Moore's Law teruggevonden

Het uitloven van een beloning voor een oude editie van het blad Electronics heeft succes gehad. Intel had ruim een week geleden een beloning van 10.000 dollar uitgeloofd voor de persoon die een origineel exemplaar had van de uitgave van 19 april 1965. In deze editie maakte Gordon Moore, één van de oprichters van Intel, voor het eerst zijn beroemde voorspelling dat het aantal transistors ieder paar jaar zou verdubbelen. Een wet die op de dag van vandaag nog standhoudt, maar destijds werd er nog niet veel belang aan gehecht. De originele uitgave van het blad werd gevonden door David Clark, een Engelse engineer met een flinke collectie oude Electronics bladen onder de vloer.

Reacties (46)

[The mindkiller]

ff voor de duidelijkheid.
In de tekst van dhr Moore wordt helemaal niet gezegd dat de dichtheid van de transistors elke twee jaar verdubbeld.

Ik lees het volgende:
Het toevoegen van componenten heeft negatieve invloed op de yields en dus de kosten.

Er is dus minimum prijs voor een stukje IC. ten tijde van het artikel waren dit 50 transistors op een IC die voor de minimale prijs gefabriceerd konden worden.

Dhr. Moore voorspelt dus het volgende:
Dat Elk jaar de complexiteit van een IC met de minimale kosten verdubbeld. (dit is volgens mij later bijgesteld naar
1,5 jaar)
Vooral de "De minimale kosten" zijn hierin erg belangerijk.


Edit: De wet van Moore geldt voor integrated circuits in het algemeen.
Dat Intel of Amd zich niet meer kunnen houden aan deze wet wil nog niet zeggen dat de hele "wet van Moore" over boord kan. Er zijn veel en veel meer IC's dan alleen maar x86 proccessoren.

[phYzar]

Ik vraag me soms af: Beschrijft Moore de ontwikkeling van de processoren, of zorgen de fabrikanten dat ze qua ontwikkeling blijven werken volgens Moore's wet om zichzelf niet in de vingers te snijden qua inkomsten...

[froggie]

Ik heb afgelopen week een college gehad over dit onderwerp.
De wet is technisch gezien niet zo bijster interessant. Hij is in het verleden al een aantal keer bijgesteld om ervoor te zorgen dat de wet gelijk blijft lopen met de vooruitgang.
De economische waarde van deze wet is, vooral voor de managers van grote chip producenten, veel belangrijker. De wet van Moore is min of meer een gemeenschappelijke basis die alle chip producenten, concurrent of geen concurrent, met elkaar delen.
Dat Moore deze voorspelling 40 jaar geleden deed was een hele goede zet (of hij die nou bewust deed of onbewust laat ik hier in het midden). Het heeft er namelijk voor gezorgd dat alle koppen in de chip industrie in dezelfde richting bleven staan (de richting dat performance winst behaald wordt door meer en meer transistors te gebruiken op je chips). Dit zorgde er dus voor dat de afzetmarkt voor de grote chip producenten gewaarborgd bleef, zoniet vergroot werd.

Dat de wet van Moore marketing technisch gezien een ontzettend krachtig wapen is voor een zekere grote chip producent weten een hoop mensen niet.

[Sir_Eleet]

Staan er dan straffen op het overtreden van Moore's Law?

[bazs2000]

Ja, per transistor die ze tekort komen moet dan $1,- worden gedoneerd aan de concurrent.

[djidee]

Dan maakt het nog niet uit, aangezien beide grote partijen (intel en amd) het niet halen, dus betalen ze elkaar een paar miljard, en komt het goed (amd zal het maar wel halen en intel niet )

[hellboy123]

oei, nu niet zo;n probleem, maar als je strax opeens een paar miljard van die dingen te kort komt, wordt t een fuur grappie

[Verwijderd]

Onlangs stond in de 'metro' (=gratis krantje op de trein) dat de wet van moore idd een selflfullfilling prophecy is.
2 onderzoekers stellen dus dat de de fabrikanten de wet van moore volgen om competitief te blijven.

Misschien kan het artikel wel ergens weer vinden

[Verwijderd]

Gelukkig is metro ook zo'n betrouwbaar medium

Je kan zeggen wat je wil, het is toch bizar te noemen dat deze wet al 40 jaar ongeveer op gaat.

En dat selffulfilling prophecy, ik weet het niet hoor, een bedrijf wil toch gewoon presteren en daarmee hun marktaandeel vergroten. Ze zullen bij Intel toch niet denken van goh we kunnen eigenlijk veel beter, maar dat doen we niet. Dan zou AMD toch meteen in dat gat springen?

Nee hoor, ik denk dat meneer Moore gewoon veel verstand heeft van ICs en de technieken die erbij komen kijken, en dat daar deze regel vandaan komt.

Ik bedoel, wij tweakerts praten wel over nanometers etc maar wie weet er nou eigenlijk precies hoe zo'n IC opgebouwt is, hoe het productie proces in elkaar steekt. Het blijft enigzins abacadabra. Gelukkig maar, daar hebben we immers mensen als Moore voor.

[mph_rbi]

Wat heeft dit nou met kennis van IC's te maken? Toch helemaal niets ?! Naar mijn idee is het gewoon pure toeval dat deze 'wet' nog steeds stand houd. Klink een beetje naar Nostradamus

[Ramon]

Kijk het is vrij makkelijk; stel dat intel in zijn R&D lab al superveel dingen ontdekt hebben die ze in principe nu in hun processoren zouden stoppen om ze 20x zo snel te maken.

Dan hoeven ze dat nu niet allemaal te doen want ze willen zo lang mogelijk van een bepaalde processor winst maken. In principe concurreren ze ook hun eigen (oude) processor weg als ze een nieuw introduceren. Dus ze zullen alleen nieuwe introduceren als blijkt dat de concurrent dat doet of de verkopen van de oude processoren teruglopen.

[Verwijderd]

Denk dat er wel zat mensen zijn die dat weten hoor.
Mij incluis. Alhoewel die nieuwste technieken toch wel erg specifiek zijn. Daar zullen ASML medewerkers wel iets meer van weten.

[Baudje]

Iedereen heeft een beetje gelijk. De wet van Moore is een selffulfilling prophecy, maar dat kan omdat de de voorspelling ook goed gekozen is.

Je moet je voorstellen dat hele lithography industrie en ic industrie als doel hebben om Moore's Law te halen. Niet omdat dat een wetmatigheid is maar omdat dat ook het doel van alle concurrenten is. En het blijkt dat het mogelijk is om Moore's Law te halen met een goede return on investment. Als een bedrijf sneller dan Moore's law wil ontwikkelen dan zal het ook significant meer in R&D moeten investeren, waardoor de ROI daalt (met als aanname dat ook het risico stijgt), en het dus ook minder makkelijk is om investeerders te vinden.

Je ziet dit ook terug bij huidige nieuwe doorbraken op litho gebied. Uiteindelijk stellen ze hun roadmap bij om op moore's law uit te komen, dit om de investering redelijk en interessant voor investeerders te houden. Dus litho bedrijven concurreren op kosten van de tools (lange termijn) en op het halen van de wet, maar niet op het overtreffen van Moore's Law.

Maar als Moore een andere voorspelling had gedaan had het anders kunnen lopen (en dat zal het ook in de toekomst!). Dan was het òf onhaalbaar geweest om tegen een redelijke ROI in litho te investeren (en dus was er ook niet voldaan aan de wet), òf het was financieel aantrekkelijk (want makkelijk) om sneller te ontwikkelen.

dus

[Drogo]

Ten eerste weet iedere min of meer levende bezoeker van t.net wel wat de Metro is.
Ten tweede kan ik me niet voorstellen dat Intel of AMD een prachtige mooie nieuwe chip wegflikkeren - of er nog een stukje bijtimmeren - omdat er 'te weinig' transistors opzitten om aan Moore's voorspelling te voldoen

[Eskimo0O0o]

Vraag jij je dat soms af? Hoe vaak per jaar denk jij deze gedachte?

Ten eerste, bij de aankoop van een processor zal het me compleet WORST wezen hoeveel transistoren de processor heeft (de mainstream let eventueel toch op de kloksnelheid (Intel) of de processor rating (van AMD)).

Dus om nou te stellen dat ze bewust het aantal transistoren blijven verhogen, puur om de verkoop te stimuleren is complete BS, want de ik denk dat minder dan 1 promille van de wereldbevolking zo uit het hoofd weet hoeveel een top-of-the-line processor aan transistoren heeft, of ook maar in de juiste orde van grootte zou zitten.

Komt nog eens bij dat vrijwel niemand ooit van Moore's wet gehoord heeft (tweakers en academici daargelaten). Ik in ieder geval niet, voordat ik dit artikel las

[Verwijderd]

Moore's law is toch wel algemeen bekend in te IT wereld.

Waar het hier om gaat is dat een tijdje geleden het er naar uit zag dat moore's law niet meer zou gaan kloppen na decenia dat dat het wel heeft gedaan. De suggestie was dus dat we een bepaald plafond zouden benaderen.

Ik ben benieuwd hoe lang moore's law het uithoudt

[Verwijderd]

We zijn vandaag anno domini 1965 en we hebben 50 transistoren. Moore zou dan voorspellen over 40 jaar :
50 * 2^40 = 54.975.581.388.800 transistoren.
Zij we zover al in 2005 ? Neen.
Daaruit volgt : Moore's Law is overrated.

Je berekening klopt dan ook niet helemaal
Gedurende 40 jaar elke 2 jaar een verdubbeling is 2^20, niet 2^40

[Verwijderd]

factor of two PER YEAR

[P.P.]

Volgens mij schrijft hij toch duidelijk dat er in eerste instantie heeft gestaan 'a factor of two per year'. En dat ze dat dus later hebben aangepast

[Titusvh]

Klopt de wet van Moore omdat hij er zoveel verstand van heeft? Of omdat hij als enige goed heeft gegokt.

het is toch wel vaker zo dat tien mensen iets roepen. Eentje krijgt gelijk en is de held. Over allen die misgokken hoor je niks...

Ik ben toch ook geen held omdat ik het juiste staatslot heb gekocht waar die tien miljoen opvalt?

Da's ook niet erg, want ik ben liever rijk dan een held, maar goed...

[Verwijderd]

Als je rijk bent, ben je tenminste een held bij de belastingdienst.

Maar het lijkt mij net zo'n gok wat Moore beweert heeft om te bewijzen dat de industrie het zo gestuurd heeft om hem gelijk te laten krijgen. Tenzij iemand een aantal 30 a 40 jaar oude memo's onder z'n vloer vindt van Intel.

[Verwijderd]

Reken eens met me mee.

Moore zegt : "The complexity for minimum component costs has increased at a rate of roughly a factor of two per year (...). Certainly over the short term this rate can be expected to continue, if not to increase. Over the longer term, the rate of increase is a bit more uncertain, although there is no reason to believe it will not remain nearly constant for at least 10 years."

We zijn vandaag anno domini 1965 en we hebben 50 transistoren. Moore zou dan voorspellen over 40 jaar :
50 * 2^40 = 54.975.581.388.800 transistoren.
Zij we zover al in 2005 ? Neen.
Daaruit volgt : Moore's Law is overrated.

"Zijn" wet hebben ze gewoon achteraf aangepast als "verdubbeling elke achttien maanden" en dan weer "verdubbeling elke twee jaar". Moore zelf schreef " a factor of two per year" en dat is na 40 jaar gewoon NIET uitgekomen...

[Swerfer]

Had moore ook rekening gehouden met de hoeveelheid geheugen op een cpu? Want een beetje cpu heeft denk een groot deel van de transistoren te danken aan de on-die cache...

[the_stickie]

Moore's Law heeft het over processoren; en het cache is eend eel van de processor, dus ja daar heeft hij rekening mee gehouden
Al is "rekening houden met" helemaal niet van toepassing. Zijn voorspelling was "maar" een uitspraak in een interview, weliswaar onderbouwd door technische kennis. Maar ook Moore kon toen nog niet inschatten waar we nu aan toe zijn...

[SvMp]

Zo'n rare vraag is het niet, want bv. de 486 heeft de cache extern zitten. Bovendien hadden processoren ten tijde van de voorspelling van Moore helemaal geen cache.

[TrailBlazer]

ik ben juist verbaasd over hoe weinig transistoren mijn ouwe pentium heeft. Heb toch wel hele leuke spelletjes gespeeld op dat ding

[Verwijderd]

Nee.. ik denk juist dat je niet weet wat je tegenwoordig écht met je PC zou kunnen doen ;-)

[i-chat]

op school hadden wij van die posters met dergelijke uitspraken hange, ik had deze uitpraak en velen van deze al eens bekenen en hoewel de meeste van deze, (bijv die van bill gates over het nooit rendabel worden van internet) de plank behoorlijk hebben mis geslagen blijft deze toch blijkbaar nog altijd staan,

Eigenlijk geloof je 't toch gewoon niet?...

[Tigertje]

Ach, ik heb een heel boek met uitspraken die ooit gedaan zijn. En die allemaal de plank missloegen. Dat is iets van alle tijden. Dit is er eentje die standhoudt. Hoewel er binnen zijn uitspraak ook weer dingen niet kloppen. Zo voorspelde hij dat het aantal transistors elk 1 of 2 jaar zou verdubbelen. Als we er nu naar kijken klopt dat. Maar als je de grafiek van Hardware.info bekijkt kun je zien dat het als gemiddelde klopt maar in het begin ging de vlieger helemaal niet op.
Overigens voorspelde hij ook PC's, auto met boordcomputers en portable communicatie apparatuur. En daar heeft hij weer wel gelijk in gehad.

[cc12]

Dus dit jaar moet er al een processor uitkomen met een miljard transistoren?

Zo te zien halen ze dat niet..

[Verwijderd]

Als ik de laatse C't goed lees staat er (p29) Dat de Montecito gepresenteert werd met 1.72 miljard transistors en eind 2005 in de Itanium-platform moet zitten.
Itanium is verzekers wel een server processor(?) dus ik weet niet of dat meetelt...

[dasiro]

moores law is een self-fulfilling prophecy, stond deze week nog in de metro. Bedrijven zijn zo gefocussed op de concurrentie dat als ze moores law niet volgen ze achter zouden lopen op de concurrenten, die exact hetzelfde denken.

anderzijds als er elk jaar dubbel zoveel cores in een package werden gestoken dan zaten we binnenkort met meer core-oppervlakte dan dat we moederbord hebben

[Pietervs]

moores law is een self-fulfilling prophecy, stond deze week nog in de metro.
Pardon, welk toonaangevend IT tijdschrift was dat?

Bedrijven zijn zo gefocussed op de concurrentie dat als ze moores law niet volgen ze achter zouden lopen op de concurrenten, die exact hetzelfde denken.
Typische redenatie, die zo lek is dat het precieze gat waar het water door naar binnen stroomt niet meer is aan te wijzen.
De bedrijven trekken zich niets aan van de Moore's law, zij trekken zich aan wat hun concurrenten doen, hun bedrijfsprocessen (lees: zo goedkoop mogelijk produceren) en de markt. Er zal geen bedrijf in de wereld zijn waar Moore's law aan de muur gespijkerd is om de targets voor het komende jaar vast te kunnen stellen.

[Verwijderd]

Aangezien moore's law is opgesteld in 1965 waren er toen geen servers, laat staan met een itanium 2, dus telt het wel.

[Blokker_1999]

Moore's Law handelt over IC's in het algemeen en stelt dat het aantal transistoren op 1 chip elke 2 jaar kan verdubbelen. Het gazat dan hoofdzakelijk om verwerkingschip omdat deze net zowat de meest complexe zijn.

[cc12]

Zo kan ik het ook wel: een dual core processor met 24MB cache geheugen. Oftewel 2 processors in 1 bakken met een extra grote geheugen erbij en voila een chip met 1,72 miljard transistoren.

[Verwijderd]

Het gaat om het 'aantal transistoren' ten op zichte van 'qua prijs meest efficiente aantal transistoren' op een chip. Moore's Law beschrijft de optimale verhouding tussen deze twee.

Enkel twee dezelfde cores op een chip zetten, maakt de chip juist minder optimaal (te veel transistoren waardoor de chip relatief duur wordt)

Lees het originele artikel van Moore eens door, grafiekje wat daar in staat maakt veel duidelijk.

[Verwijderd]

Ik heb nog een Murpheys Law liggen,word weinig naar gevraagd , veel gevonden