De meeste mensen kennen de term 'informant' van politieseries of Netflix-films, maar wat houdt deze belangrijke rol nu precies in? In dit artikel passeren de motieven en dilemma’s van een informant de revue en worden de werkzaamheden van het Team Criminele Inlichtingen bekeken. Onderaan het artikel vind je een flitspeiling voor de Tweakers-community.
''Nadat er koffie is besteld en de serveerster wegloopt, vindt de bewuste overdracht plaats. Je schuift een USB-stick onder een servet over tafel naar de runner.''
Na zorgvuldig overleg is er afgesproken in een restaurant langs de snelweg. Tussen de Duitse toeristen, lunchende vrachtwagenchauffeurs en zakenmensen neem je plaats aan een tafel met je contactpersoon, de zogenoemde runner. Nadat er koffie is besteld en de serveerster wegloopt, vindt de bewuste overdracht plaats. Je schuift een USB-stick onder een servet over tafel naar de runner. Op die stick staat cruciale communicatie tussen cybercriminelen die zich bezighouden met ransomware die jij als beveiligingsonderzoeker hebt ontdekt. Een spannend, maar belangrijk moment dat er uiteindelijk voor kan zorgen dat de politie de cybercriminelen in kwestie opspoort en aanhoudt.
Bovenstaande scene klinkt wellicht als een gescript voorval uit een crimeserie, maar hij zou wel degelijk in Nederland kunnen hebben plaatsgevonden. De runner in bovenstaand voorbeeld werkt voor het Team Criminele Inlichtingen (TCI) van de Nederlandse Politie, de persoon die de USB-stick doorschoof heeft op een bepaald moment besloten dat hij politie-informant wilde worden. Wat doet het TCI precies en wat houdt de rol van informant in de praktijk eigenlijk in? En hoe worden deze informanten precies ingezet in de strijd tegen cybercrime?
:strip_exif()/i/2004804628.jpeg?f=imagenormal)
Het werk van het Team Criminele Inlichtingen
Binnen de Nationale Politie wordt door cybercrimeteams en het Team High Tech Crime (THTC) hard gewerkt aan zowel opsporing als preventie van cybercriminaliteit. Naast het opsporen van cybercriminelen zetten politie en justitie steeds meer in op het voorkomen en verstoren van cybercrime zoals ransomware, hacking, ddos en bulletproof hosting. Dit gebeurt onder andere samen met (internationale) overheidsdiensten zoals Europol, Interpol en de FBI. Deze samenwerking werpt vruchten af: verdachten worden aangehouden en services offline gehaald. Bij de bestrijding en verstoring van cybercrime werkt de politie ook steeds meer samen met private partijen. Deze publiek-private samenwerking is van groot belang bij de aanpak van cybercrime. En ten slotte is er de belangrijke samenwerking met informanten.
''Stel, op een dag zie je dat er op je werk criminele activiteiten plaatsvinden. Trek je dan meteen aan de bel of bekijk je eerst de risico’s die een dergelijke melding met zich meebrengen?''
Er kunnen allerlei aanleidingen zijn voor iemand om informant te worden. Stel, op een dag zie je dat er op je werk criminele activiteiten plaatsvinden. Trek je dan meteen aan de bel of bekijk je eerst de risico’s die een dergelijke melding met zich meebrengen? Je wilt jezelf, je familie en je baan uiteraard veiligstellen in zo’n situatie. Wat doe je dan, met wie kun je praten en waar kun je terecht? Het Team Criminele Inlichtingen kan in dergelijke situaties helpen.
Het TCI verzamelt informatie over ernstige misdrijven en doet dit samen met mensen die in het geheim informatie doorgeven aan de politie, oftewel informanten. Het inwinnen, analyseren en afgeschermd verstrekken van deze inlichtingen aan de recherche behoort tot de kernactiviteiten van het TCI. Met behulp van informatie van informanten kunnen ernstige misdrijven worden voorkomen en/of verdachten van misdrijven worden opgespoord. Een goede zaak dus. Op het gebied van het bestrijden van cybercrime is het werken met informanten een belangrijk en waardevol middel.
Wanneer stap je naar het Team Criminele Inlichtingen?
Informant word je niet van de ene op de andere dag. De rol van informant is dan ook niet voor iedereen weggelegd. Er zijn echter situaties denkbaar die ertoe leiden dat mensen de rol van informant op zich nemen. Stel, je bent onderdeel van een community waarin stap voor stap grenzen worden opgezocht, tot het moment dat er strafbare feiten worden gepleegd. Je voelt je thuis in deze community en wilt je contact met de mensen erin niet verliezen, maar wel de rotte appels stoppen. Een ander voorbeeld: je werkt bij een hostingbedrijf en ziet dat een klant malafide dingen onderneemt. Je wilt de lopende business niet raken, maar wel deze klant een halt toe roepen. En stel je eens voor dat iemand in je familie of vriendenkring zich bezighoudt met strafbare feiten. Hij of zij schept op over het ddos-en van banken. Je wilt er actie tegen ondernemen, maar tegelijkertijd je sociale omgeving niet schaden.
Het kan voorkomen dat iemand besluit om geen melding te doen bij de politie omdat de uiteindelijke kosten-batenafweging negatief uitvalt. In zo'n geval kan het Team Criminele inlichtingen uitkomst bieden, waarbij de persoon in kwestie op een heimelijke manier informatie deelt als informant. Op deze manier kan hij of zij bijdragen aan de opsporing, zonder zelf gevaar te lopen.
Informant worden: veiligheid en vertrouwen staan voorop
Wanneer met informanten wordt gesproken - al dan niet in een onopvallend wegrestaurant onder het genot van een kopje koffie - om inlichtingen over gepleegde of nog te plegen strafbare feiten in te winnen, gebeurt dat altijd met de grootst mogelijke zorg waarbij de veiligheid en afscherming van de informant centraal staan.
Een persoon kan op twee manieren informant voor het TCI worden. Een informant kan op eigen initiatief contact opnemen met het TCI via Team Criminele Inlichtingen, of een informant kan op initiatief van het TCI worden benaderd. Het gaat een stuk verder dan een kliklijn of Meld Misdaad Anoniem; er is altijd sprake van een dialoog en een contactmoment.
''Het TCI heeft een eigen fysiek beveiligde en afgeschermde werkomgeving en ook de IT-systemen staan op zich, los van de rest van het ecosysteem van de politie.''
Na een intake en overeenstemming kan een persoon de rol van informant aannemen. De personen die vanuit het TCI in contact staan met een informant heten informantenrunners, ook wel runners. Een informant is voor de runner niet volledig anoniem omdat de runners contact leggen met de informant. De identiteit van een informant is bij de runners dus bekend, maar tegelijkertijd volledig afgeschermd. Buiten het gesprek met de informant gebruiken de runners nooit de naam van een informant maar wordt gewerkt met een nummer. Het TCI heeft een eigen fysiek beveiligde en afgeschermde werkomgeving en ook de IT-systemen staan op zich, los van de rest van het ecosysteem van de politie.
Informatie kan op verschillende manieren worden uitgewisseld. Het kan via een USB-stick zoals bovenaan beschreven, via een beschermd e-mailadres, via een dialoog (human intelligence) of via een combinatie van opties. Wanneer de informatie gecontroleerd - en waar mogelijk geverifieerd - is, wordt bepaald of hij relevant en bruikbaar genoeg is voor de recherche. Als dat het geval is, zal een proces-verbaal worden gemaakt, waarna een onderzoeksteam uiteindelijk de informatie ontvangt. Informatie van een informant zal alleen met een onderzoeksteam worden gedeeld als de informatie niet herleidbaar is naar de informant.
Waarom wordt iemand informant?
De reden waarom iemand besluit informant te worden, verschilt van persoon tot persoon. Veelal gaat het om een mix van motieven, zoals avontuurzin, ijdelheid, burgerplicht, vaderlandsliefde en (financieel) eigenbelang. In alle gevallen geldt dat de zorgvuldig gewogen informatie mogelijk kan bijdragen aan een veiligere maatschappij, het voorkomen van criminele activiteiten, het opsporen van verdachten en het aanhouden en vervolgen van cybercriminelen.
Stel dat een security-researcher die onderzoek doet bij toeval op informatie stuit over de communicatie tussen de actoren achter bijvoorbeeld REvil. Dergelijke informatie kan zeer waardevol zijn voor het strafrechtelijk onderzoek. De onderzoeker zou bang kunnen zijn om reputatieschade op te lopen als hij deze informatie met de politie deelt. Met behulp van het TCI komt de informatie afgeschermd toch bij de recherche terecht. Op deze manier draagt de onderzoeker bij aan mogelijke opsporing, zonder zelf gevaar te lopen.
Doe anoniem mee met een peiling van het TCI
Het TCI is erg benieuwd hoe de Tweakers-community aankijkt tegen het delen van informatie met de politie. Daarom stelt het TCI een paar vragen omtrent de werkzaamheden van de dienst, de (on)bekendheid van het TCI en drijfveren van potentiële informanten.
Tijdens deze peiling zullen vragen als ‘Ken je het TCI en het digitale Meld Misdaad Anoniem?’ en ‘Ben je weleens criminele activiteiten op het spoor gekomen?’ de revue passeren. Alle antwoorden worden volledig anoniem verwerkt.
Contact opnemen
Voel je je aangesproken door het artikel en heb je belangrijke informatie waarmee je een bijdrage kunt leveren aan de bestrijding van cybercrime? Neem dan contact op met de afdeling cybercrime van het TCI, via telefoonnummer 088-9647360. Spreek niet met anderen over jouw contact met het TCI.
Dit artikel is geen redactioneel artikel, maar een advertorial en tot stand gekomen dankzij TCI en Tweakers Partners. Dit is de afdeling binnen Tweakers die verantwoordelijk is voor commerciële samenwerkingen, winacties en Tweakers-events zoals Meet-ups, Developers Summit, Testfest en meer. Kijk hier voor een overzicht van alle acties en events. Mocht je ideeën met ons willen delen over deze vorm van adverteren, dan horen wij dat graag. Hierover kun je met ons in gesprek via [Discussie] Reclame algemeen].
/i/2004675756.png?f=fpa)
:strip_exif()/u/47900/baph.gif?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/262333/crop55e7812829401.jpeg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/310769/biohazard2.jpg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/312133/crop61b0e26271896_cropped.jpg?f=community){kind=small}
/u/1550298/crop6748a33cc7aad.png?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/383145/MLP%2520fluttershy-forum.jpg?f=community){kind=small}
:strip_exif()/u/376402/crop6053bacb2712b_cropped.gif?f=community){kind=small}