Aeotec Nano Dimmer

Inleiding

Een van de eerste dingen die vaak wordt geautomatiseerd met smarthome is de verlichting. Dat is immers wel zo makkelijk. Geen gedoe meer met in het donker naar de schakelaar tasten, of verlichting die per ongeluk de hele nacht aanblijft. Geen zin om vanuit bed te moeten reiken naar die lichtschakelaar die eigenlijk nét niet helemaal handig geplaatst is? Verleden tijd, gewoon een klikje in de app en klaar is kees. Moeite met in de ochtend uit bed komen? Met tasker programmeer je de slaapkamer verlichting zo om tot een smart wake-up light!

Unboxing

Laat ik gelijk even beginnen met een kleine bekentenis: als een bestelling eenmaal aankomt is het voor mij nogal moeilijk om de verleiding te weerstaan om alles rits rats uit te pakken en meteen te beginnen. Soms denk ik eraan om voor een review eerst foto's te nemen, maar soms ook niet. Dat laatste is hier het geval: de verpakking is origineel, maar de dimmer die er in zit is eentje waarvan ik per ongeluk het antennekabeltje beschadigd had. Die beschadiging is dus mijn fout en niet een fabrieksfout!

Laten we beginnen met de verpakking, niet heel erg spannend.




Als we de verpakking openen, vinden we binnenin de dimmer in een stuk karton (merk op: de beschadiging aan de antennekabel is door mij veroorzaakt en niet hoe het product origineel was):


Aan de voorkant de stelschroeven om de kabels met de dimmer te verbinden en ook een aansluiting voor de wallswipe die apart verkocht wordt:


De klemcontacten aan de onderkant nader bekeken, van links naar rechts de fase, de nul, de output (voor de lamp), de common voor de schakelaars en dan nog twee aansluitpunten voor schakelaars:


Aan de achterkant vinden we de actieknop die gebruikt kan worden om de dimmer te koppelen aan de gateway, te resetten etc:


Nog even onder een hoek bezien:


En met een koffiemok om een idee te geven van de afmetingen:


En als laatste de handleiding en een boekje met garantie-info en dergelijke - heel spannend:

Installatie - elektrisch

Het aller, allerbelangrijkste aan het installeren van de nanodimmer is om veilig te werken. Je werkt immers met netstroom, dus zorg dat je veilig werkt en de aardlekschakelaar op UIT zet tijdens het aansluiten. Vergeet niet om iedereen te laten weten dat je aan het werk bent, zodat anderen niet de aardlekschakelaar weer terug op aan zetten.

Een heel handige eigenschap van de nano dimmer is dat je hem zonder nuldraad kunt gebruiken, zoals ik uit noodzaak heb moeten doen in mijn keuken. Kabels trekken lukt niet want die zitten muurvast en de lamp is op een manier gemonteerd dat ik hem met niet zonder grof geweld loskrijg, dus dan maar zo.

Idealiter gebruik je echter wel een nuldraad. Dat zorgt ervoor de de minimale belasting 10 W is in plaats van 20 W, waardoor je lamp niet gaat knipperen als je onder de 20 W komt. Wel is het mogelijk om een zogenaamde bypass te kopen als je lamp(en) te weinig vermogen vragen, om zo het probleem op te lossen.

Als je weinig ruimte hebt in de contactdoos kan het verleidelijk zijn om de dimmer er met het nodige geweld in te plaatsen. Pas daarbij wel op voor de antennekabel, die is kwetsbaar! En schroef niet alles meteen weer dicht als je klaar bent met het aansluiten van alle kabels, want je moet eerst nog de dimmer toevoegen aan je netwerk.

Aeotec heeft handig videos voor het installeren van de nano dimmer, zowel met nuldraad (https://www.youtube.com/watch?v=2MCPrLXr6zk) als zonder nuldraad (https://www.youtube.com/watch?v=X5o5n0gfmWk). De korte samenvatting is: sluit de fasedraad aan op het meest linkse klemcontact (L), de nuldraad op die ernaast (N), de schakeldraad naar de lamp op het klemcontact daarnaast (OUT) en klaar. Heb je geen nuldraad? Dat sluit je de fasedraad aan op de twee meest linkse klemcontacten (L én N) en blijft de rest hetzelfde. Schakelaars kun je aansluiten via de klemcontacten met COM en S1 en S2. Als de COM uitgang via een schakelaar kort gesloten wordt met S1, dan is S1 aan en idem dito voor S2. Je kunt daarbij zoveel wisselschakelingen maken als je wilt, zolang het uiteindelijk maar zorgt dat het de kring tussen COM en S1 of S2 opent en sluit.

Heb je alle kabels aangesloten? Schroef dan nog niet alles dicht. Je moet immers de dimmer eerst nog toevoegen aan je netwerk. Mocht je echter een schakelaar hebben aangesloten, dan kun je ook de schakelaar gebruiken in plaats van de actie knop. Handig indien je ooit de dimmer opnieuw moet toevoegen aan het netwerk.
Wat echter minder handig is, is dat de dimmer de stand van de schakelaar niet door communiceert naar de gateway, maar alleen direct de lamp zelf aan/uit maakt. Dat is jammer, want het beperkt mogelijkheden zoals automatisch je tado verwarming uitschakelen als je het licht uitdoet.
Update: tweaker 'wilfredktlr' heeft me in de comments laten weten dat het mogelijk is om de stand van de schakelaar te laten communiceren naar de gateway door parameter 80 (Basic CC Report) op waarde 2 te zetten. Kudos wilfredktlr!

Installatie - gateway

Aeotec heeft een handige webpagina waar je kunt controleren of jouw gateway compatibel is (https://aeotec.com/z-wave-gateways/). Als dat zo is, is het toevoegen aan je z-wave netwerk een eenvoudige kwestie van je gateway in pairing mode zetten en één keer op de actieknop/schakelaar te drukken.

Onder devices voegt de nano dimmer een hele rits aan apparaten toe, maar de belangrijkste is natuurlijk gewoon de aan/uit switch. Even het apparaat toevoegen, het type eventueel veranderen naar dimmer als je je lamp ook wilt dimmen en klaar is kees! Of niet?


Nou, nee. Als je je lamp ook wilt dimmen kan het zijn dat je er al snel achter komt dat de dimmer niet goed dimt. Dat is geen probleem met de dimmer zelf, maar met de instellingen. Deze moet je onder hardware -> setup vervolgens aanpassen waarbij parameters 125 (default dimming rate), 129 (dimming principle), 131 (min brightness level) en 132 (max brightness level) het belangrijkste zijn. De default dim rate kun je tijdens het fine-tunen het beste tijdelijk op 1% zetten, zodat je snellere feedback hebt - later kun je deze aanpassen naar wat je zelf prettig vindt. Het dimming principle hangt af van je lamp en is meestal op te zoeken. Voor ouderwetse gloeilampen vaak leading edge en voor led vaak trailing edge.

Om de minimale en maximale helderheid te vinden vond ik het makkelijkste om te schakelen tussen de dimmer op uit en 1% helderheid, en de minimale helderheid stap voor stap verhogen totdat ik zag dat de lamp - zij het heel dim - aanging als ik hem op 1% zette. Het is dan ook het makkelijkst dit in de avond te doen met alle andere lampen uit. Voor de maximale helderheid min of meer hetzelfde. Zag ik geen verschil met schakelen van 90% naar 100%? Dan bracht ik de maximale helderheid een stap omlaag en herhaalde hetzelfde riedeltje net zo lang totdat ik wel een verschil zag tussen 90% en 100%. Let wel op dat het aanpassen van de maximale helderheid ook de minimale helderheid beïnvloedt, dus het kan zijn dat je deze hierna een paar procentpunten moet schuiven.


Als je dit stappenplan eenmaal volledig doorlopen hebt zou je lamp goed moeten dimmen. Daarbij is het overigens normaal als je lamp 'sprongen' in helderheid maakt en niet over het gehele bereik vloeiend dimt. Sommige fabrikanten noemen het dimbereik van hun lampen dus houdt daar bij aankoop rekening mee.

Conclusie

De nano dimmer is een mooi apparaatje, dat gewoon in je contactdoos past en niet eens een nuldraad nodig heeft. Wel is het jammer dat de stand van schakelaars niet worden gecommuniceerd naar de gateway en dat het dimbereik goed installen soms wat trial and error vereist.