TNO start eind 2025 bouw van fabriek voor fotonische chips in Eindhoven

TNO begint eind dit jaar met de bouw van een fabriek voor fotonische chips op de High Tech Campus in Eindhoven, zo maakt de organisatie bekend. De fabriek moet de productie van op indiumfosfide gebaseerde fotonische chips mogelijk maken.

TNO werkt onder meer samen met het Photonic Integration Technology Centre, de Technische Universiteit Eindhoven en de Universiteit Twente voor de bouw van de fabriek, aldus de onderzoeksorganisatie. TNO schrijft dat Nederlandse bedrijven als Smart Photonics gebruik zullen maken van de fabriek, die bedoeld is om het 'algehele Nederlandse ecosysteem rond fotonische chips te versterken'.

De fabriek wil eind dit jaar de productie van een pilotlijn van 6-inchwafers starten. De opschaling naar 6-inchwafers moet ten opzichte van 4-inchwafers zorgen voor een efficiënter productieproces, zo schrijft TNO. De pilotlijn wordt gefinancierd via de EU Chips Act, PhotonDelta, het ministerie van Economische Zaken, het ministerie van Defensie en TNO, en maakt deel uit van het in november aangekondigde PIXEurope-initiatief. In totaal investeren de organisaties 153 miljoen euro. Daarbovenop betaalt High Tech Campus Eindhoven de aanleg van het gebouw en de cleanroom.

Fotonische chips verzenden data met licht in plaats van elektrische signalen. TNO schrijft dat de fotonische chips door onder meer hun hoge snelheid, lage energieverbruik en grote bandbreedte de prestaties van datacenters kunnen verbeteren. Ook zouden zij een grote rol kunnen spelen in geavanceerde toepassingen als AI, 6G-netwerken, medische diagnostiek en defensiesystemen.

Reacties (22)

[meneerdeuil]

Mooie stap voorwaarts, maar laten we niet te vroeg juichen. Een pilotlijn is nog geen massaproductie, en 153 miljoen is in chipland echt geen gamechanger. Zonder een complete keten van ontwerp tot eindproduct blijft dit vooral een showcase. Goed voor het imago, maar of het Nederland echt fotonica-autonomie oplevert? Eerst zien, dan geloven.

[CapnCrinkle]

Als de chips echt heel veel efficiënter gaan zijn en aanzienlijk minder hitte produceren, voor dezelfde of zelfs betere prestaties, denk ik dat 153 miljoen een gigantische gamechanger kan zijn.
Natuurlijk is het alsnog relatief kleinschalig, maar er zullen altijd datacenters zijn welke per sé het nieuwste van het nieuwste en het beste van het beste willen hebben. De top 1% gebruikers van dit soort applicaties is snel geneigd flinke investeringen te doen omdat het rendement enorm hoog ligt. Terugverdientijd is dan vaak nihil.

Omdat dit in het begin nogal wat mag kosten, zal er snel genoeg winst worden gemaakt om uit te breiden.

Dit is natuurlijk alleen als ze er ook iets heel goeds mee neerzetten. Als ze dat niet doen, hebben we liever dat er maar 153 miljoen in is gestoken dan dat we er miljarden aan kwijt zijn, toch?

[fruitbakje]

Dat is ook een beetje inherent aan wat TNO doet toch?

[mrtl]

Achter dat bedrag mag makkelijk nog een nulletje staan. Maar goed, Europa en een probaat investeringsklimaat.. kies 1.

[vDorst]

Spotify Podcast had het bedrijf erover dat ze oude machines van ASML kunnen gebruiken omdat ze geen nanometer precisie nodig hebben om dat ze met licht werken.
Dus als ASML weer garage-sale heeft, kunnen ze weer hun slag slaan.

[Reactie gewijzigd door vDorst op 11 juni 2025 14:30]

[gebruikernaam__]

Volgens mij hadden ze het er ook over in diezelfde podcast dat een miljard wel dichtbij de echte prijs komt als ze de volgende stap wilden maken als scale up (en dat dat erg moeilijk is om voor elkaar te krijgen in Nederland/Europa).

[Maximus Dominus]

Is dat bedrag als eenmalige toezegging nodig of kan het ook in gradaties worden toegepast met KPI's voor een volgende ronde funding?

Het lijkt mij dat met de steun die er nu achterzit (EU Chips Act, MinDef, ASML, project Beethoven, etc..) die 1 miljard prima mogelijk maakt als de resultaten positief zijn. Ze zitten hiermee immers al op 15%.

[gebruikernaam__]

Ik heb er niet veel verstand van maar het ging hier om het bouwen van een fab met twee takken, een research tak voor klanten en een productie tak. Ik denk dat dit in principe wel in rondes gedaan kan worden maar je hebt het liefst wel gewoon alles (cleanroom, infra, machines) in een keer geregeld. En zoals je ziet op alle plekken waar fabs gebouwd worden voor normale chips is dat dure handel. Echter door de niet zo geavanceerde nodes hebben de cleanrooms ook niet zulke hoge eisen wat de prijs ook weer niet zo hoog maakt.

[Martijntjeh]

Hoeveel sneller is een fotonische ten opzichte van vergelijkbare conventionele chip.

Wat betreft die warmteontwikkeling dat lijkt mij de grootste winst.

[bantoo]

Je kan dat niet echt 1:1 vergelijken, veel fotonica wordt gebruikt voor communicatie, niet zo zeer logica.

[Joop_Klepzeiker]

In Nijmegen op het terrein van NXP staat nog een 6 inch fabriek leeg! Cleanroom en kantoren zijn aanwezig. Met enkele eenvoudige aanpassingen aan de hekken kun je die fabriek makkelijk buiten het NXP terrein plaatsen. Gemiste kans voor gemeente Nijmegen!

[yevgeny]

Waarom op kosten letten als je 153 miljoen subsidie krijgt ?

Artikel wekt de indruk dat het hele project is opgezet om Smart Photonics, dat nu met 4" wafers werkt, een modernere productie faciliteit te bieden zonder dat het bedrijf zelf hoeft te investeren.

[jurgen Vdv]

Investeren die in onze landen blijven moeten we altijd als een positief punt zien. We moeten ook in europa inzetten op innovatie en opleiding van onze mensen.

[GarBaGe]

Ik hoor al 30 jaar geruchten over fotonische chips.
Volgens mij worden die pas echt interessant, zodra je logica en schakelingen puur in licht kan doen, zodat je niet continue aan het schakelen bent tussen licht (voor transport) en electriciteit (voor logica en schakelingen).
Uit het artikel is het me niet duidelijk of ze nu ook echt kunnen schakelen met licht.

[ichnaton]

Ik zeg niet dat wij dit gaan kunnen. Maar bijen kunnen wel iets extra's. Zij kunnen licht van dezelfde golflengte en richting onderscheiden qua bron.

Licht van een organische bron (lees: aura) gaat in de omgekeerde richting t.o.v. 'hetzelfde' licht van kunstmatige bron. Bijen zien dat verschil. De manier bij uitstek om te gebruiken in een schakeling.

[theseboetz]

Als je de polarisatierichting van licht bedoelt met richting, dan kunnen wij die ook detecteren. Net als de gelflengte natuurijk. Bijen en een aantal andere soorten kunnen dit met hun ogen, wij hebben apparatuur nodig.

Wat betreft licht van een organische bron, en een kunstmatige bron: ik begrijp niet zo goed wat je bedoelt. Wellicht dat een bij het verschil tussen een plaatje op een scherm, en een echte bloem kan onderscheiden op basis van de polarisatierichting van licht.

[ls470]

Chips waarbij de logische schakelingen ook puur in licht gedaan worden hebben vziw geen voordelen (zelfs bijna alleen maar nadelen: groter, minder zuinig, ...) t.o.v. elektronische schakelingen in halfgeleiders en zijn inderdaad een idee van misschien 30 jaar geleden.

Als er nu over fotonische chips gepraat wordt moet je eerder denken aan datacommunicatie. Hoe hogere snelheid en afstand, hoe meer verlies er optreedt met elektronische communicatie. Hoe sneller de communicatie is, hoe rapper (t.o.v. de te overbruggen afstand) het de moeite wordt om over te schakelen van koper naar optisch:

Enerzijds worden snelle verbindingen over koper gewoon onmogelijk over lange afstand (40Gbit ethernet: max 30m en 100Gbit ethernet max 7m). Anderzijds is zelfs voor kortere afstanden het stroomverbruik van verbindingen die technisch nog met koper uitgevoerd kunnen worden zeer hoog en zijn er ook zeer ingewikkelde transceivers nodig om nog een signaal door een koperbaantje (of kabel) van een beetje lengte te kunnen persen.

Gelukkig bestaat er nu een veelvoud aan advanced packaging technieken (bv. CoWoS maar ook andere) waardoor het mogelijk is geworden om een optische transceiver (fotonische chip) zeer dicht bij de gebruiker (GPU, CPU, ...) te plaatsen zodat het binnen een rack of zelfs binnen een PCB mogelijk wordt om optische communicatie te gebruiken en dus stroom te besparen en/of de bandbreedte te verhogen binnen hetzelfde vermogensbudget.

[GarBaGe]

Bij chips. denk ik aan logica verwerkende chips in de vorm van silicium en koper.
Bij datacommunicatie denk ik aan glasvezel kabels.
Datacommunicatie op koper is alleen goed tot relatief langzame snelheid en relatief korte afstanden.
Met glas kan je makkelijk 800 Gbps krijgen (Mellanox ConnectX-8)

Vandaar dat ik de term "fotonische chip" wat moeizaam kan begrijpen.

[ls470]

De verbinding tussen de logica verwerkende chips en glasvezelkabels (of waveguides in een substraat als het voor korte afstanden is) moet wel ergens gemaakt worden. Fotonische chips zjin dan eerder chips met waveguides, modulators, detectors enzo erop + bijbehorende electronica om de verbinding te maken tussen het elektrische en het fotonische (en het liefst als chip ipv als grote losse componenten, zodat het mogelijk is om die vlak bij de logische chips op hetzelfde substraat te zetten)

[Donserdal]

Bijzonder dat NXP niet mee doet in deze fabriek? Dat is volgens mij de enige nog in nederland die chips maakt?

[Doewap]

We lopen achter.

[Hardstyler1987]

Zodra dit praktisch bruikbare chipontwerpen oplevert valt in 1 klap het voordeel van Arm vs. x86-64 weg, omdat het energieverbruik ineens een irrelevant deel van het kostenplaatje van een server-architectuur wordt.