Gigabyte X570 I AORUS PRO WIFI

Introductie

Zie mijn review van de Ryzen 3900x voor de uitgebreide introductie. Het komt er op neer dat ik mijn oude X99 systeem met een 5820k wilde vervangen door een actueel Ryzen systeem, en daar had ik een nieuw moederbord voor nodig.

Waarom Gigabyte Aorus X570-I?

De laatste jaren heb ik steeds minder behoefte aan grote behuizingen. Ik heb namelijk al jaren geen optische drive meer, alleen nog maar één enkele videokaart en ook steeds minder conventionele HDDs. Vanwege het gemak als ik naar een LAN ga, gaat mijn voorkeur tegenwoordig uit naar kleine systemen. Mijn oude u-ATX moederbord was al redelijk compact, maar de keuze in compacte, mooie en functionele u-ATX behuizingen valt tegen. Ik zie de laatste tijd wel vaak mooie ITX behuizingen voorbij komen. Om in de toekomst naar een echt klein systeem te kunnen gaan heb ik gekozen voor ITX.

Aangezien M.2 SSDs nog maar nauwelijks duurder zijn dan 2.5" SSD, zie ik voor de toekomst vooral M.2 SSD upgrades. Aangezien ik al 1 M.2 SSD heb, wilde ik minimaal 2 slots voor M.2 SSDs (eigenlijk 3 maar dat heb ik niet gevonden op ITX formaat). Er blijven nog maar weinig opties over volgens het Tweakers productfilter in de pricewatch. Ik heb B450 overwogen maar helaas geven deze vaak complicaties indien beide M.2 slots gebruikt worden, zoals minder bandbreedte voor de GPU of niet werkende SATA poorten. Om zeker te zijn van degelijke ondersteuning van beide M.2 sloten, en natuurlijk de bekende voordelen van X570, heb ik voor een X570 chipset gekozen. Er blijven maar 2 opties over en de Gigabyte was de goedkoopste. Hij komt niet negatief uit reviews dus was mijn keuze gemaakt.

Installatie

Het moederbord voelt kwalitatief erg goed aan en ziet er degelijk uit. De installatie ging erg soepel en alles past, maar natuurlijk wel erg krap.


Denk er aan dat je een M.2 SSD op de onderkant kan installeren en dit moet doen voordat je hem installeert want na installatie kwam ik er niet meer bij. Door er een heathpad op te plakken wordt de M.2 SSD thermisch gekoppeld met de behuizing. Hieronder een foto met de pad op de SSD.


Het M.2 slot aan de bovenkant (CPU-kant) zit onder de chipset koeler die je dient te demonteren om de SSD te plaatsen. De SSD wordt enigszins tussen de chipset en de FAN gemonteerd. Ik heb hier geen thermal pad gebruikt maar weet niet zeker of dat ook de bedoeling van Gigabyte is. Zie onderstaande foto.


Onderstaande foto toont de materialen die bij het moederbord geleverd worden. Naast de Wifi antenne, sata kabels, een RGB kabel en een thermal pad, zit er tot mijn verbazing ook nog een DVD in de doos. Er zijn misschien nog wel mensen die meegeleverde drivers installeren, maar ik doe dit al zeker 10 jaar niet meer en haal de gewenste software altijd bij de fabrikant van de website.

BIOS bijzonderheden

Er vielen me een paar dingen (positief) op in de BIOS, ik heb een paar foto's gemaakt om te laten zien wat ik bedoel.

Overzichtelijk en veel instellingen mogelijk

Memory SPD info opvragen

Memory voltage te hoog

Alhoewel de SPD info duidelijk 1.35V specificeert wordt het geheugen structureel meer dan 1.4V gevoed.

Memory Test In BIOS

Custom fan profiel in BIOS

Redelijk fijne interface om het fan gedrag in te stellen, inclusief de optie om een fan aansluiting te koppelen aan een andere sensor. Helaas worden manual fan profielen niet opgeslagen in de BIOS profiles.

Overzicht van gemaakte wijzigingen

Na het klikken op de 'Save & Reset' link krijg je een mooi overzicht van de gemaakte wijzigingen.

BIOS issues

Ik heb het systeem nu enkele weken en helaas komt het nog altijd voor dat willekeurig bij een 'cold-boot' het moederbord moeite heeft met de POST en vervolgens na een paar POST pogingen de BIOS settings reset. Initieel dacht ik dat het te maken had met het veranderen van SATA devices maar dat was incorrect. Ik schat dat initieel zo'n 25 to 50% van de keren dat het systeem opstart de BIOS settings worden gereset. Als ik vervolgens de laatste BIOS settings laad (of opnieuw handmatig invoer) en 'Save and Exit' klik start het systeem wel gewoon op. Memtest geeft geen problemen aan, benchmarks runnen en gamen is geen probleem en ik heb dan ook nog geen enkele vastloper of blue-screen gehad. Het systeem werkt betrouwbaar en stabiel, indien deze door de POST komt. Het lijkt er op dat een setting die op AUTO staat niet in staat is automatisch te juiste te kiezen.

Wat erg vreemd is, is dat na de BIOS reset er vanalles aan de hand kan zijn in de BIOS. Vrijwel altijd staat de datum een maand in de toekomst. Daarnaast staat de base clk op een vreemde snelheid en soms is het menu item 'Tweakers' helemaal leeg. Onverklaarbaar en vreemd.




Ik heb ondertussen op meerdere forums gelezen dat er toch wel veel Gigabyte Aorus X570 gebruikers zijn met dezelfde problemen. Er zijn veel gebruikers die het probleem kunnen oplossen met 1 specifieke setting in de BIOS, maar ook gebruikers die geen oplossing kunnen vinden. Ik heb voor mijn systeem nog niet kunnen achterhalen wat precies de oorzaak is, maar ik merk wel dat de kans op POST problemen kleiner worden naarmate ik meer settings van 'auto' af haal. Vooral CSM (compatibility met oude software) op disabled zetten heeft een positief resultaat gehad. Helaas is het nog niet helemaal opgelost en gebeurt een BIOS reset nog ongeveer 1 op de 10 cold boots. Kortom, schandalig van Gigabyte dat de 12de BIOS versie nog altijd niet betrouwbaar werkt.

Update eind Mei: Ik heb vanalles getest en uiteindelijk de oorzaak kunnen vinden. Hieronder de verklaring en de oplossing.

Verklaring

Na veel onderzoek (websites en forums lezen) is het me duidelijk dat ik onbewust al een deel van het systeem overklokte. Het blijkt dat de AMD Ryzen 3000 cpu's officieel geheugen tot 3200 MT/s ondersteunen, waarbij de memory controller op een MCLK snelheid van 1600Mhz loopt en de interne UCLK (CPU IO controller) en FCLK (CPU Infinity Fabric tussen IO controller en cores) met een 1 tot 1 relatie meelopen op 1600Mhz. Omdat ik 3600MT's geheugen gebruik en het X.M.P. profiel activeer, dient de MCLK op 1800Mhz te werken. De UCLK en FCLK hebben de standaard relatie van 1 op 1 en lopen daardoor ook op 1800Mhz, oftewel hoger dan de gegarandeerde snelheid van 1600Mhz. De FCLK is in mijn geval de begrenzende factor aangezien die niet stabiel werkte op 1800Mhz met de AUTO settings van het Gigabyte moederbord, hetgeen de POST issues veroorzaakte.

Oplossingen

Er zijn meerdere oplossingen, hieronder noem ik er drie:

• Ervoor kiezen om niet over te klokken en het geheugen op maximaal 3200MT/s te gebruiken. XMP profielen boven 3200MT/s kunnen niet gebruikt worden.
• Een alternatieve optie is om het geheugen wel volgens XMP profiel te laten werken maar de 1op1 relatie te laten vervallen. De FCLK kan namelijk handmatig aangepast worden in de BIOS. Het gaat echter ten kostte van ongeveer 7ns memory latency als MCLK, UCLK en FCLK niet meer gesynchroniseerd zijn. Tenzij je echt snel geheugen hebt is dit het niet waard.
• Accepteren dat je buiten fabrieksopgave werkt en proberen om de FCLK stabiel te krijgen op dezelfde frequentie als de MCLK, in mijn geval 1800MT/s.

Ik heb gekozen voor de derde oplossing en dat bleek erg eenvoudig. Namelijk het handmatig instellen van de VSOC op 1.05V en VDDG op 1.0V. Natuurlijk zijn deze spanningen voor mijn specifieke systeem en dus niet de oplossing voor iedereen met hetzelfde issue. Mijn advies is wel om deze spanningen op handmatig te zetten en bij problemen te testen of de stabiliteit verbeterd als de SOC en VDDG spanningen verlaagd worden.

BIOS Settings

Ik heb best wel veel BIOS instellingen aangepast, ik som ze op in dit hoofdstuk. Ze zijn gesorteerd per doel. Voor een detail guide over BIOS instellingen verwijs ik graag naar dit artikel van 1usmus:
Guide and techinfo: https://www.techpowerup.c...overclocking-guide/3.html

Functioneel

• Disable "Removable SATA drives"
• Disable "HD audio"
• Set CPU FAN profile to "Silent". Correctie, "Silent" maakt de fan nog irritanter.
• Set Boot order to Samsung 960EVO

Performance

• Set "XMP memory profile" to "3600Mhz"
• Set basic memory settings manual (cl16-19-19-39-58) (auto set it to 85 instead of 58)
• Set DRAM voltage to 1.35V (Gigabyte keeps it on 1.4V)
• Enable "AMD Cool & Quiet"
• Enable "Global C-state Control"
• Set "Power Supply Idle Control" to "Low Current Idle"
• Set "PPC adjustment" to "PState0"
• Enable "CPPC"
• Enable "CPPC Preferred Cores"

Tests voor Stabiliteits-verbeteringen

• Disable "CSM". This decreased my amount of BIOS resets. (Old OS support, also makes boot shorter/faster)
• Disable "PCI-E tbt support"
• Enable "ERP"
• Set "XMP High Frequency Support" to "Level 3". This further decreased my amount of BIOS resets. (=1800Mhz Infinity Fabric to match the memory speed)
• Set "CPU on-die Termination" (aka procODT) to "48 Ohm" (should be 53 Ohm according to DRAM Calculator)
• Set "Memory VTT" to 1/2 the Memory voltage (1.35/2 =) "0.675V".
• Do not set "VGA PCI-E" to "Gen3", leave it to "Auto" (increased boot-tries before POST)
• Set CLDO VDDP to "Manual" and 950mV (default is 1000mV)
• Set CLDO VDDG to "Manual" and 1000mV (default is 1050mV)
• Set VDDRC SOC to "Manual" and 1.075V (default is 1050mV)

Instellingen die ik nog wil wijzigen

• Enable "Fast boot"

Overige

Ik kwam nog een paar andere vreemde dingen tegen die ik kort wil vermelden.

• Het Gigabyte moederbord voelt heel solide en stevig aan.
• Erg agressief FAN profiel welke i.c.m. het boost gedrag van een Ryzen 3000 zorgt voor irritant FAN gedrag omdat bij elke klik de CPU temp snel stijgt en de FAN versnelt naar een goed hoorbare snelheid. Ik kan me niet voorstellen dat een engineer bij Gigabyte de combinatie 3900x en Wraith Prism heeft getest en dit FAN gedrag heeft goedgekeurd.
• De 'Chipset' drivers van de Gigabyte website zijn AMD VGA drivers, geen chipset drivers. Mijn advies is om rechtstreeks bij AMD de chipset drivers te halen.
• De BIOS kan niet vanuit de BIOS via internet geupdate worden. Mijn oude X99 Asrock deed dit perfect, nu moet ik weer zelf op de Gigabyte website kijken en met een USB stick gaan werken. Vreemd dat dit nog bestaat.
• De BIOS geeft onder in beeld een paar regels info over het item dat je geselecteerd hebt. Echter soms ontbreekt die info, soms staat er precies hetzelfde als het item zelf en soms is de tekst zo lang dat deze te ver doorloopt en je niet kunt lezen wat er staat. Kortom een slechte implementatie van een goed idee.
• Het is niet mogelijk om in de BIOS Bluetooth uit te zetten. Dit moet door het device in Windows te disablen.
• Het is niet mogelijk om in de BIOS Wifi uit te zetten. Dit moet door het device in Windows te disablen.
• Moederbord connectoren zijn allemaal straight, oftewel rechtop. Dit is logisch voor een compacte ITX build, maar minder mooi in een typische 'windowed tower case' build waarin je de kabels strak wilt wegwerken.
• De SATA connectoren zijn zo geplaatst dat je het geheugen moet demonteren om de SATA locking clip in te drukken. Dit is natuurlijk veroorzaakt door de compactheid van ITX, maar ik zou bijvoorbeeld liever een SATA kabel demonteren om erbij te kunnen komen.

Conclusie

Het zal duidelijk zijn dat ik niet blij ben met mijn keuze voor dit moederbord. Naast de BIOS-reset-issues is het duidelijk dat dit niet Gigabytes beste moederbord is. Ik ben nu ongeveer een maand verder en het gebeurt nog altijd dat zonder reden de BIOS settings gereset worden. Zodoende geef ik het moederbord maar 2 sterren. Mocht ik nog een definitieve oplossing vinden, waar ik wel nog op reken, zal ik het verhogen naar 3 sterren.

EDIT 16 Mei 2020:
In verdediging van Gigabyte; het gebruikte 2x16GB 3600Mhz geheugen staat niet op de QVL (wel de 2x8GB variant). Hier was ik me van bewust voordat ik ze kocht, maar mogelijk is het BIOS reset issue een gevolg van een eigen keuze, hetgeen ik Gigabyte natuurlijk niet al te hard mag toerekenen. Ik verhoog daarom mijn eindoordeel al naar 3 sterren. Overigens heb ik geen BIOS resets meer gehad sinds ik VDDP en VDDG van 'Auto' naar 'Manual' heb gezet.

EDIT 28 Mei 2020:
Aangezien ik geleerd heb dat ik door het XMP profiel te activeren de CPU buiten specificaties gebruik (op 1800Mhz Infinity Fabric) valt dit issue niet Gigabyte toe te rekenen. Hooguit dat op AUTO niet de juiste settings worden geselecteerd om mijn specifieke overklok perfect te stabiliseren. Na het handmatig aanpassen van VSOC en VDDG heb ik dan ook geen enkel issue meer gehad en blijkt het een stabiel en betrouwbaar moederbord. Zodoende pas ik mijn beoordeling aan naar 4 sterren.

EDIT 6 Juli 2020:
Kleine aanpassing betreffende de haakse connectoren. Toevallig van het weekend de F20b BIOS geflashed. Deze heeft AMD AGESA ComboV2 1.0.0.2. Gigabyte is erg snel met het leveren van een nieuwe BIOS, maar ik lees op forums ook klachten van mensen met slechte ervaringen met nieuwe BIOS releases en het gevoel dat ze als beta-tester worden gebruikt. Ik heb geen problemen en iets hogere benchmark scores met F20b, dus ik ben er tevreden mee. Ik heb nog steeds geen BIOS reset issues, dus de VSOC spanning was cruciaal voor de stabiele IF van 1800Mhz. Mijn maximale IF is 1867Mhz en het geheugen en moederbord werkt probleemloos op 3733MT/s. Ik heb hierbij geen restricties door het moederbord ervaren.