AMD Phenom II X3 720 Black Edition Black Edition

Een PC bouwen met goede prestaties, zonder een torenhoge energierekening is de doelstelling.

Daardoor kom ik uit op de Phenom II 720BE.
Deze 3-core 45nM CPU verstookt volgens de fabrikant tot 95W en heeft een niet gelockte multiplier die standaard op 14 staat en in stappen van 0.5 is aan te passen. De 720BE heeft ruim 6MB cache in 3 lagen, waardoor deze cpu niet te vaak op het externe geheugen hoeft te wachten.

Aangezien de videokaart vaak de grootste verbruiker is, kies ik voor de 790GX chipset. Die bevat een Radeon 3300 GPU, die Direct-X 10 en Full-HD 1080 ondersteunt.

Omdat ik niet op snelheid in wil boeten en verwacht dat DDR2 binnenkort duurder is dan DDR3, kies ik voor een ASUS M478T-E moederbord. Dat heeft 4 DDR3 slots, firewire, g-bit lan en een PCIE-16 en PCIE-1 slot. Daarnaast heeft dit bord een 8+1-fase voeding die erg zuinig is. Daarnaast heeft ASUS een goede reputatie en wordt een "AI-suite" tool bijgeleverd waarmee ook onder windows zowel de CPU als het geheugen optimaal getweaked kan worden. Als daarbij de grenzen worden overschreden, dan reboot de PC en vraagt de bios of je de settings handmatig wilt aanpassen of de default settings wilt laden. Ik stel m.b.v. "AI-suite" de core spanning in op 1.425V. Dat geeft een stabiel resultaat, zelfs bij een multiplier op x18 mits de cpu temperatuur niet boven de 40 graden komt. De externe klok staat standaard op 200Mhz. De interne klok komt daarmee uit op 3.6Ghz. Pogingen de externe klok aan te passen leveren telkens blue screens op, zelfs als de aanpassing maar 2% naar boven of beneden is.

De harde schijf komt van Samsung. Een 1TB F2 green (103Si), die in bedrijf max. 6.5W verbruikt en erg snel en stil is.

Het geheugen is een belangrijke factor in snelheid en dissipatie. Ik zoek een type uit met heatpipes, zodat geen geforceeerde koeling nodig is en met een lage latency. Hoewel ik lang zoek kan ik niet met zekerheid vaststelen of het gekozen type geschikt is voor het moederbord. De handleiding die ik later met het moederbord ontvang vermeldt het type als compatible. Als ik de OCZ3RPX1333EB4GK modules in het moederbord wil steken, blijkt dat ze niet goed naast elkaar passen. Door de heatpipes zijn de modules zo dik dat ze tegen elkaar duwen, waardoor het geheugen in een V-vorm staat. Ik hoop dat de slots niet van het moederbord loslaten door de spanning. Ander probleem is dat het als 1066 wordt herkend, maar dit is handmatig aan te passen naar 1333. De timing wordt dan standaard 9-9-9-20. Heb dit aangepast naar 8-8-8-19. Dat is nog steeds boven de 6-5-5-18 die de fabrikant aangeeft, maar ik heb nog niet uitgevonden hoe ik die instel. De spanning staat standaard op 1.9V. Heb ik aangepast naar 1.84V. De fabrikant geeft 1.85V aan, maar dat is niet te kiezen. Ik had ook 1.86V kunnen kiezen.

Naschrift: >>het is nu wel gelukt de geheugen timing op 6-5-5-18 te zetten. De cpu-multiplier moest daarna terug naar X17.5 omdat het systeem anders instabiel werd/de cputemperatuur boven de 40 C kwam. De dissipatie is hierdoor verhoogd naar 62W als de cpu-multiplier op X4 en de corespanning op 1.04V staat en 140W tijdens de benchmarktest (X17.5). Kennelijk zorgt de extra warmteontwikkeling in het geheugen of de extra warmteontwikkeling in de cpu (die minder vaak op het externe geheugen hoeft te wachten) of de meer kritische geheugentiming voor problemen.
<<

De CPU-koeler is in veel PC's een lawaaimaker en koelt in veel gevallen onvoldoende. Ik kies voor een Cooler-master RR_UV8_XBU1_GP. Die kan processoren tot 180W koelen, heeft een 12cm (inderdaad geen 12inch) fan die max. 1.2W verbruikt en daarbij max. 21dB produceert (door het gebruik van heatpipes). Let er wel op dat deze koeltoren zo hoog is dat ie niet in iedere kast past! Mijn midi tower A-open QF50E (met standaard bijgeleverde 400W A-open voeding) is gelukkig zo breed, dat alles net past nadat ik de "plastic pijp" die naar de optionele tweede casefan boven de processor leidt verwijderd heb. Bij het monteren opletten dat de fan in de zelfde richting blaast als de case-fan. Wederom blijkt nu een probleem door de geheugenmodules met heatpipe. Die zijn zo hoog dat ik de cpukoeler moet bijbuigen (na demontage). De koeler blijkt in de praktijk heel goed te werken. Zelfs tijdens benchmarktests komt de CPU niet boven de 40 C uit!

Als ik dit intype, zie ik mijn Cresta verbruiksmeter (best getest door de consumentenbond) op 34W staan bij een powerfactor van 0.86. De cpu-multiplier is door de utility EPU automatisch verlaagd naar X4, ruim voldoende tijdens het wachten op mijn volgende toetsinslag. De core spanning is verlaagd naar 1.04V. Tijdens benchmarks met een cpu-multiplier van X18 kan dat oplopen tot max. 80W (bij geheugentiming 1333 8-8-8-19) en 1.45V.

Sysandra lite geeft bij een multiplier X18 (standaard X14) 36797 drystone en 13677/21964 whetstone aan.
ramBW (ISSE2) int 10510MB/s
FPU 10579MB/s.
Dat is beter dan een quad core intel 6600.

Ik heb nog geprobeerd om Crysis met full options te spelen, maar daarvoor is echt een extrene videokaart nodig.

conclusie: Een veel zuiniger PC dan gehoopt.
De niet gelockte cpu-multiplier biedt de mogelijkheid om deze van de standaard X14 naar X17.5 te verhogen. Dat zorgt er voor dat de cpu de instructies met een interne klok van 3.5Ghz i.p.v. 2.8Ghz verwerkt.
Genoeg performance voor standaard applicaties.
Als er echt moderne (FPS) spellen gespeeld moeten worden in full option stand, kan er altijd een extra X-fire kaart in.