Fractal Design Array
Dit is mijn eerste review, ik heb besloten deze te maken omdat ik jullie kennis wil laten maken met deze goede behuizing, omdat ik toch foto's van alles maak dat ik bouw en omdat ik in de zomer veel te veel vrije tijd heb. Ik hoop dat jullie het een goed stukje vinden
Inleiding
Een aantal maanden geleden was het zover. Mijn trouwe HDX-1000 mediaspeler was aan vervanging toe. Daar waren een aantal reden voor: de schijfruimte van de 1TB in de HDX-1000 en de 1.5 TB externe waren bijna vol, de kabelspaghetti achter die twee was niet te overzien en hij had eindelijk een film voor zijn kiezen gekregen waarvan de bitrate zo hoog was dat ie begon te stotteren. Damn. En ik begon een beetje moe te worden van de hele tijd de externe HD heen en weer naar mijn pc te zeulen om nieuwe films erop te zetten.
Dus: het werd tijd voor iets nieuws, iets beters. Een HTPC. De pc staat al een tijdje in elkaar, iets meer dan 2 maanden. Na hem uitgebreid getest te hebben is het tijd voor een review.
Mijn eisen
Mijn eisen waren niet mals, en het heeft me dan ook lang geduurd om alles goed samen te stellen:
- Zo klein mogelijk
- Minimaal ruimte voor 3x 3.5” harde schijven
- Stil
- Zuinig
- Geen problemen met afspelen van welke codec/formaat dan ook
- En als het even kan, ook nog enigszins mooi om te zien
Na héél veel gezocht, vergeleken en nagedacht te hebben, kwam ik tot de volgende combi:
Intel Core i3 530
Zotac H55-ITX
A-Data 2 GB DDR3 (1333 CL9)
Fractal Design Array
Scythe Big Shuriken
Logitech Desktop LX 710
Het moederbord + processor is een geweldige combinatie, zuinig, volledige HD ondersteuning (ook DTS-geluid), draadloos internet, voldoende power en natuurlijk klein.
De kast was het grootste punt, ik had namelijk geen zin om een klein pc-tje te bouwen en vervolgens nog een batterij externe HD’s ernaast te zetten. En toen, alsof iemand daarboven naar me had geluisterd, kwam Fractal Design met een kastje dat precies in ons tv-meubel past en maar liefst 6x 3.5” + 1x 2.5” harde schijven ondersteunt. Als een idioot ben ik op zoek gegaan waar ze dat ding verkochten.
In deze ‘niche’ zijn best weinig andere behuizingen die een concurrent vormen: de Chenbro ES34169-4T120 kan maar 4 schijven kwijt en heeft een mindere voeding en de Silverstone SG05 heeft flink wat modding nodig om er een aantal schijven in kwijt te raken. Er is maar 1 echte concurrent: de Lian Li PC-Q08. Deze is (geloof het of niet) 5 mm te hoog voor in ons meubel! Anders had deze me het nog moeilijk gemaakt.
Freezing Hardware was er als eerste bij, ik heb ze speciaal gemaild of ze de kast hadden. Ze konden hem al aan me leveren voor hij op hun site stond: Kudos daarvoor! Zo was ik een van de eersten in Nederland die deze kast in zijn bezit had.
Fractal Design heeft aangekondigd dat er een 2e versie (de R2) is die verschillende kleinigheden oplost: er zit nu een 2e uitbreidingsslot achterop en dus ondersteuning voor DTX-moederborden.
What's in the box?
Waar ik FH wel een puntje aftrek voor moet geven, is dat ze me de kast opstuurden zonder ‘anonieme’ doos eromheen. Zo groot is deze toch helemaal niet? De doos meet een 33x27x43 cm en weegt nog geen 4 kg. Er staan de specificaties op en vanalle marketingpraat.
De accessoires zijn echt minimaal, dit valt me een beetje tegen. Ik bedoel: één ziptie? Seriously? Niet bepaalt wat je verwacht bij een kast van 150 euro… Oh, en een kabelklem die vrijwel geen nut heeft. De 2 onderste hoopjes schroeven zitten normaal trouwens in de kast, die heb ik er al uitgehaald om alles los te halen.
Er zit trouwens geen beschrijving bij, die moet je maar downloaden van hun website. Dit vind ik echt jammer, aangezien hun eigen Define R2 kast flink wat accessoires én een boekje erbij had. Maar het belangrijkste dat in de doos zit is de behuizing zelf, daar gaat het uiteindelijk om. Dus nu gaan we die eens bekijken.
Exterieur
Dit is hem dan. Een werkelijk prachtig mooi ding om te zien. Zwart geborsteld aluminium (sorry voor de vingerafdrukken!) en maar 1 knopje, dat als ie aan staat zachtjes blauw oplicht. De kast meet (BxHxD) 25x20x35 cm. Wat voor een mITX kast best veel is, maar in vergelijking met normale pc's echt miniem. Het enige detail (als je het al zo mag noemen) zijn de luchtgaten links- en rechtsvoor, en achteraan. Het is echt een prachtige, onopvallende kast.
In vergelijking met een HAF 932, een externe HDD en een normale DVD-speler ziet deze kast er zo uit:
Redelijk klein dus. De DVD-speler heb ik tijdelijk gekannibaliseerd van de HAF om Windows op de HTPC te installeren, omdat ik te lui ben om een USB-image te maken.
Dit is de achterkant, ik kon niet wachten met bouwen dus ik heb al vanalles gedaan voor ik de eerste foto’s begon te maken. Je ziet de harde schijven, de backplate en dat de voeding al eruit is. Oplettende Tweakers zien ook dat waar de schroeven van de voeding zaten, de verf weg is. Dus voorzichtig met krasjes maken!
Interieur
Na het losdraaien van 6 schroefjes kan de bovenplaat eraf, en zie je dit:
There’s … nothing! Let wel, ik heb het HDD-rek en de voeding er al uitgehaald, waardoor je een grote lege ruimte overhoudt. Voor een mITX-behuizing lijkt ie vanbinnen best groot als er niks in zit.
Dit is dan het HDD-rekje, met 2 schijven er al in. Een 3e is later toegevoegd. De harde schijven zitten vast met 4 schroeven die in rubber zijn gemonteerd - dat dempt een groot deel van de trillingen.
Als iemand de review van deze kast op Anandtech heeft gelezen, zul je misschien weten dat ze het hadden over dat het bevestigen/loshalen van dit rekje een echte crime was, omdat die zogenaamd vast zat met 4 schroefjes in de zijkant. Helaas hadden de reviewers het fout, die schroefjes moet je laten zitten! Je moet de schroefjes aan de bovenkant losmaken en dan even hard trekken. Het is namelijk zo dat het rekje op 2 hoekprofielen rust, met rubber ertussen. De hoekprofielen zitten aan de zijkant van de kast vast, en die hoor je dus niet los te halen! Het is alleen zo dat er een laag rubber tussen het rek en die hoekprofielen zit, dat zat nogal vast en je moet even flink trekken om dat rek voor de 1e keer los te halen. De 2e keer gaat het al een stuk soepeler. Een begrijpelijke fout van de reviewers omdat ze voorzichtig wilden zijn, maar het zal de verkoop van de kast helaas geen goed doen.
Dit is de voeding, 300W, SFX-formaat, 80% certificaat en een 80 mm fan. Geen zorgen, het is een heel stil exemplaar. Er zitten een 4-pins CPU, een 24-pins MB, 6x SATA-stekkers en 2x Molex aan. Dus precies wat je nodig hebt, en niks extra. Dat betekent dus dat de voeding speciaal voor deze behuizing gemaakt wordt.
Inbouwen
Inbouwen in deze kast was, in tegenstelling tot wat je zou verwachten, een piece of cake. Men begint met het moederbord waar al zoveel mogelijk op zit:
Vervolgens zet je dat erin en maak je de 4 schroefjes vast:
En daarna sluit je de voeding aan (even friemelen voor de 4-pins CPU erin te krijgen met die grote koeler erop!) en zet je het HDD-rek vast. Vervolgens even spelen met hoe je de SATA-kabels het beste krijgt weggewerkt, en je bent al bijna klaar. Oh, en niet vergeten de aansluiting van de ventilator vast te maken, zoals ik deed
En dan is dit je eindresultaat. De kabelspaghetti valt best mee. De 24-pins MB past net tussen het rekje en de Big Shuriken door, dus even opletten met een nog grotere koeler. Sowieso, de koeler mag maar 80 mm hoog zijn dus dat beperkt de keuze al. Ik koos deze omdat zo bijna het hele moederbord er actief door gekoeld wordt (fan van 120 mm op een MB van 17x17 cm).
Je kan in het moederbord nog een uitbreidingskaart pluggen, maar eigenlijk mogen het alleen low-profile kaarten zijn als ze langer zijn dan het moederbord (17 cm). Een beetje googelen leert dat een Radeon 5670 hier dus in past. Deze heeft ook geen extra stroom nodig, dus ideaal om toch nog een beetje “oomph” aan de pc toe te voegen. Deze geeft je ong. dezelfde performance als een GeForce 8800/9800GT. Maar een betere oplossing zou een RAID-kaart zijn, voor enorm snelle opslag te verkrijgen.
Resultaat
En als je dan helemaal klaar bent met in elkaar zetten dan ziet de behuizing er precies uit zoals aan het begin. Hij is alleen een beetje zwaarder geworden. Hier nog een ‘beauty shot’ van de kast in het tv-meubel. En ja, dat is inderdaad het Walt Disney-logo. Stuk voor stuk geweldige films
Mooi detail is dat groene licht linksonder, dat is zonder flits (damn you, goedkope camera!) veel duidelijker en groter, en komt van een groen LED-lampje op het MB door die graat aan de zijkant heen. Onbedoeld, maar geeft een mooi effect.
Temperaturen & Geluidsproductie
Om de behuizing eens flink op de proef te stellen heb ik de klep van het tv-meubel dichtgedaan, een HD-film opgestart, een uurtje laten draaien en vervolgens Linpack gedraaid op de “Standard”-setting. De resultaten waren:
CPU
Core 0 (idle/load)
28 °C / 52 °C
Core 1 (idle/load)
21 °C / 44 °C
HDD # 2 (want deze werd het warmste)
Assembly (idle/load)
31 °C / 41 °C
Deze temperaturen zijn prima te noemen, in mijn eigen HAF 932 (waar een 230 mm fan direct op de schijven blaast) komen de schijven op 37 °C. Dit is niet veel meer, dus goed genoeg om je geen zorgen over te maken. De CPU blijft ook ver onder zijn max. temperatuur (ik meen 80 °C). In vergelijking met de Intel stock koeler blijft de CPU met de Big Shuriken een 10-12graden koeler, en is een stuk stiller: in plaats van een 80 mm fan op 1800-2400 rpm heb ik nu een 120 mm fan op 800 rpm (en zelfs op 1600 rpm is hij stil).
Onder idle is de hele pc, zelfs op 2 meter afstand met de klep open en op een stille avond, niet te horen. Mede dankzij de heel rustige Big Shuriken koeler. Als je er flink wat belasting op gaat afvuren, hoor je op korte afstand dat alle fans wat sneller draaien, maar nog steeds niks ernstigs. Dit was een beetje een gok, ik had geen idee hoeveel geluid die 80 mm fan in de voeding ging produceren. Godzijdank dat ie heel beschaafd is, ik heb al 80 mm fans gehad die klonken als een vervelende hommel. De harde schijven worden ook prima gedempt, ik heb nog geen trillingen gehoord en als je je hand op de kast legt, voel je de trillingen ook minimaal.
Conclusie
Simpel gezegd: dit is een echt nicheproduct. Als je net als mij zoekt naar een relatief kleine kast met enorm veel opslagruimte en als je een DVD-speler niet belangrijk vindt, is dit je volgende kast. Denk hierbij aan file-servers, HTPC’s, NAS of zelfs als gewone pc.
Het inbouwen gaat prima, er zitten geen scherpe randjes aan, het ding is best stevig, er wordt een goede en stille fan met stoffilter bij geleverd, er past een low-profile GPU of een RAID-kaart in en het eindresultaat ziet er gelikt uit.
Het enige dat potentiele kopers zou afschrikken is de prijs, met verzendkosten 155 euro. De directe concurrent, de Lian Li PC-Q08 kost 115 euro. Bij deze krijg je wel al een voeding(kje), dat telt wel mee. Toch blijft het een best duur ding, ik zou zo rond de 100-110 een betere prijs vinden.
Uiteindelijk was er voor mij weinig keuze, maar toch ik vind dat ik prima gekozen heb. Het resultaat is geweldig, en het is een geweldig gespreksonderwerp als bezoek komt. Soms ‘vergeet’ ik dan de muis op te ruimen en vragen ze waarom er in godsnaam een muis op de voortafel ligt. En dan mag ik glunderend de kast openmaken en ze uitleggen wat dat overmaatse zwarte legoblokje is.