Jaaroverzicht: de opkomst van pervasive games

Het verleden

Een spel waarbij de speler midden in de nacht een telefoontje krijgt en bedreigd wordt met de dood klinkt als fictie uit de film The Game, maar is al werkelijkheid. De zogeheten pervasive games, waarbij fictie en realiteit verweven worden, zijn bijna onzichtbaar voor het grote publiek. Tweakers.net brengt een aantal recente pervasive games aan het licht en geeft meer informatie over het spelgenre.

Definitie pervasive games

Pervasive games zijn spellen die de speler continue en overal omgeven. Wanneer de speler over straat loopt, bevindt hij zich in een avontuurlijke wereld gedrapeerd over de echte wereld. De mensen op straat en de locaties die bezocht worden, hebben mogelijk een betekenis in het spel. De technologie is hierbij een ondersteunende factor en brengt de fysieke en digitale ruimtes samen. Onderdeel van het genre zijn Alternate Reality Games, waarbij de nadruk vaak meer op het verhalende element ligt.

'Je speelt Majestic niet, het speelt jou'

Majestic logo Een goed voorbeeld van een pervasive game is de gewaagde poging van Electronic Arts met het spel Majestic uit 2001. Het betrof een online game, beschikbaar via de website van EA. Majestic zou gelijk aan een televisieshow bestaan uit seizoenen, met negen afleveringen per seizoen.

Het verhaal van het spel zou zo uit een aflevering van The X-Files kunnen komen: samenzweringen, ufo's en andere vreemde gebeurtenissen spelen de hoofdrol. De speler ontving informatie per telefoon, fax, instant messenger, e-mail, websites, pda en via de mobiele telefoon. De speler raakte als hoofdpersoon verwikkeld in steeds groter wordend mysterie, waarbij hij aanwijzingen moest ontdekken om puzzels op te lossen. In de zoektocht liet de spelmaker digitale broodkruimels achter naast aanwijzingen in de echte wereld, zoals een advertentie in de krant.

De start van het spel is te vergelijken met de film The Game met Michael Douglas. Spelers die zich geregistreerd hadden voor Majestic kregen een e-mail dat de spellancering afgelast was door een brand op het kantoor van de spelontwikkelaar. De teleurgestelde spelers werden een paar dagen later echter opgeschrikt door mysterieuze telefoontjes en instant messages, waarin de brand werd gelinkt aan een gevaarlijk complot - het spel was reeds begonnen.

Mysterieuze informatie en webcam conversaties

In het begin was er voornamelijk veel lof over het innovatieve spel, zo schreef gamesite IGN: 'Ambitieus, opwindend en rondom interessant, Majestic zou wel eens één van de belangrijkste games van de laatste 20 jaar kunnen zijn.' Gamerecensent Dan Finkelstein schreef: 'Majestic is een game die barrières breekt en één van de meeste originele boeiende entertainmenttitels die ik heb ervaren in een lange tijd. Het is tot nu toe het spel van het jaar.' Een maand later kwam hij echter op zijn woorden terug. Finkelstein gaf aan dat hij het spel niet meer speelde. 'Het leek vorige maand nog leuk om telefoontjes te ontvangen van mensen die naar me schreeuwen of mijn leven bedreigen, maar nu is het gewoon eng.'

Neil Young, vice-president bij Electronic Arts en bedenker van het spel, legde uit dat deze bedreigingen ook nog eens persoonlijk aan iemand gericht konden zijn. Een spelkarakter kon naar de naam van de partner van een speler vragen. Als de speler dan een paar maanden later een telefoontje ontving, kon die partner, bij naam genoemd, met de dood bedreigd worden. De gebruiksrechtovereenkomst wees er dan ook op dat familieleden op de hoogte moesten zijn van inkomende telefoontjes en faxen.

Majestic was een erg innovatieve game, maar geen commercieel succes. Te weinig mensen melden zich aan voor het spel en Electronic Arts kreeg veel kritiek over zich heen. Het spel werd in het eerste seizoen na vijf maanden stilgelegd, al werd dit niet direct door alle spelers geloofd en ontstonden er nieuwe complottheorieën.

Er zijn minder extreme voorbeelden die na Majestic op de markt kwamen. Zo kwam Nokia met de Nokia-game, een speurtocht waarbij de mobiele telefoon centraal stond en bracht Ubisoft in 2003 het spel Memoriam op de markt, waarbij de speler email kon ontvangen van tipgevers, in zijn zoektocht naar een moordenaar.

Op pagina 2 wordt het verhaal van een aantal pervasive games uit de doeken gedaan. Wie liever geen spoilers wil lezen, kan beter meteen naar pagina 3 surfen.

Spellen in 2007

Afgelopen jaar doken er verschillende Pervasive Games en Alternate Reality Games op, maar de meeste bleven onopgemerkt door het grote publiek. Veel Alternate Reality Games kondigen zichzelf niet aan en noemen zichzelf nooit een spel. Dit helpt spelers om zich over te geven aan de fictie uit het spel en moet het besef wegnemen dat men een spel aan het spelen is. Helaas zorgt het er ook voor dat de games weinig bekendheid kennen. Een aantal spellen halen we naar voren.

The Dark Knight

De ARG ter promotie van de nieuwe Batman-film The Dark Knight begon met een verkiezingsposter van Harvey Dent, een karakter uit de film. De poster die in Amerikaanse steden de muren sierde, werd echter vervangen door een versie met een getekend Joker-gezicht. Op de I Believe In Harvey Dent website kon men zich inschrijven, waarna de speler de mogelijkheid kreeg om één pixel te tonen van een nog onbekende afbeelding op de desbetreffende site. De foto bleek de eerste promotiefoto te tonen van de Joker uit de film. Op dit moment geeft de website alleen de boodschap 'Page not found', maar als de pagina geselecteerd wordt, blijkt deze vol te staan met 'ha ha'-teksten. Indien alle ha ha-tekst verwijderd wordt, komt er een aankondiging tevoorschijn.

Spelers krijgen echter niet alleen opdrachten achter de computer, ze worden ook het huis uit gestuurd. Spelers worden naar verschillende bakkerijen gezonden om een pakketje op te halen onder de naam Robin Banks. Het pakket betreft een taart met de boodschap 'bel me nu', gevolgd door een telefoonnummer. Wanneer het nummer wordt gebeld, gaat er een telefoon over in de taart zelf. Met de telefoon in de taart moet een ander nummer gebeld worden. Zodra alle taarten zijn opgehaald en alle nummers gebeld, verschijnt de Dark Knight-filmposter op de website. Het is te verwachten dat het spel nog zal doorlopen tot de film uitkomt in juli 2008.

The Target

Uitgever La mosca lanceerde het stadsspel The Target, waarbij spelers voorzien van een gps-telefoon een zoektocht houden in Nederland. Een persoon neemt de rol van ontsnapte gangster op zich, terwijl de andere spelers hem moeten vinden.

The Target - poster De gangster uit het spel moet verschillende virtuele voorwerpen stelen die verspreid zijn over de stad. Elke keer als hij een voorwerp steelt, komen de andere spelers zijn locatie te weten. Bovendien wordt er om de zes minuten getoond hoe ver de spelers zijn verwijderd van de gangster. De vluchtende gangster heeft op zijn beurt enkele speciale verdedigingsmiddelen tot zijn beschikking om de achtervolgers van zich af te schudden.

Het spel is sinds oktober te spelen bij gamecafés in Nederland en België. Het kan gespeeld worden met drie tot zesendertig mensen, waarbij ieder van hen wordt voorzien van een Nokia 6110 Navigator met ingebouwde gps.

They're here

De Alternate Reality Game 'They're here' van NBC Universal en Cultural Oil werd in mei gelanceerd ter promotie van twee nieuwe tv-kanalen in Nederland: Sci Fi channel en crime-zender 13th Street. Het spel laat de speler naar de zogenaamd gehackte site t-a-h.nl surfen, waarna hacker WallFly meer informatie uit de doeken wil doen op een veilige locatie. Deze locatie wordt bekendgemaakt door middel van enkele coördinaten die van het Museumplein in Amsterdam blijken te zijn.

Het verhaal draait om een mogelijke plaats delict op het Museumplein. Politie en forensisch onderzoekers proberen uit te zoeken wat er gebeurd is, waarbij Dr Ian Peterson, een Britse forensisch toxicoloog uit het team, op twee opmerkelijke stoffen stuit. Als hij er achter komt dat WallFly geheime informatie uit het dossier op een publieke site heeft gepost, ontstaat er een felle discussie tussen beide, waarna Dr Peterson op onverklaarbare wijze verdwijnt.

Als onderdeel van het spel werd het Museumplein opgeschrikt door mannen in witte pakken, veel rook en gele afzetlinten. Voorbijgangers zouden via bluetooth informatie ontvangen en de mogelijkheid krijgen zich in te schrijven. Het ging echter niet allemaal zoals gepland: de tent waaide om, bluetooth werkte niet en door verschillende meldingen van verontruste omstanders kwam uiteindelijk de politie een kijken nemen. Het is de vraag of het spel een succes was, volgens de ontwikkelaar registreerden zich 1.012 mensen voor het spel. Op de oproep in het spel om op 29 mei op het museumplein te verschijnen, gingen maar een paar mensen op in.

Promotioneel

Afgelopen jaar werden vele introducties van films, tv-series en andere producten ondersteund door pervasive games. Zo had Microsoft een ARG-spel voor de promotie van Halo 3 genaamd I Love Bees en werd de lancering van Windows Vista voorzien van het spel Vanishing Point. Al lijkt de markt nu voornamelijk te bestaan uit promotionele spellen, dat kan in de nabije toekomst wel eens omslaan. Hierdoor kan het genre een stuk interessanter gaan worden.

De toekomst

Het geheim van Hades

Het geheim van Hades - logo De VVV van het Twentse plaatsje de Lutte en Studio Bovenkamer zal begin 2008 het spel 'Het geheim van Hades' lanceren. Het spel mengt spelelementen met een fietsspeurtocht. Met behulp van gps, internet en een rugzak vol met bewijsmateriaal moet de speler een duister mysterie oplossen. Volgens ontwikkelaar Studio Bovenkamer is het aan de speler om te bepalen in welke volgorde en op welke manier opdrachten worden uitgevoerd. De speler kan thuis op internet al informatie opsporen en foto's en video- en geluidsopnames vinden. Het verhaal gaat over de vermiste Peter B. die de groep De Volgelingen van Hades op het spoor was. Deelnemers moeten meer uitvinden over de groep en de vermiste Peter. De fietsspeurtocht is gemaakt voor kinderen vanaf 10 jaar en start in het voorjaar van 2008.

Smith & Tinker

Smith & Tinker logo Jordan Weisman, topman van het eerder opgeheven FASA Studios, heeft de nieuwe gamestudio Smith & Tinker gestart. Al is het doel van het bedrijf nog niet helder, de website meldt dat het bedrijf zich zal richten op 'een mengeling tussen offline en online entertainment'. Gezien Weismans achtergrond is het goed mogelijk dat hij zich bezig gaat houden met alternate reality games. In 2001 was Weisman werkzaam als creative director bij Microsofts Entertainment-afdeling en was hij verantwoordelijk voor de ontwikkeling van het spel The Beast als promotie voor de film A.I. Het populaire The Beast diende als voorbeeld voor de hierop volgende spellen uit het genre.

Bedrijfsmodel

Nu het spelgenre aan het groeien is wordt er driftig gezocht naar een rendabel bedrijfsmodel voor het exploiteren van grootschalige Pervasive Games zonder dat het spel ter promotie van een product of dienst moet dienen. Een mogelijkheid is om een bepaald bedrag te vragen voor deelname aan een spel. Ook wordt er gedacht aan de verkoop van merchandise rond de game of aan ingame reclame.

De eerste grootschalige poging van EA's Majestic kreeg het niet voor elkaar, maar het spel Perplex City kwam meer in de richting. Het spel werd in 2005 gelanceerd en beloofde de winnaar een prijs van 135.000 euro. Spelers moesten de Receda Cube zoeken, een waardevol artefact gestolen uit het fictieve Perplex City en begraven ergens op aarde. Ontwikkelaar Mind Candy haalde zijn verdiensten uit de verkoop van spelkaarten met vereiste aanwijzingen. Het eerste seizoen eindigde in maart 2007, toen de Receda Cube gevonden werd. Het is de vraag of de ontwikkelaar genoeg geld met de kaarten kon verdienen, want het tweede seizoen is keer op keer uitgesteld.

Pervasive games die zich grotendeels op het internet afspelen zullen het meeste problemen hebben met het vinden van een passende manier van inkomsten genereren. Voor spellen zoals The Target of Het geheim van Hades moet de speler zich op een bepaalde locatie bevinden, waar meestal instructies en benodigd materiaal overhandigd wordt. De spellen zijn actiever en tezamen met het benodigde materiaal is de speler eerder geneigd te betalen. In 2008 wordt het zeker interessant om het genre in de gaten te houden.