Veel vragen, weinig antwoorden
Samengevat
The Witness is een game die voortborduurt op de vervlogen successen van games als Myst, maar dan met een heel eigen stijl. De steeds moeilijker wordende puzzels kennen een gelijke basis, maar blijven lastig door de steeds veranderende regels. De manier waarop het spel zijn speler stukje bij beetje leert hoe de puzzels in elkaar zitten, waardoor steeds complexere puzzels opgelost kunnen worden, is ijzersterk en geeft veel voldoening. Ondanks die goed in elkaar zittende leercurve is The Witness niet makkelijk. Het gebrek aan verhaal en context, waardoor spelers niet exact weten wat ze moeten doen en wat het einddoel is, zou een hindernis kunnen zijn voor wie liever wat meer bij de hand wil worden genomen. The Witness is daardoor ook niet geschikt voor iedereen. Wie zich durft vast te bijten in een pittig puzzelspel heeft echter een heerlijke game aan The Witness. Zeker als filosofie ook binnen je interessegebied valt.
Eindoordeel
Eens in de zoveel tijd verschijnt er een game die geheel onverwachts een doorslaand succes wordt, zonder dat iemand dat zag aankomen. Cities: Skylines is een goed voorbeeld. Dat spel 'leende' het concept van SimCity en voerde het vervolgens zo veel beter uit dat er direct een miljoenenpubliek klaar stond om de game te spelen. Of voor The Witness eenzelfde lot is weggelegd valt nog te bezien, maar de kwaliteit van de game zal in elk geval niet in de weg staan. Deze moderne bewerking van het genre dat ooit werd gedomineerd door Myst is intrigerend genoeg om spelers lang geboeid te houden.
Helaas!
De video die je probeert te bekijken is niet langer beschikbaar op Tweakers.net.
Gespeeld op: PlayStation 4
Ook verkrijgbaar voor: pc (Steam)
Op het oog is The Witness, waar ontwikkelaar Jonathan Blow al in 2008 aan begon te werken, niet direct een memorabel spel. De speler wordt losgelaten in een spelwereld die weliswaar mooi en kleurrijk is ingevuld, maar waarin niets gebeurt. Dat kun je letterlijk nemen. Er zijn geen levende wezens in het spel, maar alleen standbeelden van mensen die versteend lijken. The Witness legt niet uit wat daar de reden van is. Het spel laat de speler ronddwalen zonder een verhaal te bieden, of zelfs maar een reden te geven waarom je dat überhaupt zou willen doen. Je staat er alleen voor, in een kleurrijke, stilstaande wereld die gevuld is met puzzels.
Bij het ontwaken in een kasteel los je al meteen de eerste simpele puzzels op. Vervolgens loop je naar buiten om te onderzoeken wat er aan de hand is in deze vreemde wereld. Het ontbreken van elke vorm van context of uitleg is daarbij een drijfveer. Doordat je niet weet wat er speelt, is er juist méér reden om op onderzoek te gaan. De antwoorden op vragen over wat er precies is gebeurd op het eiland en waarom jij daar nu in je eentje rondloopt liggen echter niet voor het oprapen. Sterker: The Witness stelt die vragen vooral zelf. Het spel daagt de speler uit om na te denken over allerlei filosofische, wetenschappelijke en religieuze vraagstukken, en over de eventuele relaties daartussen.
Dat achterliggende gedachtegoed wordt gecommuniceerd via voicerecorders die je in de spelwereld kunt vinden, en via filmpjes die je op een bepaalde plaats in de spelwereld mag bekijken. De geluidsfragmenten en filmpjes laten quotes horen en zien van bekende en minder bekende mensen die verschillende soorten vraagstukken bespreken. De betekenis daarvan is multi-interpretabel en lijkt vooral voer voor discussie te zijn. Op internet zijn diverse theorieën te vinden, bedacht door gamers die The Witness al hebben uitgespeeld. Zij delen daarin hun visie op wat de maker heeft willen vertellen met het spel, wat de rol van 'the witness' precies is, en hoe de filmpjes en geluidsfragmenten daar aan bijdragen. Interessante materie voor de een, meer diepte dan gewenst in een videogame voor de ander. Het spel verplicht je overigens nooit om over de eventuele betekenis na te denken. Trekt dat aspect je niet aan, dan kun je The Witness ook 'gewoon' als puzzelspel spelen.
De puzzels: inventief en uitdagend
Want puzzelen, dat is wel waar het in The Witness om draait. De puzzels krijg je via panelen waarop je een bolletje van het begin naar het eindpunt of naar een van de eindpunten moet bewegen. Daarbij dien je per puzzel rekening te houden met allerlei regels. Zwarte blokjes moeten bijvoorbeeld gescheiden worden van witte blokjes. Zwarte puntjes op de paden waar je een lijn langs kunt trekken moeten verplicht door die lijn worden geraakt. Simpele voorbeelden natuurlijk, maar het wordt uiteraard steeds moeilijker en complexer, en uiteindelijk los je puzzels op waarop allerlei setjes regels van toepassing zijn.
Licht, geluid en perspectief
Het aardige van The Witness is dat het type puzzel steeds verschilt. Het eiland waar je op rondloopt is verdeeld in allerlei zones, en elke zone heeft een eigen karakter als het gaat om de puzzels. Daarbij kan het gaan om de introductie van een of enkele nieuwe elementen die nieuwe regels opleveren, maar het kan ook zo zijn dat je je omgeving moet gebruiken bij het vinden van een oplossing. Daarbij zul je gebruik moeten maken van licht en geluid. Ook je perspectief - dus de hoek van waaruit je de puzzel bekijkt - kan invloed hebben.
/i/2000953739.jpeg?f=imagenormal)
De gameplay van The Witness draait voornamelijk rond het uitvinden van dat soort dingen. Daarbij volgen momenten van succes en momenten van frustratie elkaar in rap tempo op. Soms heb je een puzzel vrij snel door, soms duurt het wat langer. Het moment dat je een nieuw soort puzzel door krijgt is altijd mooi. Het geeft voldoening, je voelt je slim en je kunt weer even verder, want in de directe omgeving zijn altijd weer puzzels te vinden die op hetzelfde principe zijn gebaseerd. Ze worden weliswaar steeds complexer, maar als je de insteek begrijpt, kom je er wel uit.
Foto's, pen en papier
Puzzels oplossen doe je meestal gewoon door 'trial & error' of door er maar lang genoeg naar te kijken. Sommige exemplaren vragen echter wat meer inzet. Het maken van screenshots, het nemen van een foto met je telefoon of het natekenen van puzzels om er op papier verder over na te denken zijn handige hulpmiddelen om de lastigste breinbrekers te kraken. Lukt het dan nog niet, dan is het vaak een goed idee om naar een ander deel van het eiland te gaan: even wat frisse puzzels en een andere omgeving. Met een beetje geluk doe je zo meer kennis op, en misschien ook wel een nieuw idee om die eerdere puzzel alsnog op te lossen.
/i/2000953715.jpeg?f=imagenormal)
De natuurlijke leercurve die op deze manier ontstaat verdient een groot compliment. Natuurlijk zullen er puzzels zijn die niet elke gamer kan oplossen. Wie echter de tijd neemt en alle delen van het eiland goed verkent, zal merken dat hij of zij steeds beter wordt. Puzzels die aanvankelijk onmogelijk leken worden dan ineens behapbaar. Stukje bij beetje ga je het spel beter begrijpen en bereik je op steeds meer plaatsen het doel dat als afsluiter geldt van elk stukje van het eiland: je activeert een geheimzinnige laser die naar het hoogste punt van het eiland wijst. Waarom? En wat gaat dat precies opleveren? Je raadt het al: dat legt het spel niet uit.
Afhaakrisico
De combinatie van het gebrek aan uitleg en de fikse moeilijkheidsgraad van sommige puzzels levert een kritiekpuntje op. Hoe valide dat kritiekpunt is, hangt af van het type gamer dat de game speelt. Intelligentie is een factor, maar ook doorzettingsvermogen speelt mee. The Witness test beide en is niet bang om gamers naar een 'afhaakmoment' te dirigeren. Wie immers lang vastzit bij dezelfde puzzel - en weigert de ruimschoots beschikbare online gidsen te gebruiken - loopt het risico zijn interesse in The Witness te verliezen. Dat is uiteindelijk meer een minpunt van de gamer in kwestie dan van het spel, maar wel iets om bewust van te zijn als je geen zin hebt om al te veel tijd en moeite te steken in een game.
Conclusie
The Witness is een meesterwerkje. Jonathan Blow is erin geslaagd een game te maken met honderden puzzels die in de basis hetzelfde zijn, maar toch nooit repetitief aanvoelen. De steeds veranderende regels en de manier waarop wordt omgegaan met licht, kleurgebruik, geluid en perspectief bij het oplossen van puzzels nodigt gamers uit om inventief te zijn. Je hersens gebruiken, geduld opbrengen en weten wanneer je een op dat moment te moeilijke puzzel even los moet laten om naar een ander deel van het eiland te gaan: het zijn belangrijke aspecten die je nodig hebt om plezier te beleven aan The Witness. Dat het spel zich afspeelt in een prachtig vormgegeven, kleurrijke spelwereld, is daarbij een bonus. Ben je toevallig ook nog iemand die het leuk vindt om over filosofische vragen na te denken, dan is The Witness helemaal verplichte kost. Zo niet, dan is The Witness 'alleen maar' een bijzonder goed en uitdagend puzzelspel. Voor gamers die geen zin hebben om zich te lang stuk te bijten op een reeks ronduit moeilijke puzzels kan het totale gebrek aan uitleg of tips wel voor wat frustratie zorgen. Hadden dergelijke hulpmiddelen er echter voor gezorgd dat dit een betere game was geworden? Zeer waarschijnlijk niet.
Eindoordeel