Helaas uitgeloot, een tweede kans of toch niet, jammer te laat met reageren, maar dan alsnog....
Na mijn aanmelding voor dit model bij de testpanel bij het Asus-event in februari, ging het niet helemaal van een leien dakje.
In eerste instantie was ik uitgeloot, vervolgens door een uitvaller weer ingeloot, maar door een misverstand weer uitgeloot. Als alternatief mocht ik de Vivobook 15 Pro testen (zie andere
review).
Aangezien mijn initiële interesse bij de Zenbook Duo lag, heb ik tijdens het Asus-event laten weten dat ik nog steeds bereid was om te testen mocht de kans zich voordoen. Enkele weken geleden kreeg ik de vraag of ik de Duo wilde testen en dat heb ik met beide handen aangegrepen.
Het duurde even voordat de testlaptop van de vorige tester naar mij toe kwam, en nadat het pakket door TNT was ontvangen moest ik nog 1,5 week wachten voordat hij daadwerkelijk arriveerde. Maar eenmaal binnen kon ik snel aan de slag.
:fill(white):gifsicle():strip_exif()/f/image/oXtwgsjoep3AR2UsP13gQVdK.gif?f=user_large)
Eerste indruk
Asus heeft zich flink ingespannen om de Duo onder de aandacht te brengen, met tal van reviews op diverse fora en ook hier op Tweakers.
Aangezien veel reviews een vergelijkbare benadering hebben, richt ik me in deze review op de aspecten die ik belangrijk vind en die ik zou overwegen bij serieus onderzoek voor de aanschaf van een dergelijke laptop.
Mijn eerste indruk was:
wow, wat een gaaf apparaat!! Op het Asus-event hadden ze de hele line-up van eerdere modellen staan, en het was duidelijk dat ze een enorme stap hebben gemaakt van een laptop met een extra scherm boven het toetsenbord naar een laptop met twee volwaardige schermen. Ik had al wat promo video's gezien ter voorbereiding op het evenement, en mijn grootste vraag was hoe stabiel het dubbele scherm zou zijn wanneer het uitgeklapt op zijn standaard staat. In de praktijk viel dit reuze mee. De scharnieren van de kickstand en het scherm zijn stevig, waardoor hij niet wiebelt of zomaar omvalt als je er met je vinger tegenaan drukt. Een medewerker van Asus vertelde bij de presentatie dat de software op het demomodel nog niet helemaal af was, dus om dat te testen moesten we wachten op de testversie.
De laptop wordt geleverd in een doos waarin ook een rugzak zit. De meerwaarde hiervan ontgaat me een beetje. Het is geen lelijke rugzak, maar erg generiek. Ik had verwacht dat er handige vakjes in zouden zitten om je lader en pen in op te bergen, maar behalve een standaard pennenvakje zit de rest gewoon los in de tas. Geen dealbreaker, maar het cadeautje had wat mij betreft niet gehoeven. De laptop zit in een mooie premium doos, maar de compacte USB-C lader, een hoes om de laptop in te bewaren en de pen zijn dan weer apart verpakt in de doos. Bij de pen komt een lader en extra rubberen punten ter vervanging van de huidige punt.
Wat me opvalt is dat er weinig moeite wordt gedaan om de pen te beschermen. Of hij zit in het pennenvakje van de rugzak, of je stopt hem in een elastische houder in de cover. Beide opties lijken mij niet bevorderlijk voor de levensduur. Ik heb zelf een Microsoft Surface gehad met een bijbehorende pen, deze klikte als een magneet vast aan de tablet. Ook niet ideaal trouwens, want de pen schoot altijd los in de tas en op een gegeven moment ben ik hem ergens kwijtgeraakt. Ik vrees dat deze pen eenzelfde lot kan ondergaan als je geen frequente gebruiker bent. Ik vraag me ook af of de hoes een meerwaarde heeft, want hij biedt geen valbescherming en naast het beschermen tegen mogelijke krassen tijdens transport heeft het weinig nut.
Maar terug naar waar het eigenlijk om gaat in deze review, de laptop zelf.
Installatie
Na het uitpakken verliep de eerste installatie soepel. Beide schermen springen aan en het aanmelden gaat zoals bij elke andere Microsoft Windows installatie. Ik had eigenlijk een soort welkomstboodschap van Asus verwacht, waarin de speciale functies van de laptop worden uitgelegd, zoals hoe je met speciale bewegingen op het onderste scherm functies kunt oproepen en dat je het toetsenbord nadat je het van de laptop hebt verwijderd, via Bluetooth moet koppelen omdat dat niet vooraf is ingesteld. Ik had al in andere reviews gelezen dat de installatie niet altijd even soepel verloopt en ook ik merkte dat niet alle handelingen even vlot gaan. Het systeem hapert soms wanneer je het toetsenbord erop doet of eraf haalt, vanwege het schakelen tussen de schermen. Hoe vernuftig dit ook werkt, het is soms wel even uitvogelen of de muis van het toetsenbord niet werkt door een softwarefout of dat er iets anders aan de hand is.
:fill(white):gifsicle():strip_exif()/f/image/kH3K2A5CluBo9UTwzet1VQqs.gif?f=user_large)
Uiterlijk en bouwkwaliteit:
De laptop zelf is prachtig afgewerkt, zonder rare naden of uitstekende zaken. Het past allemaal perfect op elkaar en het toetsenbord ligt goed op de laptop, zelfs op een vlakke ondergrond. In een andere review hier op Tweakers las ik dat de reviewer het toetsenbord te plat vond en liever de mogelijkheid had gehad om het wat schuiner te zetten. Mijzelf stoort het niet, omdat ik normaal gesproken ook met een plat toetsenbord werk. De speling van de toetsen is prima in verhouding tot de dikte, en de knoppen liggen voldoende ver uit elkaar om niet per ongeluk andere toetsen mee te nemen tijdens het typen. Zelf zou ik er echter niet de hele dag op kunnen werken, omdat ik merk dat ik bij het typen van deze review last krijg van mijn onderarmen door de ietwat onnatuurlijke houding. Dit is denk ik persoonlijk omdat ik prettiger typ op mijn eigen losse toetsenbord, maar als je gewend bent om de hele dag op een laptoptoetsenbord te werken, zal het geen probleem moeten zijn.
Een ander punt dat een mede-tester opmerkte, is dat het onhandig is dat er geen USB-C-poort aan de kant van de HDMI zit, waardoor je niet tegelijkertijd een extra scherm via HDMI kunt aansluiten en kunt opladen. Dit is inderdaad onhandig, maar ik vraag me af hoe vaak dit voorkomt.
Kleine details
Wat ik fijn vind, is dat er hele subtiele stootrandjes zijn aangebracht aan de achterkant, zodat de rand niet schuurt over de tafel als je hem helemaal plat legt. Ik had alleen verwacht dat die aan alle kanten zouden zitten en niet alleen aan de achterkant. Je kunt de laptop in verschillende standen gebruiken, waarbij in al die gevallen de behuizing direct het oppervlak raakt. Al met al geeft alles een premium look & feel.
:strip_exif()/m/266686/1S5vMJT4QSdJ6l39NNTeF8Iy4FFFTWK1FusdKv4og6g9gKK5yl.jpeg?f=620xauto)
OLED-schermen
De twee OLED-schermen zijn prachtig om te zien en de kleuren spatten van het scherm. Ik weet niet wat er anders is, maar bij de Asus Vivobook 15 Pro was ik niet direct onder de indruk van het OLED-scherm, terwijl ik het hier als erg prettig heb ervaren. Wellicht ligt het aan de kleurstelling, omdat in de VivoBook gebruik wordt gemaakt van pastelkleuren bij de eerste installatie en hier de kleuren frisser ogen. Hoewel prachtig om te zien, reflecteren beide schermen wel enorm, waardoor je soms het gevoel hebt dat je voor een spiegel aan het werken bent en bij donkere beelden kijk je jezelf in de ogen. Wanneer het licht buiten feller is, maakt dit het ook lastiger om het scherm te zien en moet je de schaduw opzoeken en de helderheid op maximaal zetten.
Vet, vetter, vetst
Wat mij daarnaast opviel, en op den duur ook steeds meer ging storen, is dat viezigheid en vingerafdrukken erg goed zichtbaar zijn op het onderste scherm. Bij het uitpakken en de eerste installatie zag ik dat er wat vuiligheid op het scherm zat, wat minder fris aanvoelde. Daarnaast zie je na een paar dagen testen de vette vingers op het scherm, die door de reflectie zichtbaarder zijn dan op een LCD-scherm. Dus als je een schoon scherm wilt hebben, is het raadzaam om een scherm of schoonmaakdoekje bij de hand te hebben.
/m/266686/1S5vW7khdcXR45n7ANqPCbYlYjdhm1iiLXOvs9Jq31IZxVbI9P.png?f=620xauto)
Software
Duo specifieke Windows 11 versie
Hoewel het geen aparte installatie is, wil ik het wel benoemen. De software die het mogelijk maakt om beide schermen te bedienen. Het is knap hoe Asus het voor elkaar heeft gekregen om het optisch één geheel te laten lijken. OK, het werkt niet altijd even vloeiend wanneer je het toetsenbord eraf haalt of er weer op doet, maar dat is niet storend.
Daarnaast ben ik wat hulpprogramma's tegengekomen, waaronder Handschrift, Sneltoets, Configuratiescherm en Cijfertoetsprogramma’s. Het Handschrift programma is een klein scherm waarop je kunt schrijven met de pen en dan wordt de geschreven tekst via OCR omgezet naar getypte tekst. Het doel was mij verder onduidelijk, omdat het veld zo klein is dat je maar een hele korte zin of woord kunt schrijven en verder niets met de tekst kunt doen.
Wellicht dat de software nog niet helemaal af is, want ik kwam meer programma’s tegen die je met de pen kunt gebruiken waarbij het schrijfvlak zo klein was dat je alleen een woordje kon schrijven (en dan moet je wel duidelijk schrijven anders herkent hij het niet). Een aantal functies kon ik niet meer oproepen omdat ik sinds een tijdje wanneer ik drie vingers op het scherm tik ik een zwart scherm krijg wat lijkt op een applicatie maar waar ik niets mee kan.
Wat ik me ook afvraag is hoe het zit met het updatebeleid voor de laptop, en dan met name, hoe toekomstbestendig het is wanneer Microsoft besluit te upgraden naar Windows 12, 13, 14, etc. Werkt de software om de schermen te bedienen dan als een aparte installatie en kunnen de Windows-updates gewoon geïnstalleerd worden of moet Asus er eerst een eigen sausje overheen gooien?
Asus-apps
Verder wordt de laptop geleverd met een aantal standaard Asus-programma’s die ik ook tegenkwam bij het testen van de VivoBook 15 Pro.
- Een virtuele versie van het Asus Dial & Control panel, waarvan ik in mijn andere review al heb opgemerkt dat de meerwaarde van deze functie mij ontgaat. Net als ScreenXpert is het bedoeld als handig hulpmiddel om productiever te zijn, maar beide programma’s vind ik storend en voegen weinig toe. Als je bekend bent met Windows en wat sneltoetsen kent, ben je net zo productief.
- GlideX is op zich een handige tool om je schermen uit te breiden met schermen die niet direct verbonden zijn met je laptop. Ik heb dit samen met de VivoBook 15 Pro getest en het werkt op zich prima, maar ik denk ook in dit geval dat ik het niet veel zal gebruiken omdat het toch iets omslachtiger is dan gewoon een scherm aansluiten via een kabel.
- Daarnaast staat hier ook MyAsus op, het zenuwcentrum voor software-updates en andere zaken. Hier heb ik verder niets op aan te merken, al vind ik het storend dat er slordigheden in staan zoals typefouten en knoppen in Chinese karakters en dat links niet werken.
Omdat ik dit ook zag bij de VivoBook 15 Pro, vermoed ik dat dit op alle Asus-modellen van toepassing is. Al met al is de software nog niet af en wat ik al eerder zei, zou het fijn zijn als Asus meer ondersteuning zou geven over wat er mogelijk is met de software. Het is nu een beetje trial and error om erachter te komen wat er allemaal op zit en wat je ermee kunt.
Geluid
Het geluid is om heel eerlijk te zijn niet de sterkste kant van de laptop. Vanwege de twee schermen zitten de speakers aan de onderkant en door de beperkende factor van beschikbare ruimte zijn de bastonen geheel afwezig. Ook speelt het geluid optisch een raar trucje wanneer je op het bovenste scherm naar een video kijkt in dual-screenmodus. Omdat de speakers naar achteren staan en het geluid via het andere scherm komt, lijkt het geluid losgekoppeld van het beeld. Dit had bij mij het effect dat je minder makkelijk in de film op kunt gaan zoals bij geluid dat optisch vanuit het scherm recht naar je toe komt.
Accuduur en prestaties
De accuduur is wat mij betreft prima bij normaal gebruik. Bij andere recensies lees ik dat deze als kort wordt ervaren, maar dat had ik niet. Het toetsenbord gaat lang genoeg mee wanneer je hem los van de laptop gebruikt, en in de praktijk gaat hij vaak genoeg weer op de laptop waardoor hij tussentijds kan opladen. Het verbruik van de laptop zelf is in lijn met wat ik verwacht van laptops die niet specifiek zijn gericht op lange accuduur. Je kunt gerust een paar uur werken zonder op te laden. Om de laptop te vergelijken met de VivoBook heb ik hem met dezelfde benchmark getoetst.
Hij is prettig snel, al scoort hij wel lager dan de VivoBook 15 Pro. Tijdens de test viel het mij op dat het onderste scherm van de laptop erg warm wordt, waarschijnlijk omdat door het scherm de warmte minder makkelijk naar boven weg kan. Aan het einde van de test gaf de systeeminfo 65 graden aan. Sowieso merk ik dat het onderste scherm redelijk warm is bij normaal gebruik. Bij het testen met het schrijven met de pen als tablet merkte ik dat het onprettig aanvoelt en je hand klam wordt van de warmte.
Omdat er geen goede voorgeinstalleerde software bij zat was het een beetje behelpen om de pen te testen op grafisch gebied.
/m/266686/1S5wbkMjXNPneg5JqzFwyME7tQ0u7s2xR7wBZSWTwpXwz8MNcc.png?f=620xauto)
Ergonomie
De bouwkwaliteit is meer dan prima, de laptop ligt prima in de hand. De modi zoals geadverteerd door Asus lijken mij alleen wat ver gezocht.
De desktopmodus is handig als je twee documenten in staande A4-positie met elkaar wilt vergelijken, maar door de positie van de scharnier en de schermen staat het niet stabiel en wiebelt het scherm.
Omdat het scherm niet recht is staat hij niet stabiel op tafel.
Door de dikke bezel in het midden vind ik hem niet bruikbaar als één groot scherm. De sharingmodus werkt alleen als je recht tegenover elkaar zit aan een kleine tafel en ik kan mij eigenlijk ook geen scenario voorstellen waarbij je zo dicht tegenover elkaar zou willen zitten om op je eigen scherm te kijken. Als je je scherm wilt presenteren bij een klant, is het logischer om gebruik te maken van een tweede los scherm.
De stand waar ik het meest enthousiast over ben, is de Dual screenmodus. Voor mijn werk moest ik in het verleden veel reizen en was ik vaak aangewezen op alleen mijn kleine laptopscherm waarop ik mijn onderzoeken moest doen. Dat betekende vaak wisselen tussen schermen of leende ik een losse monitor van de locatie die ik bezocht. In de dual-screenopstelling werkt het erg prettig om op twee schermen tegelijk te werken al denk ik niet dat bedrijven bereid zijn om dit bedrag uit te geven voor het gemak van een tweede scherm. Daarbij komt ook dat veel grotere bedrijven gebruik maken van een eigen image nog softwarerestricties. In dat geval is een los tweede scherm ook een optie, ik zag op de pricewatch losse OLED schermen vanaf 400 Euro.
Ik zie persoonlijk weinig gebruiksopties voor onderweg. Voor de trein of het vliegtuig is het onhandig om het scherm in dual-screenmodus te gebruiken omdat het losse toetsenbord niet lekker op schoot werkt. Hetzelfde geldt voor het werken aan een tafeltje in een koffiebar, je hebt een grote stabiele tafel nodig om de laptop ergonomisch goed neer te zetten, en ik zal, net als in de trein en het vliegtuig, als de dood zijn dat iemand de tafel aanstoot en het scherm omvalt.
Prijs en concurrentie
Komen we bij de prijs, die is pittig. Ten tijde van deze review was de prijs in de pricewatch 2.100 Euro. Als je per se een laptop wil met dezelfde processor, OLED-scherm en touchscreen, dan is de Duo wel de goedkoopste in zijn soort. Het alternatief, de Samsung Book4, begint bij 3.250 Euro maar is dan wel 16 inch. Hoef je niet per se OLED, dan heb je al een Lenovo Yoga Pro 7 vanaf 1.550 Euro. Wil je wel OLED maar hoef je geen touchscreen, dan kun je al een 16 inch Asus VivoBook S kopen vanaf 1.400 Euro. Verder concurreert deze laptop bij de professionele gebruikers volgens mij ook met de meer professionele tablets van Apple maar ook tekentablets zoals van Wacom. Aangezien dit aanbod zo groot is ga ik hier niet verder in.
Conclusie
Is het een gaaf product? Hierbij zeg ik volmondig ja! Ik vond het heerlijk om hem te testen en zou hem dolgraag willen houden (hartje aan Asus 😊) om te kijken hoe hij op langere termijn bevalt geïntegreerd in mijn persoonlijke ecosysteem van Microsoft en Android producten.
Kijk ik puur rationeel naar de laptop voor als ik hem zou moeten aanschaffen, dan spelen ook andere overwegingen mee. Ik snap dat Asus de laptop positioneert als multifunctioneel om zoveel mogelijk markten te kunnen bedienen. Maar ik vraag me af of ze de specifieke gebruikers kunnen overtuigen.
- Zal een grafisch professional prettig kunnen werken op het OLED-scherm of zal die eerder geneigd zijn om op een Mac of iPad te werken?
- De zakelijke gebruiker, zal die bereid zijn om het geld uit te geven aan een ingebouwd tweede scherm of toch liever een goedkopere laptop kopen met daarnaast een losse monitor?
- De mobiele werker, zal die onderweg gebruik maken van de dual-screenfunctie of de voorkeur geven aan een laptop met een groter scherm of een lichter model?
Uiteindelijk zijn het persoonlijke overwegingen, en ook al probeert Asus het te vermarkten als high-end alleskunner, er moeten nu eenmaal concessies worden gedaan om dit allemaal in een compacte laptop te stoppen.
En hoewel het ze aardig is gelukt denk ik dat de laptop een niche product is voor tech-enthousiastelingen die het gaaf vinden wat Asus heeft geflikt en bereid zijn om daar extra voor te betalen. Wellicht ook een enkele (creatieve) ZZP’er die de aanschafkosten zakelijk kan aftrekken.
Al met al is de laptop een flinke stap voorwaarts ten opzichte van zijn voorgangers en vond ik het erg leuk om hem flink aan de tand te voelen.
Ow, enne, als je tot hier bent gekomen na het lezen van mijn review zou ik het leuk vinden als je me zou willen raten. Dank
(en voor de trollen die mij een 0 rating geven, beetje flauw, ik doe mijn best een goede review te schrijven die een bijdraagt aan een goede keuze voor geïnteresseerden)