Lange tijd hebben videokaarten en processors vredig naast elkaar bestaan, zonder dat de een zich zorgen hoefde te maken over concurrentie van de ander. De laatste jaren hebben onvermijdelijke technische ontwikkelingen - versterkt door doelbewuste acties van fabrikanten - de mogelijkheden van de twee dichter bij elkaar gebracht. Hiermee is een zeer interessante strijd ontstaan. De inzet: wiens chips gaan de volgende generatie van rekenintensieve applicaties draaien.
Intel heeft eerder deze maand een hoop details vrijgegeven over Larrabee, het eerste concrete antwoord van het bedrijf op de opkomst van gpgpu. In dit artikel gaan we bekijken wat er tot nu toe bekend is gemaakt over de techniek achter Larrabee, wat we al weten over de prestaties en wat voor impact het product mogelijk gaat hebben. Om te beginnen zullen we echter kijken hoe het slagveld er op dit moment bij ligt.
De stand van zaken
De drie belangrijkste spelers in deze strijd hebben ieder een andere aanpak. Nvidia ziet brood in general purpose-code op een grafische chip. De brute rekenkracht die in het leven is geroepen voor spellen moet volgens deze fabrikant op termijn zo eenvoudig aangesproken kunnen worden dat de gewone cpu een ondergeschikte rol gaat spelen.
AMD kiest voor de agnostische aanpak: het maakt hen niet veel uit of code uiteindelijk op een cpu of op een gpu komt te draaien, want ze hebben ondertussen beide in huis. Voor deze verzekering is wel de hoofdprijs betaald: twee jaar geleden heeft het bedrijf ruim vijf miljard dollar opgehoest voor ATI, waardoor het nu nog diep in de schulden zit. AMD wedt dus op twee paarden, maar gezien het feit dat de processors de laatste tijd een stuk minder goed lopen is het niet verwonderlijk dat AMD de laatste tijd vooral de gpu naar voren schuift.
Hoewel Intel een prima processor in huis heeft, zijn de grafische oplossingen van het bedrijf tot nu toe niet veel meer dan functioneel te noemen. Plotseling geconfronteerd met een markt die geen trek meer had in nog warmere processors heeft Intel ingezet op multicores, maar terwijl ontwikkelaars zich aanpassen aan 2, 4 of misschien net 8 threads, lonken ATI en Nvidia met honderden parallelle eenheden.
Om een idee te geven van het verschil: op papier laat een Radeon 4870 of Geforce GTX 280 een topmodel Nehalem met een factor 10 in het stof bijten. We hebben het dan over ruwe 32bits flops. In de praktijk is die kracht nog moeilijk aan te spreken. Software moet behoorlijk door de mangel gehaald worden om op een gpu te kunnen werken en om goede prestaties te krijgen is een flinke dosis kennis nodig over de interne werking van het apparaat. Met iedere generatie wordt de hardware echter flexibeler en worden er ook betere ontwikkeltools beschikbaar gesteld, waardoor de bedreiging reëel is.

Larrabee
Intels antwoord op deze ontwikkelingen is Larrabee, een ver schaalbare multicorechip die - onder meer - dienst kan doen als grafische processor. Intel is niet nieuw in de grafische wereld. Het is zelfs al jaren marktleider, omdat het voor een meerprijs van slechts enkele dollars een geïntegreerde oplossing levert die weinig stroom verbruikt en voor veel mensen gewoon goed genoeg is. Met Larrabee mikt Intel echter hoger: ze willen op termijn zelfs de meest veeleisende gamers plezieren.
Het meest fundamentele verschil tussen Larrabee en andere grafische kaarten is dat Intels chip gebaseerd is op een x86-core. De chip zal door spellen gewoon via Directx en Opengl aan te spreken zijn, maar terwijl ontwikkelaars zich in bochten wringen om een ATI- of Nvidia-gpu ook op een andere manier te gebruiken, zal dat voor Larrabee op bijna dezelfde manier gaan als bij een gewone processor.
Dat comfort zou ontwikkelaars moeten overtuigen om te stoppen met gpgpu en in plaats daarvan bij x86 te blijven. Pat Gelsinger, een van Intels topmanagers, denkt dat gpgpu uiteindelijk niet meer zal worden dan 'een interessante voetnoot in de geschiedenis van computers' . Zijn bedrijf heeft daar uiteraard behoorlijk wat belang bij.