Drie tieners uit Nijmegen hebben de internationale wetenschap versteld doen staan door een eeuwenoud wiskundig raadsel op te lossen. De scholieren wisten het meest magische vierkant ooit te construeren, stellen wiskundigen van de Radboud Universiteit in Nijmegen.
Een magisch vierkant, of tovervierkant, is op zo'n manier gevuld met getallen dat de kolommen, rijen, diagonalen en zelfs cirkelvormen opgeteld elk dezelfde uitkomst geven. De Amerikaanse wetenschapper Benjamin Franklin wist 250 jaar geleden vijf speciale supermagische vierkanten te fabriceren, maar de wetenschap kon er niet achter komen hoe hij dit voor elkaar kreeg. De Nijmeegse wiskundige Arno van den Essen presenteerde vorig jaar al een elegante oplossing voor het Franklin-mysterie. De prestatie van de zeventienjarige Jesse Hoekstra en Willem Schilte van het Dominicus College in Nijmegen en hun vijftienjarige vriendin Petra Alkema, is volgens hem echter ongekend. Zij zijn er eind vorig jaar tijdens een masterclass in geslaagd een Franklin-vierkant van twaalf bij twaalf hokjes te vullen. 'De ultieme uitdaging', volgens hoogleraar Nico Landsman van de Radboud Universiteit Nijmegen.
Het vierkant bestaat uit 144 hokjes met de getallen 1 tot 144, waarbij de som van elke rij en elke kolom 870 is. Maar dat niet alleen, ontdekte Arno van den Essen. Een bijzondere eigenschap van de getallenverzameling is dat het ‘eenderde Franklin magisch’ is, wat inhoudt dat de som van elk derde deel van een rij en elk derde deel van een kolom gelijk is aan 290. Verder is het vierkant ‘panmagisch’: alle diagonalen en parallelle gebroken diagonalen hebben als som 870. Scholier Jesse: 'We hebben het vierkant verzonnen door een beetje te puzzelen en het in kleinere vierkantjes op te delen. We kwamen er pas later achter dat er bijzondere dingen inzaten, zoals gespiegelde figuren.'
