Yamaha R-N602 Zwart

Voorwoord

Hoofdzakelijk gekocht ter vervanging van een 40 jaar oude Teac BX-300 versterker, externe DAC (Musical Fidelity V-DAC) en netwerkstreamer (Gramofon).

Hoewel ik (nog) weinig vergelijkingsmateriaal heb, ga ik hieronder een aantal punten van deze versterker/receiver uitlichten en daarbij proberen zo objectief mogelijk te blijven. Voor het gemak noem ik de R-N602 in het vervolg bij zijn (m/v) naam of onder de noemer 'versterker', omdat ik hem bij gebrek aan video-doorvoer meer onder die noemer vind passen dan 'receiver'.

Deze versterker staat gekoppeld aan een paar JBL LX-700 Mk2 2-weg vloerstaanders en via Toslink aan de TV.

Uiterlijk

Deze versterker heeft, net als de andere versterkers/receivers uit deze lijn, een heerlijk retro design met een frontje van geborsteld aluminium met pseudo-retro druk- en draaiknoppen. Hierover later meer.

Het uiterlijk van de afstandsbediening is met recht een beetje... Jammer te noemen.
De plastic behuizing in de kleur net-geen-zilver oogt wat goedkoop aan voor een apparaat dat toch al een aardig zakcentje kost en oogt alsof het nog eens twee keer zo veel kost, dit doet een beetje afbreuk aan het geheel vind ik, al is er natuurlijk prima mee te leven. Niet geheel onbelangrijk en zoals ze in het Engelands de mooie uitspraak hebben: 'it does what it says on the tin'. Hierover later meer.

Features

Laten we bij het begin beginnen: het ding zit bomvol features waarvoor je binnen deze prijsklasse goed op zoek moet naar een ander apparaat wat ze àllemaal heeft.
Integratie met legio streamingdiensten (waaronder Tidal en Deezer voor lossless streams), DLNA support, USB input, iPhone/IOS ondersteuning (heb zelf geen Apple producten), bluetooth tranciever, zowel draadloos als bekabelde netwerkverbinding, makkelijke setup met de MusicCast Controller app, 2 optische ingangen, 2 coax ingangen en een rijtje RCA ingangen waaronder een Phono MM ingang.

Laten we nog even terugblikken op de bluetooth tranciever. Wat dit inhoudt is dat je een bluetooth koptelefoon of speaker als output aan de versterker kan koppelen. Zo kun je dus ook als je vrouw, moeder, zoontje of logees op bed liggen genieten van je favoriete muziek (of andere muziek, streams, podcasts, wat je maar wil) terwijl het in de ruimte gewoon stil is. Zo kun je dus het geluid van je TV toch over een draadloze koptelefoon luisteren, of muziek/radio/podcasts streamen van bronnen waarvan je bijvoorbeeld geen app op je telefoon hebt om direct, zonder tussenkomst van de versterker te kunnen streamen. Let wel: de vertraging is dusdanig groot dat TV kijken met een koptelefoon op eigenlijk niet te doen is. Maar daar is het dan ook niet voor bedoeld.

Dan komen we bij de MusicCast Controller app.
De 2004-look van de app doet hem totaal geen recht aan, het werkt out of the box gelijk super met verbinden, streamen en eventuele instellingen aanpassen.
De wifi-verbinding opzetten is zo simpel als het lokale netwerk van de versterker activeren, met je telefoon ermee verbinden, je eigen SSID uit de lijst kiezen en je wachtwoord intikken. En voilá, je kan gelijk Spotify (of andere diensten) aantikken en beginnen met luisteren.
Ook kun je in de app kiezen om je audiosignaal ook via bluetooth te verzenden, een koppeling maken tussen de versterker en de koptelefoon is daarbij ook een fluitje van een cent.
Volume aanpassingen gaan in de app, net als via de afstandsbediening en draaiknop op de versterker zelf, in stapjes van 0.5dB. Hiermee kun je het volume van elke bron erg precies regelen, iets wat ik met de combinatie Spotify en Gramofon (of eigenlijk Spotify over elk apparaat) flink tegen vond vallen, veel te grote stappen in volume.

Over volume aanpassen gesproken; het volume is per inputkanaal apart te regelen met een zogeheten Volume Trim. Hiermee kun je ieder kanaal een eigen offset meegeven om te voorkomen dat het volume plotseling super hard of zacht staat bij het overschakelen van de ene source naar de andere.

Verder beschikt deze versterker over balans- toon- en loudnessregeling.
De balans- en toonregeling zijn de eeuwenoude draaiknoppen die precies doen wat er op het labeltje staat, de loudness werkt echter iets anders dan wat ik gewend was.
Waar mijn vorige versterker (de enige andere die ik in handen heb gehad met een loudness knopje) juist de lage en hoge tonen wat méér versterkte, heeft Yamaha een andere aanpak. Hier wordt, vermoedelijk om vervorming van het geluid te voorkomen, juist het midden wat gedempt. Dit resulteert in een wat natuurlijkere weergave, maar het overall volume gaat er wel mee omlaag. Dit kun je natuurlijk afvangen met een volume offset of door hem gewoon wat harder te zetten, echter kom je dan in de knoop met de Pure Direct optie.
Pure Direct is Yamaha's benaming voor de bypass van de voorversterker. Hierdoor wordt alle toonregeling lekker overgeslagen en krijg je het puurste geluid wat je bron toelaat. Dit werkt overigens als een zonnetje, met merkbaar verschil zelfs als de toonregeling standaard allemaal op neutraal staat.
Dit betekent dus dat het volume hoger is dan wanner Pure Direct uit staat en de loudness zijn werk doet, let dus op dat je de volumeknop terug draait alvorens Pure Direct aan te zetten.

DLNA support is ook prima, ik heb de 'Music' library van mijn Windows 10 PC ingesteld als DLNA server, werd gelijk opgepikt door de versterker/app en het streamen van FLAC-bestanden, ook over wifi, gaat helemaal perfect. Er zit uiteraard -iets- van laadtijd in als je een track selecteert, maar dat is te verwachten bij zulke grote bestanden. Doorspelen naar een volgend nummer gaat wel naadloos.

USB heb ik nog niet geprobeerd, eerlijk gezegd ook geen behoefte aan als de DLNA stream zo stabiel blijft.
De ingebouwde DAC doet zijn werk ook prima, al heb ik hem nog niet getest naast de Musical Fidelity V-DAC en eerlijk gezegd heb ik daar ook geen behoefte aan, als ik überhaupt al verschil hoor.

Geluidskwaliteit

Dan het geluid en och, wat een verademing om naar te luisteren is deze versterker.
Nu kom ik af van een niet minder dan 40 jaar oude stereo versterker, dus het is hoedanook een upgrade in geluid, maar zó veel had ik niet verwacht. Opeens hoor ik details in muziek die ik nog nooit heb gehoord, bij nummers die ik al jaren aandachtig luister. Het lijkt zelfs alsof het volume hoger staat dan het werkelijk is, gewoon omdat ik zo veel méér hoor dan ik gewend was.
Vergeleken met de Teac is het veel neutraler, vlakkere weergave maar o zo helder en vergeleken met een Marantz PM7200 (met Class A ingeschakeld) is het geluid iets minder warm, maar dat is te danken aan de vlakke weergave. Verder staat het op gelijke voet of zelfs wat hoger, maar dàt ligt aan het feit dat ik inmiddels bevooroordeeld ben ten faveure van de Yamaha.

Dit is natuurlijk volkomen subjectief, heb dan ook geen vergelijking met versterkers uit hogere prijsklasses.
Dat betekent echter niet dat de combinatie R-N602 met JBL LX700 Mk2 niet gewoon fantastisch klinkt!

Bouwkwaliteit en afwerking

Hier ligt het enige minpunt aan deze versterker, de unit als geheel voelt redelijk solide aan, maar lang niet zo stevig gebouwd als de Teac of de Marantz die ik eerder noemde. De metalen behuizing voelt dunnetjes aan, in tegenstelling tot de versterkers van weleer, waarvan je het gevoel kreeg dat je na een val van de 4e verdieping moest gaan controleren of de stoeptegels allemaal nog recht lagen.

Nu is dit natuurlijk geen probleem, het ding staat immers gewoon op een plankje rustig zijn werk te doen, maar het doet wel enige afbreuk aan het 'premium' gevoel wat je van de looks krijgt.

Dan nog iets over dat 'premium' gevoel: de knoppen.
Dit is mijn grootste ergernis bij de R-N602 en ongetwijfed ook bij de rest van de serie. De draaiknoppen voelen volkomen inadequaat voor een apparaat van dit kaliber en zeker dit budget. Alle draaiknoppen zijn van plastic, ookal ziet het er uit als staal of aluminium uit de draaibank. Ze zijn licht, hebben allemaal speling (de één wat meer dan de andere) en voelen ronduit goedkoop aan. Dat zijn ze volgens mij ook.
Waarom een groot bedrijf als Yamaha bij apparatuur van enkele honderden euro's bespaart op zoiets is mij een raadsel, kan me niet voorstellen dat het moeilijk is of de winstmarge verkleint om er gewoon degelijke metalen potmeters, switches en rotary encoders in te plaatsen.

Dat is iets waar de oude Teac en de minder oude Marantz wèl in uitblonken, een apparaat dat voelt als een solide blok metaal met echte metalen draaiknoppen en switches die ze vroeger ook in vliegtuigen gebruikten. Dat straalt kwaliteit uit en elke keer dat je zo'n ouderwetse metalen switch flipt, geeft het toch een heel klein beetje voldoening, wat ik nu gewoon mis aan de Yamaha.
Gelukkig zit er een afstandsbediening bij en een app waarmee je de meeste dingen kan regelen. Vervelende is wel: de enige dingen die je niet kunt regelen met de afstandsbediening zijn... U raadt het al, juist die dingen waar draaiknoppen voor zijn: de balans- toon- en loudness regelingen.

Conclusie

Al met al is het gewoon een geweldige alleskunner. De mogelijkheden om te streamen zijn er meer dan voldoende voor de gemiddelde mens, er is ondersteuning voor lossless audio, tot en met DSD bestanden (al heb ik zelf voorlopig nog niks anders te testen dan FLAC), de geluidskwaliteit is zeer goed, helder en neutraal en de weergave is perfect. Koppel dat allemaal aan een behuizing die retro genoeg is om door te kunnen gaan voor een hypermodern apparaat uit een jaren-80 film, maar modern genoeg om in alle gemakken te voorzien met een USB-poort, bluetooth en netwerkinterfaces en je hebt een dijk van een versterker in huis!