Sony WH-1000XM4 (Zwart)

---

Intro

Een aantal jaar geleden heb ik een review geschreven voor de XM3. Voor wat meer achtergrond m.b.t. m'n ervaringen en voorkeuren met andere koptelefoons adviseer ik je deze even door te nemen.
Sony WH-1000XM3 (Zwart) review door xs4me

Hoewel ik van plan was destijds de XM3 terug te sturen is daar nooit van gekomen. Hij lag een lange tijd (zeker in de zomer periode ivm hitte icm over-ears) in de kast. Ik gebruikte altijd m'n IEM's met custom maatdoppen (nog altijd beter en een factor 3 goedkoper dan deze koptelefoons, zie m'n vorige review).

Later ben ik wel ook de Apple Airpod Pro 2 gaan gebruiken omdat die wat breder inzetbaar zijn (bellen e.d.) op kantoor. Maar bij een wandeling als 't echt alleen om de muziek gaat dan pak ik altijd weer IEM's met custom maatdoppen. Meestal de GuideRay GR-i a 20 euro. De isolatie is dan nog beter, zonder de negatieve effecten die ANC toch nog steeds wel heeft (en geen batterij nodig).

Maar, de winter kwam er nu weer aan en op een koude dag dacht ik, laat ik de XM3's weer 's uit de kast trekken, want dan krijg ik niet zo van die koude oren. Na de laatste firmware update viel me op hoeveel beter de noise-cancellation was geworden tov 1.5 a 2 jaar eerder met nieuwere firmware updates. Maar daarover zo meer.

Daarnaast gebruik ik voor muziek productie nu ook de Steven Slate Audio VSX Platinum headphones. Die zijn inzetbaar als monitoren. Ik ga verder niet dieper in op deze waanzinnige koptelefoons, maar ik zal ze wel naast deze leggen om wat verschillen duidelijk te maken.

Ik heb nog 30+ meer koptelefoons gehad zo door de jaren heen. Van vlaggenschip Beyerdynamics, Shure's, Phonak, Sennheisser, B&W etc tot middelmaat van allerlei bekende merken, maar ook een hele bak goedkope Chi-Fi koptelefoons die er vaak niet eens voor onder deden. M'n favoriet zijn de GuideRay GR-i's, dus die neem ik mee ter vergelijk. Ik kan niet alles vergelijken, want dan zou 't een enorm lange review worden. M'n favoriete koptelefoons zijn de Phonak Audeo SE232's, maar die zijn helaas onbruikbaar geworden door een kabel breuk, dus die kan ik helaas niet goed meer 1:1 vergelijken. Ik zal die nog wel even kort toelichten.

Ik heb geen professionele meetapparatuur, dus geen curves e.d., gewoon m'n ervaring met deze XM4's.

---

Vergelijkingen

Ipv een absolute beschrijving werkt het vergelijken met iets anders vaak beter. Al is dat natuurlijk lastiger als je als lezer zelf die referentie niet hebt. Ik hoop toch dat je zo een aardig beeld krijgt van de verschillen en daarmee ook hoe de XM4 zich daarbinnen plaatst.

--

XM4 vs XM3

Uiteraard de meeste logische vergelijking.
Ik had verwacht dat de sound vrij vergelijkbaar zou zijn met mogelijk hier en daar een kleine verbetering aangezien zoveel reviews aangaven dat een upgrade van de XM3 't niet waard zou zijn. Vaak is het in reviews "nieuwer is beter" om marketing doeleinden, ook al is dat in mijn ervaring zeker niet altijd het geval. Maar, m'n bakkes viel redelijk open toen ik 't voor het eerst hoorde. Echt een klasse beter in mijn optiek.

Toegegeven, het kan hier natuurlijk ook gaan om "anders" en toevallig precies richting mijn straatje. Geluid blijft nu eenmaal subjectief en elk oor is weer anders. Ik zal daarom aangeven wat mij vooral opviel.

Waar de XM3 een vrij warme klank had, zijn deze XM4's een stuk transparanter en neutraler en met duidelijk meer detail. Waar de XM3's bassen een beetje verdronken in 1 laag van wolligheid, daar hoor je bij de XM4's echt duidelijk de verschillende laag frequenties. Dat zorgt voor veel meer definitie, ritme en dynamiek. Beats zijn veel punchier en lekker getimed, er zit gewoon veel meer drive in en met meer rust in het geluid omdat alles meer een plek heeft.
Vooral dat laag maakt deze koptelefoons naar mijn mening zoveel prettiger. Ook als basis om vanuit te EQ'en, mocht je wat meer bas willen, waar dat met de XM3's gewoon echt geen nut had. (Over de EQ later meer)

Het mid en hoog heeft een wat helderdere treble. Ik herken meer detail en rust in het geluid, maar dat komt ook omdat de staging van de XM4's natuurlijker zijn, waar de XM3's een meer onnatuurlijk "surround" sound had. Je hebt echt wat meer de soundstage voor je staan en minder rondom je hoofd. Wel met een kanttekening, maar daar kom ik zo op (de optimizer).
Ze komen echter nog wel iets te kort qua sprankeling in het hoog. Dat maakt ze echter ook wel weer wat rustiger in presentatie, zeker bij minder goede opnames, maar mist daardoor een beetje levendigheid. Ook mist het voor het mooie nog iets van diepte in de staging. Er is wel breedte die nog natuurlijk klinkt, maar weinig V-shape die vaak zorgt voor wat meer diepte in het geluid, alsof een instrument ook ietsje naar achteren staat tov een ander.

De XM3 is meer vergevingsgezind, wat ook het voordeel is van een meer verhullende sound. De XM4 klinken daarom dus wel weer wat dunnetjes als je oudere opnames beluisterd die niet goed gemastered zijn. Al biedt DSEE Extreme daar een oplossing voor. Dit dikt het allemaal weer wat aan om het alsnog wat voller te laten klinken waarbij frequenties ook wat dichter bij elkaar gebracht worden om het wat minder "wild" en uniformer te laten klinken. Maar daarover later meer.

Bedraad

Als ik de XM3's bedraad aansloot dan klonk het ook al veel meer zoals de XM4's (draadloos). Wat wel het idee wekt dat er qua hardware dus niet veel veranderd is en waarschijnlijk alleen een DAC upgrade heeft gekregen. Als ik de XM4's bedraad aansluit dan herken ik geen aantoonbaar verschil, wat erop duidt dat de DAC's erg vergelijkbaar zijn als die Apple gebruikt (ik sluit 't op iPhone of Mac aan). De XM4 heeft niet aantoonbaar kwaliteitsverlies zonder draad, zoals de XM3 dat wel heel erg had, dus daar zit echt een flinke verbetering.

ANC

Qua ANC kon ik geen verschil herkennen tussen de XM3's en XM4's. De laatste firmware op de XM3's maakt het net zo goed in mijn ervaring. Wel duidelijk beter dan met de oudere firmware waar de XM3's destijds mee geleverd kwam. Toen lekte er nog wel wat verkeer of vreemde geluiden door als je door de stad liep, dat is met de recente firmware echt nihil geworden. Je hoort het nog steeds wel hoor. In die zin blijven custom maatdoppen toch beter.
Beide doen het dus ongekend goed. Ook zonder vervelende druk op je oor. Al merk je bij sommige bewegingen als je je hoofd snel draait soms wel wat aparte effecten, maar dat is echt heel incidenteel. Dat wordt wel irritant als je er echt meer actief mee gaat doen zoals hardlopen of fitness ofzo. Dan zou ik echt voor die IEM's met custom doppen kiezen. Wandelen bijv. gaat wel prima. Ze zijn verder wel wind gevoelig. Dus bij hard wind hoor je soms niet veel meer. Al heb ik dat bij andere ANC koptelefoons ook, al vangen deze over-ears natuurlijk meer wind, dus weer een voordeel van IEM's met custom doppen.

Luistertip: Quanta, met het album "Entwined".
Even los of dat je muzieksmaak is, het is wel een goeie demo om je koptelefoons op te testen.
Dat klinkt zo waanzinnig strak op deze koptelefoons. Punchy, mooi laag, ruimtelijk met veel detail.

--

XM4 vs Steven Slate Audio VSX

Ik heb de Platinum ivm een mooie Black Friday deal. maar de "Essential" uitgave is hetzelfde, alleen dan niet met alle uitgebreide en toekomstige software uitbreiding. Hardwarematig zijn ze hetzelfde.

De Essential zit in dezelfde prijsklasse als deze XM4's, maar komen zonder ANC en zijn ook niet draadloos, dus het gebruik is wel anders. Maar op zich zijn ze redelijk te vergelijken als het om prijs aankomt.

Het gebruik is natuurlijk sowieso wel anders aangezien de VSX gebruikt worden als monitors, maar wat ik wel interessant vond is hoe dicht de XM4's dan toch bij de VSX komen qua freq. response. De VSX is duidelijk gedetailleerder, het midden en hoog is gewoon sprankelender en heeft een overduidelijk mooiere staging met meer gelaagdheid. Zelfs zo goed dat je niet eens meer merkt dat je een koptelefoon op hebt en denkt dat je werkelijk naar high-end speakers zit te luisteren. Op dat vlak komt de XM4 dan toch nog wel wat te kort.

Ze dienen beiden een ander doel, dus daar houdt de vergelijking ook wel op. Maar het geeft wel aan dat de XM4 zich toch minder richt op "consumenten geluid" (veel bas en warmte), maar dichter bij (goede) monitors ligt. Wel met een aangedikt laagje erover, vooral in 't laag, wat voor de meesten het luisterplezier zal verhogen.

Ik kan langer luisteren naar de VSX zonder luister moeheid, de presentatie is ook spannender en gelaagder, maar de XM4's geven wel wat meer drive door het aangezette laag.

Prijs kwaliteit technisch klopt dat dan wel redelijk. De VSX klinkt beter, maar heeft geen ANC, wireless, mic of mobile app. Echter, de VSX komt wel met een bak aan software waar de XM4 op dat vlak er nogal armoedig uitkomt. Het draagcomfort is vergelijkbaar, al is de VSX op dat vlak ook wel nipt de winnaar.

--

XM4 vs GuideRay GR-i

Hier is de vergelijking natuurlijk belachelijk. De Guiderays heb ik destijd voor 20 euro gekocht. Met custom maatdoppen erbij ben je dan zo'n 130 euro kwijt. Maar die maatdoppen kun je dan ook weer de rest van je leven op allerlei andere IEM's gebruiken. Zonder maatdoppen krijg je niet de ervaring zoals de XM4's hoor door het gebrek aan isolatie, al komen de GuideRay's standaard wel met hele goede isolatie en doppen. Maar het kan niet op tegen de ANC van de XM4. Met custom doppen however ... geen discussie mogelijk, dan verliest de ANC het.

Qua resolutie klinken de XM4's beter. De XM4's hebben een "studio-achtig" geluid. Gewoon strak en gedefinieerd. Nu is dat niet voor iedereen een gewenste sound signature.
De Guiderays klinken muzikaler. Ze hebben een meer unieke klank, veel dynamiek, een meer live-achtig geluid en vooral met live/rock/pop genres klinken die lekkerder. Als je meer van de EDM genres bent, dan klinken de XM4's strakker. Maar het minder strakke van de Guiderays geeft dan wel weer wat meer swing.

De Guiderays zitten ook dichter bij de sound signature van de B&W P7's bijvoorbeeld die erg "analoog" klonken. Al vond ik de P7's daar teveel in doorslaan waardoor 't wel heel erg een one-trick pony werd. En geen ANC, wat voor gebruik onderweg gewoon geen optie meer is.

--

XM4 vs Airpod Pro 2

Qua geluid lijken ze best wel op elkaar. De Airpod's zitten een beetje tussen de XM3's en 4 in. Niet diezelfde mooie resolutie in het laag en treble als de XM4, maar wel weer beter dan de XM3's. De Airpods zijn wat warmer qua sound. Soms wel prettig, maar mijn voorkeur ligt dan toch bij de XM4. Mede dankzij de betere soundstage die de XM4's geven. Hier merk je dan toch wel dat de over-ears een wat natuurlijk geluid en staging creeren vs de Airpod Pro 2's.

Qua ANC wint de XM4 ook duidelijk. Bij de Airpod's druipt er naar mijn mening toch nog teveel doorheen, zeker als je bedenkt dat een IEM de mogelijkheid geeft juist beter te kunnen isoleren. Al doen ze het zeker niet slecht hoor en sowieso al een stuk beter dan de Airpod Pro 1's.

De Airpod Pro 2's zijn wel breder inzetbaar. Hier klinkt eigenlijk elk genre wel goed op. Oudere rock/pop tot moderne EDM/electro etc. Bij de XM4's blinken toch vooral modernere elektronisch opnames uit en wordt het wel weer wat minder spannend met oudere opnames bijv.

Daarnaast bieden de Airpod's betere mic bij het bellen, safety sound controls icm iOS, veel mobieler en handige oplaadcase. Dus vanwege dit complete pakket zou ik bijna altijd naar de Airpods grijpen in de praktijk. Alleen dus niet in de winter tijdens koude dagen. Dan werken die XM4's als heerlijke oorwarmers :-) Maar voor bellen zijn de Airpods dan wel weer duidelijk beter.

--

XM4 vs Phonak Audeo SE232

Helaas is de kabel hiervan defect gegaan en die zijn niet meer te krijgen omdat deze Audeo tak van Phonak ermee gestopt is.

Wat de Phonak's voor mij zo uniek maakten was dat de treble zo mooi was. Deze had een bepaalde warmte zonder dat het ten kostte ging van detail. En normaal is het vaak "of" transparant wat een meer mid/hoog geluid geeft "of" warm wat dan weer inlevert op de details, vooral in het midden hoog. Dat kwam door het gebruik van 2 balanced armatures ipv dynamic drivers. Het bijzondere vond ik ook dat ondanks dat het laag zo mooi bleef, wat normaal toch meer in het voordeel is van dynamic drivers.
De staging had een ietwat V-vormige sound, wat ik zelf prettig vind omdat het diepte aan het geluid geeft. Daardoor wordt muziek spannender en gelaagder zonder of te wijken van het stereobeeld met een mooi breed podium, maar zonder dat vage "surround" effect.

De XM4's schieten hier qua gelaagdheid gewoon in tekort. Niet op een storende manier, maar gewoon omdat je weet dat het beter kan. Ik denk dat ik 't het best kan omschrijven als een muur van geluid op de XM4's die bij top mastering echt wel indrukwekkend klinkt omdat het echt over je heen valt als een deken. Hoog, laag, links, rechts, overal zit wel wat, waar het bij de Phonak's meer gedoseerd was, waardoor het wat meer verhaal vertellend werd. Het werd spannender en met meer verrassing als je dan ineens weer een andere instrument waarnam. Maar, dus gelukkig wel een heel stuk beter dan de XM3's.

Het draagcomfort was ongekend (producent van gehoorapparaten) en je kon hier urenlang naar luisteren. Echter, met een prijs van €600 mag je dat ook wel verwachten en dan praten we dus wel over 2 a 3 het budget van de XM4's, zeker als je de custom maatdoppen die ik hiervoor had nog mee rekent, maar die kon ik uiteraard op bijna al m'n IEM's gebruiken. Dus dat valt dan wel mee als je er meerdere hebt zoals ik.

Afijn, niet meer te koop. De SE121 zie je nog weleens voorbij komen en die zijn ook zeker de moeite waard voor +- 100 euro.

---

Hardware & accessoires

--

Bouwkwaliteit & comfort

Net zoals de XM3 erg plastic, maar wel heel degelijk. Maar het voelt niet meer premium dan hun lagere instappers bijv. Mag van mij wel ietsje spannender, maar het is wel gewoon ingetogen en strak met een mooi zijdeglans finish op het materiaal. Als je dan naar de XM5 kijkt die er functionele kwaliteit voor ingeleverd heeft qua ANC en comfort, dan heb ik liever dit.
Vooral het draagcomfort is erg prettig. Wel worden je oren erg warm, maar dat is niet anders dan met andere over-ears. Oorkussens zijn zacht en prettig en ik heb kleine oren, dus ik zit niet tegen de schelpen aan. Daar hebben veel anderen met grotere/meer uitstekende oren wel last van. Heel veel ruimte in de schelp is er niet namelijk.
Verstellen is makkelijk en hoef je verder niet steeds weer aan te zitten omdat het weer versteld is.

--

Case & kabels

De case is uitstekend qua kwaliteit en ter bescherming. De koptelefoon kan relatief compact opgeborgen worden in de case. Er zit een prima draad bij om 'm bedraad aan te sluiten. De oplaadkabel is een lachtertje en is zo kort dat je er in de meeste gevallen niks mee kunt. Ik snap 't wel, in de case is niet veel ruimte voor een lange kabel. Maar ik zou een kleine voering maken rondom de case waar je 'm dan zo makkelijk in draait. Het is volgens mij allemaal niet zo ingewikkeld om 't op te lossen. Het komt wat lui over.
Er zit ook nog een vliegtuig adapter bij, maar in mijn ervaring hebben alle vliegtuigen tegenwoordig gewoon 3.5mm aansluitingen. Dus ook niet echt nodig meer.

--

ANC

Het beste wat ik gehoord heb tot nu toe. Daar kan geen concurrent dat ik weet aan tippen. Echter, met de laatste firmware op de XM3 niet aantoonbaar beter geworden. Dus dat is meer software matig verbeterd door de jaren heen en heeft de hardware, bouwkwaliteit of isolatie kamer verder geen invloed op. Dat zal dus hetzelfde gebleven zijn.

--

Mic

Ik moet nog even goed navragen bij vrienden hoe ik klink. M'n vrouw zei dat het een verbetering was met bellen, maar nog steeds behoorlijk ruk vergelijken met de Airpods bijv.
Bovendien moet je redelijk hard praten om goed door te komen, iets wat niet echt relaxed is in de trein bijv.

--

Accuduur

Ik lees in andere reviews dat de XM4 een kortere batterijduur had dan de XM3's. Maar dat zal komen doordat ze DSEE Extreme aan hadden staan. Dit staat bij mij altijd uit en dan kan ik echt heel lang luisteren. Echt minimaal 2x zo lang als de XM3. Als ik kijk naar m'n wandel momenten (1 uur per sessie) dan kon ik de XM3 na 5x wandelen weer opladen. Wat gek is. Ik gok dat ik gewoon vaak vergat om 'm goed uit te zetten. Of hij's in 3 jaar sporadisch gebruik echt al zoveel slechter geworden. Want dat zou neerkomen op 5 uur ipv de aangegeven 30 uur van Sony (wat meer 20 is in de praktijk normaal gesproken). De XM4 gaat het inderdaad meer richting minimaal de 20 uur (Zonder dus DSEE Extreme en 1 apparaat verbonden).

---

Extra's, Opties & software

Ja, hier komen we toch op het punt waar we wat minder positief gaan worden.

--

iOS App

De app is niks verbeterd door de jaren heen. Het is gewoon een gedateerde app qua UI met een behoorlijk belabberde EQ waarbij ik nog steeds niet weet wat ik met die pure bass optie moet.
De redding is dat de XM4's uitstekend klinken out-of-the-box, maar alles wat ik doe met de EQ is een achteruitgang. Bedraad EQ'en kan sowieso niet met de app, ook niet handig! Vooral op de XM3, maar omdat de XM4 draadloos zo goed klinkt niet echt meer een probleem. Ook vreemd dat de toch al behoorlijke basic EQ van Spotify bijv. een beter resultaat geeft.

Dat is nog niet eens het ergste. Ik heb eerst weken geluisterd zonder ook maar iets te doen in de app. Ik vond het niet nodig, want het klonk al zo lekker.
Vervolgens heb ik laatst dan eindelijk de optimizer gedraaid. Die zou dan alles helemaal perfect voor je moeten maken qua sound en ANC. Maar, man, wat een spijt heb ik daarvan! Na het optimizen was de ANC aanzienlijk minder geworden en was de sound weer helemaal weird surround gegaan. De staging was weg, compleet ongedefinieerd en raar verspreid.
En, natuurlijk, geen enkele mogelijkheid om die optimizer toepassing daarna nog weer uit te zetten / te verwijderen. Hopeloos. Ik heb nu (net) een reset van de headphone gedaan en de app opnieuw geïnstalleerd om dat weer te resetten. Ik log ook niet meer in omdat ik gok dat ik dan weer de ongewenste settings gedownload krijg. Inloggen heeft verder geen toegevoegde waarde.

--

360° reality Audio

Een feature waarbij dan beloofd wordt dat je helemaal de perfecte live experience krijgt om je heen (ja, weer dat surround verhaal). Ik ben cynisch. Die verhalen kennen we nu wel en vallen altijd tegen.

Hier heb ik nog niks mee gedaan. Dit werkt bijv. native met Tidal, maar ik gebruik meestal Spotify, ondanks dat Tidal, Apple Music, Amazon Music beter klinken, maar dat is om praktische redenen ivm smart ondersteuning die weer beperkt zijn icm Heos en Google assistant e.d. Spotify ondersteuning maakt dan het verschil. Wel jammer, want bij een vergelijk laatst viel me op hoeveel beter die anderen klinken.

Ze hebben wel een eigen Sony 360° live reality app. Hier ga ik eerdaags wellicht nog 's naar kijken en mee spelen. Hier zitten wel weer extra kosten aan verbonden en de reviews zijn niet best, dus de kans is vrij groot dat ik me die teleurstelling bespaar. Aangezien het weer gaat om "AI post-processing" klinkt dit toch vooral weer als zo'n "surround" EQ/SFX trucje. Tja, Sony geeft me nu eenmaal weinig reden om op dat vlak al te hoopvol te zijn. In het algemeen wel, want geen enkele audio fabrikant, die ook met zulke beloftes kwamen, wisten op dat vlak te overtuigen. Ja, tenzij de bron "echt" surround is, zoals met films.

Echt gebruikersvriendelijk is dit dus allemaal niet, dus echt een mooie feature zou ik 't niet willen noemen. Tenzij je Tidal gebruikt wellicht.

--

DSEE Extreme

Dit wordt erg gepromoot als een bijzonder feature. Je kunt 't een beetje zien als wat je vroeger had bij SD of HD-ready content die je TV dan kon "upscalen" naar full HD of 4K. En op dat vlak was dat ook echt een visueel zichtbare verbetering.

DSEE Extreme zou dan "SD" audio moeten upscalen naar HD audio. De XM4 doet dat icm AI. Nu heb ik er nog niet heel veel mee geexperimenteerd, maar als je bron gewoon goed is, dus mooie mastering met goede freq bereik, dan is dit gewoon een downgrade. Wat ik merk is dat de sound een soort van loudness krijgt, de frequenties wat naar elkaar geduwd worden waardoor het wat homogener klinkt. Maar alles wordt wel geknepen, schuift een beetje naar lagere frequenties en al het sprankelende valt eigenlijk weg. Je krijgt zo wel een vrij warm geluid wat misschien prettig is als je langer luistert omdat er minder pieken uitsteken. Ik vind dat het geluid een beetje "dood geslagen" wordt en dus geen verbetering.

Ik wil dit nog weleens testen met oudere rock/pop opnames om te zien wat er dan gebeurt. Ik zal de review updaten als ik daar meer over te vertellen heb. Ik luister meestal meer moderne muziek, de laatste tijd althans, ik ben redelijk all-round.

Vergeet niet dat door de processing power de batterijduur met deze functie er flink inhakt.

--

Smart controls & gestures

Je kunt met touch controls & gestures via je (rechter) koptelefoon commando's activeren. Eerlijk gezegd kan ik hier niet eens veel over vertellen. Ik heb het in het begin even aan gehouden en, net zoals met de XM3, snel weer uitgezet.
Ik heb 2 modi, koptelefoon op of af. Ik heb geen gestures nodig om dan naar mensen te kunnen luisteren, dan schuif je 'm gewoon even van je oren, net zo makkelijk. Volgende of vorige song of volume control gebeurt vaker ongewenst dan gewenst, dus ook uit. Met Voice detection krijg je weer als iemand naast je zit te lullen dat die dan steeds automatisch naar ambiance mode gaat ipv ANC. Etc... Het heeft in mijn ogen allemaal geen toegevoegde waarde. Zeker niet als je evt. ook nog een smart watch hebt met controls (zoals ik) of natuurlijk je telefoon.

Het ergste vind ik nog dat er 1 functie bij zit die wel handig is: zet het geluid uit als ik de koptelefoon af zet. En hoewel dit soms werkt, werkt dit minimaal net zo vaak niet. Dus dan verliest het ook al z'n waarde als je soms na een uur merkt dat hij nog aan het afspelen is terwijl die op de tafel ligt. Lekker voor je batterij. Daardoor gaat die ook niet automatisch uit, want hij denkt dat je nog lekker aan het luisteren bent.

Dus op dat vlak is het gewoon niet goed uitgedacht en werkt het gewoon, simpel gezegd: ruk. Als je dat dan vergelijkt met de Airpod features, dat werkt wel gewoon goed. Dus op dat vlak koop je zeker geen premium product.

--

Meerdere apparaten verbinden

1 van de redenen om naar de XM4 te willen is de mogelijkheid om met 2 apparaten tegelijk te verbinden zodat ik niet steeds met BT shizzle moet gaan rommelen om 'm van de iPhone naar de Mac te verbinden.
Wat ik echter gemist had was dat als je dat wilt dat je dan LDAC (24 bits/96 kHz) verliest. Theoretisch geen ramp zolang je Spotify luistert, maar ik luister op de mac dan wel weer high resolution muziek, dus dan zit je daar weer mee. Dus ook dat heb ik voor de zekerheid maar weer uitgezet. Ook een tegenvaller.

---

Conclusie

Het is dus een verhaal van uitersten. Qua geluid, zeker ook draadloos, vind ik het echt een enorme verbetering t.o.v. de XM3. Dit is ook de eerste draadloze over-ear koptelefoon die ik echt wil houden, waar ik de andere (Incl. top of the line Senheisers, B&W's, Bose etc) weer terugstuurde. De XM3 viel hier ook onder, maar ivm drukte was daar niet van gekomen. En achteraf kwam dat goed uit met de aanschaf met deze XM4 om ze goed te kunnen vergelijken.

Als we dan naar de extra functionaliteiten en software kijken. Dat is gewoon echt niet "A-merk" waardig eigenlijk. Afgezien van de sublieme ANC is geen enkele "smart" feature van toegevoegde waarde. De app werkt wel, maar is nog spartaans en elke feature doet afbreuk aan het geluid. En blijf van die optimizer functie af!!! Jemig Sony, doe 's wat aan je software!

Dat belabberde oplaadkabeltje is ook hopeloos. Connecten met 2 apparaten tegelijk werkt voor mij in de praktijk dus ook niet, ook een misser. DSEE Extreme, 360 reality, EQ, whatever. Ik ben er niet van onder de indruk.

Maar, puur gekeken naar wat het moet doen, een enorme stap vooruit. En simpelweg door een andere (betere) DAC te gebruiken vermoed ik zomaar. Voor mij komt die nu toch definitief in m'n vaste koptelefoon arsenaal, wel voor specifieke doeleinden:

1. Airpod Pro 2
Dit zal m'n go-to blijven. Sound is altijd prettig en meer vergevingsgezind, een mooie balans, wel net een tandje minder dan de XM4's qua detail en staging en qua ANC ook net wat minder, maar simpelweg om z'n compleetheid. Compact, charging case, bellen (goeie mic), goeie features en integratie met iOS, handig voor reizen e.d.

2. GuideRay GR-i + Custom maatdoppen
Als ik bellen niet nodig heb dan pak ik deze op normale/warme dagen. Meestal heb ik deze en de Airpods wel bij me aangezien het toch amper ruimte in beslag neemt.

3. Sony WH-1000XM4
Op koele/koude dagen vind ik over-ears wel heerlijk als oorwarmers (gevoelige oortjes 😉). Ook klinken ze ietsje beter dan de Airpods, maar het is te marginaal icm het formaat, mindere mic en features om het de go-to te maken.

4. Steven Slate Audio VSX Platinum
De beste van het hele stel, maar natuurlijk niet bedoelt voor onderweg. Gewoon om thuis achter de desktop lekker op te luisteren en te gebruiken voor m'n eigen muziek producties (hobby).

--

Oordeel

De XM3's gaf ik 4 sterren. De XM4's vind ik beter, dus dan zou je zeggen 5 sterren. Maar als je dan verder naar de features, software en gebrek aan ontwikkeling in 3 jaar kijkt dan kan je 't eigenlijk ook geen 5 sterren geven. Dus het zou eerder 4.5 ster zijn, maar dat kan niet. De XM3's 3 sterren geven gaat me ook weer wat ver. Dus dan maken we er dus maar 5 sterren van met (aardig wat) aandachtspunten. Vooral ook omdat die features me onderaan de streep weinig boeien.

De koptelefoon is met Black Friday prijzen a €199, toen ik ze kocht, gewoon een topkeuze als je naar ANC icm goed geluid kijkt tov de concurrentie. Maar de normale prijs a 380 euro, man ... dat zijn ze toch niet echt waard hoor als je ziet hoeveel er ook nog aan mankeert. Voor dat geld kun je toch wel aanzienlijk veel beters krijgen, ook al zijn dat dan nog steeds geen over-ears met geevenaarde ANC. Dus als dat je specifieke criterium is, dan is het wellicht een ander verhaal, want zelfs de Sony's XM5's krijgen toch wel redelijk unaniem veel slechtere recensies voor een veel hogere prijs.

--

Algemeen advies

In m'n vorige review gaf ik 't al aan en ik blijf erbij. Als je goed geluid voor weinig wilt en/of je bent nog erg aan het zoeken naar "jouw sound", probeer gewoon 's wat verschillende 20 - 50 euro IEM's uit met custom maatdoppen (de meeste nozzles zijn hetzelfde). Nu zijn die van de Guiderays wat breder dan de norm, dus daar moet je dan wel een beetje op letten. (zijn 2 maten voor zover ik weet). Maar er zijn nog zat andere Chi-Fi IEM opties die erg goed klinken (zie m'n XM3 review).

Geluid is heel persoonlijk en het heeft mij ook 10+ jaar gekost voordat zich dat een beetje begon te vormen. En geen enkele ANC kan op tegen maatdoppen (PNC); complete isolatie.
En dat vergelijken is gewoon best kostbaar want er zijn weinig winkels die echt bieden wat je wilt en ze dan allemaal mag beluisteren. Zelfs zonder maatdoppen is allerlei goedkopere IEM's proberen aan te raden, gewoon puur om te leren herkennen wat de verschillen zijn en wat je dan prettig vind. Dan investeer je erna pas in maatwerk doppen en je zit gebakken.


Ik hoop dat ik zo niks vergeten ben. Meestal update ik de review doorgaans nog wel een paar keer voor typo's of updates. Dus die volgen evt. nog :-)
--