Microsoft Surface Laptop Studio Core i5, 16GB ram, 256GB opslag, Iris Xe, Windows 11 Home (Qwerty US)

Intro
Deze Surface Laptop Studio heb ik aangeschaft om mijn toch wel redelijk oude Surface Pro 3 te vervangen. Waar ik mijn Surface Pro 3 als student veel gebruikte voor aantekeningen heb ik deze Laptop Studio gekocht omdat ik iets meer een laptop nodig had, maar nog steeds aantekeningen wilde kunnen maken.
Ik zal in dit review dan ook vaak de laptop vergelijken met mijn Surface Pro 3 en minder met andere traditionele laptops.

Bouwkwaliteit en toetsenbord
Vanaf het eerste moment dat je het apparaat in handen neemt is duidelijk dat Microsoft nog steeds erg denkt om de afwerking en kwaliteit van de Surface producten. Het apparaat voelt erg robuust aan en het metalen chassis heeft geen flex en ziet er geod uit.
Voor sommigen is het 'dubbeldekker' design wellicht storend, maar ik vind het er zelf erg goed uit zien, de illusie van een dunnere basis werkt goed ondanks dat het toch een vrij dik design is. Ook het toetsenbord voelt erg goed en heeft voldoende travel.

Initieel gebruik & Windows
Bij het eerste opstarten wordt je door de installatie van het controversiele Windows 11 geloods maar een erg tegen vallende ervaring is het enorme aantal updates. Constant is het 'Getting everything ready for you' en zelfs als je na 30 minuten tot een uur eindelijk kan inloggen en op de Windows desktop bent staan er talloze Windows EN Surface firmware updates te wachten die een heel aantal reboots vereisen. Als kers op de taart faalde de eerste update direct en begon Windows direct met klagen. Pas na wat andere updates en nog een aantal reboots was de machine pas gebruiksklaar en stabiel. Ik ben nog niet zo ver om Windows 10 op de machine te zetten, maar het was verre van een positieve eerste ervaring met Windows 11.

Boven op de talloze updates is het Windows 11 start menu direct gevuld met allerlei apps en reclame, voor een premium apparaat in deze prijs klasse is dat eigenlijk absurd. Een kleine selectie: Disney+, TikTok, Instagram en Facebook. En hun eigen OneNote was juist niet geinstalleerd (welke nog steeds 'OneNote for Windows 10' heet....)

Positief is wel de goede integratie van de cameras. Microsoft heeft de ruimte genomen in de bovenste bezel voor een redelijke webcam met de benodigde Windows Hello sensoren, en dit zonder rare notches of een dikke bezel. Voor inloggen (en password managers, KeepassXC heeft ook Windows Hello integratie bijvoorbeeld) werkt dit toch wel erg fijn.

Surface Selling Points
De reden dat ik origineel een Surface Pro had en ook dit keer weer voor een Surface product ben gegaan is het gebruik van pen voor het maken van aantekeningen en de 'convertable' manier van werken met het apparaat.

Dit is ook waar het 'Studio' deel van de machine tot zijn recht komt. Waar ik bij mijn Surface Pro 3 gebruik moest maken van de kickstand of het toetsenbord moest weg klappen kan je bij de Surface Laptop Studio het scherm zo naar voren kantelen.
Dit heeft zowel voor als nadelen. Naar voren klappen tot tablet modus werkt erg soepel en is makkelijker dan het naar achter klappen van de Surface Pros' toetsenbord. Maar de Studio modus werkt toch wel echt minder. Het doet mij denken aan de beperkte kickstand van de eerste Surface Pro en Surface RT. De Studio is erg stabiel in deze modus, maar de hoek is eigenlijk iets te stijl om prettig mee te werken.

Als je vervolgens het scherm door klapt naar tablet modus heeft hij nog steeds wel een kleine hoek, maar dat werkt dan juist wel fijn. Even fijn voor mij als de platste stand van de Surface Pro 3.


In vergelijk tot de Surface Pro serie is deze laptop ook wel erg zwaar, en met één hand de machine vast houden voor aantekingen zit er denk ik dit keer niet in. Dit wordt nog verder bemoeilijkt door de vrij scherpe randen van de behuizing die onprettig zijn in de hand. Wederom contrasterende met de Surface Pros, deze hebben afgeronden randen zodat je ze prettig kan vast houden. Het enige positive hier is dat in tablet modus er een randje is naast het scherm voor je hand zodat je niet direct het scherm bedekt (dankzij de dunne bezels is dat anders moeilijk). Een convertable, maar als tablet maar beperkt geschikt.


Ik neem ook direct de Surface Pen mee in dit review, ondanks dat deze niet wordt mee geleverd met het apparaat (!!!) omdat dit toch wel een belangrijk onderdeel is. In vergelijking met mijn oudere SP3 pen schrijft hij nog veel beter en op het 120Hz scherm is het erg vloeiend De responsiveness is geweldig en ondanks de wat rare vorm ligt hij prettig in de hand. Er zijn wat haptics geintegreerd in de pen, welke niet storend zijn, maar ik heb niet de indruk dat ze wat toe voegen aan de schrijf ervaring.

Microsoft lijkt ook trots te zijn op de 'gum' op de achterkant, net als een echt potlood draai je hem om je aantekeningen te wissen.
Maar in mijn ervaring is dit juist hinderlijk. Ik zou liever op een knopje drukken om te wissen in plaats van de hele pen in mijn hand om te draaien, meer dan met een echte pen of potlood heb ik bij digitale aantekingen de neiging om te wissen en aan te passen. Dan is het vervelend om de pen in je hand te moeten om draaien. Als ik op mijn echte wereld pen of potlood een wisknop zou kunnen hebben zou ik dat ook liever hebben. Een hele verbetering is het opberg mechanisme. Bij mijn Surface Pro 3 zat ik altijd met het opbergen van de pen, er was niks om hem in te klikken of weg te bergen. Microsoft heeft hier dit keer wel goed over nagedacht. Er zitten magneten in de pen en hij klikt onder de rand van de behuizing. Dankzij de magneten kan je hem zelfs naast het toetsenbord klemmen als je in laptop modus bezig bent, of in tablet modus langs de rand (ipv onder). Deze plekken zijn niet heel sterk, maar wel makkelijk voor als je de pen even wil weg leggen.




Kleine nitpick, de sticker op de zijkant van de pen met serie nummer etc voelt erg goedkoop aan en is direct al begonnen met omkrullen. Voor een niet standaard mee geleverde 120euro kosten de pen vind ik dat erg jammer.



Poorten, scherm en prestaties
Waar mijn Surface Pro 3 een USB A en mini DP poort had is dit op de Surface Laptop Studio vervangen door een tweetal USB-C poorten.
Ook hier is de excellente bouwkwaliteit van Microsoft erg prettig. Waar USB-C poorten soms wat 'los' aanvoelen hebben deze een soort extra 'klik'. Zeker als je de poorten gebruikt voor bijvoorbeeld een laptop dock zorgt dit er voor dat je niet per ongeluk los raakt. Jammer genoeg zitten beide USB-C poorten aan de linker kant, eentje extra aan de rechter kant zou fijn zijn en ik zou er zelfds de nog steeds aanwezige 3.5mm jack voor in ruilen.

De Surface Laptop Studio heeft ook nog steeds Microsofts eigen magnetische Surface Connect poort. Hier ben ik erg blij mee want zowel de oplaaders als het dock zijn erg fijn om mee te werken en hebben mijn voorkeur over USB-C docks/laders.
De Surface Connect poort is nog steeds aanwezig en ook compatibel met de oudere laders en docks. Hier ben ik erg blij mee want deze opladers werken erg goed en ook het dock is fijn om mee te werken, beter dan USB-C. Ook fijn, de Surface lader heeft ook nog steeds een USB-A poort om andere dingen op te laden. Het is zo prettig om met één oplader zowel je laptop als telefoon te kunnen opladen.

Wat minder goed werkt zijn de afgeronde hoeken van het scherm. Het 'lijkt' mooi en loopt mooi mee met de ronde randen van het chassis, maar in Windows zelf ziet het er niet uit. Los van de talloze hoeken die je kwijt raakt, zelfs in de Windows Explorer wordt het logo afgesneden.


Tenslotte, de prestaties. Ik heb geen benchmarks gedraait of stresstests maar alleen mijn normale software development workload.
Ik krijg de indruk dat ook hier het 'dubbeldekker' design zijn vruchten afwerpt. Bij licht gebruik draaien de fans niet, maar als de fans eenmaal aanslaan dan voel je de lucht aan beide zijkanten van het 'dubbeldekker' design. Ik heb de indruk dat dankzij dit design Microsoft erg goede koeling heeft kunnen toevoegen aan de laptop. Waar veel laptops meestal toch vrij kleine vents in een hoekje hebben is de volledige onderste trap van de laptop een vent. Hierdoor is er een enorme lucht stroom wat de koeling zeker ten goede komt. Zelfs bij vrij zware loads blijft de machine hierdoor redelijk koel en werkbaar.


Prijs/kwaliteit verhouding
De basis prijs voor de machine zoals ik hem kocht was zo'n 1700 euro, dit is ongeveer hetzelfde als mijn Surface Pro 3 toen ik die jaren geleden kocht. Maar, destijds kreeg ik voor die prijs al 256GB opslag met 8GB RAM, de Surface Laptop Studio heeft precies dezelfde opslag met een meer redelijke 16GB RAM, en de processor is 'maar' een i5 terwijl de SP3 een i7 had. Voor de i7 met 512GB opslag spring je al ver boven de 2100 (al krijg je er ook wel een RTX GPU bij dan).

Daarnaast is het vreemd dat voor die prijs geen pen mee geleverd wordt, de Surface Pen 2 moet je er los bij kopen voor nog eens 120euro, terwijl dat juist een van de belangrijkste handige aanvullingen is op een machine als dit.


Conclusie
Al met al is het een erg goede machine die prettig werkt, de grootste te kort komingen zijn voornamelijk omdat Microsoft of flauw wil doen (ronde scherm hoeken), slechte software heeft (Windows 11 ervaring) of te 'premium' wil zijn (prijskaartje).