AMD Wraith Review

Processorkoeler met ambitie

Van 70 naar 92mm

AMD introduceerde tijdens de techbeurs CES, begin januari, zijn nieuwste processorkoeler. Bij zowel de huidige als de toekomstige generatie processors moet deze Wraith een aantrekkelijk alternatief vormen voor de D3-koeler die AMD tot dusver meeleverde. Voor de gemiddelde tweaker was die koeler, met een koelvermogen van 125W, niet toereikend voor de FX-processor. Alleen al vanwege de geluidsproductie viel de D3 af.

De Wraith moet vooral de geluidsproductie verlagen en dus beter koelen met minder lawaai. Hoewel het totale koelvermogen, ofwel de gedissipeerde warmte, met 125W gelijk is gebleven, moet de Wraith beter presteren dankzij een groter oppervlak van de koelribben en een ventilator die meer lucht verplaatst. AMD spreekt van 24 procent meer koeloppervlak en zelfs 34 procent meer luchtstroom. Daar hoort natuurlijk ook een grotere ventilator bij; waar de D3 het met 70mm moest doen, heeft de Wraith een 92mm-ventilator, die een stuk minder toeren maakt.

De koeler is opgebouwd uit een aluminium heatsink met een koperen contactoppervlak en vier heatpipes. Een ventilator met een doorsnede van 92mm is in een flinke shroud gevat om de luchtstroom goed te richten. Het AMD-logo op de behuizing is van ledverlichting voorzien. De koeler moet vooral voor systeembouwers een adequaat model vormen, zodat niet direct in een alternatief van derden hoeft te worden geïnvesteerd.

We hebben de Wraith-koeler getest met een FX-8370, een 32nm-processor met 'acht' cores en een kloksnelheid van 4 tot 4,3GHz. Om te zien of de Wraith niet alleen een alternatief vormt voor de oude D3-stockkoeler, maar ook een acceptabele koeler is voor eindgebruikers, vergeleken we de prestaties met die van enkele 'aftermarket'-koelers die redelijk betaalbaar zijn. Zo hebben we Cooler Masters HyperX 412S, Gelids Tranquillo, en Scythes Mugen 4 en Ninja vergeleken.

Testresultaten

We hebben de koelers op een 990FX-testsysteem getest in een behuizing, met een FX-8370-processor, een passief gekoelde voeding en dito videokaart. We vergelijken de Wraith met de oude AMD D3-stockkoeler en vier andere 'aftermarket'-koelers, waarbij we processortemperaturen idle en onder Prime95-load optekenen, net als de toerentallen van de koelers en de bijbehorende geluidsproductie. Die geluidsdruk hebben we zowel in de 690 III-behuizing op twintig centimeter afstand van de koeler gemeten, als op twintig centimeter van de voorzijde van de behuizing.

AM3-testsysteem
Behuizing	CM 690 III
Koelers	AMD stock D3 (70mm) AMD Wraith (92mm) CM Hyper 412S (120mm) Gelid Tranquillo Rev 2 (120mm) Scythe Mugen 4 (120mm) Scythe Samurai ZZ Rev B (92mm)
Processor	AMD FX-8370
Moederbord	Gigabyte GA-990FXA-UD7
Voeding	Seasonic Platinum Series 520W Fanless
Ssd	Crucial BX100 500GB
Software	Windows 10 Siv64 HWInfo64 Prime95

Idle-prestaties

We hebben allereerst de temperaturen van de FX-8370 onbelast gemeten. AMD-processors leveren echter notoir vreemde temperaturen, waarbij waarden ruim onder kamertemperatuur gerapporteerd worden. Omdat de delta's ten opzichte van kamertemperatuur negatieve waarden zouden opleveren, hebben we de temperaturen genoteerd zoals ze worden uitgelezen, bij een omgevingstemperatuur van 21 graden. We hebben deze meetwaarden vergeleken met de temperaturen die het moederbord rapporteert. Die bleken steeds 12 graden hoger te liggen en realistischere waardes op te leveren. Daarom hebben we deze temperaturen aangehouden in plaats van de cpu-temperaturen.

We hebben de geluidsproductie gemeten met de ventilators van de koelers op de laagste stand. We hebben deze toerentallen genoteerd, en de bijbehorende geluidsdruk in de behuizing gemeten op twintig centimeter van de ventilator en buiten de behuizing, en opnieuw op twintig centimeter van de voorkant.

Vervolgens hebben we de ventilators op halve snelheid gedraaid met pwm-settings 150, Prime95 een kwartier laten draaien, en de temperaturen en geluidsdrukken genoteerd. Ten slotte lieten we Prime95 weer een kwartier draaien en voerden we de metingen nog een keer uit met de ventilators op de maximale stand.

De Wraith-koeler komt prima mee met de concurrentie en vormt een aardige middenmoter. De temperaturen liggen een paar graden boven die van de Mugen 4 en Tranquillo, maar ruim onder die van de Hyper 412S en Samurai. Overigens koelt de oude stockkoeler ook aardig, maar de hamvraag is natuurlijk: welk geluid wordt daarbij geproduceerd?

Idle is de Wraith een stuk stiller dan de oude stockkoeler en ook de Tranquillo is niet zo stil als de nieuwe meegeleverde koeler. De overige aftermarketkoelers zijn echter nog een stuk stiller, wat met hogere ventilatorsnelheden alleen maar duidelijker wordt.

Gaan we echter op twintig centimeter van de voorkant van de behuizing zitten, waar je als gebruiker ook zit, dan verandert het beeld behoorlijk. Idle kun je van geen noemenswaardig geluid spreken, alleen de oude stockkoeler is hoorbaar. Op mediumsnelheid is de Wraith iets luider dan de rest, maar veel minder gehorig dan de oude stockkoeler. Ook op hoge snelheid hoor je de Wraith iets meer dan rest, maar maakt deze niet veel meer geluid dan de twee Scythe-koelers.

Overklokken

We hebben de FX-8370 nog even overgeklokt tot 4,5GHz met een flinke Vcore van 1,5V om zo de te dissiperen warmte op te drijven. Beide stockkoelers hielden het systeem stabiel, maar alleen met de Wraith-koeler bleven alle cores actief tijdens het draaien van Prime95. Met de D3-koeler trad throttling op en viel steeds een core uit. Daardoor bleef de temperatuur overigens wel marginaal lager, maar er werd ook minder werk verzet.

Gecombineerd met de redelijke koelprestaties heeft AMD dus een zeer aardige koeler uitgebracht. Voor de volledigheid geven we hieronder nog even de toerentallen van de processorkoelers.

Conclusie: goede koeler op zoek naar eigenaar

AMD gaat de Wraith-koeler aanvankelijk met de FX-8370 meeleveren. De nieuwe bundel krijgt dan een adviesprijs van tweehonderd dollar, gelijk aan de huidige prijs met de D3-koeler erbij. De 8370 met de oude koeler zal nog steeds gebundeld worden, maar dan voor tien dollar minder. AMD belooft dat de Wraith een zinvol alternatief is voor een third-party-koeler, reden om de FX-8370 niet zonder gebundelde koeler te verkopen.

Daar heeft AMD ook wel gelijk in. De Wraith zet prima koelprestaties neer, die keurig meekomen met de prestaties van aftermarketkoelers die 25 tot 37 dollar kosten. De tien euro die je extra betaalt voor de Wraith ten opzichte van de oude D3-koeler, is dus goed besteed. Niet alleen koelt de Wraith iets beter dan de D3, vooral de geluidsproductie is stukken minder. Op beide vlakken kan de Wraith een instapkoeler vervangen. Wie wil overklokken zonder zijn koelers continu op vol vermogen te laten draaien, zal echter nog steeds naar koelers van derden willen kijken, maar de noodzaak om de meegeleverde koeler principieel te negeren is met de Wraith wel weggenomen.

De FX-8370 is voorlopig de enige processor die met de Wraith geleverd zal worden. Er komt voor andere processors een tweede nieuwe koeler, die 95W kan dissiperen. Ook die processorkoeler moet, net als de Wraith, een stuk stiller en beter zijn dan de huidige versie. De twee nieuwe modellen in AMD's productlijn, de A10-7860K en Athlon X4 845, krijgen deze nieuwe stille 95W-koeler. Ook enkele bestaande modellen, de Athlon X4 860K en 870K, en de A8-7650K en A8-7670K, krijgen deze koeler mee. Hoe die presteert moeten we nog zien.

Reacties (58)

Goed om te zien dat AMD nu koelers mee levert die meer dan geschikt zijn voor hun taak.
Het niet langer nodig hebben van een aftermarket koeler voor fatsoenlijk gebruik is een stap in de juiste richting.


Het enige dat wel opvalt is dat het ledje met AMD logo afwezig lijkt te zijn op dit exemplaar, terwijl deze tijdens CES wel aanwezig was. Heeft Tweakers de foto's niet genomen van de betreffende kant of heeft AMD deze feature toch weggelaten?

...
Het enige dat wel opvalt is dat het ledje met AMD logo afwezig lijkt te zijn op dit exemplaar, terwijl deze tijdens CES wel aanwezig was. Heeft Tweakers de foto's niet genomen van de betreffende kant of heeft AMD deze feature toch weggelaten?

Aangezien het in de review ook expliciet wordt vermeld lijkt het me vreemd dat ze het zouden weglaten. Het was handig geweest als er natuurlijk een 'live' foto had bijgezeten waarop het duidelijk te zien is. Een duidelijke foto ervan: http://www.fudzilla.com/m...f747adbd43e7745644_XL.jpg

De foto van tweakers waar het heel lichtjes te zien is als je goed kijkt
https://dl.dropboxusercon.../2-02-2016%2015-22-38.jpg

Overigens zijn het wel mooie prestaties van AMD. De Wraith cooler valt nu duidelijk mee te leven, wat niet het geval was met de huidige stock koeler in mijn ogen. Zelfs een OC met heel wat V-core (in principe zelfs genoeg om 5 GHz mee te draaien als je wat gelukt hebt) kan die aan. De geluidsprestaties buiten de kast (de realiteit dus) zijn echt niet slecht voor een stock koeler. Goed dat men dit eindelijk heeft aangepakt. Nu nog wachten op de ZEN CPU's/APU's die er ongetwijfeld ook mee uitgerust zullen worden.

Dat ledje zit wel degelijk op deze koeler. Het is alleen een semi-transparant venstertje op de shroud, waardoor je deze niet ziet als de koeler niet actief is. Best netjes gedaan hoor, alleen lastig te fotograferen (tenzij in het donker, maar een blauw oplichtend AMD-logo in het donker is ook weer niet zó boeiend

Wazig. Ok, de koelers redden het, maar mijn heethoofd Zambezi deed de meegeleverde koeler in overdrive gaan bij enige belasting. Daarom heb ik er een mooie "third party" koeler voor gekocht: Noctua NH-D15. Mega ding, maar een trots bezit hier.

Ik snap niet echt dat AMD hier zo veel geld in stopt. Voor de RnD dan, bedoel ik. Laat dat lekker aan andere partijen over. Er is voor ieder wat wils. Van goedkoop tot top notch.

AMD besteld ze ook gewoon bij iemand anders. en de R&D kosten zullen ook niet zo veel zijn.

en zo kan een AMD systeem mooi weer iets goedkoper zijn als intel omdat er geen andere koeler bij hoeft.

Met je eens. Maar leg dan maar eens uit dat boxed vaak goedkoper is dan tray. Dat snap ik nog steeds niet. Die cooler die ik bij de CPU krijg gooi ik nu (met mijn mooie third party cooler) weg (ik bedoel dat ik die in een kast leg en nooit zal gebruiken.)

Boxed is vaak goedkoper doordat die vaker wordt verkocht, vraag en aanbod en het aanbod is er
Je zult zien dat dit meestal niet in dezelfde winkel is, de goedkoopste verkoopt geen tray uitgave en waar die wel te koop is is de boxed versie nóg duurder.
Tweakers maakt prijzen bekijken misschien wel té makkelijk

Nee hoor, neem bijvoorbeeld deze:
i5 6600K 4Launch
i5 6600K Tray 4Launch

Dit is wel een van de grotere verschillen, maar bijvoorbeeld bij SiComputers zit er ook al een paar euro verschil in. Zelfde CPU, zelfde webshop maar het gebrek aan koeler maakt het duurder xD .

Boxed is nu een actie bij 4launch. Bij een actie is het meestal wel het geval dat hij goedkoper is.
Oh, en de 6600k komt altijd zonder een koeler.

[Reactie gewijzigd door PhantomPotato op 10 februari 2016 21:06]

Hou rekening dat bedrijven bij inkoop staffel korting krijgen. En dat soms ook doorberekenen. Als leuker prijsje.
Dat kan soms wel extreem zijn.

edit: oeps, fout gelezen

[Reactie gewijzigd door govie op 2 februari 2016 23:15]

Over die koeler zelf ben ik eigenlijk best positief. Hij weet goed mee te komen met de tower koelers, en dat voor een dergelijke stock koeler. Eigenlijk relativeert het ding het nut van tower koelers[...]. Veel rib oppervlak verlaagt de warmte weerstand van een koeler. Om meer oppervlak te creëren worden bij tower koelers met heat pipes de ribben op afstand gezet. Zo wordt de koeler in riboppervak niet beperkt door de ruimte direct rond de processor. dat is tenminste de filosofie bij tower koelers.

Deze Wraith koeler blijft in die processorruimte, ze is daarom nog best compact en toch goed in staat om de warmte weg te werken. Ik tel zo'n 45 ribben, met die 92 mm ventilatorafmetingen kom ik dus op een ruimte van iets meer dan 2 mm tussen die ribben. Dit is volgens mij een kleinere ribinterval dan dat van de andere geteste koelers.

Ondanks de grotere ruimte tussen de ribben maken die Scythe koelers bijvoorbeeld ook nog best wel wat geluid. Het toerental is, zoals bij de Mugen 4, ook nog best laag. misschien komt het doordat de ribben dan deze Wraith koeler minder diep zijn, waardoor ze relatief minder ruis opleveren. Het is natuurlijk altijd nog iets meer dan de andere after market koelers, maar het verschil met de oude stock koeler vind ik echt dramatisch.

Niet iedereen heeft zin om tijd en moeite in onderzoek te steken voor een goede koeler. 90% van de mensen die ik ken kopen een computer bij Media Markt en ergeren zich de komende 5 jaar aan het lawaai, maar weten niet dat het anders kan.

Ik vind het alleen maar goed dat het product als set (CPU + koeler) verbeterd wordt.

Uiteindelijk komt Apple nooit met iets nieuws, maar met complete sets producten waarbij rekening is gehouden met wat de gemiddelde klant wil, en dat is geen ventilator lawaai. Hier kunnen HP, Comprak, Lenovo enz. enz. nog heel wat van leren.

We hebben allereerst de temperaturen van de FX-8370 onbelast gemeten. AMD-processors leveren echter notoir vreemde temperaturen, waarbij waarden ruim onder kamertemperatuur gerapporteerd worden. Omdat de delta's ten opzichte van kamertemperatuur negatieve waarden zouden opleveren, hebben we de temperaturen genoteerd zoals ze worden uitgelezen, bij een omgevingstemperatuur van 21 graden. We hebben deze meetwaarden vergeleken met de temperaturen die het moederbord rapporteert. Die bleken steeds 12 graden hoger te liggen en realistischere waardes op te leveren. Daarom hebben we deze temperaturen aangehouden in plaats van de cpu-temperaturen

Deze alinea moest ik even twee keer lezen. Als ik het goed begrijp heb je nu de cpu meting laten vallen en puur de moederbord temperatuur gepubliceerd?

Mijn TMPIN0 van het moederbord zit overigens ook altijd verdacht dicht bij de cpu package temperatuur, scheelt meestal maximaal 1 graden. Toch klinkt het een beetje vreemd . Is het niet beter om gewoon de meting te corrigeren met +12 graden? Of heb ik het niet goed begrepen?

[Reactie gewijzigd door sdk1985 op 2 februari 2016 15:13]

Voor een of andere reden lijkt de AMD CPU temp sensor enkel "geloofwaardige" gegevens
te geven vanaf een bepaalde temperatuur (30-40C). Zo is mijn FX 8350 nu 10.5C warm .

Deze ervaring had ik in eerste instantie ook met mijn AMD Athlon X4 860K. Na wat gerotzooi met veel verschillende programma's om het uit te lezen (ook HWmonitor) uitgekomen op AMD OverDrive.
Deze zou met een aantal berekeningen uitrekenen hoeveel graden je nog van het "Thermal throtteling" punt af zit, werkt tot heden erg goed moet ik zeggen! Misschien geld dat ook voor deze generatie?

Ja heeft ook de 3400 last van. Vind het ook maar een raar iets maar geef er niet zo veel om.
Heb echter ook een Athlon gewoon met aftermarket koeling en deze loopt op idle rond de 80???

Ja, we hebben de cpu-temp van de AMD-sensor niet gebruikt en in plaats daarvan de cpu-temp van de moederbordsensor gebruikt. Zoals aangegeven schelen deze idle en onder load ongeveer 12 graden en hoeven we zo niet met temperaturen lager dan kamertemp te werken. Zo weten we dus dat de cpu-temp van de mobo-sensor zinnige waarden geeft en hoeven we niet met correcties van 12 graden te rotzooien

Op mijn i5 6600 zit iets dat lijkt op een goedkope prul, maar koelt toch uitstekend. Misschien moet AMD iets minder wamte produceren?

dat zouden ze graag willen, maar aangezien niemand ze een werkend 22nm process kon leveren zitten ze vast op 32/28nm en het daarbij behorende verbruik.

[Reactie gewijzigd door Countess op 2 februari 2016 17:01]

Off topic. Dit gaat over AMD en AMD koelers. Aub niet de Intel - AMD discussie aansteken. Daar zijn zat andere formums voor.

Waar praat jij over, dit is toch gewoon een relevante opmerking op dit artikel.
Mensen hier op tweakers zijn allemaal zo bekrompen. chill out

[Reactie gewijzigd door krentebol op 4 februari 2016 14:11]

De discussie AMD Intel `wie is de snelste` is al 100x gevoerd. Ik ben hem zat als kouwe pap. Zodra AMD iets met een processor doet dan gaan we weer. Intel is sneller, koeler, nieuwer, beter, kleiner, .... dat weten we nu wel. En als onze bekrompenheid je irriteert: ik zal je niet missen, doei. Kunnen we het nu ergens anders over hebben?

Kwam AMD maar met betere (/zuinigere) cpu's ter concurrentie, hoewel de prijs/prestatie nog steeds concurrerend is. Dit doet me denken aan socket-A Palomino Athlon XP's, of P4 prescotts. Wat had AMD toch een voorsprong op Intel met socket-754 en 939, nu lijken de rollen omgedraaid.

Begrijp sowieso niet waarom dit een uitgebreid nieuws item waard is.

[Reactie gewijzigd door Sergej op 3 februari 2016 00:07]

Offtopic:

De tijd dat AMD het vuur aan de schenen legde bij Intel zijn we natuurlijk al lang voorbij... Ik heb in de tijd van de AMD Duron en de Athlon XP aardig wat AMD gebaseerde systemen in elkaar gezet en die gingen als de brandweer, of AMD die tijden kan laten herleven... ik vrees ervoor. Voor een aantal platformen heeft AMD in mijn ogen nog steeds een markt en ik hoop dat ze sterker worden alleen maar om een monopolie van Intel te voorkomen. Een monopolie is niet waar je op zit te wachten, dat drijft de prijzen alleen maar op.

Ontopic:

Dit item is zeker een uitgebreid nieuws item waard in mijn ogen, een producent die probeert zijn eigen koeler te verbeteren... ja dat mag wel een keer, had ook eerder gekund natuurlijk maar is geen speerpunt van AMD en het is gewoon eens tijd dat ze dit zouden doen.

Nou nee in die tijden liep bij vlagen de procede soms gelijk.
Het verschil met nu is dat met thunderbird 1200MHz
En PIII 1Ghz dat AMD iets diepere pipeline heeft beter klokt en op gelijke procede iNtel versloeg. Netburst P4 met procede voorsprong ook AMD versloegen en GHZ pricing AMD ASP deed kelderen.

Het is dus nu vooral de langdurige procede achterstand dat AMD ver achter zet met een wat lagere IPC. TDP performance ratie ligt ook aan procede. Als global foundries intel fabs kwa procede beter gaat volgen in de toekomst. Dan geeft dat betere competitie mogelijk heden.

Mijn PC staan in de woonkamer. Dus lawaai PC heb ik geen last van.
Maar viel mij wel op dat P4 aanstond en thunderbird 1,4 uitzet met super orb het geluid stuk minder werd.
Dat komt omdat iNtel voor P4 socket enorme ruimte heeft gereserveerd voor vlinke koel blok met grote fan.
Terwijl upgrade vriendelijkheid van socket A je de ruimte niet hebt en met toen steeds grotere vermogens koel torentjes kreeg met kleine luidruchtige high pitch fans. Zoals die superorb .

Maar daarna kreeg je weer socket 939 die de P4 wegblies.

Maar voor die "baanbrekende" techniek, die ze maar korte tijd hebben gebruikt, liep men snel tegen de beperkingen aan, ingebouwde memory controller beperkt tot PC3200 DDR1 en 4GB.

Ik heb altijd het idee gehad dat de overstap naar AM1 en DDR2 een rush-job was, om in de markt te blijven, en dit ze weer op dezelfde achterstand zette als in de K6-periode...

Ik duim voor ze dat ZEN wat word...

Goede zaak van AMD.
Die stock koeler is echt een drama.

Alleen jammer dat hij alleen met de FX-8370 geleverd word, één van de slechtere price-to-performance CPU's

dat is inderdaad in europa een flop geworden, in amerika is de 8370 we succesvol de opvolger van de 8350 qua prijs. For some reason zijn ze hier gewoon veel te duur om het op te nemen tegen de 8350

Zoveel van een 'opvolger' is de FX-8370 volgens mij niet. Gewoon nog zon *00MHz ge-overclockte FX 8350 of 8320

Hallo Willem: ik zie dit soort coolerreviews vaak, maar begrijp het verhaal niet helemaal met de lage/medium en hoge stand. Meestal kun je tegenwoordig de snelheid traploos instellen. Zou je niet liever systemen vergelijken bij een bepaalde temperatuur (wie maakt bij 50° de minste herrie?) of bij een zeker geluidsniveau (wie houdt de temperatuur het laagst bij 40 dB?). Nog fijner: temperatuur vs. herrie voor verschillende scenarios: de laagste curve wint.

Als alternatief kun je de temperatuur en herrie onder standaard instellingen bij bepaalde loads te testen b.v. idle en met prime95, maar dan is het al lastig een koeler A en B te vergelijken waarbij B die meer herrie maakt dan A maar een lagere temperatuur oplevert. En bovendien zou ik dan de koeling zo regelen dat de temperatuur onder de zoveel graden blijft.

Een meetopstelling waar niet eens een pc bij komt kijken zou ook best mooi zijn: plaats de koeler op een soort 'kookplaat' met instelbare temperatuur/wattage en kijk welke koeler/koelpasta het beste is. Hierbij kan dan gevarieerd worden in wattage en rotatiesnelheden om zo de performance te meten.

De AMD Athlon X4 870K, volgens mij bestaat die nog niet. Hij staat niet in de pricewatch in ieder geval. Typfoutje?

Ik heb wel eerder gehoord dat ie bestaat maar ik heb m in nederland nooit gezien

Hopelijk is de fan er makkelijk af te halen want mijn ervaring met koelers waarbij de koelvinnen dicht tegen elkaar zitten al heel snel dichtlopen met stof.
Bij de intel stock-coolers is dit vaak lastig omdat deze goed zitten vastgeklemd in het koelblok, waardoor ik beter maar even de hele koeler uit het moederbord kan halen ipv met een platte schroevendraaier uit te schieten.

Dit ja. Ik heb nog steeds een TRUE 120 en die zit in No time vol met stof. Goede koeler, daar niet van, maar wel een karwei om stofvrij te houden.

Waar ik nog even benieuwd naar ben, m.b.t. geluidsproductie, is de afhandeling van PWM.
Ik herinner mij de Kaveri boxed koeler nog en die maakte, ondanks de relatief lage geluidsproductie van de fan onder idle, alsnog veel lawaai wegens een leuke constante PWM piep/fluit. Het kan exemplarisch zijn geweest, maar een constante of wisselende piep/fluit is naar mijn inzien toch een meer storende factor dan een fan die lucht verplaatst

De Wraith koeler maakt een stuk 'fijner' geluid dan de oude stock koeler, mede door zijn grotere ventilator.