang en goed hoorbare bekkens van een drumstel. Voor elektronische muziek kan dit heerlijk zijn.

Het volume is instelbaar in 120 stappen, met 4 gain levels. Low voor in-ears, medium is genoeg voor mijn HD598. High en Super High heb ik nog niet nodig gehad. Om een idee te geven van deze 120 volumestappen: op low gain is 40 goed voor lang luisteren, is 60 lekker hard, is 80 de grens van wat leuk is en is 105 het volume van een live-concert waar je suizende oren van krijgt. Stap 120 is dus echt te hard, en dan zijn er nog 3 gain levels over...

Bij lang luisteren kan de speler erg warm worden. Dit hangt vooral af van het volume en het bestandsformaat. Het is nog niet te warm om aan te pakken, maar is wel vergelijkbaar met een laptop die een uur lang voluit heeft moeten werken. Het zal een graad of 40 zijn als je grote flac files of DSD64 gaat luisteren, in je broekzak wordt het nog wat warmer.

Extra's

Deze speler heeft een paar extra's. Er is een desktopstandaard meegeleverd, die je kunt gebruiken als je het apparaat de hele dag aan je bureau gebruikt met en koptelefoon. Sluit je een snellader aan, dan is er een desktop mode. De accu wordt dan niet gebruikt, en slijt daardoor ook niet. Dat scheelt enorm in de levensduur. In de desktop stand zit een ventilator die je zelf aan kunt zetten. Dit helpt wel om het apparaat actief te koelen, dat is soms wel nodig als je een hele dag gaat luisteren.

De M15S kan een bluetooth receiver zijn. Je kunt een Bluetooth-koptelefoon aansluiten op de M15S, maar dan is de geluidskwaliteit afhankelijk van de koptelefoon. Dit is andersom: de M15S wordt een headset voor je laptop, en fungeert als draadloze koptelefoon. Wel eentje met een kabel en een zware versterker eraan, maar zo kun je dus ook muziek over Bluetooth streamen naar je speler. Ook dit gebruikt een gecomprimeerde codec (bijv. AAC), maar voor bijvoorbeeld Teams-gesprekken kan het handig zijn.

Tot slot

Het moge duidelijk zijn: deze muziekspeler biedt een geweldige beleving van muziek in je eigen broekzak. De geluidsweergave is heel natuurlijk en het wordt niet vermoeiend om te luisteren. Tijdens bijvoorbeeld een lange treinreis zet je een playlist of album aan, je speelt 'm van voor tot achter af en je bent zo op je bestemming. Je kunt helemaal opgaan in de muziek. Wat voor muziek maakt deze speler niks uit, de weergave is voor alles geschikt. Er zitten wat rare keuzes in de software, het apparaat is best bulky en kan heel warm worden, maar dat mag de pret niet drukken.

En de prijs? 1200 euro is uiteraard echt veel, maar voor wat je krijgt is het marktconform. Een vergelijkbare woonkamer-setup is echter vele malen duurder: de versterker kost minimaal hetzelfde, en dan heb je nog luidsprekers nodig. Deze M15S plus koptelefoon is een mobiele woonkamer-setup. Je moet er alleen wel van bewust zijn dat je met 2000 euro rondloopt (1200 voor de speler, 800 voor de koptelefoon).

Dit is wel een niche-product. Veruit de meeste van mijn kennissen luisteren muziek altijd via een draadloze koptelefoon vanaf een smartphone. Dat is zoals gezegd echt een ander verhaal. Doe je dit zelf ook en weet je niet beter? Dan is deze versterker waarschijnlijk niet voor jou bedoeld. Maar misschien ben je er wel klaar voor: het is altijd de moeite waard om eens bij een audiospeciaalzaak een dergelijk apparaat te proberen om te testen of je verschil hoort met wat je gewend bent.

Vooral in Hong Kong, Singapore en sommige delen van China is dit soort apparatuur mega-populair. FiiO is een Chinees bedrijf dat in korte tijd veel kennis heeft opgedaan over audio hardware. Samen met de community hebben ze een reeks hoogwaardige spelers op de markt gebracht. Ik heb gemerkt dat innovatie snel gaat en modellen relatief snel opvolging krijgen, al zal het nooit zo snel gaan als met smartphones. Dat neemt met zich mee dat software-updates ook niet gegarandeerd zijn. Mijn X7 II is nu 6 jaar oud, die heeft ongeveer 1,5 jaar lang Android-updates gehad (nooit een major versie). Hoe zal het deze M15S vergaan op dat gebied? Aan de andere kant heb je voor het luisteren van muziek weinig updates nodig.