Door Tweakers Partners

KPN biedt wereldwijde connectiviteit voor elk apparaat. Zo bouw je dit zelf.

27-11-2023 • 08:00

63

Internet of Things (iot) is overal aanwezig. Apparaten worden steeds zelfstandiger en kunnen slimmer worden gebruikt. Denk aan sensoren die informatie geven over de omstandigheden op een locatie, maar ook aan toepassingen als tracken en tracen, of het afhandelen van een betaling op locatie. Jij kunt kans maken op de Arduino MKR WAN 1300 met de KPN IoT Starterkit om er zelf mee aan de slag te gaan. Lees dus snel verder.

Grote kans dat jij ze ook in huis hebt: slimme apparaten, oftewel apparaten verbonden met het 'Internet of Things'. Volgens KPN is iot inmiddels heel eenvoudig te organiseren, zelfs als je apparaten wereldwijd wilt verbinden. In dit artikel lees je hoe wij dit hebben gedaan. Wil je weten of het voor jou ook eenvoudig is? We hebben goed nieuws: dat mag je wellicht zelf gaan testen. Je maakt namelijk kans op de Arduino MKR WAN 1300 in combinatie met de KPN IoT Starterkit. Om mee te dingen, moet je de poll onderaan dit artikel invullen.

Geen sneakernetwerk, tien jaar data versturen

Stel, in je bedrijf of organisatie wordt over een nieuw productidee gesproken. De nieuwe toevoeging aan het productportfolio moet nog beter en slimmer worden dan de vorige generatie, en hij moet natuurlijk connected zijn. In dat geval biedt KPN verschillende mogelijkheden voor draadloze verbindingen; of het nu in een weiland in Friesland is, of op het puntje van Europa in Gibraltar.

Hoe realiseer je dat zonder dat je continu een ‘sneaker-netwerk’ in hoeft te zetten waarbij je iedere keer iemand langs moet sturen om het product weer werkend te krijgen? KPN biedt verschillende mogelijkheden voor draadloze verbindingen. De bekendste zijn natuurlijk de G-standaarden die je ook in je smartphone tegenkomt. Daarnaast biedt KPN LoRa- en LTM-M-netwerken aan.

LoRa is een long range, low power iot-verbinding die speciaal is ontwikkeld om kleine hoeveelheden informatie uit te wisselen tussen objecten en systemen. Eén LoRa-module kan meer dan tien jaar data verzenden op slechts twee batterijen. Hierdoor is het mogelijk om op een voordelige manier inzicht te krijgen in de status van de desbetreffende 'objecten'. Het LoRa-netwerk van KPN heeft landelijke dekking in Nederland en is geschikt voor toepassingen die weinig bandbreedte nodig hebben, zoals slimme meters, slimme verlichting en slimme parkeersystemen. Het LoRa-netwerk werkt door middel van een gateway die de communicatie tussen de LoRa-modules en het internet mogelijk maakt. De gateway ontvangt de signalen van de LoRa-modules en stuurt ze door naar de cloud, waar de data wordt verwerkt en geanalyseerd. Het LoRa-netwerk maakt gebruik van een licentievrije frequentieband die ook wordt gebruikt door andere draadloze communicatietechnologieën. Door de toegepaste modulatietechniek is de communicatie robuust beschermd tegen verstoringen en kan data over grote afstanden worden verstuurd.

LTE-M is net als LoRa een low power wide area iot-verbinding die gebruikmaakt van de bestaande 4G-core van KPN. Het LTE-M-netwerk is geschikt voor toepassingen die meer bandbreedte en lagere latency nodig hebben dan het LoRa-netwerk, zoals internationaal tracken en tracen. Deze variant werkt door middel van een simkaart die wordt geplaatst in de iot-apparaten. De apparaten maken verbinding met het LTE-M-netwerk van KPN en verzenden de data naar de cloud, waar ze worden verwerkt en geanalyseerd. Het LTE-M-netwerk maakt gebruik van een speciale technologie genaamd Power Saving Mode, waardoor de iot-apparaten minder stroom verbruiken en langer meegaan op een enkele batterijlading.

Welk verbindingsproduct kies je?

Connectiviteit realiseren is eigenlijk net zo makkelijk als een wifi-verbinding opzetten. Het begint natuurlijk bij een modem. In plaats van een wifi-antenne en bijpassende module heb je een LoRa- of 4/5G-module en een simkaartje nodig. Hoe je je projecten het beste connected kan maken, is afhankelijk van een flink aantal zaken: hoeveel bandbreedte heb je nodig, is het een continue stroom data of alleen een burst, en in hoeverre moeten data onmiddellijk op de plaats van bestemming zijn, oftewel: speelt latency een rol? Er zijn vijf bouwblokken die volgens KPN de basis vormen van een succesvolle iot-oplossing. Ze bieden een structuur die maakt dat iedereen er gemakkelijk mee aan de slag kan.

Tweakers x KPN IoT Artikel 1 foto 1

Daarnaast is de basis van waaruit je begint van belang; is dit Arduino, een Pi, X86 of iets anders? Afhankelijk daarvan kies je een verbindingsproduct. Een voorbeeld zie je hieronder, namelijk de startkit van KPN: de Arduino MKR WAN 1300. Dit is het ideale startpunt voor het realiseren van een simpele LoRA-verbinding. Bij een Pi biedt deze HAT een mogelijk begin van je project.

Tweakers x KPN IoT Artikel 1 foto 2

De Arduino MKR WAN 1300 kost een paar tientjes en is een perfect startpunt om met LoRa aan de slag te gaan

Van A naar B: een simpele handleiding

Als je aan de slag gaat met het inzetten van dit soort toepassingen, ben je de spin in je web. KPN helpt je met het opzetten van dit web, middels de handige ‘Things Manager’. Allereerst kies je je hardware en koppel je je apparaten. Daarna biedt ‘Things’ je een flexibel totaalpakket dat je zelf samenstelt en beheert.

Tweakers x KPN IoT Artikel 1 foto 3

De ‘Things Manager’ verbindt je apparaten en deelt veel informatie

Deze omgeving is bedoeld om de apparaten die je hebt gekoppeld te managen, maar hij biedt ook de mogelijkheid om je datastromen in kaart te brengen en ze te koppelen aan de gewenste omgevingen.

KPN biedt voor de Arduino-kit een eenvoudig stappenplan waarmee je hem kunt koppelen om de eerste stappen te zetten. In deze stap-voor-stap-gids word je aan de hand meegenomen in de Arduino IDE. Uiteraard is dat nog maar een begin.

Tweakers x KPN IoT Artikel 1 foto 4

Het LoRa apparaat is gekoppeld de ‘Things Manager’ van KPN

Tweakers x KPN IoT Artikel 1 foto 5

De data van het LoRa-device komen binnen in de ‘Things Manager’

Nadat je het apparaat op een goede locatie hebt neergelegd, maakt het verbinding met het netwerk. Je ziet dan langzaam de data binnenkomen. In dit geval wordt locatiedata gedeeld, maar je kunt natuurlijk ook andere toepassingen bedenken of parameters eraan koppelen. Het is immers een Arduino.

Tweakers x KPN IoT Artikel 1 foto 6

Vervolgens kun je de data decoderen en encoderen via de ‘Things Manager’

Voor het decoderen en encoderen zijn flows beschikbaar. Hierbij koppel je een device aan een datadecoder van KPN en vervolgens kun je de data laten afleveren bij het endpoint van jouw keuze. Https, MQTT, Cumulocity, ThingsBoard en Azure behoren standaard tot de mogelijkheden.

Tweakers x KPN IoT Artikel 1 foto 7

Via een flow lever je data af bij een endpoint

In de ‘Things Manager’ kun je ook terecht om rapporten te draaien, wat erg handig is als je meerdere apparaten in het veld hebt staan.

Maak kans op de Arduino MKR WAN 1300 met de KPN IoT Starterkit

Voor een zakelijk connected project biedt KPN behoorlijk wat tools. Daarbij gaat het niet alleen om alle noodzakelijke techniek voor mobiele netwerken en LoRa, maar ook om de technische en commerciële kennis om je project tot een succes te maken.

We zouden het leuk vinden als je laat weten wat voor zakelijk project - of uitdagend hobbyproject - je zou uitvoeren, mocht je deze set opgestuurd krijgen. Ga naar dit Forum Topic en deel jouw toepassingen of eerdere ervaringen. Wie weet kun jij straks aan de slag.

Wil je nu zelf aan de slag? Dat komt goed uit, want Tweakers Partners en KPN geven samen een Arduino MKR WAN 1300 met de KPN IoT Starterkit weg. Je maakt hier kans op door simpelweg onderstaande poll in te vullen.

Wil jij kans maken op de Arduino MKR WAN 1300 met KPN IoT Starterkit?

Poll

De opties zijn uitgeschakeld omdat de deelname gesloten is

Algemene voorwaarden actie

  • Je Tweakers-account moet voor 27 november 2023 actief zijn.
  • Meedoen kan tot en met 3 december 2023, alleen via de poll. Je kunt één keer aan de poll deelnemen.
  • Winnaars krijgen uiterlijk 8 december 2023 bericht via e-mail. Niet-winnaars ontvangen geen bericht.
  • Winnaars worden at random geselecteerd. Over de uitslag wordt niet gecorrespondeerd.
  • Minderjarigen mogen pas meedoen na voorafgaande toestemming van hun ouders of verzorgers.
  • De items zijn niet inwisselbaar voor geld of andere goederen.
  • Medewerkers van Tweakers zijn uitgesloten van deelname.
  • Deelnemers die niet voldoen aan bovengenoemde voorwaarden kunnen worden uitgesloten van deelname.
  • Klachten kunnen via klachten@tweakers.net worden ingediend.

Dit artikel is geen redactioneel artikel, maar gesponsord en tot stand gekomen dankzij KPN IoT en Tweakers Partners. Tweakers Partners is de afdeling binnen Tweakers die verantwoordelijk is voor commerciële samenwerkingen, winacties en Tweakers events zoals meet-ups, Developers Summit, Testfest en meer. Bekijk hier het overzicht van alle acties en events. Mocht je ideeën met ons willen delen over deze vorm van adverteren, dan horen wij dat graag. Hierover kun je met ons in gesprek via [Discussie] Reclame algemeen].

Reacties (63)

Sorteer op:

Weergave:

Voor mensen die meer willen weten over LoRa: https://www.thethingsnetw.../lorawan/what-is-lorawan/

LoRawan is geen KPN LoRa en ook [geen landelijke dekking](https://www.thethingsnetwork.org/community/), hoewel het bereik wel heek groot kan zijn, maar wel informatief. Use cases toen ik er in 2015 mee bekend raakte waren watersensors in je boot, asset tracking (je fiets, auto, etc) en andere status sensoren.
LoRa is de modulatie techniek en LoRaWan is een MAC layer die gebruikt maakt van LoRa. KPN heeft in Nederland een LoRaWan netwerk wat landelijk dekkend is.
LoRaWAN is een standaard beheerd door de LoRa Alliance. O.a. KPN is lid (en één van de oprichters). Maar andere partijen zoals The Things Industries waar jij naar linkt is ook lid net als veel fabrikanten. Deze partijen implementeren allemaal deze specificatie.

KPN heeft een landelijk dekkend netwerk. Meer details kun je hier vinden.

[Reactie gewijzigd door Dutch Lion op 22 juli 2024 13:43]

TTN heeft ook een grote hoeveelheid dekking. Natuurlijk heb je geen Quality Of Service guarantee maar je kan simpelweg checken hoe de vlag er bij jou in de regio ervoor staat

https://ttnmapper.org/heatmap/
Ik ga niet meedoen, maar wil wel even zeggen dat ik het leuk vind dat er eens een actie is met een hoog tweaker-gehalte :)
Kan je hier als inwoner van België ook aan deelnemen?
Het antwoord is: Je kan zeker deelnemen! Ik krijg wel van KPN door dat het helaas niet met de LoRa keys kan, maar wel met de SIM kaarten. Zoals @lenwar aangeeft moeten deze dus gewoon activeerd kunnen worden.
Even uit algemene nieuwsgierigheid. Ik zie bij de voorwaarden eigenlijk nooit een geografische beperking. Betekent dit, dat als dat er niet bij staat, iedere actie in principe wereldwijd geldt? Uiteraard kunnen er natuurlijk servicebeperkingen zijn van de inhoud van de actie, zoals bijvoorbeeld in dit geval, maar het verschepen kan dan dus wel wereldwijd? Ik zie toch vrij regelmatig mensen vanuit andere Europese landen of bijvoorbeeld Zuid-Amerika reageren.
In principe zaten/zitten er geen geografische beperkingen aan onze acties. Wel toevallig dat je er over begint want wij hebben het hier kort geleden over gehad op onze afdeling. De conclusie is, is dat we vanaf binnenkort duidelijker gaan vermelden of er een geografische beperking aan een actie zit of niet. Dit gaat helaas wel betekenen dat er vaker alleen voor België en Nederland een actie verschijnt.
Als toelichting: de reden dat LoRa niet in België werkt is dat KPN daar geen LoRa netwerk heeft en ook geen roaming partner. Je kunt er dus wel gebruik van maken maar het KPN netwerk zal het signaal niet ontvangen. In de grensregio heb je nog wel een kans.
De sims kunnen wereldwijd werken; deze sims zijn standaard gelimiteerd tot Europa.
Het lijkt me wel. Als ik naar de voorwaarden kijk is er geen geografische beperking. Het zou dus in principe wereldwijd verscheept moeten kunnen worden?

Het enige waar je allicht rekening mee moet houden is dat de betreffende SIM (als die er bij zit) een Nederlandse SIM is. Mogelijk dat je die niet kunt activeren in België. Ik weet niet hoe dat geregeld is.
Gebruik van de sim in België is geen probleem.
KPN biedt wereldwijde connectiviteit voor elk apparaat.
België is toch een subset van de wereld?
België is toch een subset van de wereld?
Maar even later stelt het artikel:
Het LoRa-netwerk van KPN heeft landelijke dekking in Nederland
Dat sluit België niet expliciet in.
Goed punt, had ik duidelijk overheen gelezen. Roaming dan maar?
Zie mijn reactie hierboven
Goede vraag! Als het goed is levert gebruik vanuit België geen problemen op, maar voor alle zekerheid heb ik het even gecheckt voor je en kom ik erop terug als ik een antwoord heb.
Ik neem aan dat deze LoRaWAN node (want dat is wat KPN heeft, een LoRaWAN netwerk) bruikbaar is in Belgie middels TheThingsNetwork (TTN), gezien het waarschijnlijk om een generieke node gaat die alleen andere sleutels nodig heeft voor het TTN netwerk ipv KPN.
Ik snap de usecase niet helemaal. Dit is met een vpn tunnel naar je LAN of een een goed geconfigureerd dynamicdns en reverse proxy toch echt iets triviaals?
Of ZeroTier niet eens VPN nodig.
ZeroTier is een mooi product en werkt goed. Maar het is zeker wel een VPN oplossing.
Inderdaad het is eigenlijk een VPN service met SD-WAN/LAN daar bovenop door het overlay network.
Misschien leuk voor meet apperatuur op plekken buiten huis. Denk aan een weer station achter in je weiland o.i.d.?
je gaat er vanuit dat het te verbinden apparaat altijd toegang heeft tot een wifi-punt hiermee.
Met dit mechanisme kan je vrijwel ieder apparaat met een seriële verbinding ombouwen tot een functionerend iot-apparaat, zonder dat er veel overhead bij komt kijken zoals een VPN-structuur/proxies enzovoorts.

Het mechanisme is geschikt om heel simpel, snel en veilig eens in de zoveel tijd een paar kilobytes aan data te versturen.

De toepassing is dus waarschijnlijk niet echt multimediaal maar echt voor een apparaat bedienen/uitlezen.

Een consumenten-usecase kan bijvoorbeeld een garagebox op een kilometer van je huis zijn of een homebrew tracker op een brommer/auto.

Ik geef toe dat dit niet een heel breed gedragen toepassingsgebied heeft en het waarschijnlijk vooral zinvol is voor zakelijke toepassingen.
voor LoRaWAN is "een paar kilobyte" al te veel. NB-IoT en LTE-M kunnen dit aan maar LoRaWAN kan maximaal 51-222 bytes verzenden (in europa).
De use case ligt inderdaad vaak niet binnenshuis, maar op plekken waar je van verschillende apparatuur informatie wil, bepaalde sensors e.d. In kassen of in weilanden bijvoorbeeld.
Niet voor een landelijk dekkend netwerk met apparaten die tot 10 jaar op dezelfde batterijen moeten werken.

LoRa heeft een compleet eigen netwerk wat volledig geoptimaliseerd is en wat KPN landelijk heeft uitgerold, daar ligt de kracht van deze techniek.

Persoonlijk zou ik LoRa ook niet zo snel inzetten rondom het huis; zeker niet als je binnen het bereik van je WiFi netwerk blijft :)
Zie maar eens een vpn tunnel open te houden voor 10 jaar lang op 2 batterijen.
Het gaat natuurlijk om LoRa en LTE-M gebruiken om low bandwith veilig data te communiceren en dan is een vpn verbinding nou niet het meest efficiënt te noemen...
Vanwege het wisselvallige karakter vaak van data-transmissies, kan ik me in dit geval wel vinden in een cloudomgeving om de data in te ontvangen. Al trok mijn wenkbrauw wel omhoog bij het fragment "waar de data wordt verwerkt en geanalyseerd".
Helaas is er niets te vinden over wat dit kost. Op de KPN website alleen maar "neem contact op". Dat is een veeg teken.
Je kunt gratis testen. Daarnaast staan er wel prijzen op de website.
Leuke actie, maar gun iemand anders deze, zal er toch niks mee gaan doen.
Ben zelf vaak bezig met rapsberry pi's thuis te knutselen. Laatst voor een festival een 'mistery button' gemaakt welke functioneel helemaal werkte maar uiteindelijk een groot fiasco was omdat op locatie het door mij vooraf opgehaalde wifi en wachtwoord niet correct was doorgegeven door de organisatie. Het idee was dat de knop ook via een internet verbinding whatsapp berichten kon sturen naar de aanwezigen op het festival.
Met een IoT verbinding die ook in het noordelijkste puntje van Friesland had gewerkt was dit een non-issue geweest.

De vraag is wel hoeveel data je mag en kan versturen. Mijn applicatie stuurde misschien 5 tot 20 berichtjes per uur.
https://gitlab.com/YvanStemmerik/the-button

Edit:

Als het zoals @Dutch Lion aangeeft max 1 keer per vijf minuten is dan is dat niet toepasbaar op mijn projectje😫

[Reactie gewijzigd door GnrlSchnavy op 22 juli 2024 13:43]

Dit is inderdaad een perfect voorbeeld van waarom veel partijen uiteindelijk besluiten een sim aan hun product of oplossing toe te voegen. Geen afhankelijkheid van een (WiFi) netwerk dat door een derde partij geregeld zou moeten zijn.

LoRa opereert op een licentievrije band. Daardoor zijn er vanuit de overheid restricties. Dit resulteert in maximaal één bericht per ~5 minuten (als je het een beetje platslaat).
Voor sims is het natuurlijk afhankelijk van je databundel en je bericht grootte hoeveel berichten je uiteindelijk kunt sturen. Voor deze oplossing zou ik sowieso een verbinding via M2M aanraden omdat je dan met IP kunt werken en omdat LoRa en realtime achtige oplossingen geen goede match zijn.

@GnrlSchnavy je kunt ook gratis sims aanvragen. Voor de RPi zijn er LTE(-M) hats te verkrijgen.

[Reactie gewijzigd door Dutch Lion op 22 juli 2024 13:43]

Dit is inderdaad een perfect voorbeeld van waarom veel partijen uiteindelijk besluiten een sim aan hun product of oplossing toe te voegen. Geen afhankelijkheid van een (WiFi) netwerk dat door een derde partij geregeld zou moeten zijn
Nou ja. Je verplaatst je afhankelijkheid. Voor beiden is wat te zeggen.
Als je apparatuur verkoopt met een SIM is dat veelal hard gekoppeld aan een provider met een afhankelijkheid van contracten. Nu is het het probleem van de verkoper.
Als je het de gebruiker laat regelen via wifi of een verwisselbare SIM of zo, maak je het het probleem van de koper.

Voor de een kun je een soort full service doen, en de afhankelijkheden voor de koper overnemen. De ander biedt meer flexibiliteit voor de koper.

Er is niks algemeens te zeggen over wat ‘de beste’ methode is. Dat verschilt gewoon per productsoort.

Mooi voorbeeld. Ik zit voor m’n stroom bij Zonneplan. Ik heb een Zonneplan Connect die een interne SIM heeft om de app van informatie te kunnen voorzien.
(De officiële data gaat uiteraard via de slimme meter van de netbeheerder. De Zonneplan Connect is optioneel en is eigenlijk puur voor de leuk)

Dit zorgt ervoor dat het plug and play is voor mij. Aan de andere kant kan ik hem niet zelf uitlezen voor gebruik in domotica. Ik kan de clouddienst wel uitlezen, maar aangezien ze via de SIM gaan, beperken ze updates per eens in de 5 minuten. Dat is dan dus echt een beperking voor domotica of überhaupt ‘direct uitlezen’ met de app. Die is dus ook maar eens in de 5 minuten uitleesbaar.
Klopt helemaal wat je zegt dat er altijd voor en nadelen aan een bepaalde keuze kleven.
Als je een dienst aanbiedt die afhankelijkheid heeft van een netwerk, zou ik er persoonlijk altijd voor kiezen om dit in eigen hand te houden met een eigen verbinding naar mijn servers/cloud.

@lenwar Daarnaast is er op machine-to-machine sims Remote Sim Provisioning beschikbaar. Daarmee ben je niet meer hard gekoppeld aan een provider.

[Reactie gewijzigd door Dutch Lion op 22 juli 2024 13:43]

Dit artikel is geen redactioneel artikel, maar gesponsord
Het zou wel beter zijn om dit bovenaan het artikel te plaatsen zodat je het meteen ziet in plaats van onderaan na het lezen.
Bovenaan staat al “Tweakers Partners” als auteur in herkenbaar afwijkende stijl.

En het is een .actie, geen nieuwsartikel.

Genoeg andere duidingen wil ik maar zeggen.

[Reactie gewijzigd door Keypunchie op 22 juli 2024 13:43]

Ik probeer even te begrijpen waarom dit van belang is?
Zoals @Keypunchie wordt er al op meerdere plaatsen aangegeven dat het geen standaardartikel is.

Ik ga er even vanuit dat je het artikel daadwerkelijk hebt gelezen. Is het nu ineens een minder interessant artikel nu je weet dat het een gesponsord artikel is?

Maar goed. Je hebt mogelijk op een ander vlak wel een punt, aangezien ze het met andere soortgelijke zaken wel doen:
.plan: Oudere auto's draadloos met Android Auto en Carplay verbinden
Hier staat bovenin dat het om een advertorial gaat.

Het lijkt er op, dat de enige reden dat dit er niet staat, is omdat je nu iets kan winnen. Misschien moet je dit aankaarten bij de redactie. Dan kunnen ze er allicht wat mee? Want nu lijkt het niet echt consequent.
Ik kan geen zinnige use case voor mezelf bedenken. Jammer, want dit soort dingen zijn altijd leuke uitzoek avontuurtjes. Alleen zonder einddoel is de reis voor mij nooit lang boeiend.

Waarvoor zou je dit nu gebruiken? Ik lees wel comments over weerstations in weilanden ofzo, maar ik ben wel benieuwd naar use cases van mensen die zo iets (goed kunnen) gebruiken. Wellicht geeft het ideeën.
Je zou hier ook een 'tracking device' mee kunnen bouwen, denk ik. Handig om te weten waar je de auto hebt geparkeerd. Of je boot.

Of een sensor mee verbinden in bvb. een schuur, kelderbox of opslag. Daar heb je doorgaans geen Wifi, maar kan wel interessant zijn om te weten als er mensen langs komen.

Theoretisch kan je het zelfs gebruiken voor aansturen van een semi-autonoom systeem. Wat die robot of drone dan zou doen, moet je zelf bedenken.

[Reactie gewijzigd door Keypunchie op 22 juli 2024 13:43]

Nee, dat gaat niet even de meeste devices zijn niet echt water of vocht bestendig.
Je zou voordeliger uit zijn met een airtag, cattracker of gsm

Er zijn wel Node's die er geschikt voor zijn maar deze zitten wel in de prijsrange van "industriële dinrail en dat is voor consumenten niet geschikt.

[Reactie gewijzigd door onno oliver op 22 juli 2024 13:43]

Ik heb bij een bedrijf gewerkt die voor waterbeheer informatie wil verzamelen en presenteren aan hun klanten. LoRaWAN is dan een goedkoop medium om de kleine hoeveelheden data die je wil versturen (en ontvangen) verstuurd te krijgen. Zo wordt het laagdrempelig mogelijk om informatie te verzamelen van een wijd scala aan installaties.

De ouderwetse oplossing is GSM maar dit kost meer energie (en is dus niet of in mindere mate toepasbaar op batterij gevoede meetinstallaties) en veel kostbaarder (in materieel en abonnementskosten).
Ik ben hier niet bekend mee maar dit lijkt me tof om in te verdiepen!

Op dit item kan niet meer gereageerd worden.