Inleiding
De P45 'Eagle Lake' is de nieuwe mainstream-chipset van Intel. Moederborden die gebaseerd zijn op deze opvolger van de P35 liggen vanaf begin juni van dit jaar in de winkels. De P45 is niet meer op 90nm gebakken, zoals zijn voorganger maar op 65nm. Wat betreft de processors die de chipsets ondersteunen is er geen verschil tussen de P35 en P45. Andere belangrijke eigenschappen van de nieuwe chipset is dat deze pci-e 2.0 ondersteunt en overweg kan met Crossfirex.
De P45 zal overigens de laatste chipset zijn die nog ddr2-geheugen ondersteunt, de volgende serie zal uitsluitend ddr3-ondersteuning bieden volgens Intel. De fabrikant introduceert naast de P45 nog een aantal varianten in zijn 4-serie, waaronder de G45 die over integrated graphics beschikt. Onderstaande tabel geeft de verschillen tussen de chipsets in de 4-lijn en de P35 weer.
:fill(white)/i/1213110246.jpg?f=thumb)
Zoals te zien is zijn de verschillen tussen de P45- en de P35-chipsets niet groot. Des te interessanter is het om te zien wat de fabrikanten doen om hun borden er uit te laten springen.
De moederborden
Tweakers.net heeft een drietal P45-borden van evenzoveel fabrikanten mogen ontvangen om ze aan een uitgebreide test te kunnen onderwerpen. De deelnemers zijn de Gigabyte EP45-DQ6, de MSI P45 Platinum en de Asus P5Q Deluxe. De drie moederborden bieden allen ondersteuning voor ddr2-geheugen en ze zijn voorzien van een ICH10R-southbridge die over zes sata-poorten beschikt.. Net als bij voorgaande chipsets zal een pata-connector via een chip van een derde partij worden aangestuurd. Om een eerlijke vergelijking te maken gebruiken we voor ieder bord dezelfde hardware bij het testen. De specificaties van het testsysteem zijn als volgt:
| Processor | Intel Core 2 Duo E8400 |
| Geheugen | 2x 2GB ddr2 Geil PC6400 |
| Videokaart | MSI 7950GT 512MB |
| Voeding | Zalman ZM500 HP |
| Harde schijf | Seagate 7200.11 750GB |
| Optische drive | Samsung sata dvd-rom |
| Besturingsysteem | Win XP SP2 |
Ieder systeem heeft overigens zijn eigen harde schijf, om te zorgen dat er geen conflict ontstaat tussen de softwareprogamma's en om ervoor te zorgen dat we niet bij iedere reboot foutmeldingen kregen dat het moederbord waar de schijf nu aan hing niet werd ondersteund. Uiteraard gaat het hier om drie identieke schijven, met dezelfde site- en datecode.
De roundup van de P45's zal in drie delen gepubliceerd worden, te beginnen met de Gigabyte EP45-DQ6. Daarna volgt nog de MSI P45 Platinum en als laatste testen we de P5Q Deluxe van Asus. Gigabyte heeft na de introductie van het bord al snel een nieuwe biosversie beschikbaar gesteld, waarmee we het systeem uiteraard hebben uitgerust voordat we aan de test begonnen. Ook de MSI heeft een bios-update uitgegeven na het beschikbaar stellen van het reviewbord en ook deze hebben we doorgevoerd aangezien we zo een eerlijke vergelijking kunnen maken. Bovendien beschikten we zo over de versie die ook in de winkels komt te liggen.
In het laatste deel van de serie zullen de benchmarkresultaten opgenomen zodat de prestaties van de drie moederborden vergeleken kunnen worden. De resultaten van de P45-borden zullen we naast die van een X48 leggen, de highend-chipset van Intel die in april op de markt is gekomen.
De benchmarks waarmee de moederborden getest gaan worden zijn:
- 3dMark06
- pcMark05
- Cinebench10
Daarnaast zullen we ook het energieverbruik van de drie systemen meten. Over het verbruik is al heel wat te doen geweest de afgelopen weken, met name tussen Gigabyte en Asus, en het zal interessant zijn te zien hoe de energiebesparende maatregelen van de fabrikanten zich tot elkaar verhouden.
Specificaties Gigabyte EP45 DQ6
| Merk en Type | |
|---|
| Merk | Gigabyte |
| Type | GA-EP45-DQ6 |
| Technische Specificaties |
|---|
| Socket | 775 |
| Moederbord Chipset | Intel P45 |
| Form Factor | ATX |
| Geheugentype | 4x ddr2 |
| Interfaces |
|---|
| Card Interface (moederbord) | pci-e 1x, pci-e 2.0 16x, 2x pci-e 4x, pci-e 8x, 2x pci 2.2 |
| Hardeschijf bus (intern) | pata-133, 10x sata300 |
| Raid | Jbod, raid, raid 0, raid 0+1, raid 1, raid 5, raid 10 |
| Externe verbindingen |
|---|
| Verbinding (lan) | 4x lan 1Gbps |
| Verbinding (usb/fw) | 3x firewire 400, 12x usb 2.0 |
| Verbinding (overige) | 8x audio, 4x esata 2x ps/2, serieel |
De Gigabyte EP45-DQ6 onder de loep
De EP45-DQ6 is niet het topmodel van Gigabyte, het moederbord moet nog een ander model boven zich dulden. Er zal in de toekomst nog een EP45 Extreme uitkomen, al is daar op moment van schrijven niet meer dan een prototype van ontwikkeld.
De geleverde DQ6 is een engineering sample en daarom zaten er geen accessoires bij. Als het product straks in de winkel ligt komt het geheel met vier sata 3Gb/s-kabels, twee esata-brackets, een pata-kabel, een fdd-kabel, een tweepoorts firewire-bracket, casebadges, een I/O-shield, een installatie poster, een handleiding en de cd waarop de drivers te vinden zijn. Daarnaast heeft dit bord een garantieperiode van 6 jaar.
De Gigabyte DQ6 is voorzien van een flinke heatpipeconstructie die de northbridge, southbridge en de vrms moet koelen. Gigabyte heeft bij de DQ6 gekozen voor een wat andere aanpak met betrekking tot de pci-e-sloten dan Asus en MSI. Op het bord zit een pcie x1-slot, daaronder een x16-slot en hieronder twee open-ended pcie x4-sloten. Deze twee sloten hangen niet direct aan de north- of southbridge, maar maken gebruik van een aparte bridgechip. Deze maakt de twee x4-sloten mogelijk en kan twee Sil5723-chips aansturen. Een x8-slot en twee pci-sloten maken het geheel compleet.
Het bord beschikt net als alle andere Gigabytes over Ultra Durable 2, een combinatie van solid capacitors, lowrds-mosfets en ferritecore chokes. Door onderdelen van hoge kwaliteit te gebruiken zou het bord een langere levensduur hebben en zouden tevens hogere overkloks mogelijk moeten zijn.
Verder beschikt dit bord ook over de energiebesparende mogelijkheden in de vorm van de Dynamic Energy Saver Advanced. De oude DES die Gigabyte gebruikte had als groot nadeel dat het niet mogelijk was om het systeem te overklokken of de voltages te veranderen en gelijktijdig gebruik te maken van de energiebesparingsopties. Met de nieuwe DES Advanced wordt het mogelijk om te overklokken en DES te draaien, zodat ook een opgevoerd systeem wat zuiniger kan draaien.
Er wordt gebruikt gemaakt van een 2x 6 fase pwm op het moederbord die door de DES-applicatie geschakeld kan worden om het energieverbruik terug te dringen. Door middel van een twaalftal leds op het moederbord kan ook visueel gemaakt worden hoeveel fases er gebruikt worden. De prestaties van de DES komen aan bod in de vergelijking met de andere moederborden, zodat duidelijk wordt welke methode nu het beste werkt.
Naast de faseleds op het bord zitten er nog een reeks andere leds op het moederbord. Er zijn overvoltageleds geplaatst voor de pci-e-bus en de geheugenslots, die groen oplichten als alles ingesteld staat zoals het zou moeten, of geel gaan branden als er een erg hoog voltage op staat. Daarnaast zijn er nog een serie acpi-leds geplaatst. Deze vier ledjes naast de ATXconnector geven aan in welke ACPIstaat het bord zich bevind (S0, S1, S3, S4 of S5).
Als laatste zitten er een zevental diagnostische leds op dit bord. Deze gaan branden als een component een probleem geeft. Als het bord bijvoorbeeld aangezet wordt zonder geheugen, dan gaat er een blauw ledje naast de dimm-sloten branden om aan te geven dat er iets niet goed is. Naast het geheugen zijn deze leds ook voor de cpu, de pci-sloten en de pata- en sata-connectoren. Ze kunnen niet op tegen een losse debugkaart met zeven-segments displays, maar het kan een goede hulp zijn als het bord niet helemaal functioneert zoals het behoort.
De DQ6 is voorzien van een drietal quickswitches: een powerswitch, resetswitch en clear-cmos switch. Een enkel DFI-bord bood dit ook al, maar het lijkt nu meer mainstream te worden. De knopjes geven leuk blauw licht en zijn daarnaast makkelijk in te drukken, doordat ze een redelijk groot oppervlak hebben.
Door de twee Sil5723-chips beschikt dit bord over drie raid-controllers en in totaal tien sata-poorten. In tegenstelling tot de P45-borden van Asus en MSI heeft de DQ6 geen esata-poorten op de backplate zitten. In plaats hiervan levert Gigabyte een tweetal esata-brackets mee, waarmee in totaal vier interne poorten omgezet kunnen worden naar een externe variant. Op deze manier kun je makkelijk kiezen welke poorten je extern wilt gebruiken. De sata-poorten die direct achter de pci-e-sloten vallen zijn 90 graden gedraaid, waardoor lange videokaarten niet direct een probleem zullen vormen.
Gigabyte is bij de bouw van zijn EP45 erg royaal geweest met lan-poorten, hetgeen duidelijk wordt als je naar het backpanel kijkt: maar liefst vier 1000Mb-connectoren sieren de achterkant. Deze kunnen door middel van teaming als één adapter gebruikt worden, waardoor een 4Gb-lanverbinding mogelijk wordt. Gigabyte promoot deze functie als interessant voor gamers die op lanparties een maximale verbinding willen hebben en op deze manier grote hoeveelheden data kunnen blijven verplaatsen.
Een laatste feature die we op de moederborden terugvinden, is de tpm-chip, de trusted platform module. De chip is niet op een header geprikt, zoals bij eerdere Gigabyte-modellen en de moederborden van andere fabrikanten, maar deze is onboard geïntegreerd. De module stelt gebruikers in staat om hun systeem te versleutelen. De chip kan er vervolgens voor zorgen dat de gebruiker alleen toegang krijgt als de sleutel aanwezig is op bijvoorbeeld een usb-stick. Door middel van een tooltje is 'het slot' eenvoudig aan te brengen of te verwijderen, op het moment dat de chip in het bios is geactiveerd.
Installatie en bios
De DQ6 heeft ondanks een behoorlijke heatpipe redelijk wat ruimte voor flinke cpu-coolers. De Arctic Freezer 7 pro past er precies op, zonder de heatpipe te raken. Het aansluiten van de kabels gaat gemakkelijk aangezien de connectoren met kleur zijn gemarkeerd. Gigabyte levert echter geen tussenstukjes mee, in tegenstelling tot MSI en Asus. Het is de vraag of dit echt een groot gemis is: als de kabels eenmaal zitten zullen die niet snel van hun plek hoeven.
Het installeren van de drivers gaat erg gemakkelijk. De driver-dvd scant welke apparaten er nog niet geïnstalleerd zijn en met de druk op een knop worden alle drivers geïnstalleerd en naast de drivers wordt ook de DES Advanced-aplicatie toegevoegd. Het enige dat nog handmatig gedaan moet worden is het installeren van de teaming-applicatie, mocht je deze willen gebruiken.
Gigabyte levert de nodige softwaretools bij zijn DQ6.
- Ultra TPM: voor het gebruik van de onboard tpm-chip
- Easytune: voor het gemakkelijk overklokken van het systeem
- Xpress recovery2: om een image te maken van de harde schijf
- Face-Wizard: om een custom bootlogo te maken
- DMI-viewer: om de DMI uit te lezen
- Q-share: een soort lokale p2p-client om bestanden tussen pc's te delen
- @bios: de flashutility van Gigabyte
Op de driver-dvd staan verder nog wat standaardprogramma's als Acrobat Reader, Winzip, Norton Internet Security en Kaspersky Antivirus. De software wordt niet automatisch met de drivers meegeïnstalleerd, dus gebruikers die hun systeem zo kaal mogelijk willen houden hoeven niet bang te zijn dat ze met programma's opgescheept worden die ze toch niet gebruiken.
Het bios kan worden bijgewerkt door Q-flash. Dit is een onboard utility die direct kan flashen vanaf een fat12-, fat16- of fat32-disk, hetgeen dus een floppy, een harde schijf of usb-stick kan zijn. Hierbij wordt meteen de mogelijkheid gegeven om een backup te maken van het oude bios.
Daarnaast is er @bios, die hetzelfde via Windows kan doen, al heeft deze applicatie natuurlijk iets meer vrijheid bij het backuppen van het aanwezige bios en het lezen van de nieuwe versie. Zo kan @bios zijn werk ook doen vanaf een ntfs-drive.
Door de dualbios die op het bord aanwezig is, zal gedurende een misflash het systeem gewoon kunnen booten, omdat een van de twee chips het juiste bios zal bevatten. Uiteraard is getest of het bios daadwerkelijk hersteld kan worden. Bij het flashen met @bios werd het systeem gedurende de flash uitgezet, om een misflash te veroorzaken. Het systeem was in staat om gewoon op te starten en het bios opnieuw te flashen. Zeker in tijden waarin we geen losse bioschips meer hebben, maar enkel vastgesoldeerde exemplaren is dit een handige feature, waardoor de gebruiker minder bang hoeft te zijn dat een flash fout gaat en het systeem compleet dood gaat.
Bios
Omdat de DQ6 over een aanzienlijke featureset beschikt is het bios ook vrij uitgebreid. Doordat er tegenwoordig steeds meer zaken geïmplementeerd worden in het bios nemen we ook daar even een kijkje.
Bij de P45-borden heeft Gigabyte ervoor gekozen om de MIT, de Motherboard Intelligent Tweaker bovenaan te zetten. Wat ons betreft is dit een goede keuze, omdat veel overklokkers deze optie het meest gebruiken en ze er op deze manier direct bij kunnen. Opties om te overklokken zijn ruimschoots aanwezig. Een beginnende overklokker kan prima uit de voeten met de geboden aanpassingsmogelijkheden voor de geheugenmultiplier en de frequentie en hij heeft de keuze uit een aantal profielen die ervoor zorgen dat de cpu met een klein percentage opgevoerd wordt. De echte tweaker zal zich ook prima kunnen uitleven, doordat de voltages vrijwel overal precies van in te stellen zijn.
Een andere kleine feature, die wel erg fijn is, betreft de mogelijkheid om bij het voltage de daadwerkelijke waarde in te voeren. Omdat bijvoorbeeld de cpu-vcore van 0,50000V tot 2,30000V loopt en met stapjes van 0.01V aangepast kan worden, duurt het echt heel lang voordat je door de hele lijst gescrolled bent. Door het voltage gelijk in te kunnen tikken bespaar je heel wat tijd.
Als we verder in het bios duiken komen we langs de standaard cmos-setup, die eigenlijk identiek oogt als die van andere bordjes. Onder de integrated peripherals in het bios zij er uitgebreide mogelijkheden om de aanwezige raid-controllers in te stellen, waarbij een korte, maar duidelijke uitleg aanwezig is.
Hier is tevens de smart-lan te vinden, die gebruikt kan worden om de lengte van de netwerkkabels te meten, een optie die voor elk van de vier poorten aanwezig is. Deze smart-lan-functionaliteit werkt overigens niet altijd even lekker, waardoor er soms een lengte van 0 meter wordt gerapporteerd. De functionaliteit wordt daarmee een beetje overbodig.
Het laatste stukje bios dat noemenswaardig is, is de hardwaremonitor. Hier kunnen we terecht voor de vcore, de ddr2-voltages en de +5V-lijn. De +12V-lijn is er overigens, om onbekende redenen, niet te vinden. De gemeten voltages kloppen in ieder geval heel aardig. De +5V heeft maar een afwijking van 0.06V tot 0.08V bij een meting met een losse multimeter: geen noemenswaardig verschil dus.
Verder is het mogelijk om de cpu-fan aan te sturen door middel van het voltage of de pwm. Als er geen gebruik gemaakt wordt van een 4pins-fan is het toch mogelijk om deze te regelen, door de modus op voltage te zetten. Hierdoor hoeft de fan niet altijd voluit te blijven draaien. Uiteraard is de eerder genoemde tpm-chip ook uit te zetten in het bios.
Wat opvalt bij het opslaan van het bios is dat het systeem zichzelf volledig uitschakelt en vervolgens weer aangaat. Mocht een eventuele overklok niet lukken dan is het niet nodig om de cmos te resetten, omdat het bord na een paar niet-succesvolle boots automatisch weer terugkeert naar de standaardwaarden zodat het bios weer te bereiken is.
Prijs en beschikbaarheid
In eerste instantie brengt Gigabyte zes moederborden op basis van de P45-chipset uit:
| Model | Adviesprijs |
|---|
| GA-EP45-DQ6 | €225 |
| GA-EP45-DS5 | €180 |
| GA-EP45-DS4 | €153 |
| GA-EP45-DS3P | €130 |
| GA-EP45-DS3R | €117 |
| GA-EP45-DS3 | €107 |
De fabrikant wil in totaal negen P45-modellen gaan leveren. De EP45T DQ6 zal in plaats van ddr2 overweg kunnen met ddr3, maar deze variant is verder identiek aan de EP45 DQ6. Voor het highend-segment komen de EP45 Extreme en EP45T Extreme beschikbaar en het gaat hier om respectievelijk een ddr2- en een ddr3-bord. De datum waarop deze in de winkels zullen liggen is echter nog niet bekend.
Na deze review volgen nog artikelen over de MSI P45 Platinum en de P5Q Deluxe van Asus. Aansluitend brengen we een overzicht van de prestaties van de drie verschillende moederborden.
:fill(white):strip_exif()/i/1283325209.jpeg?f=thumbmedium)
:strip_exif()/u/26632/dosprompt2.gif?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/1750/Leo_2.jpg?f=community){kind=small}
:strip_exif()/u/5079/tweak.gif?f=community){kind=small}
/u/8/oog3.png?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/34683/crop64f9b5ba09cf6_cropped.jpg?f=community){kind=small}
4 is misschien wel wat overkill, maar het is op zich best bruikbaar wil je veel bandbreedte hebben. Anders is een DS5 een prima alternatief mocht 4 teveel zijn, die heeft er namelijk maar 2.
Maar goed, dat hangt natuurlijk een beetje af van de situatie.
:strip_icc():strip_exif()/u/79988/XD_small.jpg?f=community){kind=small}
/u/201019/George_50_50.png?f=community){kind=small}
:strip_exif()/u/22380/Royal_logo.gif?f=community){kind=logo}
:strip_exif()/u/106968/belkar2.gif?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/237649/FFA.jpg?f=community){kind=small}