Martha is Dead Preview

Lugubere beelden uit Italië

Titel	Martha is Dead
Platform	Windows, Xbox One, Series X\|S, PlayStation 4 & 5
Ontwikkelaar	LKA
Uitgever	Wired Productions
Releasedatum	24 februari 2022

Overal in Europa worden games gemaakt. We zien regelmatig games voorbijkomen uit Nederland, België en uiteraard het VK, maar ook uit Frankrijk, Duitsland, alle Scandinavische landen en Oost-Europa. Als we naar Europa kijken, blijft er eigenlijk maar één regio achter: Zuid-Europa. Toch worden ook daar games gemaakt. Zoals Martha is Dead, een psychologische thriller van het Italiaanse LKA.

LKA is een kleine indie-studio uit Florence die tot nu toe één game afleverde, het mooie en angstaanjagende The Town of Light. Ook Martha is Dead heeft iets angstaanjagends, maar het is geen horrorgame. De makers omschrijven het als een psychologische thriller en dat is juist getypeerd. Het is een game in twaalf hoofdstukken, waarvan we voor deze preview de eerste zeven mochten spelen. De game komt op 24 februari uit, voor Windows (Steam), de nieuwe en oude PlayStation en de huidige en vorige generatie Xbox.

Wat kun je ermee?

Martha is Dead is een adventuregame die zich in eerste persoon afspeelt, met gameplay die doet denken aan een serie als Life is Strange. Het is dus een game waarin je doorgaans op je gemak rond kunt lopen en kijken, en waarbij niet de actie maar het verhaal vooropstaat. In elke ruimte waarin je rondloopt, is er maar een beperkt aantal voorwerpen waarmee je iets kunt. Het is aan jou om te ontdekken welke voorwerpen dat zijn en welke rol ze spelen in het verhaal. Overigens kun je, meer dan in Life is Strange, voorwerpen meenemen waar je iets mee kunt doen. Daarover later meer.

De nadagen van de oorlog

Martha is Dead speelt zich af in 1944, in Noord-Italië. Dat is de regio waarin ontwikkelaar LKA is gevestigd. Het zijn de nadagen van de Tweede Wereldoorlog. De nazi's zijn nog heer en meester in de regio, maar het verzet groeit. De geallieerden rukken op in de verte, wat maakt dat de lokale partizanen zich meer laten gelden.

Je kruipt in de huid van Giulia, de dochter van een Duitse officier en Italiaanse moeder. Je zal ergens rond de twintig zijn, maar woont nog bij je ouders, in een mooie villa op het glooiende platteland. De Martha uit de titel is je zus. Sterker, ze is je geheel identieke tweelingzus. Jullie lijken zoveel op elkaar dat zelfs je ouders jullie niet uit elkaar kunnen houden. Toch is er een zeer kenmerkend verschil tussen jullie twee: Martha is doof en jij niet. Dat zorgt ervoor dat vooral je moeder heel zorgzaam is voor Martha. Martha is de lieveling, jij duidelijk niet. Je wordt zelfs een deel van je jeugd bij je oma gedumpt, terwijl Martha thuis mag blijven wonen. Het zijn de herinneringen aan die tijd bij je oma waar de game mee begint.

Martha gaat dood

Als met die herinneringen de game is afgetrapt, wordt de actie verplaatst naar 1944, het jaar waarin Martha onder verdachte omstandigheden sterft. Op dat moment begint de game echt, met voor jou de taak om uit te zoeken hoe en waarom Martha is overleden. Martha is Dead is dus een heus moordmysterie. Toch is er meer dan dat. In het verhaal wordt duidelijk geflirt met het bovennatuurlijke. Dat niet alleen, ook de mentale gezondheid van Giulia staat ter discussie. Ze heeft nachtmerries en visioenen die sterk verband houden met de dood van haar zus en waarin nadrukkelijk de vraag wordt gesteld wat haar eigen betrokkenheid daarbij was.

Verschillende verhaallijnen

De makers noemen Martha is Dead een 'multi-layered story' en daar is geen woord aan gelogen. Er zijn verschillende verhaallijnen door de game geweven. Uiteraard die van de dood van Martha en de band die je hebt met je zus en je beide ouders. Maar ook de afwikkeling van de oorlog speelt een duidelijke rol in het verhaal en daar zul je heel direct bij betrokken raken, of je dat nu wilt of niet. Verder is er de bovennatuurlijke kant, waarin de band met je oma een voorname rol speelt. Als kind wilde je dat zij steeds maar weer opnieuw de lokale legende van de White Lady vertelde, een spook dat huist in het meer vlakbij het ouderlijk huis. Bovendien heb je van je oma de liefde voor tarotkaarten geërfd; je kunt in de game dus een kaartje leggen.

Een heuse Rolleicord

Met die tarotkaarten komen we bij de opvallendste eigenschap van Martha is Dead: het gebruik van attributen. Het voornaamste attribuut is een fototoestel. Je vader was fervent amateurfotograaf, maar is inmiddels te veel afgeleid door het verlies van zijn dochter en zijn verplichtingen in de oorlog. Jij mag echter gebruikmaken van zijn camera, een heuse Rolleicord uit 1940. Het is zo'n twee-oog-spiegelreflexcamera, een van de eerste camera's waarin rollen film geplaatst konden worden zodat je verschillende foto's achter elkaar kunt maken. Vader heeft onderin het huis bovendien een heuse donkere kamer die je mag gebruiken.

Stel je toestel in

Zowel het fotograferen als het ontwikkelen is een uitgebreid proces in de game. Fotograferen is niet een kwestie van zomaar even op een knopje drukken. Je kunt de schuiven rond de beide lenzen van de camera bedienen en dat zal ook nodig zijn om een goede foto te maken. Daarmee stel je de belichting, het diafragma en het brandpunt in, met merkbaar resultaat. Als je zomaar een foto wilt maken van iets moois, kun je daar naar eigen inzicht mee spelen. De camera is echter ook een belangrijk hulpmiddel in het verhaal. Bij de foto's die je daarvoor neemt, geeft de game aan of de afstand, focus en belichting goed zijn. Pas als alle drie op orde zijn, kun je de foto maken. Voor wie alleen een telefoon gebruikt om foto's te maken, kan het leren spelen met exposure en aperture nog leerzaam zijn ook.

Dat is echter nog lang niet alles. Zo kun je gedurende de game wat hulpmiddelen bemachtigen voor je toestel, die je helpen om onder lastige omstandigheden betere foto's te maken. Denk aan een statief en een zelfontspanner, maar ook aan verschillende lenzen en filters. Tot slot kun je rolletjes film met verschillende iso-waardes bemachtigen en ook die maken dat je onder lastige omstandigheden toch het gewenste plaatje kunt schieten. Bij de foto's die een rol spelen in het verhaal zul je dergelijke hulpmiddelen nodig hebben, en het is aan jou om uit te vogelen welke. Je zult dus op zoek moeten naar de benodigde attributen voor je Rollei.

Ontwikkelen en afdrukken

Als je een foto hebt gemaakt, moet je hem vervolgens ontwikkelen en afdrukken, in de donkere kamer van je vader. Daar staan een vergroter en ontwikkelbaden, en er liggen vellen fotopapier op je te wachten. Het proces is hier wat versimpeld, maar je zult wel met de vergroter de juiste uitsnede op het papier moeten zien te krijgen en het geheel scherp moeten stellen. Bij het ontwikkelbad is het vooral zaak om goed op de tijd te letten. Je ziet een klok lopen en hebt maar heel even om de foto op het juiste moment uit het bad te plukken. Ben je te vroeg of te laat, dan is er weinig zichtbaar en zul je de afdruk opnieuw moeten maken. Als de afdruk gelukt is, kun je kiezen of je de foto bewaart in je album of alsnog weggooit omdat er niks interessants op staat.

Morse leren

Hoewel je een zekere keuzevrijheid hebt, zul je vroeg of laat bij de oorlog betrokken raken. Daarbij speelt communicatie per telegraaf een grote rol. Dit is minder prominent in de game aanwezig dan fotografie, maar niet minder uitgebreid. Als je een telegraaf hebt gevonden, is er een lijst met termen die je kunt gebruiken, afgekort tot hooguit vier letters die je met morsecode verstuurt naar de persoon aan de andere kant van de lijn. Als je de juiste woorden voor je bericht hebt gekozen, zul je vervolgens met je muis of controller ook echt de bijbehorende serie lange en korte piepjes moeten versturen. Vervolgens krijg je een serie piepjes terug, die je zelf zult moeten vertalen aan de hand van een tabel. Het kan dus geen kwaad om pen en papier bij de hand te houden.

Bij dit soort handelingen onderscheidt Martha is Dead zich van hedendaagse concurrenten in dit genre. De game bevat er meer. Als laatste voorbeeld zijn er de nachtmerries die Giulia heeft. In een deel daarvan rent ze 's nachts door een donker bos, waarbij er steeds een splitsing opduikt waarin twee woorden geprojecteerd zijn. Je zult in een fractie van een seconde moeten beslissen welke afslag je neemt en daarmee welk woord je kiest. Na elk woord volgt een nieuwe splitsing, met opnieuw twee termen om uit te kiezen. Op die manier rijg je woorden aan elkaar tot een korte zin die steevast betrekking heeft op je zus. Je kunt zo verschillende zinnen maken, maar er is slechts één goede uitkomst. Iedere keer dat je een verkeerde afslag kiest, begin je weer vooraan, net zolang tot je de juiste - vaak beklemmende - zin hebt gevormd. Het maakt deel uit van de surrealistische kant van het verhaal, waarin niet alleen je zus, maar ook je oma en de White Lady vooropstaan.

Overigens heb je net als in Life is Strange per hoofdstuk een lijst met doelen die je moet halen om verder te kunnen naar het volgende hoofdstuk. Je hebt hier echter wel net iets meer vrijheid in het bepalen van de volgorde waarin je die doelen haalt. En als we toch aan het vergelijken zijn: je zult in Martha is Dead met meer onverwachte gebeurtenissen worden geconfronteerd, en niet alleen vanwege het magisch-realistische deel van het verhaal.

Niet aangeharkt

Je hebt ook net iets meer bewegingsvrijheid. Zodra je buiten de villa van het gezin komt, is de omgeving net wat minder afgebakend - en vooral veel groter dan je in eerste instantie dacht. Buiten komt de game ook meer tot leven en krijg je beter door hoeveel werk er in de omgeving van de villa is gestoken. De bossen, wegen, gebouwen en bruggen die je tegenkomt, zien er allemaal indrukwekkend uit. Daarbij trekt met name het bos de aandacht, eigenlijk vooral doordat het niet zo mooi is aangelegd. Waar een onderdeel als zoals een bos er in de meeste games behoorlijk netjes aangeharkt uitziet, is dat hier niet het geval. De paadjes zijn opvallend hobbelig en er liggen overal omgevallen bomen en takken. Sommige paadjes zijn modderig of nauwelijks te zien. Het maakt het bos er veel indrukwekkender op, vooral als je er 's nachts doorheen loopt. Het kan 's nachts ook flink spoken in het bos en juist doordat het niet is gladgestreken, kan het er behoorlijk eng zijn. LKA, dat gebruikmaakt van de Unreal Engine, heeft net zoveel aandacht besteed aan de villa van de familie, maar dat valt minder op, al is met name de belichting daarvan erg smaakvol.

Een andere leuk detail is dat de game volledig in het Italiaans is ingesproken, waarbij je uiteraard Engelse ondertiteling in kunt stellen. Mocht je dat Italiaans vervelend vinden, dan kun je ook kiezen voor Engels of Duits sprekende acteurs, maar wij vonden Italiaans, toch de taal die de personages in de game horen te spreken, het meest overtuigend. De voice-acting klinkt daarbij ook het best, vooral als er wat meer drama in het spel is. Dat hoef je de gemiddelde Italiaan tenslotte niet te leren.

Voorlopige conclusie

Het Italiaanse LKA voegt in Martha is Dead leuke eigenschappen toe aan het bestaande genre van adventure-games. Het gebruik van hulpmiddelen als je fototoestel en telegraaf is grappig en nog leerzaam ook, en het zorgt er vooral voor dat de boodschappen die je op die manier krijgt of verzendt meer indruk maken. Dit is de voornaamste aantrekkingskracht van Martha is Dead, maar zeker niet de enige. Het verhaal lijkt goed in elkaar te zitten, met een mooie, gelaagde opbouw waarin verschillende, zeer afwisselende lijnen om voorrang strijden.

Het is ook erg prettig dat Martha is Dead een eigen en vooral wat volwassener thematiek heeft dan de pubersores van de bekende genregenoot Life is Strange. De game van LKA is regelmatig zelfs behoorlijk grimmig en eng, met de nodige nare beelden. Tot slot heeft LKA met behulp van de Unreal Engine een mooie spelwereld gemaakt, waarbij vooral het enge bos goed uit de verf komt. De eerste hoofdstukken smaken naar meer. We zijn erg benieuwd wat de game nog voor ons in petto heeft.