Inleiding
Deze keer werpen we een blik op het M3A78-EMH hdmi-moederbord van Asus. Deze plank is gebaseerd op AMD’s 780G-chipset en ondersteunt hybrid crossfire. Met deze techniek kan de geïntegreerde videokaart samenwerken met een externe videokaart om zo op een goedkope manier acceptabele prestaties te bieden.
Het moederbord
Alvorens we beginnen met het benchmarken van het moederbord en de hybrid crossfire-techniek, geven we eerst in vogelvlucht een overzicht van het moederbord. Het M3A78-EMH hdmi-moederbord is een micro-atx-plank die beschikt over de 780G-northbridge en de SB700-southbridge. Het moederbord heeft een standaard layout en beschikt over vier dimm-sloten, één pci express x16-slot, één pci express x1-slot en twee ouderwetse 32-bit pci-sloten. Zowel de south- als northbridge worden passief gekoeld, hetgeen altijd een prettige eigenschap is.
Voor een micro-atx-plank heeft het moederbord een gezonde hoeveelheid sata-aansluitingen. In de rechteronderhoek vinden we zes sata-aansluitingen die raid 0, 1 en 0+1 ondersteunen. Daarnaast is nog een parallelle ata-aansluiting aanwezig, die van pas kan komen bij het gebruik van ouderwetse cd-drives of harde schijven.
De interessantste features van het moederbord vinden we bij de aansluitingen aan de achterkant. Dankzij de 780G-chipset beschikt het moederbord over geïntegreerde graphics. Asus heeft ervoor gekozen om niet alleen een analoge d-sub-uitgang te plaatsen, maar ook een dual-link dvi-uitgang (geschikt voor een maximale resolutie van 2560x1600) en een hdmi-uitgang met hdcp-ondersteuning. Hiermee biedt het moederbord een goede basis voor een htpc-systeem, zeker als we bedenken dat de chipset hardwarematig het decoderen van hd-films kan versnellen. Features zoals gigabit-ethernet en achtkanaalsgeluid met een s/pdif-uitgang maken het plaatje compleet.
Energie- en applicatiebenchmarks
Om het moederbord te testen hebben we gebruikgemaakt van het onderstaande testsysteem. Het gebruikte besturingssysteem was Windows Vista en de videodrivers werden verzorgd door het Catalyst 8.4-softwarepakket. Als vergelijkingsmateriaal hebben we een MSI K9AGM2-FIH-moederbord gebruikt dat beschikt over de 690G-chipset. De hybride crossfire functionaliteit hebben we getest met behulp van een ATI Radeon HD 3450-videokaart.
| Specificaties testsysteem |
Processor | Athlon 64 X2 4850e, 2,5GHz |
| Geheugen | 2x 1GB Corsair ddr2-geheugen (TWIN2X2048-6400C4) |
| Moederbord | Asus M3A78-EMH hdmi (AMD 780G-chipset) |
| | MSI K9AGM2-FIH (AMD 690G-chipset) |
| Videokaart | ATI Radeon HD 3450 |
| Harde schijf (primair) | Western Digital Raptor, 74GB |
| Harde schijf (opslag) | Seagate Barracuda 7200.10, 320GB |
| Voeding | OCZ OCZ700GXSSLI, 700W |
| Dvd-drive | Lite-On 16x48x IDE |
Energieconsumptie
Als eerste hebben we gekeken naar de energieconsumptie van het moederbord. We hebben het energieverbruik van het complete systeem gemeten met behulp van de Voltcraft Energy Check 3000. Deze meet het verbruik van het systeem bij het stopcontact en neemt dus ook het aanzienlijke verbruik van de computervoeding mee. We hebben de test in twee verschillende toestanden uitgevoerd. Als eerste hebben we de energieconsumptie gemeten terwijl de computer alleen de Windows-desktop weergaf. Vervolgens hebben we de energieconsumptie gemeten terwijl de computer druk bezig was met het draaien van de 3DMark06-benchmark. Om tot betrouwbare resultaten te komen hebben we voor elke meting tien samples genomen en daar het gemiddelde van berekend.
| Energieconsumptie, idle (watt) |
|---|
| 690G |    58,7 |
| 780G |    60,9 |
| 780G + HD 3450 |    79,4 |
| HD 3450 |    76,4 |
| Energieconsumptie, load (watt) |
|---|
| 690G | 86,1 |
| 780G | 85,6 |
| 780G + HD 3450 | 111,3 |
| HD 3450 | 111,6 |
De energieconsumptie van de 780G-chipset is, ten opzichte van zijn voorganger, niet significant toe- of afgenomen. Zonder externe videokaart verbruikt het complete systeem onbelast een bescheiden 60 watt en belast circa 85 watt. Wanneer de Radeon HD 3450-videokaart in het systeem geprikt wordt stijgt het idleverbruik met circa 20 watt en het verbruik onder belasting met circa 25 watt. Het lage energieverbruik van het systeem is onder andere te danken aan de Athlon 64 X2 4850e-processors van het testsysteem die een tdp van slechts 45 watt heeft. Het gebruik van hybrid crossfire heeft geen significante invloed op de energieconsumptie.
Applicatiebenchmarks
Om snel en inzichtelijk de prestaties van de 780G met de 690G te kunnen vergelijken hebben we de benchmarkresultaten genormaliseerd. De 690G scoort in alle gevallen 1,00 en de hieronder weergegeven resultaten geven het relatieve verschil tussen de twee chipsets aan.
| Genormaliseerde benchmarkresultaten (690G = 1,00) |
|---|
| SiSoft Sandra - integer geheugenbandbreedte |    1,03 |
| SiSoft Sandra - floatingpoint geheugenbandbreedte | 0,97 |
| ScienceMark 2.0 - MolDyn | 1,00 |
| ScienceMark 2.0 - Primordia | 1,00 |
| PCMark05 - File compression | 0,97 |
| PCMark05 - File decompression | 0,99 |
| PCMark05 - File encryption | 1,00 |
| PCMark05 - File decryption | 1,00 |
| PCMark05 - Image decompression | 0,99 |
| PCMark05 - Audio compression | 1,00 |
| PCMark05 - Wmv playback | 1,00 |
| CineBench 10 | 1,01 |
| Sysmark 2007 - E-Learning | 1,00 |
| Sysmark 2007 - VideoCreation | 1,00 |
| Sysmark 2007 - Productivity | 1,00 |
| Sysmark 2007 - 3D | 1,00 |
| Sysmark 2007 - Rating | 1,00 |
Zoals te verwachten viel zijn er geen noemenswaardige verschillen qua prestaties tussen de twee chipsets. In een aantal benchmarks is de 780G een procentje langzamer, maar dat valt waarschijnlijk gemakkelijk binnen de foutmarge van desbetreffende benchmarks.
Gamebenchmarks
Om de interpretatie van de verschillende benchmarks te vergemakkelijken hebben we niet alleen de behaalde framerates opgenomen, maar ook genormaliseerde resultaten. De 780G heeft in alle gevallen een score van 1,00 gekregen en bij de andere combinaties staat de relatieve score ten opzichte van deze chipset. Als er bijvoorbeeld bij de 690G een score van 0,90 staat betekent dit dat deze tien procent langzamer is dan de 780G in desbetreffende test.
| Crysis gpu test - 800x600 - geen fsaa en af (fps) |
|---|
| 690G | 0,75 | 9,5 |
| 780G | 1,00 | 12,6 |
| 780G + HD 3450 | 1,61 | 20,3 |
| HD 3450 | 1,32 | 16,6 |
We hebben Crysis getest met de medium-instellingen en de standaard gpu test-benchmark. Ondanks het feit dat de grafische instellingen niet veel lager dan dit gezet kunnen worden weten de chipsets met geïntegreerde graphics niet in de buurt van een speelbare framerate te komen. Hierbij moet opgemerkt worden dat de 690G niet alleen langzaam is, maar ook bijzonder veel renderingsfouten laat zien. We kunnen echter wel zien dat hybrid crossfire werkt: in zijn uppie zet de videokaart 16,6 beelden per seconde op het scherm, maar in samenwerking met de chipset groeit dat getal met 22 procent tot 20,3fps.
| Company of Heroes: Opposing Fronts - 1024x768 - geen fsaa en af (fps) |
|---|
| 690G | 0,34 | 5,2 |
| 780G | 1,00 | 15,4 |
| 780G + HD 3450 | 1,53 | 23,5 |
| HD 3450 | 1,36 | 20,9 |
Company of Heroes bevat een ingebouwde benchmark, en deze hebben wij gebruikt in combinatie met alle settings op high. Dit blijkt wederom net iets teveel gevraagd voor de geïntegreerde chipsets, maar er is nog genoeg ruimte in de instellingen om er iets speelbaars uit te persen. De 780G-chipset in combinatie met de Radeon HD 3450 weet – voor een rts – wel een speelbare framerate te produceren. Het verschil met enkel de losse videokaart is niet groot: de hybrid crossfire-techniek weet slechts een prestatiewinst van 12 procent te boeken.
| Enemy Territory: Quake Wars - 1024x768 - geen fsaa en af (fps) |
|---|
| 690G | 0,50 | 8,1 |
| 780G | 1,00 | 16,1 |
| 780G + HD 3450 | 1,62 | 26,1 |
| HD 3450 | 1,30 | 21,0 |
Enemy Territory: Quake Wars bevat geen ingebouwde benchmark. We hebben gebruikgemaakt van een zelf opgenomen timedemo die zich afspeelt in de Valley-map. Deze benchmark laat ruwweg hetzelfde beeld zien als Company of Heroes. Met de gekozen instellingen weten de geïntegreerde oplossingen net geen speelbare framerates neer te zetten, terwijl de hybrid crossfire-opstelling dit wel doet. Het verschil met enkel de Radeon HD 3450 is echter wederom niet groot: 24 procent.
| Half-Life 2: Episode 2 - 1024x768 - geen fsaa en af (fps) |
|---|
| 690G | 0,58 | 14,2 |
| 780G | 1,00 | 24,5 |
| 780G + HD 3450 | 1,69 | 41,3 |
| HD 3450 | 1,30 | 31,9 |
Ook Half-Life 2: Episode 2 biedt geen ingebouwde benchmark. We hebben wederom gebruikgemaakt van een zelf opgenomen timedemo, ditmaal één die zich afspeelt in het ep2_outland_06a-level. Half-Life 2 is minder veeleisend dat de eerder gedraaide benchmarks en daarom weet ook de geïntegreerde oplossing van de 780G-chipset een speelbaar resultaat neer te zetten. De ruim 40fps van de 780G met hybrid crossfire is echter een stuk prettiger. In vergelijking met alleen de Radeon HD 3450 is het prestatieverschil ditmaal 29 procent.
| 3DMark06 - 1024x768 - geen fsaa en af (3dmarks) |
|---|
| 690G | 0,27 | 402 |
| 780G | 1,00 | 1497 |
| 780G + HD 3450 | 1,79 | 2676 |
| HD 3450 | 1,37 | 2050 |
De laatste benchmark schetst het beste plaatje voor hybrid crossfire, maar desondanks komen we niet in de buurt van een verdubbeling van de prestaties. Het verschil tussen 2676 3dmarks voor hybrid crossfire en 2050 3dmarks voor de losse videokaart vertaalt zich in een relatief verschil van 31 procent.
Conclusie
:fill(white):strip_exif()/i/1252047817.jpeg?f=thumbmedium)
:fill(white):strip_exif()/i/1232621442.jpeg?f=thumbmedium)
/u/119965/influx.png?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/1740/shark.jpg?f=community){kind=small}
:strip_exif()/u/29170/Frag1le.gif?f=community){kind=small}
:strip_exif()/u/33808/avatar.gif?f=community){kind=avatar}
:strip_icc():strip_exif()/u/240280/5.jpg?f=community){kind=small}
/u/53244/monkey_yay.png?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/116423/crop5b7e95739bbe5_cropped.jpeg?f=community){kind=small}
Als je HD content wilt, heb je een dik scherm (en hopelijk ook dikke speakers). Dan is dit dus wel een must.
:strip_icc():strip_exif()/u/149304/crop64b8f94834d22_cropped.jpg?f=community){kind=small}
:strip_exif()/u/56159/archer.gif?f=community){kind=small}
/u/117288/crop571551e420663.png?f=community){kind=small}