WD Black NVMe SSD SN750 1TB (met heatsink)

Inleiding

Wie ooit had gedacht dat we tevreden zouden zijn met de capaciteiten van 250 GB en 500 GB in een 7200rpm 3.5” SATA schijf of dacht overkill te hebben aan een 10K of 15K SAS schijf, heeft allang geleerd z’n mond te houden. Persoonlijk val ik in de categorie die nooit z’n mond houdt en met regelmaat z’n mening moet bijstellen van wat de definities van ‘snelle schijf’ en ‘flinke capaciteit’ zijn…

Laptops waren lange tijd een ondergeschoven kindje als het om snelheid ging; daar waar ooit standaard een 4200rpm 2.5” ATA schijfje van 250 GB geplaatst werd, heeft een rappe evolutie plaats gevonden (voor wie langzaam met z’n ogen knippert wel te verstaan). 5400rpm werd al snel vervangen door 7200rpm, waarna er een stroomversnelling van ATA naar SATA I, SATA II en SATA III plaatsvond.

Gelijktijdig blijft de ontwikkeling van krachtige mobile CPU’s met iGPU’s ook doorgaan, waarbij vooral Nvidia zich niet wil laten kennen, waardoor op menig (gamers)laptop een blauw stickertje “Intel Core i7 9th gen” (…of hoger) en groene sticker met “Nvidia Geforce RTX” prijkt.
Om de hoogte van de lat in dat opzicht voor de test scenario alvast vast te leggen, dit is de laptop waarin de WD Black SN750 NVMe SSD met Heatsink geplaatst wordt.

En met die laatste zin zijn we gelijk beland bij het hoofdonderwerp van deze review.
Daar waar we een paar jaar geleden nog dachten genoeg te hebben aan een SATA III SSD in onze laptop of pc, mogen we inmiddels gerust spreken van een nieuwe standaard in wat als ‘hoofdschijf’ voor je machine mag prijken: De NVMe SSD’s mogen met recht de koppensnellers van dit jaar en de komende jaren genoemd worden. Qua type schijf zijn pc en laptop daarmee eigenlijk elkaars gelijke geworden.

Het is geen vraag òf je profijt hebt van een NVMe SSD in je laptop of PC (al helemaal niet met de 50+ GB installatieruimte voor sommige games en kostbare seconden opstarttijd of laadtijd van een leven), maar de keuze voor een NVMe mèt of zònder heatsink.
Na het lezen van deze review zul je begrijpen waarom ik dat de enige waardige vraag vindt bij het zoeken naar een (opstart)schijf voor je pc of laptop.
Het mag alvast duidelijk zijn dat een laptop of pc waarbij het moederbord geen (M.2) NVMe optie heeft niet meer in mijn prijsvergelijker resultaten meegenomen wordt…

Specificaties

Zeker voor PC gamers die nog twijfelen of hun volgende schijf upgrade een traditionele ‘snelle’ SSD moet worden, is het toch wel interessant om eens goed de specificaties te gaan vergelijken. Western Digital geeft van de WD Black SN750 NVMe SSD met Heatsink zelf de volgende kenmerken:


Western Digital vermeld zeer terecht deze opmerking: “SN750 wth heatsink is intended for Desktop PCs. Please note the disclaimers.”. Even goed doorsnuffelen geeft een toelichting: “The WD Black SN750 with heatsink exceeds standard M.2 size specifications that do not include a heatsink. The max dimensions of the WD Black SN750 with heatsink are 80.15mm (L) x 24.5mm (W) x 8.10mm (H). Please verify your system provides ample space for installation.”

Jammer dat WD door deze afmetingen de compatibiliteit beperkt, want er zijn genoeg gaming laptops waarbij een dergelijke SSD met heatsink juist van toegevoegde kan zijn. Mijns inziens zou WD best bij een volgend ontwerp er één extra kunnen produceren met een dunnere heatsink.

Omdat ik weet dat er meer eigenzinnige mensen als ik zijn, laat ik je bij het uitpakken en plaatsen zien dat je die afmetingen en waarschuwing serieus moet nemen. Ik wilde ‘m persé testen in m’n laptop, voordat ‘ie vermoedelijk in m’n (niet voor gamen bedoelde) pc geplaatst wordt (wellicht komt er later nog een update daarvan).

Uitpakken / Inhoud

Verpakking

Van de vormgeving zou je tegenwoordig niet veel verwachten. Toch heeft WD het enigszins aantrekkelijk weten te maken door wat te spelen met de uitstraling van de zwart-waardes in de contouren van de afbeelding. Tevens zijn de letters “W”, “D” en “B L A … K” in een glanzende opdruk, waardoor een spiegelend effect optreedt.


De achterkant heeft een rechthoekige opening, waardoor de SSD met z’n ribbels opeens een voelbaar element worden. Da’s een doordacht ontwerp: Mocht het doosje in de winkel dan toch aan een haakje hangen, dan kan de koper de ribbels over z’n vingers laten glijden… Jawel, psychologisch gezien kan dat een belangrijk gevoel geven bij sommige kopers. Iets waar je niet snel op zou letten, is dat de afbeelding op de achterkant op ware grootte is. Opnieuw een doordacht element; het zijn dingen die ik wel kan waarderen in een tijd waar de term ‘unboxing’ een marketing element is.


De SSD zelf ligt ter bescherming in een zacht bedje foam.


Naast de warranty guide zit er een welkom-kaartje met de instructies voor de benodigde afmetingen en te gebruiken M.2/M3 schroefjes.

Software

In verhouding met andere merken miste ik wel wat informatie.
Zo biedt Western Digital namelijk op hun support website een aangepaste versie van Acronis True Image (al is het een oude versie uit 2016) en, niet onbelangrijk, de Western Digital SSD SSD Dashboard software waarmee de status van de SSD bekeken kan worden, een firmware upgrade gedaan kan worden en de Gaming Mode ingeschakeld kan worden (herstart noodzakelijk).

WD heeft onder het kopje TOOLS -> Additional Software wel een link naar de Acronis Software geplaatst. Persoonlijk is dat in geval van een gebruik scenario als die van mij “mosterd na de maaltijd”, omdat ik slechts 1 NVMe slot heb en dus niet m’n orginele NVMe SSD kan clonen zonder een extra (externe) schijf.
Ik zou WD aanraden om in het bijgeleverde ‘welkom-bericht’ (…handleiding) melding te maken van de door hun aangeboden software; nergens kom je op verpakking of de handleiding iets tegen over de software.

Had ik vooraf geweten dat WD Acronis aanbood, dan had ik waarschijnlijk niet m’n image hoeven maken met Macrium Reflect.

Installatie

Ondanks het feit dat Western Digital aangeeft dat de heatsink-versie mogelijk niet in een laptop past, wilde ik juist dit scenario testen. Dit geeft een duidelijk beeld van de mogelijke beperking voor laptop-gamers en -zoals in mijn geval blijkt- een duidelijke no-go voor een permanente plaatsing van de versie met heatsink.


Het plaatsen gaat in mijn laptop zonder problemen (links bovenin beeld m’n orginele NVMe SSD).


Een close-up laat goed zien dat als je geen M.2 connector (H3.2 en daarboven) hebt, er speling zit bij de schroef. Voor deze test scenario is dat tijdelijk op te lossen door er een rubber ringetje tussen te plaatsen.


Vanaf opzij gezien is nu duidelijk zichtbaar dat de SSD mèt heatsink niet geschikt is voor mijn laptop. Om die reden schroef ik de bodemplaat tijdens de testperiode niet terug, om beschadigingen te voorkomen.

Testmethode

Vooraf had ik met m’n bestaande NVMe SSD en 'gewone' Crucial MX500 SATA SSD al een aantal testen gedaan ter vergelijk. Na het terugzetten van m’n image (ik heb gebruik gemaakt van de Forensic Sector Copy optie in Macrium Reflect), kon ik direct verder gaan met het testen. Wel heb ik na plaatsing eerst voor de zekerheid de WD Black Dashboard software geïnstalleerd, potentiële updates gecontroleerd en een extra herstart gegeven vóór ik weer verder ging met testen. Het is dus een bestaande gebruikersomgeving, met alle reeds geïnstalleerde toeters en bellen, wat in dit geval een representatieve vergelijking geeft van “voor” en “na”, maar tevens niet zomaar vergelijkbaar met andere reviews.

Alle testen zijn dubbel uitgevoerd om te controleren of er geen (grote) verschillen zitten in 1e en 2e resultaat. Tevens zijn alle testen daarna nogmaals uitgevoerd na een herstart, waarbij ik geen noemenswaardige verschillen in de resultaten kon bemerken.

Ik ben geen ervaren tester en zal dus af moeten gaan op een aantal applicaties die ik bij andere reviewers terug zie komen. Zelf heb ik gekozen voor ASS SSD Benchmark, Atto Disk Benchmark en HDTune.
Tips voor aanvullende (gratis) benchmarksoftware zijn welkom.

Prestaties

Cijfertjes… Wat houden we ervan. De resultaten van de WD Black NVMe (WDS100T3XHC), orginele Samsung NVMe SSD (MZVLB512HAJQ) en Crucial MX500 (CT1000MX500) zijn hieronder zichtbaar. Het zal overduidelijk worden dat de Crucial MX500 passé is als we toekomstgericht denken, maar voor dagelijks algemeen gebruik vraag ik me af of het verschil tussen de ‘gewone’ Samsung NVMe en de WD een (onbekend) prijsverschil (voor een variant met heatsink) rechtvaardigt. Omdat ik beperkt ben in m’n kennis bij de interpretatie van de cijfers, ben ik voorzichtig met m’n conclusies.

HD Tune Benchmark

De snelheidverschillen tussen de Crucial en Samsung zijn overduidelijk. Maar het verschil tussen de Samsung en WD Black worden pas goed zichtbaar als bij de WD de gaming mode ingeschakeld wordt. De lagere minimum waardes van de WD Black kan ikzelf niet verklaren.

HD Tune File Benchmark (Data pattern: zero)

De gaming mode laat ook hierin z’n werk zien, al is het minder opvallend. De verschillen tussen de Samsung en WD zijn kleiner dan verwacht.

HD Tune File Benchmark (Data pattern: random)

Bij de random test zijn de verschillen tussen Samsung en WD iets kleiner.

HD Tune Benchmark (Random Access 4 KB Align)

Bij de toegangstijden van bestanden vanaf 1 MB begint de WD duidelijk verschillen te vertonen t.o.v. de Samsung.

HD Tune Benchmark (Random Access)

Bij de gewone Random Access test zijn de verschillen tussen Samsung en WD opnieuw goed zichtbaar.

HD Tune Extra Test (met cache)

Voor het eerst lijkt het er nu op dat de WD alleen in de gaming mode de Samsung duidelijk voorbij gaat.

HD Tune Extra Test (zonder cache)

Bij de extra test is opnieuw zichtbaar dat bij grotere files de WD bij random seek wint van de Samsung, maar de resultaten zijn in de rest wat minder.

ASS SSD Benchmark

De scores van ASS SSD Benchmark spreken voor zich. Het valt wel op dat de Gaming mode niet beter presteert in deze benchmark. Op basis van de andere testen denk ik dat dit een uitzondering is, omdat de Gaming mode in de andere testen z’n toegevoegde waarde weldegelijk laat zien.

ATTO Disk Benchmark

De WD laat hier duidelijk zien de betere resultaten te boeken t.o.v. de Samsung. De Gaming mode lijkt niet zo’n verschil neer te zetten; tot je beseft dat we het hier over schrijf/lees gegevens hebben op basis van gigabytes, niet megabytes… Als we de gemiddelde waardes zouden gaan berekenen, kunnen we toch wel concluderen dat -als je maximale prestaties wilt halen- de WD Black NVMe SSD 1 TB fatsoenlijk presteert. Als je terugdenkt aan wat ik bij de inleiding omschreef over “vroegûh” (al is dat misschien nog maar 5 jaar geleden), dan is het bijna een duizelingwekkende gedachte dat je letterlijk met een paar duizend megabytes per seconde om je oren geslagen kan worden. Tevreden zijn is blijkbaar toch een definitie die elk jaar heroverwogen kan worden. Leve de cijfertjes.
Over het stroomverbruik kan ik kort zijn; ik heb geen ervaring en middelen om dit in de praktijk te testen en heb dat dan ook volledig achterwege gelaten in mijn review.

Stabiliteit, Betrouwbaarheid

Tijdens de gehele testperiode heb ik geen enkele keer een gedachte gehad dat de SSD instabiel werd. Na een avondje Assassins Creed Origins gespeeld te hebben (gaming mode aan) heb ik nog even de temperatuur van de schijf nagekeken via het SSD Dashboard; 51 graden, waarbij ‘ie binnen 2 minuten al weer terug was op 45 graden, wat in mijn geval de gemiddelde temperatuur is van de SSD. Een kleine nuance; omdat ik de bodemplaat tijdens het testen niet geplaats had en een laptopstand gebruik kan dat natuurlijk de temperatuur beïnvloeden.
Het is fijn dat Western Digital 5 jaar garantie biedt op de SSD; zoiets geeft toch een betrouwbaar gevoel over je aankoop.

Ondersteuning door fabrikant

Na je aankoop kun je deze registreren via de support portal van WD. Ze hebben voor RMA’s een retouradres in Maarssen. Maar eerlijk is eerlijk; daar hopen we natuurlijk nooit gebruik van te hoeven maken de komende 5 jaar…

Prijs / Alternatieven

Op moment van schrijven is de 1 TB versie met heatsink rond de 220 euro verkrijgbaar. Voor 2 tientjes minder heb je de variant zonder heatsink in huis. Prijstechnisch verdubbelt de prijs zich vanaf de 500 GB versie.

Als een heatsink niet in je vocabulaire voorkomt, dan kun je voor een paar tientjes minder ook de Samsung Evo 970 1TB overwegen. Mocht je budget zich beperken tot zo’n 150 euro, dan zou je de (Adata) XPG SX8200 Pro 1TB. Voor overige alternatieven met redelijk vergelijkbare prestaties zou je deze Pricewatch selectie kunnen gebruiken.

Zoals ik eerder schreef doe ik geen uitspraken over het stroomverbruik, maar wil ik wel benadrukken dat Willem de Moor een eerdere review plaatste met de WD Black SN750 als een zuinige optie voor laptop gebruikers.

Conclusie

Western Digital heeft met de SN750 voor rond de 220 euro een -zij het t.o.v. de prestaties prijzige- goede 1 TB optie voor de gamer die z’n games op C:\... installeert. De troef om een heatsink te plaatsen en de optie om middels software een “gaming mode” feature in te schakelen, waardoor de low power mode uitgeschakeld wordt, is nèt dat beetje extra performance winst dat je over de streep kan trekken om ‘m aan te schaffen.
De prestaties zònder gebruik te maken van de gaming mode geven echter een wat genuanceerder beeld, dan zijn er meer opties beschikbaar op de markt.
Laptop gamers zullen op de afmetingen moeten letten voor ze de variant met heatsink aanschaffen; in veel gevallen zal die te veel ruimte in beslag nemen.

Zit je niet vast aan een budget en beschik je over een behuizing met window, dan kun je gerust een LEDje extra laten schijnen op de best wel brute WD Black SN750; er zal geen stoom afkomen tijdens het gebruik van de gaming mode en afgaande op de algehele prestaties kun je je wat minder frustreren over de wachttijden tijdens het laden van je maps.

Al met al behoud ik toch een gemixt gevoel als ik de Pricewatch met andere opties bekijk. Ik wijt dat aan een zeker mate van nuchterheid èn het feit dat we de luxe hebben van een prijsvergelijker.