Gigabyte Z390 Aorus Ultra

Ik heb onlangs de Gigabyte X390 Aorus Ultra aangeschaft. Mij werd daarbij een Steam voucher van € 20,- in het vooruitzicht gesteld, maar alleen als ik een review zou schrijven.

So here goes!
________________________________________________________________________________________

Inleiding

Je kan je afvragen waarom je vandaag de dag zou kiezen voor een Intel platform in plaats van AMD. Het is immers zonder meer zo dat AMD met de Ryzen processoren de beste bang-for-the buck prestaties levert. Is dat voor jou van doorslaggevende betekenis, dan ligt de keuze voor AMD voor de hand.

Voor mij is dat echter maar een deel van de afweging. Zaken als VRM, de mogelijkheden van de chipset, en de geheugencompabiliteit zijn voor mij ook van belang. Dat zijn dus zaken die afhankelijk zijn van het gekozen moederbord. Laat ik m'n keuze voor de Gigabyte Z390 Aorus Ultra aan de hand daarvan uitleggen.

Aorus Ultra

Bij dit bord hoef je je ten eerste geen zorgen te maken over de overclock-capaciteiten. Wil je daar meer - véél meer - over weten, dan verwijs ik naar wat Buildzoid (Actually Hardcore Overclocking) zegt op Youtube:

https://www.youtube.com/watch?v=BmtBc_nyJw8

Zijn conclusie? "It's really well-rounded in my opinion, and probably the best value motherboard from Gigabyte... You get a really, really solid VRM." Maar wellicht is interessanter wat hij eerder opmerkt bij een directe vergelijking met de Asus ROG Maximus XI (een bord dat je snel meer dan € 300,-- kost): "Ultimately, this" - hij doelt op de Ultra - "is a better VRAM (....) There is no board that even comes close to it...."

Daarbij past wel één relativerende opmerking: De VRMs op dit bord zijn ongetwijfeld prima, maar eigenlijk geen snars beter dan op de iets goedkopere Gigabyte Z390 Aorus Pro (WiFi).

Daarnaast heeft dit bord, gelet op de Z390 chipset, een aantal features die je gewoonweg tevergeefs zult zoeken bij een X470 bord (terwijl je ze bij andere Z390-borden alleen zult aantreffen bij aanzienlijk duurdere varianten). Ik heb het dan vooral over het feit dat dit bord niet één of twee, maar drie m.2 slots heeft, die bovendien allemaal op de volle PCIe 3 x 4 snelheid draaien. Twee daarvan ondersteunen zowel MVMe als Sata SSDs; één ondersteunt slechts NVMe SSDs. Zij hebben alle drie een heatsink, wat eveneens zeer welkom is. Ter vergelijking: de eerder genoemde Aorus Pro heeft twee m.2 sloten.


▲ Hier een overzicht van de wijze waarop inschakeling van de drie m.2 slots (M2M, M2A en M2P) het gebruik van de reguliere SATA-poorten en één PCIe gleuf (de onderste op het grote 16x formaat) beïnvloeden. Gebruik je bijvoorbeeld een m.2 SATA SSD en stop je die in de bovenste m.2 slot (M2M), dan schakel je daarmee de werking van de laatste twee SATA-poorten uit.

Het bord heeft bovendien een interne USB-C header, en die is gelukkig Gen 2. Ook dat komt mooi uit, als tenminste je kast (in mijn geval: een Corsair Obsidian 500D) een USB-C poort aan de voorkant heeft. Om de Aorus Pro er weer bij te slepen: ook dat bord heeft een USB C-header, maar die is slechts Gen 1. (Je zult het ongetwijfeld al weten, maar het verschil is dat Gen 1 een maximale snelheid van 5 Gb/s biedt, terwijl Gen 2 dit verdubbelt tot 10 Gb/s.)

De Ultra biedt voorts WiFi. Dat zal voor één van belang zijn en voor de ander niet, maar ben je van plan dat te gebruiken dan is het goed om te weten dat Gigabytes implementatie een goede lijkt: er wordt gebruik gemaakt van een Intel 802.11ac Wave2 interface, wat snelheden tot maximaal 1.73 Gb zou moeten bieden (of je dat daadwerkelijk haalt is een tweede, maar snel is het wel). Bluetooth (versie 5) is er uiteraard ook.

Noemenswaard is ook het aantal USB poorten aan de achterzijde (bij het I/O shield, wat overigens keurig geïntegreerd is). Dat zijn er 10, meer dan op de meeste borden in deze prijsklasse (3 x USB Gen 3.1, 2 x USB 3, 4 x USB 2, 1 x USB Type C Gen 2). Ik weet niet hoe het jullie vergaat, maar wat mij betreft geldt hierbij steevast: the more the merrier. Ook hier echter een aanvullende opmerking: de goedkopere Gigabyte Z390 Aorus Pro heeft precies hetzelfde aantal USB-aansluitingen aan de achterzijde. Het enige verschil is dat bij de Ultra twee van de USB 3 poorten zogenaamde DAC-Up poorten zijn.


▲ De twee gele USB poorten zijn de DAC-Up poorten; Gigabyte beweert dat deze geoptimaliseerd zijn voor een verbinding met externe DACs (Digital Audio Converters). Of dat echt zo is weet ik niet (ik ben jammer genoeg DACloos), maar ze kunnen in ieder geval gewoon dienen als normale USB 3 poorten.

Tot slot een korte opmerking over geheugen. Ik heb te weinig ervaring met betrekking tot de mogelijke problemen die je kunt tegenkomen met verschillende geheugenkits en Ryzen-borden/processoren om daar iets zinnigs over te vertellen. Wat ik wel weet is dat ik me daar simpelweg geen zorgen over hoef te maken met Intel. Wat ik ook weet is dat ik nu niet meteen het snelste - en dus duurste - geheugen hoef uit te zoeken om een goed en rap systeem te hebben; ook dat speelde een (bescheiden) rol bij mijn keuze.

Installatie en BIOS

Hardwarematig valt er weinig boeiends te vertellen: je schroeft het bord in je case en klaar. De "zeer kwalijke cpu bracket" waar een andere reviewer over sprak ben ik niet tegengekomen.

Softwarematig past een paar opmerkingen. Out of the box werd een wat oudere BIOS-versie gelanceerd (ik meen versie 3 of zo); na installatie van Windows 10 botste ik op tegen het feit dat na afsluiten van m'n pc de RGB-verlichting op het bord bleef branden. Ik heb dit opgelost door ten eerste de laatste BIOS versie te installeren (met de Q-Flash optie die Gigabyte biedt is dit een fluitje van een cent) en door de Fast Boot optie in Windows uit te schakelen.

Een ander punt ben ik nog niet helemaal uit. Het bord heeft een zogenaamde Debug Port - een paar LEDS die je vertellen wat er wellicht mis is met de installatie van de verschillende componenten van je systeem. Bij mij geven de LEDS continu de code "A0" aan, wat zou moeten staan voor "IDE initialization is started." Het is me echter een raadsel waarom er een IDE initialisatie zou zijn - IDE stamt uit een Fred Flintstone tijdperk - en ik snap ook niet hoe ik die code zou kunnen verwijderen. Een probleem is dit niet (ergens op een forum zei iemand dat je A0 moest zien als een afkorting van All Okay) maar gek is het wel.

En dan: je moet niet vergeten om in de BIOS na te gaan of je geheugensticks op de juiste snelheid draaien. Bij mij moest ik nog de XMP optie inschakelen.

Uiterlijk en prijs

Een paar opmerkingen hierover. Je kan niet zinvol over smaak twisten, maar dit is naar mijn mening een erg fraai bord om te zien. Natuurlijk wordt de nodige RGB-verlichting geboden (die overigens niet bepaald fel is, dit is geen bling-bling bord), maar naar mijn mening zijn het eerder zaken als de drie geleverde m.2 heatsinks en de chique, zwart/zilveren kleurstelling die het bord helemaal af maken. (De oranje kleur in bovenste foto is de RGB verlichting en dus geheel naar wens aanpasbaar!)

Dan de prijs. Ik heb € 232,-- betaald. Dit vind ik voor een moederbord best fors, maar ik haal er lekker € 20 vanaf vanwege die Steam voucher. Als je dan ziet wat je krijgt valt de prijs wel mee. Een mooi, luxe bord met zo'n beetje alles erop en eraan.
__________________________________________________________________________________________________________

Conclusie

Ga je op dit moment een PC samenstellen dan is de eerste vraag of je voor een AMD of een Intel platform kiest. AMD biedt de beste prijs/prestatie-verhouding, maar als voor jou ook de feature-set van je moederbord relevant is, is een Intel systeem wellicht de betere (zij het duurdere) keuze.

Als je inderdaad voor Intel gaat, rijst de vraag of je voor de Ultra moet gaan. Ik heb bij deze review meermalen dit bord vergeleken met de alom geprezen, maar goedkopere Gigabyte Z390 Aorus Pro (WiFi). Uiteindelijk is het verschil tussen deze twee borden beperkt tot het uiterlijk (ik vind de Ultra fraaier, maar dat is een kwestie van smaak), en tot een paar andere zaken, die je al dan niet relevant vindt: het feit dat de Ultra drie m.2 slots heeft, het feit dat de Ultra een interne USB Type-C Gen 2 header biedt (in tegenstelling tot de Gen 1 header bij de Pro) en - wie weet? - de DAC-Up USB poorten op de achterzijde. Meer is er eigenlijk niet.

Voor mij was de keuze vrij snel gemaakt (alleen al het aantal m.2 slots gaf de doorslag) maar anderen zullen het prijsverschil (zo'n € 30,--) niet gerechtvaardigd vinden. Aan jou de keus!

Tenslotte: je zult zien dat ik geen oordeel heb geven over zaken als betrouwbaarheid of ondersteuning door Gigabyte. De reden is eenvoudig: ik heb het bord pas en kan daarover dus niks zeggen.

Meer weten? Reviews over de Ultra zijn schaars, zo niet non-existent. Maar hier is een link die wellicht wel relevant is:

https://www.reddit.com/r/...us_ultra_impressions_and/

_______________________________________________________________________________________

Nawoord (na een half jaar)

Na een jaar kan ik een paar opmerkingen toevoegen.

Betrouwbaarheid: ik heb geen problemen ondervonden. Je weet het natuurlijk maar nooit, maar ik maak me geen zorgen hierover.

Gigabyte software: hier heb ik wel problemen mee. Gigabyte nodigt je uit om de Gigabyte App Center te downloaden, waarmee je onder andere RGB Fusion binnenhaalt. RGB Fusion is het programma wat je in staat stelt om je RGB-verlichting aan te passen (van het moederbord zelf, maar ook andere componenten, zoals geheugen en fans). Ik zou iedereen sterk willen aanraden om de App Center te vermijden; RGB Fusion is vrijwel onvermijdelijk, maar de rest van de programma's van de App Center komen neer op een wirwar van niet goed samenwerkende componenten, waarmee je je systeem in een oogwenk in de problemen kan brengen. Geen App Center dus; download alleen RGB Fusion.

Overclocken: ik ben deze review begonnen met een paar opmerkingen over overclockbaarheid, VRM's en dergelijke, maar heb nooit verteld wat ik zelf op dit punt gedaan heb. Voor mij niet zo gek: ik vraag me echt af wat het nut van overclocken eigenlijk is. Ik bedoel maar: als je stock processor niet snel genoeg is, waarom koop je 'm dan? Maar ja, ook ik wil eens een poging wagen dus laat ik maar bekennen dat m'n Intel 9600K inmiddels op 4.3 GHZ draait. Niks heftigs, maar alles loopt zonder problemen, en dit met een mooie maar niet al te geweldige koeler (een Cooler Master Hyper 212 RGB Black Edition). FYI, I suppose.


_________________________________________________________________________________________________