Spelen met onscherpte

Hoe pro is de portretstand van je mobiel?

Inleiding

Het is geen geheim dat mensen tegenwoordig meer met smartphones fotograferen dan met 'echte' camera's. Toch is er nog steeds voldoende bestaansrecht voor die laatstgenoemde, want dergelijke camera's bieden zoom, een hogere resolutie, minder ruis én een magisch begrip in de fotografie: scherptediepte. Eigenlijk wordt 'beperkte scherptediepte' bedoeld, wat in gewone mensentaal betekent dat een deel van een foto scherp is en een deel op een mooie manier onscherp. Denk aan een scherp gezicht of product en een onscherpe achtergrond. Alle aandacht gaat dan uit naar het deel dat scherp is. Tegelijk wordt de achtergrond door de onscherpte minder rommelig en dus prettiger om naar te kijken. Zo'n onscherpe achtergrond wordt in de volksmond ook wel 'bokeh' genoemd.

Een foto met een onscherpe achtergrond (bokeh), gemaakt met de portretstand van een smartphone

Dat zogenaamde bokeh-effect is een belangrijke reden waarom veel consumenten nog steeds systeem- en spiegelreflexcamera's kopen. Het resultaat ziet er veel beter en professioneler uit dan een standaardfoto waarbij alles van voor tot achter scherp is. Dit wordt veroorzaakt door een (veel) grotere sensor en lens, wat resulteert in meer relatieve lichtsterkte. Technisch en natuurkundig gezien kunnen smartphones daar nooit tegenop boksen, want om hetzelfde optische effect te bereiken zou de camera van een smartphone reusachtig groot moeten worden.

Toch hebben smartphonefabrikanten een slim alternatief bedacht: kunstmatige onscherpte. Anders dan bij het gebruik van een simpel fotofilter dat details vervaagt, wordt dit gedaan op basis van diepte-informatie, meestal bij smartphones met dubbele camera's. Hoe dit werkt en waarom dit de enige methode is, lees je op de volgende pagina.

Het zou op termijn wel eens de doodsteek voor 'echte' camera's kunnen worden. Immers, ook met een spiegelreflex en lichtsterke lens moet je nog wel een beetje verstand van fotografie hebben om een foto met mooie bokeh te maken. Met een smartphone is het echter doodsimpel en kan iedereen het, niet gehinderd door enige kennis van of ervaring met fotografie. De smartphonecamera doet al het werk en geeft zelfs concrete aanwijzigingen voor het beste resultaat. Uiteraard is dit kwalitatief niet hetzelfde als met een dure camera, maar misschien is dat minder van belang. Net zoals sommige mensen het praktischer vinden om hun smartphone mee als vakantiecamera dan met een fototas te sjouwen. Een smartphone is dan 'goed genoeg'.

In dit achtergrondartikel bekijken we hoezeer smartphones op dit vlak 'echte' camera's evenaren, op basis van acht recente smartphones met een modus voor kunstmatige onscherpte.

Kunstmatige scherptediepte als enige optie

Bij een smartphonefoto is in de meeste gevallen alles van voor tot achter scherp. Dat komt door de combinatie van een kleine sensor, een kleine lens en een geringe lichtsterkte. De meeste smartphones hebben een groothoeklens met een beeldhoek die overeenkomt met een fullframe-brandpuntsafstand van circa 28mm. In feite heeft een smartphone geen 28mm-lens, maar is de werkelijke brandpuntsafstand circa 5mm. Hoe meer groothoek, des te groter de scherptediepte, hoewel dat uiteraard ook afhankelijk is van de lichtsterkte van de lens en de afstand tot het onderwerp. Als je immers zeer dichtbij scherpstelt, krijg je ook met een smartphone een mooi optisch macro-effect met beperkte scherptediepte, waarbij het onderwerp scherp en de achtergrond onscherp is. Voor portretten kan dat echter niet, zo dicht op het onderwerp zitten. De werkelijke brandpuntsafstand van de lens is dus een belangrijke factor in het verhaal over scherptediepte. Hoe groter het getal in millimeters des te meer tele, wat beperkte scherptediepte versterkt, en hoe kleiner, des te meer groothoek ofwel meer scherptediepte.

Drie sensorformaten, waarbij het linkerformaat de omvang van een high-end smartphonesensor toont. Hoe kleiner de sensor, hoe groter de scherptediepte, oftewel het deel dat scherp is. Dat is hier ter illustratie aangegeven met de zwarte streepjes.

Sensor

Dit is ook gekoppeld aan de omvang van de sensor. Immers, hoe groter de sensor des te groter de lens zal moeten worden. Waar 5mm voor een smartphone of compactcamera een mooie groothoek biedt, heb je voor een 1"-sensor dus 10mm nodig, voor een aps-c-camera 18mm en voor fullframe 28mm. De beeldhoek is dan bij ieder type camera identiek, maar de sensor, lens en brandpuntsafstand verschillen onderling.

Lichtsterkte

Bij een camera met een grote sensor is beperkte scherptediepte vrij makkelijk te realiseren, zelfs met een niet-lichtsterke f/3.5-5.6 kitlens. Het enige wat je hoeft te doen, is zorgen voor een achtergrond op enige afstand, een onderwerp op de voorgrond en het gebruik van een zo groot mogelijke lensopening, dus kleine diafragmawaarde. Met een lichtsterke lens, zoals een 50mm f/1.8, is dat nog een stuk makkelijker en het resultaat nog fraaier.

Bij een smartphone is dat een stuk lastiger doordat zowel de sensor als de lens een stuk kleiner is. Zoals eerder besproken betekent dit dus dat de effectieve brandpuntsafstand kleiner is, waardoor er meer scherptediepte is. Oftewel, het verschil tussen scherpte en onscherpte is kleiner, waardoor praktisch alles van voor- naar achter scherp in beeld komt. Dit wordt duidelijk als we naar de werkelijke brandpuntsafstand kijken in plaats van naar het 28mm-kleinbeeldequivalent.

Datzelfde geldt overigens voor de lensopening. Een lichtsterke smartphonelens met een lensopening van f/1.8 klinkt op papier heel mooi, maar komt overeen met een scherptediepte van f/10 als je het omrekent naar fullframe. Die waarde gebruik je op een spiegelreflex- of systeemcamera juist om bijna alles scherp in beeld te krijgen. Dat verklaart waardoor het onmogelijk is om met een smartphone de beperkte scherptediepte van een grotere camera te evenaren, afgezien van dichtbij scherpstellen kan het gewoon niet. Dat is een gevolg van de natuurwetten; voor een grote lensopening zijn ook een grote lens en sensor nodig, en die passen simpelweg niet op een smartphone. Een portretfoto met een onscherpe achtergrond kan dus alleen kunstmatig worden bereikt door de onscherpte softwarematig toe te voegen.

Spelen met scherptediepte

Dat is de trend van dit moment. In de wetenschap dat echte beperkte scherptediepte creëren onmogelijk is, zit er niets anders op dan dit kunstmatig te doen. Voor de leek ziet het effect er vergelijkbaar uit en het effect is zelfs makkelijker te bereiken. Je hoeft immers niet met diafragmawaarde en lichtsterke lenzen te spelen, maar kiest simpelweg de portretfunctie op je smartphone, waarna het effect volautomatisch wordt toegepast.

Dat is al mogelijk met een smartphone met een enkele lens, maar een model met twee lenzen heeft een streepje voor. Twee camera's leveren twee verschillende perspectieven op. Dat maakt het mogelijk om diepte te meten, net zoals wij doen met onze ogen. Daardoor is het mogelijk om te berekenen hoe ver een onderwerp zich van de camera bevindt en wat de afstand tot de achtergrond is. Op die manier kun je redelijk nauwkeurig het scherptedieptevlak berekenen, dat ook echt onscherper wordt naarmate de afstand toeneemt. Dat gaat dus verder dan een blurfiltertje, waarbij via software simpelweg de hele achtergrond egaal onscherp wordt gemaakt. Het effect daarvan ziet er veel minder realistisch uit.

Spelen met onscherpte geeft foto's een professionelere uitstraling. Vooral voor portretten heeft dit toegevoegde waarde, doordat de focus dan geheel op de persoon komt te liggen en de achtergrond minder afleidt. Vandaar dat dit ook vaak de portretmodus wordt genoemd, hoewel sommige fabrikanten het ook wel 'focus shift' noemen. Soms is de mate van onscherpte instelbaar.

Enkele voorbeelden van foto's met kunstmatige scherptediepte, allemaal gemaakt met een smartphone

Verschil

Hoe fraai ook, het eindresultaat blijft natuurlijk kunstmatig. Als je goed kijkt, zul je foutjes zien en als je er het resultaat van een echte camera naast legt, zal er duidelijk kwaliteitsverschil zichtbaar zijn; zie verderop in dit artikel. Vooral bij de overgang van de voorgrond naar de achtergrond gaat het weleens mis; denk aan krullend haar of bladeren en takken. Die overgangen moeten softwarematig gedetecteerd worden en dat lukt lang niet altijd even goed. Toch is dit in de afgelopen jaren al flink verbeterd ten opzichte van de eerste camera die dit deed: de HTC M8. Hoe goed camera's dat vandaag de dag doen, kun je verderop in dit artikel zien.

Acht verschillende concepten

De acht smartphones die we als referentie gebruiken in deze steekproef, bieden allemaal een portretmodus, maar de implementatie verschilt nogal per fabrikant. Vrijwel alle fabrikanten gebruiken twee camera's om de diepte te berekenen. Voor dat doel maakt het in principe niet uit of de camera's identiek zijn, zoals een rgb- en monochrome sensor, of verschillende brandpuntsafstanden hebben. Een telelens op de tweede camera heeft wel als voordeel dat dit mooier uitkomt met portretten. Zie verderop.

Merk	Model	Camera 1	Camera 2	Lens 1 (mm)	Lens 2 (mm)	Lichtsterkte	Megapixels	Zoom in portretmodus
Apple	iPhone 8 Plus	Groothoek	Tele	28mm	56mm	1.8-2.8	12	nee
Apple	iPhone X	Groothoek	Tele	28mm	56mm	1.8-2.4	12	nee
OnePlus	5T	Groothoek	Groothoek	27mm	27mm	1.7	16+20	nee
Samsung	Galaxy Note 8	Groothoek	Tele	26mm	52mm	1.4-2.4	12	nee
Google	Pixel 2	Groothoek	-	28mm	-	1.8	12	ja
Asus	Zenfone 4	Groothoek	Super groothoek	26mm	20mm (+-)	1.8-?	12	ja
Huawei	Mate 10 Pro	Groothoek	Monochroom	27mm	27mm	1.6	12	ja
Nokia	8	Groothoek	Monochroom	26mm	26mm	2.0-2.0	13	nee

Praktijk

De Pixel 2 is de enige camera in deze vergelijking die slechts één camera bezit, maar wél een portretmodus biedt. Hij gebruikt dualpixels, los van de autofocus, ook voor het bepalen van de diepte. Een belangrijk verschil met de andere camera's is dat de Pixel het onscherpte-effect niet in real time toont, maar pas achteraf. Dat is wat onhandig, omdat je daardoor niet direct een concreet beeld krijgt van hoe de foto eruit komt te zien, in tegenstelling tot bij alle andere smartphones. Los van dit nadeel, lijkt de functie goed te werken en verdient Google lof voor de wijze waarop het dit met een enkele camera mogelijk maakt. Bij de eerste Pixel moest je nog de telefoon iets omhoog bewegen om een tweede perspectiefpunt vast te leggen, nu kan het dus direct.

Beide iPhones en de Samsung Galaxy Note 8 hebben technisch en optisch gezien een streepje voor, want deze toestellen gebruiken hun telelens voor het maken van de portretten. Dat is een pluspunt, want het portret komt groter in beeld en door de telelens is er al iets minder scherptediepte, dus onscherpte, aanwezig. De iPhones gebruiken hiervoor een lens met equivalente brandpuntsafstand van 56mm en die van Samsung komt overeen met 52mm. De telelenzen zijn wel iets minder lichtsterk dan de primaire lens: f/2.4 voor de Note 8 en iPhone X, en f/2.8 voor de iPhone 8. Bij goed licht, zoals buiten overdag, heb je daar geen last van. Binnen kan het maken van portretten lastiger en soms zelfs onmogelijk zijn, en tot een ruizigere foto leiden. Een minpunt van deze techniek is wel dat er een optimaal punt is, dus dat er een bepaalde minimale afstand moet zijn tussen de camera en het onderwerp om de onscherpte te kunnen realiseren.

Bij een smartphone met groothoeklenzen moet je dichter bij het gezicht fotograferen, anders komt de gefotografeerde er relatief klein op te staan, iets wat je in principe niet wilt bij een portretfoto. Ook kan de groothoekstand leiden tot vertekening, waardoor een gezicht minder mooi uitkomt. Wat dan helpt is om een beetje in te zoomen met behulp van digitale zoom. Dat helpt om de compositie te verbeteren, maar ook om vertekening te voorkomen omdat je minder dicht op het onderwerp hoeft te zitten. Helaas staat niet iedere smartphone inzoomen toe in de portretmodus. Alleen de smartphones van Google, Asus en Huawei bieden die optie; de beide Apples, Samsung, OnePlus en Nokia dus niet. Vooral bij die laatste twee is dat jammer, want zij hebben geen telestand zoals Apple en Samsung.

Al met al zijn portretten in de groothoekstand wat minder ideaal; het oogt een beetje onnatuurlijk, het portret is minder makkelijk groot in beeld te krijgen en het is ook iets complexer om de kunstmatige onscherpte te realiseren.

Andere toestellen

Niet iedere smartphone met twee camera's beschikt over een portretmodus. LG's gebruiken een supergroothoek als tweede lens en vooralsnog ontbreekt op die toestellen dus een portretstand. OnePlus en Zenfone zijn wat minder consistent in het gebruik van hun dubbele camera's. Zo had de oorspronkelijke OnePlus 5 een groothoek én een telelens, maar heeft de fabrikant voor de 5T weer gekozen voor twee identieke lenzen. En Asus gebruikt voor de Zenfone 4 een supergroothoek voor de tweede camera, terwijl de Pro-versie juist weer met een telelens is uitgerust. Verder missen we HTC een beetje. Dit merk ontketende in feite de revolutie met kunstmatige bokeh toen het in 2014 de M8 met portretmodus aankondigde. De huidige toestellen hebben dat echter niet en ook dubbele camera's zijn vooralsnog afwezig, terwijl dit nu al een tijdje een duidelijke trend is.

Praktijktest

We hebben verschillende foto's met een kunstmatig onscherpe achtergrond gemaakt om te bekijken hoe dat er in de praktijk uitziet, inclusief opvallende afwijkingen. Ook hebben we de resultaten vergeleken met die van een echte camera, al komt dat later in dit artikel aan bod. Om te beginnen hebben we een gewillig model gevonden voor verschillende portretsessies. Aangezien ze van plastic is, waren haar blik en houding op iedere foto identiek. De voornaamste afwijking, waar weinig tegen te doen is, is het verschil in perspectief. Drie van de acht smartphones gebruiken de tweede telelens voor portretten en dat geeft een heel ander resultaat dan een 26mm- tot 28mm-equivalente groothoeklens. In de laatstgenoemde gevallen moesten we dus dichter bij het hoofd van ons model fotograferen en dat leidt weer tot kleine afwijkingen wat vertekening, perspectief en reflecties betreft.

Het eerste wat opvalt is dat de smartphones moeite hebben met het wat wilde haar van ons model. De structuur van menselijk haar is ingewikkeld, zeker bij krullen of sprieten, waardoor het lastig is het portret van de achtergrond te isoleren.

De Nokia 8 en de Pixel 2 produceren bij de eerste foto relatief weinig onscherpte. Het grijze behang, met de patronen en oneffenheden daarop, is daardoor wat ons betreft iets te duidelijk zichtbaar. Samsung en Asus schieten weer te veel de andere kant op; de grijze achtergrond is in dit geval onscherper dan realistisch is. Ook de overgang tussen het scherpe en het onscherpe deel oogt in dit geval erg kunstmatig. Beide iPhones zitten er wat tussenin; de X doet het ietsje beter. Bij deze specifieke foto doen de OnePlus en de Huawei het wat ons betreft het best. De OnePlus houdt rekening met de haren, maar vervaagt tegelijk de achtergrond op een natuurlijke manier. De Huawei voegt ongevraagd wat vignettering toe, wat in dit geval overigens wel mooi is. De achtergrond is mooi onscherp en de vervaagde sprieten vallen niet erg uit de toon.

Voor de tweede foto hebben we gezorgd voor een wat onrustige achtergrond met oude hardware. Let daarbij ook op de tafel, want die verbindt de voorgrond met de achtergrond; het hoofd van de pop staat hierop. Daar zou je dus een gelijk onscherpteverloop moeten zien. Bij de Asus is dat duidelijk niet het geval, want alles rondom het hoofd is onscherp gemaakt. Dit oogt erg kunstmatig. Bij de andere telefoons is dat wat subtieler. Alleen bij de Pixel is de onscherpte minimaal op alle testfoto's die we van deze scène gemaakt hebben.

Vervolgens hebben we ons model voor een raam geplaatst waardoor een deel van Amsterdam-Noord te zien is waar momenteel druk wordt gebouwd. De achtergrond was, op het raam na, in dit geval veel verder weg dan in de andere situaties. Dat moet in principe tot meer achtergrondonscherpte leiden. De iPhones en Samsung profiteerden hier van de telestand, waardoor de compositie beter uitkomt. Met name de iPhones doen het goed, terwijl de Asus ondanks de overdreven onscherpte toch ook een mooi plaatje aflevert. De Huawei en Samsung hebben een beetje moeite met het haar en de Pixel toont nauwelijks onscherpte.

Het verschil met een 'echte' camera

Zoals op pagina twee is besproken, is er fysiek een groot verschil tussen een smartphone en een fotocamera. Dan hebben we het natuurlijk niet over de omvang van de camera zelf, maar over die van de gebruikte componenten. Wie momenteel met een systeemcamera of spiegelreflex fotografeert, weet dat een grotere sensor en lens op diverse vlakken een groot verschil opleveren.

Het verschil tussen een echte camera (Sony A7R II) en een smartphone. De dieptemeting van een smartphone richt zich puur op het dichtstbijzijnde object en maakt alles daarachter onscherp. De werkelijke onscherpte verloopt gradueler.

Door de grotere sensor is de signaal-ruisverhouding beter, wat leidt tot schonere plaatjes met minder ruis, vooral onder slechte lichtomstandigheden. De grote lens bevat beter glaswerk, dat in relatieve zin ook een stuk lichtsterker is dan het kleine lensje van een smartphone. Zoals eerder gezegd, een lensopening van f/1.8 op een smartphone staat gelijk aan f/10 op een fullframecamera. De combinatie van grote sensor en de daarvoor geoptimaliseerde lens leidt tot een kleinere scherptediepte. Daardoor is het met zo'n camera technisch gezien veel makkelijker om een foto met een onscherpe achtergrond te maken. De onscherpte oogt logischerwijs ook veel natuurlijker dan die kunstmatige vervaging van smartphones. En er is geen sprake van blurfouten.

Bij een camera zijn de scherpte en onscherpte daadwerkelijk een optisch effect, terwijl het bij een smartphone eigenlijk een vorm van computational photography is, oftewel een rekentruc. Het toepassen van een blurfilter, waarbij vernuftig rekening wordt gehouden met de afstand dankzij dieptemeting, leidt in veel gevallen alsnog tot fouten. Er wordt namelijk geprobeerd om het onderwerp, het portret, te isoleren om de onscherpte alleen op de achtergrond toe te passen. Het portret wordt herkend door diepte-informatie, maar de randen, dus de overgang van wat scherp moet zijn en wat niet, worden herkend door middel van contrasten. Dat gaat weleens fout, waardoor iets wat scherp moet zijn, onscherp wordt en andersom. Ook hebben de algoritmen moeite met complexe overgangen, zoals krullend haar of een pluizige trui. In de toekomst wordt dit waarschijnlijk steeds beter, naarmate de rekenkracht verder toeneemt, maar een echte foto zal het in technisch opzicht vermoedelijk altijd blijven winnen. Dat komt ook omdat de twee lenzen te dichtbij elkaar staan om met parallax een goede dieptemeting te doen over het hele beeld. Een camera met meerdere lenzen verspreid over een groter oppervlak, zoals de experimentele L16, zou dat al iets verbeteren.

Lichtsterke, zoom en scherptediepte zijn gerealiseerd, maar lenzen wisselen is er bij een smartphone nog niet echt bij

Daar komt natuurlijk nog bij dat je bij een dslr of systeemcamera de lens kunt verwisselen. Niet alleen kun je dan kiezen voor een lens met betere eigenschappen dan de standaard kitlens, zoals beter glas of een grotere lensopening, ook ben je daarmee uitermate flexibel: een 50mm f/1.8 voor portretfoto's, een 70-300mm f3.5-5.6 voor tele of een 100mm f/2.8-macro. Dat is met een smartphone veel lastiger te realiseren. Er bestaan natuurlijk wel voorzetlenzen, maar die zijn wat onhandig in het gebruik en ze doen vaak afbreuk aan de kwaliteit; er komt immers een extra laag glas bij.

De scène hierboven is bewust complex gekozen om de smartphones op de proef te stellen. Er is scherpgesteld op het object op de voorgrond, met een kleine lensopening van f/1.8, waardoor de kraan op de achtergrond onscherp is. In alle gevallen is de achtergrond ook onder het tandwiel zichtbaar. Dit zou dus ook onscherp moeten zijn. Bij onze referentiefoto, gemaakt met een Sony A7R II met 55mm f/1.8 lens, is dat goed te zien. Bij de helft van de smartphones is dit ook het geval. Beide iPhones, de OnePlus en de Samsung hebben het object op de voorgrond geïsoleerd en de achtergrond aan alle kanten onscherp gemaakt. De Asus, Huawei, Nokia en Pixel 2 vonden de scène blijkbaar te complex en zijn er niet in geslaagd om de achtergrond onscherp te maken.

Bij de smartphone waarbij het wel lukt, zien we wat foutjes. Hoewel we onder de indruk zijn van het feit dat de doorkijkjes ook onscherp zijn gemaakt, is hier en daar te veel vervaging toegepast. Zo is bij de OnePlus het uitstekende linkerdeel van het onderwerp onterecht vaag gemaakt en dat geldt ook voor de bovenkant. Beide iPhones en de Samsung doen dit een stuk beter. Door het gebruik van de telelens zitten ze ook wat dichter op het onderwerp. Op de volgende pagina staat nog een foto van een bolder en een eenvoudigere achtergrond. Ook daar doen de iPhones en de Samsung het 't beste, gevolgd door de OnePlus.

In de praktijk zien we dus dat het niet altijd lukt. En als het wel lukt, wijkt de bokeh af van de werkelijkheid. Bij de eerste twee foto's op deze pagina zie je dat ook duidelijk; de smartphonecamera's zien wel het verschil tussen de voor- en de achtergrond, maar passen min of meer dezelfde hoeveelheid vervaging toe op de achtergrond. In andere gevallen, zoals een pad of stoep als achtergrond, wordt een geleidelijker verloop toegepast, wat veel realistischer is.

Wat het fotografische deel met beperkte scherptediepte betreft zijn de resultaten soms nog best goed te noemen, al klopt het technisch niet honderd procent. Voor video is er echter tot dusver nog geen mogelijkheid om hetzelfde effect toe te passen. Dat is jammer, want ook bij video is dit natuurlijk erg mooi. Voor 'echte' camera's maakt het natuurlijk niet uit of het doel foto of video is, maar smartphones hebben een flinke hoeveelheid rekenkracht nodig om dit in real time toe te passen. Vooral om het echt goed te doen, want bij beweging is de kans op missers natuurlijk nog een stuk groter dan bij een enkele foto en dit zal dan ook veel meer opvallen. Toch twijfelen we er niet aan dat dit gaat komen.

De doodsteek voor camera's?

Deze ontwikkeling roept nog een andere vraag op. Nadat we onlangs schreven dat de spiegel van een spiegelreflexcamera zijn langste tijd heeft gehad omdat deze tot technische beperkingen leidt, en we een jaar geleden een artikel schreven over de strijd tussen camera's en smartphones, is het de vraag wat kunstmatige scherptediepte voor impact zal hebben. Zou dit de doodstreek kunnen zijn? Dat sluiten we niet uit.

Ontwikkelingen gaan altijd in stapjes. Daardoor is het heel menselijk om alleen te reageren op die ene stap en niet the big picture te zien. Kunstmatige scherptediepte is namelijk een van de vele stappen die de smartphone al gezet heeft en die het bestaansrecht van echte camera's al hebben aangetast.

In sommige situaties hebben smartphones moeite met het namaken van bokeh

Toen de eerste smartphones met camera verschenen en de discussie over de bedreiging van echte camera's oplaaide, werd dit snel weggewuifd. De resolutie van een smartphone, toen amper twee megapixel, was niet hoog genoeg. De foto's waren daardoor minder scherp en detailrijk, en je smartphonefoto's afdrukken was eigenlijk not done.

Toen de resolutie werd opgevoerd, was het argument dat de beeldkwaliteit inferieur was. Dat was ook zo. Foto's bij daglicht zagen er nog wel redelijk uit, maar bij slecht licht werd het een drama; foto's waren donker en ruizig. Dat is ondertussen wat verbeterd dankzij lichtsterkere lenzen; waar een lensopening van f/2.2 enkele jaren terug nog doodnormaal was, zitten de nieuwste modellen op f/1.4 tot f/1.8 en bij slecht licht maakt dat een wereld van verschil. Beeldruis blijft een probleem, want de sensor is klein en heeft weinig ruimte om te groeien in omvang.

Het volgende terechte argument was het gebrek aan zoom. Immers, een smartphone had een enkele lens zonder zoommechanisme. Optische zoom was daardoor niet mogelijk, waardoor je beperkt was tot digitale zoom. Digitale zoom leidt tot degradatie van de kwaliteit, omdat bestaande pixels simpelweg worden uitvergroot en je dus nooit extra detail krijgt als je zoomt. Intussen zijn we op het punt beland dat je met bepaalde high-end smartphones nu ook 'optisch' kunt zoomen, dankzij het gebruik van twee of meer lenzen met verschillende brandpuntsafstanden.

Al die minpunten hebben consumenten er niet van weerhouden om massaal te gaan fotograferen met hun smartphones. Zelfs sommige bezitters van spiegelreflexcamera's met een arsenaal aan lenzen lieten hun camera steeds vaker thuis en namen genoegen met hun smartphone. En dat terwijl de eerstgenoemde feitelijk en overtuigend betere kwaliteit biedt. Het bleek dat het praktische voordeel van 'altijd bij de hand' zwaarder woog dan het verschil in kwaliteit.

Met dat in het achterhoofd zou de geschiedenis zich kunnen herhalen. Hoewel echte scherptediepte, zoals een serieuze fotocamera die biedt, ongeëvenaard is, biedt een smartphone veel meer gebruiksgemak. Het resultaat mag dan kunstmatig zijn, een leek ziet het er vaak niet aan af. Door de onscherpe achtergrond krijgt een foto een professionelere uitstraling.

Bovendien is een foto met beperkte scherptediepte met een smartphone simpeler te maken, ook zonder enige kennis van fotografie. Het is een kwestie van de portretstand kiezen en letten op de aanwijzingen op het scherm; een kind kan de was doen. Veel beginnende fotografen die honderden euro's voor een camera neerleggen, weten vaak ook niet hoe ze optimaal een portretfoto moeten maken. De portretstand op het draaiwieltje helpt wel, maar vereist nog iets meer voorkennis en de camera geeft niet aan wanneer de ideale afstand bereikt is. Bovendien zijn lichtsterke lenzen aan te bevelen voor het beste effect, in plaats van de standaard kitlens.

Bij een smartphone werkt het eenvoudiger. Het is dus goed denkbaar dat we iets gaan zien dat vergelijkbaar is met enkele jaren terug. Matige beeldkwaliteit en gebrek aan zoom stonden de opmars van de smartphone niet in de weg. Mensen accepteerden simpelweg het verschil en waren tevreden met de resultaten.

Het gebrek aan zoom en het niet kunnen maken van professioneel ogende foto's met een onscherpe achtergrond leken lange tijd onoverbrugbaar. In ieder geval technisch. Immers, er is te weinig ruimte voor een serieuze zoomlens in een smartphone, zonder hem dik te maken. En de sensor en lens zullen nooit groot genoeg zijn om daadwerkelijk portretfoto's met echte bokeh te produceren, maar smartphones met meer dan één camera vormen wél een creatief alternatief.

Nogmaals, slimme trucs als kunstmatige onscherpte en camera's met verschillende brandpuntsafstanden maken een smartphone nog steeds niet gelijkwaardig aan een echte camera. Vooral de veel grotere sensor en betere optiek blijven zo'n camera kwalitatief onderscheiden, nu en in de toekomst. Laten we echter in acht nemen dat kunstmatige bokeh niet de enige verbetering is, dat smartphonecamera's met verschillende lenzen het gebrek aan zoom kunnen compenseren en dat de lenzen steeds lichtsterker worden. Dan kunnen we concluderen dat het verschil, zeker voor een technisch minder onderlegd persoon, steeds kleiner wordt. Nu zijn dergelijke eigenschappen op dit moment nog voorbehouden aan de wat duurdere smartphones, maar we zullen ze ook steeds vaker in de betaalbaardere modellen gaan zien. Sterker nog, die trend is al gaande, onder andere bij Samsung en Huawei. Ook zien we steeds vaker een portretfunctie op de frontcamera, soms op basis van een extra camera die alleen diepte meet.

Extra voorbeeldfoto's

In andere situaties zien we vergelijkbare verschillen tussen de smartphones. De onderstaande actiefiguur hebben we op twee manieren gefotografeerd: volledig in beeld en als close-up. In dat laatste geval, waarbij we heel dicht op het object gefotografeerd hebben, heeft iedere smartphone een onscherpe achtergrond gerealiseerd. Op grotere afstand van het onderwerp hebben ze daar duidelijk veel meer moeite mee.

Zo is er bij de Nokia, Asus en Pixel 2 nauwelijks kunstmatige vervaging te zien, hoewel de Pixel technisch gezien de beste foto aflevert. De Huawei loopt in de soep met het hoofd en dat geldt in mindere mate ook voor de OnePlus. De Samsung heeft in dit geval niet gekozen voor de telestand, maar voor de groothoekmodus. De iPhones profiteren van het gebruik van de telelens, waardoor de drukke achtergrond mooi onscherp gemaakt is en het onderwerp er uitspringt. Vanuit het perspectief van beperkte scherptediepte zijn deze foto's het best gelukt, al is er sprake van lelijke overbelichting op de tafel.

Bij de close-up zijn alle smartphones er zoals beschreven in geslaagd om een onscherpe achtergrond te creëren, maar de mate van succes verschilt. De Asus, Nokia en Huawei vervagen ook een deel van het onderwerp, waardoor het resultaat nogal onrealistisch is. Alleen het uiteinde van het wapen mag onscherp zijn, gezien het verschil in diepte. Over de resultaten van de OnePlus, Samsung, iPhones en Pixel zijn we te spreken, waarbij de laatstgenoemde wat ons betreft de beste foto aflevert.

Voor de bovenste scène hebben we ons model voor een muur met gereedschap geplaatst. Dat is een vrij drukke achtergrond, waarbij het aan de smartphones is om deze te verzachten. Asus schiet daarin door en past te veel vervaging toe, waarbij ook een groot deel van het haar eraan moet geloven. Bij de Pixel is het blureffect minimaal. Ook de iPhones hebben moeite met het haar, hoewel de X het een fractie beter doet. Het resultaat van de Samsung en de OnePlus spreekt ons het meest aan, gevolgd door de Huawei. Deze past hier opnieuw wat vignettering toe, wat best mag bij een portretfoto.

Tot slot hebben we ons model en profile gotografeerd om te kijken tot wat voor effect dat leidde. De rode achtergrond stond hier op een meter afstand, dus waren we benieuwd of het vervagen daarvan hier het gewenste effect zou opleveren. Bij Asus is de mate van onscherpte weer fors, maar door de lelijke overgang tussen wat scherp en onscherp is, oog het resultaat minder fraai. Dat geldt ook voor de iPhone 8 Plus, die de mist ingaat met het haar, terwijl de X hier juist netjes omheen werkt. Dit kan toeval zijn, maar het kan ook aan de verbeterde telelens liggen. De Nokia heeft eveneens moeite met het haar en ook de groothoekvertekening valt op. De Samsung doet het niet onaardig, maar heeft eveneens onterecht het achterste haar samen met de achtergrond zacht gemaakt. Vanuit dat oogpunt leveren de Huawei en Pixel het beste resultaat, hoewel het gezicht bij de eerste wel erg soft is. Bij de Pixel is het gezicht juist indrukwekkend scherp. Daar staat tegenover dat de achtergrond minder zacht is dan bij de andere smartphones.

Conclusie

Deze steekproef laat zien dat een moderne smartphone best geschikt is om te spelen met scherptediepte. Bijvoorbeeld voor portretten, maar de techniek is ook prima bruikbaar voor andere vormen van creatieve fotografie. Het effect is leuk en geeft een professionele uitstraling. Het onderwerp springt er meer uit; door de onscherpe achtergrond gaat alle aandacht automatisch daarnaar uit. Voor situaties waarbij 'snel' een foto gemaakt moet worden, die zonder tussenkomst van beeldbewerking doorgestuurd of gepubliceerd moet worden, is dat ideaal. Denk aan Instagram, Snapchat en Facebook of als foto in een YouTube-vlog. Je maakt er zeer waarschijnlijk mooiere portretfoto's mee en dat geldt ook voor selfies, voor modellen die dit effect ook voor de frontcamera bieden. Wat ons betreft is het dus zeker een nuttige toevoeging, zeker voor een breed publiek dat nu zonder kennis van fotografie en van de beste instellingen snel en simpel een professioneel ogende foto kan produceren.

De foto's in dit artikel laten wel zien dat de resultaten sterk wisselend zijn en technisch alles behalve perfect. De verschillen tussen de smartphones onderling zijn aanzienlijk, maar ook de modellen die over het algemeen goed scoren, zijn niet altijd consistent. Dat betekent dat je dus rekening moet houden met missers of deze simpelweg voor lief moet nemen, omdat het misschien 'goed genoeg' is. Wie ervaring heeft met een spiegelreflex-, systeem- of goede compactcamera, ziet waarschijnlijk direct het verschil tussen de kunstmatig gecreëerde onscherpte en het resultaat van een echte camera. Technisch gezien is er nog wel een weg te gaan en worden 'echte' camera's dus niet direct overbodig.

Tegelijk betekent dit niet dat smartphones geen bedreiging vormen, want de praktijk heeft uitgewezen dat dit al lang het geval is. Voor een gemiddelde consument weegt het gebruiksgemak van een smartphone, die altijd bij de hand is, zwaarder dan perfecte beeldkwaliteit, zoom en technisch perfecte scherptediepte. De bedreiging wordt alleen maar groter naarmate we dubbele camera's, aan de voor- en achterkant, steeds vaker zien, ook op de goedkopere modellen.

Welke smartphone de beste portretten maakt, kunnen we niet keihard stellen. Daarvoor presteren ze niet consistent genoeg en is er dus geen sprake van een echte winnaar. Wel kunnen we stellen dat de combinatie van een groothoek- en een telelens betere resultaten oplevert dan die met alleen een groothoeklens. Dat ligt niet eens aan de mate van kunstmatige onscherpte, maar puur aan de grotere brandpuntsafstand, waardoor portretten mooier uitkomen en de achtergrond makkelijker te isoleren is. Dat deze combinatie ook nog eens 'optische' zoom mogelijk maakt, is een mooie bonus. Zo komt de smartphone toch weer een stap dichter bij een 'echte' camera.

Reacties (96)

[Twixie]

Ik heb wel wat gemengde gevoelens bij dit soort truukjes. Uiteindelijk is het maar een soort realtime Photoshop en zit je gewoon softwarematig het gedrag van traditionele SLRs na te bootsen. Uiteraard is het resultaat wel beter dan achteraf te gaan Photoshoppen, aangezien er ook extra context is (beeld van meerdere camera's, het beeld tijdens het scherpstellen, enz...). De resultaten tonen ook dat het qua kwaliteit nog altijd een pak minder is dan echte optische scherpte-(on)diepte.

[D0gtag]

Helemaal gelijk, voornamelijk met complexe beelden (denk aan haar van mensen of andere kleine objecten) zie je het bewerkte beeld goed. Het is een mooie functie, maar ik gebruik een systeem camera niet alleen vanwege zijn scherpte diepte. Bokeh is niet een mate van scherpte diepte maar de kwaliteit daarvan en de bokeh word min of meer bepaald door fouten in het glas, met andere woorden er zijn verschillen in bokeh kwaliteit tussen verschillende lenzen van verschillende fabrikanten (denk aan helios 58mm (44-2) of helios 85mm (40-2) ~swirly bokeh, Trioplan bubble Bokeh (100mm) of schilderachtige leica en zeiss (Zeiss Planar 50mm f/2 ))
Filter is leuk, maar dit is het zelfde als een zwart en wit/kleur/effect filter alleen met meer camera data maar nog steeds gewoon over de foto heen.
De bokeh uit een lens komt door de variaties hoe klein ook die in de achtergrond zijn, dus dat zuchtje wind/stand van de zon/blaadjes in een boom/etc kan net even een andere bokeh geven, het heeft nog iets randoms.
Volgende stap word en 3d scanner die het subject in 3d maakt en in een gekozen omgeving plaatst (Parijs ~Eiffeltoren, Japan ~bloesem tuin) en dat als 2d weergeeft?

Smartphone camera's zijn een leuke tool en maken prima foto's maar dit zal toch echt niet de tool zijn die wereld schokkend is. Ik zie weinig mensen met Photoshop® achtergronden onscherp maken (als trend), het is gewoon niet aantrekkelijk.

[bilgy_no1]

Je hebt helemaal gelijk over de definitie van bokeh. Dat miste ik al in het artikel.

Jouw post zette me wel aan het denken... Waarschijnlijk is het mogelijk om de bokeh van bepaalde legendarische lenzen ook softwarematig aan te brengen! Dat je dus in je Camera app een bepaalde lens kunt kiezen. Gekoppeld aan een grote sensor (zoals eerder met de Nokia Pureview 808 of Lumia 1020) is er ook al een mooie zoomrange (of hoge resolutie) en dan verbeterde software... Ik zou staan te popelen!

Met software en voldoende rekenkracht is heel veel mogelijk. Dat neemt niet weg dat er nog een grote kloof zit tussen de smartphone en de systeemcamera of DSLR.

[iAR]

Ik vind dit ook een probleem. Als je een foto raw schiet dan is dat je startpunt, zo "puur" mogelijk dat je daarna nog kunt bewerken.
HDR en Portrait is al bewerkt. Dat is dus je startpunt. En dat gaat nogal eens mis.

[borft]

Sommige telefoons kunnen ook de originele foto bewaren. Dan heb je the best of borth worlds. Je doet het processen op de telefoon, waar je meer informatie hebt, dan in photoshop. Maar in het geval dat het misgaat, heb je de raw ook nog.

[DownBusiness]

Leuk artikel en prima om te zien dat de camera's in de telefoon beter worden (ze moeten ergens nog iets kunnen verbeteren natuurlijk om het uitbrengen van nieuwe modellen te rechtvaardigen).

Ik zou echter nooit meer mijn systeem camera willen omruilen voor een smartphone. Ook al snap ik niet waarom ik godsgruwelijk veel geld uitgeef voor lenzen.

Het is gewoon leuk om af en toe jezelf te verliezen als je met je camera rondloopt en op belachelijke tijden je nest uit gaat tijdens vakanties voor dat ene plaatje wat je in je hoofd hebt zitten (wat niet eens altijd lukt.. )

Het is niet zozeer het eindresultaat maar ook het gevoel wat ik bij het fotograferen krijgt. Als ik met mijn Fujifilm fotograaf dan loop ik rond met een glimlach en vind ik het leuk om er mee te spelen. Met mijn telefoon heb ik dat totaal niet.

[michaelboon82]

Dat is het fotografie-virus; dat kan je oplopen en raak je zelden weer kwijt
Welcome to the club!

Ik vind het leuk om te lezen wat je gevoel is, aangezien ik dit gevoel deel met je. De telefoon is leuk voor een snel kiekje maar je krijgt veel meer voldoening uit een foto die je 'bewuster' maakt. Echt moeite doen voor die gave plaat.

[mphilipp]

Ik ben het niet helemaal met je eens. Ik fotografeer ook met een DSLR en snap wel wat je bedoelt, maar uiteindelijk is het apparaat slechts een hulpmiddel. Je kunt net zo goed heel veel moeite doen om met een smartphone een plaatje te maken als met een DSLR. Dat je bij die DSLR meer knopjes en schuifjes hebt doet er niet toe. Maar fotograferen is niet spelen met knopjes, maar het zien van een scene/compositie en die zo mooi mogelijk in beeld brengen. Het gaat meer om het idee dan de handeling zelf.
Als ik ergens op een stedentrip ben, zit ik echt in dubio: moet ik de hele dag met 5kg op mijn rug lopen of klik ik gewoon met de foon? Tenzij ik echt naar een mooi monument oid ga, wint de foon tegenwoordig. En dat van iemand die met een Canon 1D heeft geschoten en nu met een 5D schiet en ik heb best leuk glas om de mooiste plaatjes te maken. Maar de kwaliteit van de foto's is gewoon tè goed op die foon. En het gros van de plaatjes die ik maak op zo'n trip zijn gewoon dat: leuke plaatjes als herinnering. Als ik bv een mooie kerk bezoek, ga ik graag aan de slag met de 5D en lekkere lichtsterke lenzen.

Gemak en comfort gaan een grotere rol spelen. Het gesjouw tov relaxed rondlopen met alleen shirt en een korte broek zonder zware rugzak...ik ben tenslotte op vakantie

[michaelboon82]

Wellicht omdat ik echt van mijn hobby mijn werk heb kunnen maken dat ik een beetje anti-telefoon foto's ben. Het is ook meer mijn gevoel en dat hoeft een ander niet zo te ervaren natuurlijk.

Ergens vind ik ook dat de telefoons een groepje in de massa voor de gek houdt. Hoe vaak ik wel niet hoor van: "mijn telefoon maakt net zo'n goede foto's" omdat ie ook in Rauw (ja zo zeggen ze het) kan fotograferen en omdat ze ineens minder scherpte-diepte hebben. Dat groepje denkt ineens te kunnen fotograferen maar ze snappen geen bal van diafragma/iso/sluitertijd; de basis der basissen. En ik zal de eerste zijn die toegeeft dat er meer is dan die 3 componenten in de basis en dat compositie en licht net zo belangrijk zijn, maar ik vind dat je jezelf geen fotograaf mag noemen omdat je telefoon heel veel trucjes uithaalt om dingen na te bootsen die ze eigenlijk helemaal niet kunnen.

Tot zover mijn rant

Om dan nog in te haken op jouw dilemma als je op vakantie gaat; ik zuil ook echt niet mijn 5D's met prime lenzen mee op vakantie. Wij hebben een hele goede compactcamera gekocht waar je bijna net zoveel kunt instellen en mee spelen als een DSLR. Maar dat is een investering die velen niet willen maken. Alhoewel....als mensen nu eens geen iPhoneX kopen maar een S7 met een compactcamera van €600,- dan ben je ook al een heel eind (appel met peren i know maar gewoon even een hersenspinsel).

[bones]

Ben wel benieuwd welke hele goede systeemcamera je dan hebt.

[mphilipp]

I feel your pain...

Ik heb ook een tijd semi-pro gefotografeerd, voornamelijk concerten en ook wat autosport (mooie combi). Uiteindelijk betaalt mijn dayjob beter (ben gewoon te laat begonnen).

Maar de doorsnee consument kijkt heel anders naar foto's. Ik doe moeite om een paar mooie platen te maken van een concert. De juiste pose enzo; je probeert de essentie van die artiest vast te leggen, de sfeer van het optreden enzo. Ja, die foto's vinden de mensen mooi, en ze zien zelfs verschil tussen mijn foto's en de foto's van de andere pipo's die daar rondliepen en maar wat knipten. Maar diezelfde mensen kunnen ook weer lyrisch worden over een foto die genomen is vanuit de nok van de Arena met een smartphone. Je ziet helemaal niets van de artiesten omdat die in een zee van licht staan, en als je op automaat schiet (met any camera) krijg je knudde natuurlijk. Maar ja, zij waren erbij en die foto drukt voor hen de beleving van het concert uit. Ik denk dan "Waar doe ik in vredesnaam nog zoveel moeite voor?" Vooral omdat artiesten tegenwoordig niet meer willen betalen voor foto's, ook al zien ze dat je beter bent dan die pipo's die denken dat iedereen kan fotograferen met een dslr op auto.

Ik schiet nu alleen nog voor mezelf, en de dslr is nog altijd superieur aan de smartphones. Maar het hoeven wat mij betreft niet altijd artfoto's te zijn. Vakantiefoto's zijn leuke herinneringen. En zoals gezegd, mijn Samsung S7 maakt best mooie foto's. Ik weet niet of ze nog steeds zo mooi zijn als ik 'm afdruk op posterformaat, maar voor het doel waar 95% van de mensen de foto's voor maken is het ruimschoots voldoende.
Ik denk wel aan een systeemcamera en dan specifiek de Sony A7. Net weer iets compacter dan zo'n 5D, alleen met leuke lenzen heb je nog steeds een klomp bij je.

[Verwijderd]

@michaelboon82
@mphilipp

Hopelijk beseffen jullie dat jullie allebei gelijk hebben Meen ik echt.

Ik heb voor een systeemcamera gekozen (Panasonic G80) omdat ik er voornamelijk mee wilde filmen. Toen ben ik erachter gekomen dat ik fotograferen echt super leuk vind en me werk ervan wil maken omdat ik vroeger dacht dat het te moeilijk zou zijn. Ik heb mij verdiept in de materie, de manier waarop het werkt, termen en ben vooral heel veel gaan schieten. Ik loop al een tijd tegen de limieten van de sensor (micro 4/3) aan en dan voornamelijk in low-light situaties of de isowaardes. Ik heb een aantal pro cam's gehuurd en ik ben denk ik toch een Canon fan. Voornamelijk door de kleuren die Canon produceert. Ook al hoor ik hele positieve geluiden over Fujifilm maar daar heb ik mij nog niet in verdiept. Ik vind ook het lens aanbod van Canon uitgebreid en de kwaliteit, vooral in low-light, ligt echt in mijn verwachting van een camera.

Het artikel is mooi en goed beschreven maar sorry, een foto van de huidige smartphone komt echt niet in de buurt van een echte camera en ik denk dat het ook nooit zal gebeuren omdat de zelfde sensor leveranciers van smartphones ook hun eigen camera's produceren. Ik vind op een iMac 5K een smartphone foto eruit zien als een verfplaatje vergeleken met een echte camera. Je kan met het raw bestand van de DSLR of systeemcamera veel meer bewerken dan een smartphone variant.

Het belangrijkste punt (wat niet genoemd wordt in het artikel) is het medium waarop het gezien wordt. Ik bewerk mijn foto's op een iMac of macbook pro maar tegenwoordig hebben mensen alleen nog maar een tablet of een telefoon. Daar veranderd de werkelijkheid omdat we vroeger veel meer op desktops thuis zaten. Zo een klein kut schermpje geeft zo een vertekend beeld van de werkelijkheid en de doorsnee consument trapt erin omdat ze geen verstand hebben van resoluties en billboard effecten. Smartphone merken weten dit en brengen daarom ook zulke features uit.

Tot slot hoop ik wel dat ze wat aan het gewicht doen van een DSLR want dat is wel echt de voornaamste reden tot aankoop of over switchen.

[Reactie gewijzigd door Verwijderd op 23 juli 2024 08:23]

[pepsiblik]

Als je full frame gaat, is Canon helemaal geen slechte keuze. Wanneer je bij APS-C blijft, zit je bij Fuji wellicht beter, omdat het aanbod van APS-C lenzen bij hen groter is. Anders heb je een leuke compacte camera met zo'n knoeperd van een lens erop.

[majic]

Een A5100 + F2.8 zoomlensje kost je <1000 en weegt <1 kilo. Super compact ook nog. Als je de kitlens er op laat (die echt heel fijn is, zelfs optische stabilisatie bied & goed scherp is) dan kan ie gewoon in je jaszak....en heb je dezelfde kwaliteit als een 5D MKII. Met beter dynamisch bereik.

[Dionamuh]

Ik denk dat je primelensje bedoelt. Voor de E-mount zijn er namelijk alleen gigantische F2.8 Sony G Master zoomlenzen van duizenden euro's.

Maar eens, vooral de F2.8 lensjes van Sigma zijn heerlijk.

[majic]

Ik zat te denken aan een 17-50 2.8 met een NEX-EOS converter, goedkoop én goede beeldkwaliteit. Als je iets meer geld uit geeft kan je ook gewoon autofocussen!

[Dionamuh]

Aan die mogelijkheid dacht ik ook nog, maar dan zou ik het niet meer super compact willen noemen. Jammer dat Sony zelf nog steeds geen compact 17-50 f2.8 lens maakt.

[majic]

Nouja, 1 kilo vergeleken met 5 kilo is toch geen slechte deal
En zoals geschreven als absolute compactheid écht een pré is dan gewoon de kitlens. Fantastisch dingetje. Eventueel een 100mm F3.5 Cosinon er bij en je hebt een vlijmscherpe telelens, portretlens én macrolens samen met je 16-50 kitlens (die zoals geschreven super goed is!).

Ik ben iig blij dat ik van Canon ben afgestapt. Duur, groot, loopt achter met features. Minder dynamisch bereik, niet veel slechtere ruisprestaties ...en dat van fullframe --> APS-C

[iAR]

Je hebt natuurlijk mensen die er geen verstand van hebben en mensen die er veel verstand van hebben. Je hebt geavanceerde apparatuur en minder geavanceerde apparatuur. En je hebt nu steeds meer de natuurwettelijke kant en het algoritme/software kant.

Tuurlijk kun je als je verstand en gevoel voor composities hebt met een mobieltje een mooie foto maken. En het is ook wat je er mee wilt doen. Voor je eigen screensaver kan zo'n foto van een smartphone prima. Wil je een zwaar nabewerkte foto, met uitsnedes of vergrotingen... dan zou ik toch niet zo snel een smartphone pakken.

@michaelboon82 mooie foto in rauw geschoten, dus altijd prima. wacht ik whatsapp hem ff naar je, waardoor er helemaal geen pixel meer overblijft (en hij gelijk als jpeg wordt verstuurd). Maar wel echt goede rauw!

[chimnino]

Dat laatste gaat ook niet meer op aangezien je ook als bestand kan delen over whatsapp. Document ipv Afbeelding

[iAR]

Maar ik geloof dat 80% dat niet weet.

[Waah]

Het klopt helemaal wat je zegt. Maar jij vind jezelf ook fotograaf en gaat dus echt voor de kunst van de fotografie. En dan is een systeemcamera ideaal.

Maar 99% van de bevolking is geen fotograaf, die wil gewoon mooie foto's. Zelf heb ik een tijdje gefotografeerd, maar uiteindelijk geen tijd en zin meer in. Ik heb de DSLR nog liggen inclusief glas... Maar ik heb hem al zeker een jaar niet meer gebruikt.

De smartphone is zoveel makkelijker. Ik heb nog een point&shoot voor als ik 10x zoom wil (met 1" sensor, dat wel) en zie wel degelijk verschil tussen de smartphone, P&S en DSLR. Maar de DSLR is teveel gesjouw. en dat geld voor velen. Ik verwacht dat zodra Smartphones vol gaan opzetten op zoom, en 10x zoom op een smartphone (artificieel) gewoon goed kan (dmv groothoeklens, 55mm eqv. en 200mm eqv.) dat het wel een hele grote klap kan zijn voor de fotografie-industrie en zeker DSLR's.

En dat ligt ook zeker aan de DSLR-fabrikanten zelf. Ze zijn al hard voorbij gestreeft door systeemcamera's in features en mogelijkheden. En nog steeds is er heel weinig echte innovatie bij DSLR's.

[Andyk125]

Ik ben het helemaal met je eens, maar het is allemaal ook puur afhankelijk wat voor fotografie je doet. En waar je de foto's echt voor gebruikt. Om alleen maar wat op facebook of instagram te posten heb je geen dure camera nodig, maar is een telefoon veel handiger en praktische.

Telefoons zie ik nooit camera's helemaal vervangen dat is bijna onmogelijk, vooral voor bijvoorbeeld sport fotografie of wildlife waar snelheid heel belangrijk is. De grote van de sensor, de hoeveelheid licht dat er op de sensor komt. Het is niet voor niets dat de lenzen bij full frame camera's zo groot zijn.

Paar jaar geleden heb ik een roadtrip door Amerika gedaan en vanaf toen werd mij duidelijk hoeveel mensen alles met een telefoon of tablet fotograferen. In bijvoorbeeld Yellowstone Park stonden de echte fotografen in een rijtje met lenzen van 4 a 500mm. En daarnaast mensen met telefoons en tablets, waar denk ik 80% van de Amerikanen mee fotograferen. De echte toeristen en Amerikanen waren eenvoudig uit elkaar te houden op deze manier.

Ik zie uiteindelijk telefoons de camera's niet vervangen, wel denk ik dat er binnen een paar jaar weinig onderscheid is tussen film camera's en fototoestellen. Deze grens vervaagt al snel en ik denk dat dit alleen maar meer wordt. Met de steeds sneller worden de camera's en betere sensoren is het makkelijk om uit bewegende beelden goede scherpe foto's te halen. Op naar 8k video.

[William_H]

Zelf fotografeer ik ook met een Fujifilm systeemcamera, en ik begrijp wat je bedoelt.
Ik denk dan ook dat deze telefoons de grootste concurrent gaan zijn van de DSLR's, en niet meteen met die van de systeemcamera's vanwege het compactheids- en gewichtverhaal.

[djpsycho82]

Leuke test! Fijn om te lezen over alle technieken. Ik was behoorlijk verbaasd over de pixel 2 foto's. Ik heb zelf de pixel 2 en het bokeh effect op mijn telefoon is echt veel sterker dan ik hier zie (tap to focus helpt ook goed). De pixel 2 slaat in "staand" modus (mag iets beter vertaald worden) 2 foto's op. Een scherpe en onscherpe foto, is de goede hier wel gebruikt? Maar ik krijg het gevoel dat in deze test de"staand" modus niet gekozen is eigenlijk... Of dat werkelijke situaties toch nog erg van elkaar verschillen en de software soms toch teveel moeite heeft. Al heb ik dat in de afgelopen week dat ik de pixel 2 heb, nog niet kunnen opmerken...

[thezahir]

Precies! Idem hiero. Misschien dat @Yero hier een maandagochtend modelletje van de Pixel 2 te pakken had?

[djpsycho82]

hmm daar dacht ik ook kort aan, maar de portret modus is bijna alleen software (die op moment van schrijven geen bugs kent op dit gebied). De software maakt wel gebruik van dualpixel technologie in de camera module, maar als daar iets mis mee zou zijn, heb je volgens mij altijd hele slechte foto's. Ben benieuwd, want naar mijn idee heeft mijn Pixel 2 een beter dieptescherpte resultaat dan de andere deelnemende smartphones en komt hij behoorlijk in de buurt van DSLR.

[Mitchelll010]

Onscherpe achtergrond noemen we bokeh... wut?

Bokeh is iets anders... we hebben het hier over DOF... toch??

[Reactie gewijzigd door Mitchelll010 op 23 juli 2024 08:23]

[JeyJey]

De term bokeh staat voor de kwaliteit en “schoonheid” van de onscherpe achtergrond. Dit is dus niet hetzelfde als (een kleine) scherptediepte, want daarmee kan de blurry achtergrond nog steeds van mindere kwaliteit zijn.

Onder kwaliteit wordt dan vaak mooi afgeronde / weinig hoekige “bokeh balls” en een creamy effect verstaan.

Dus je hebt wel gelijk dat die opmerking kort door de bocht is.

[Universal Creations]

Wij gebruiken het woord zo vaak, maar in het Japans betekent "boke" gewoon onscherpte en niet de kwaliteit ervan.

[JeyJey]

letterlijk misschien wel, maar het is een in het engels gebruikte term geworden waarbij de definitie wat anders is dan alleen de letterlijke vertaling in het japans. Bokeh gaat idd om onscherpte, maar met deze term wordt in de fotografie de kwaliteit van de onscherpte aangegeven. De kwaliteit van de bokeh.

"One of the rare Japanese words to be incorporated in the English language. It refers to the way the lens renders out-of-focus points of light. Depending on the lens aberrations and shape of the lens diaphragm, the out-of-focus quality looks different" (photoguide japan, photojpn.org)"

Volgens mij bedoelen we wel hetzelfde

[Rexus]

Geen super-camera-kenner hier maar is het verschil tussen de twee niet onscherpte vs diffuus?

Zoals een lichtbron bij bokeh een soort van waas word die nog wel afstraalt op de omliggende pixels is dat bij scherpte diepte meer een vervaagd lichtpunt.

[D0gtag]

Boke is inderdaad het woord voor onscherp waar de bedachte term Bokeh ook vanaf komt.

De transcriptie of schrijfwijze 'bokeh' werd in 1997 geïntroduceerd door Mike Johnston in het tijdschrift Photo Techniques. Om de correcte uitspraak van het woord 'boke' door Engelstaligen te bevorderen voegde hij de letter 'h' toe.

offtopic:
Wiki, dus het is waar

Iedereen heeft het met bokeh dus over hoe die onscherpte eruitziet, niet de hoeveelheid want die kan je min of meer vaststellen aan de hand van de lens waarde (een f1.2 geeft per def. meer Dof dan een f2)
Niemand ooit horen vragen hoeveel boke(h) een lens geeft.
Maar strikt genomen heb je gelijk.

[Universal Creations]

Ik gebruik het doorgaans ook voor de kwaliteit van de achtergrondonscherpte, maar men viel zo erg over het "verkeerde" gebruik van de term, dat ik mij geroepen voelde om tegengas te geven.
Tenslotte gaat het het helemaal niet over de term, maar over hoe het eruit ziet met een smartphone en wat de theorie erachter is.

[D0gtag]

Ja ik snap je volledig, maar daarom vind ik de techniek grappig maar niet meer dan dat. Op een smartphone is het gewoon een blur laag, 0,0 karakter en in hele specifieke gevallen zal de dof effect goed uitpakken, maar het blijft een gimmick.
Stel ze geven de blur laag een karakter met filters (@bilgy_no1, je kan er op wachten), ik heb te veel 50-ish lenzen dan goed voor me is, omdat elke lens een eigen karakter heeft. Met deze functies zal een goede fotograaf nog steeds mooie foto's nemen, maar ze proberen het foto neem process uit handen te nemen en door AI/software tricks en hardware setups over te nemen, dat ze vergeten zijn dat juist het nemen van de foto's het leukste is en niet het eindresultaat. Want uiteindelijk zal iedereen weer de zelfde foto look overhouden (zoals de instagram filter hype: lomo, vintage etc...) en is niemand er wat mee opgeschoten.

Ik hou mijn lenzen lekker, twijfel nog tussen een f1.2 55mm chromenose of een ssc versie, je hebt nooit genoeg 50-ish.

[bilgy_no1]

Ja, als hobbyist ben ik het helemaal met je eens. Ik heb zelf een Olympus E-PL1 (heel oud...) en schroef daar nog wel eens een oude 50mm f/1.8 op. Of zelfs een handmatige Nikon 300mm f/4!

Maar ik sta op zich wel open voor de software tools. Misschien komen die op een dag zelfs wel bij een standaard kitzoom op een systeem camera. Zoiets kleins als de Panasonic GM1 met pancake zoom en dan via software iets meer blur en mooie bokeh meegeven. Ze zetten er toch al heel veel filters op, dan kan dit er ook nog wel bij...

[D0gtag]

Als software dat aan zou kunnen, zie ik het nut (in dit geval) van een systeem camera niet meer in. Dan neem je toch gewoon je smartphone, die kan dat dan net zo goed. kwa scherpte en detail doen veel smartphones niet meer onder voor compact camera's alleen dof en iso gevoeligheid zijn nog steeds issues (huidige techniek) door het kleine sensor oppervlak, maar in de toekomst is dof daar dan niet een van, maar dat duurt nog wel even voordat hij gelijkwaardig presteert aan een lens (haren, kleine objecten zullen enorm veel rekenkracht vereisen om die individueel te herkennen en te scheiden van de achtergrond, wat nu nog niet het geval is).

[Grrrrrene]

Ja, dat klopt. We hebben het over beperkte scherptediepte en niet het bokeh-effect wat je bij een DSLR of systeemcamera voor elkaar krijgt, dat zie ik in deze "review" niet terugkomen.

[Yero]

Het is geen review, maar een achtergrondartikel over kunstmatige onscherpte.

[Grrrrrene]

Daarom ook "review" tussen aanhalingstekens. Je reviewt toch echt de portretstand van moderne smartphones

[JP_S]

Bokeh effect maken op je smartphone hoe cool Erg scherp waren ze niet bij het schrijven van het stukje.

[Extreamspeed]

Eigenlijk hadden ze even een appart stukje over bokeh in moeten lassen. Met bijvoorbeeld een pop plus diverse gloeilampen in de achtergrond. Dan had je bokeh mooi kunnen testen.

Verder leuk artikel

[voodooless]

Helemaal mee eens. De manier waarom op een echte lens omgaat met licht is nu juist het grote verschil met de geëmuleerde effecten. De emulatie van scherptediepte zal nog wel beter worden met nieuwere software. Het renderen van de mooie bokeh balls lijkt me echter juist iets dat heel veel lastiger te emuleren is met software.

[pjdijkema]

de pixel 2 schiet duidelijk de beste foto's. De kwaliteit van de foto's van de iPhone x valt dan wel erg tegen. De Nokia 8 gezien de prijs ook verrassend goed.

[Reactie gewijzigd door pjdijkema op 23 juli 2024 08:23]

[Jelledenkik]

Persoonlijk ben ik (bezitter van een iPhone X) ook érg onder de indruk van de foto's van de Pixel 2, de details in de foto's zijn zeker bij het kleine beeldje subliem. Echter, wanneer je naar en portret foto gaat zie je toch dat de Pixel het af moet leggen tegen meerdere toestellen, waarschijnlijk door het gebrek aan de tweede lens. Het zal dus een kwestie van smaak zijn welke voor wie het "Beste" presteert

[KoenvZuijlen]

Moet me bij het overgrote deel van de foto's toch wel afvragen of Tweakers de portret modus op de Pixel 2 wel heeft kunnen vinden. Zelf heb ik een Pixel 2 XL (zelfde camera) en mijn ervaringen zijn toch echt heel wat beter dan de foto's die hier getoond worden.

[thezahir]

Idem hiero. @Yero zie mijn andere reactie.

[Yero]

Jazeker. De portretmodus is voor iedere foto telkens opnieuw handmatig aangezet.

[robenroute]

Grappig. Ik kwam juist tot de conclusie dat de iPhone X de mooiste plaatjes schiet. Waarschijnlijk hebben we beiden gelijk...

[O88088]

Dit had m'n Sony Z5 al, die maakte twee foto's, een gefocust op het onderwerp en een extra om te bepalen wat de achtergrond is. De mate van vervaging kon je zelf instellen en het leverde best mooie plaatjes op. Je moet alleen wel een duidelijk afgebakend onderwerp hebben want anders kan de software het niet aan, zoals te zien is met het haar van de pop.

[jandeman63]

Op mijn oude Sony z3c zat dat ook. Werkte voor scherp afgetekende onderwerpen verbazend goed en de regelbare blur maakte het compleet.

[Kiswum]

Klopt, dat was met een extra softwareprogramma die beschikbaar wordt gesteld voor de recente Sony smartphones: Achtergrond onscherp (Google Play link).

Zonder die app is het ook wel mogelijk om goed scherp te stellen, maar daarvoor moet het hoofdobject zo dichtbij mogelijk staan zoals hier met de Z3c:
https://www.kiswum.com/wp...s/Xperia_Z3c/DSC_2953.jpg
https://www.kiswum.com/wp...s/Xperia_Z3c/DSC_2377.jpg
https://www.kiswum.com/wp...s/Xperia_Z3c/DSC_3549.jpg

[Kid_Stevie]

Interessant artikel, word iig het komende jaar denk ik veel op gefocust door de smartphone makers. Voor mij echt niet in te ruilen voor een 'echte' camera, maar wel handig en tof voor de momenten dat die niet mee is.

Zo'n onscherpe achtergrond wordt ook wel 'bokeh' genoemd.

Word onterecht zo genoemd, bokeh is de (min of meer subjectieve) kwaliteit van de 'onscherpte', niet de onscherpte zelf.

Bij de eerste Pixel moest je nog de telefoon iets omhoog bewegen om een tweede perspectiefpunt vast te leggen, nu kan het dus direct.

Ik snap de vergelijking, maar dit was al bij de Nexus (sowieso 6P).

[Universal Creations]

https://en.wikipedia.org/wiki/Bokeh

The term comes from the Japanese word boke (暈け or ボケ), which means "blur" or "haze", or boke-aji (ボケ味), the "blur quality". The Japanese term boke is also used in the sense of a mental haze or senility.[7] The term bokashi (暈かし) is related, meaning intentional blurring or gradation.

[Verwijderd]

We leven niet in Japan, het doet er niet toe waar het woord vandaan komt. In het westen betekent bokeh toch echt de kwaliteit van de onscherpte, en niet de onscherpte zelf.

Als ik met een goedkope zoomlens half bewogen een vogel fotografeer, dan is de achtergrond onscherp maar van een shit kwaliteit. Er is dan niemand die zegt, hey, die achtergrond is onscherp, je bokeh is niet goed. Dat komt omdat bokeh niet op de onscherpte zelf slaat, maar op de kwaliteit er van.

Er zijn ook objectieven te koop met een uitmuntende bokeh, wederom geeft dat aan dat het om de kwaliteit van de onscherpte gaat.

[wjn]

boke-aji, the "blur quality".

[...]

[michaelboon82]

boke-aji...

Gesundheit

[Dj Neo Ziggy]

Beter Boke dan baka

[KlaasjeNL]

Wat ik vaak mis in dit soort vergelijkingen tussen smartphones en dslr of systeemcamera's is de invloed van de brandpuntafstand op een foto. Zo is in cameraland 50mm de sweetspot voor een portretfoto. Gebruik je een kortere brandpuntafstand, dan krijg je bij portretten opgeblazen hoofden.
Leuk dat een telefoon bokeh weet toe te voegen, maar daarmee ben je er nog lang niet.

Dat gezegd hebbende zijn de foto's natuurlijk prima bruikbaar op social media, zoals in het artikel wordt aangehaald, en sleep ik zelf ook niet altijd m'n Canon mee. Dat de camera's op telefoons beter worden, kan ik dus alleen toejuichen.

[Yero]

Dat is juist een van de belangrijkste conclusies in dit achtergrondartikel: diverse smartphones hebben zowel een ~28mm lens en een ~50mm lens en die laatstgenoemde is beduidend handiger voor het maken van portretfoto's.

[KlaasjeNL]

Maar daarin wordt met name het voordeel mbt scherptediepte belicht, terwijl er geen aandacht wordt besteed aan de invloed van de brandpuntsafstand op de compositie. Daarin zit voor de ontwikkeling van smartphonecamera's namelijk de grootste uitdaging. Voor betere foto's (met name bij minder licht) is een grotere sensor nodig. Een grotere sensor heeft weer een kortere brandpuntsafstand tot gevolg. En in een smartphone zit niet de ruimte om die verkorting weer op te vangen door de lens op een grotere afstand van de sensor te plaatsen.

Juist dat is een punt dat er mijns inziens voor zorgt dat een smartphone nooit een volwaardige vervangen van een DSLR of systeemcamera zal worden. Natuurlijk zullen kleinere sensoren ook beter worden naarmate de tijd vordert, maar door de ruimte die een DSLR biedt, loop je altijd een stapje achter. En dat staat nog los van al het glas.

[MASiR]

Als 50mm de sweet spot is, dan wel op een crop sensor. Bij Full frame is 85mm eerder een goede portret keuze. Minder groothoek vertekening en kortere scherptediepte door je langere brandpunt afstand

[Pepper92]

Interessante ontwikkeling, maar op dit moment kwalitatief helaas nog matig. Je zou bijvoorbeeld verwachten dat door het inzetten van 2 lenzen ook gradual onscherpte gecreëerd kan worden.

Dat de onscherpte wordt geduid als bokeh is onjuist. Bokeh is de kwaliteit van de onscherpte, en die is bij de voorbeeldfoto's matig. Voorbeeld van mooie bokeh:

Vb1

Vb2

(plaatjes willekeurig van Google).
Zie dat de achtergrond bij Vb1 veel ronde lichtpuntjes bevat. Hoe ronder (minder hoekig) wordt over het algemeen als mooier gezien.

Bij Vb2 is de achtergrond een groene zweem geworden, zodat de vogel er echt uitspringt.

Maar goed, voor een telefoon is een onscherpe achtergrond al wel een hele winst om je onderwerp eruit te laten springen. En de ontwikkelingen zullen snel gaan!

[Universal Creations]

The term comes from the Japanese word boke (暈け or ボケ), which means "blur" or "haze", or boke-aji (ボケ味), the "blur quality". The Japanese term boke is also used in the sense of a mental haze or senility.[7] The term bokashi (暈かし) is related, meaning intentional blurring or gradation.
Aldus wikipedia. Wij gebruiken het alleen op een andere manier.

[Stoelpoot]

Hmm... wat me nog vaak opvalt bij dit soort fotoreviews is dat er grote verschillen tussen de gemaakte foto's zit. Dit viel heel erg op bij de positionering van de Nokia t.o.v. de tandwielen en bouwkraan. En zeker in dit artikel kan dat een behoorlijk effect hebben op hoe de onscherpte uitkomt.

[Yero]

Dat klopt. Dat komt onder andere omdat je met compleet verschillende brandpuntsafstanden te maken hebt, van 26mm tot en met 56mm. Alleen al daarom krijg je totaal verschillende beelden qua perspectief, scherptediepte en vertekening. Soms kun je dat nog compenseren door digitaal te zoomen, maar sommige camera's ondersteunen dat dus niet. Het is daardoor praktisch onmogelijk om identieke foto's te krijgen, dus is het streven om te proberen om het zoveel mogelijk op elkaar te laten lijken. En dat lukt niet altijd. Daarom was het ook meer een steekproef.