Onveranderde aanpak
Samengevat
Football Manager 2016 laat zich lastig beoordelen. Op zichzelf verdient de game een hoog cijfer. Zeker als je de laatste Football Manager-games hebt gemist, is FM2016 een heerlijk spel. Een betere simulatie van de voetbalwereld, zowel op als buiten het veld, is momenteel niet te krijgen. De keerzijde is dat hetzelfde gezegd kon worden over Football Manager 2015, en dat de 2016-editie niet dusdanig schokkend anders is dat een nieuwe investering noodzakelijk is voor spelers die zich nog steeds vermaken met de 2015-versie. Dat ligt wellicht anders voor gamers die Football Manager ook op hun tablet spelen, en die dus veel profijt hebben van de cross-save-functie. De andere vernieuwingen, zoals de aandacht voor gedetailleerde statistieken, zijn alleen interessant voor hardcore FM-spelers.
Eindoordeel
Stel: je bent verantwoordelijk voor de meest succesvolle voetbalmanagersimulatie die ooit is gemaakt, en hebt een mandaat om elk jaar voor een nieuwe versie te zorgen. Dat wil uiteraard je baas - uitgever SEGA - maar zeker ook de fans. Zij steken tientallen tot honderden uren in een Football Manager-game en zijn na een jaar wel weer toe aan nieuwe uitdagingen. Maar wat voor game presenteer je hen? Ga je voor een geheel nieuw spel, of gebruik je de altijd al goede basis van de voorgaande spellen om je nieuwe game op te bouwen? Sports Interactive kiest al jaren voor die laatste aanpak, en verandert die strategie ook niet bij Football Manager 2016.
Dat heeft bij voorbaat duidelijke voor- en nadelen. Verder bouwen op een vorig spel betekent dat je jezelf op bekend terrein begeeft. Het jaar tussen beide games kan gebruikt worden om problemen uit het vorige spel te verhelpen, en met een verzameling nieuwe features die de game-ervaring niet overdreven veranderen maar de accenten toch net even anders leggen, maskeer je dat gamers een jaar later eigenlijk grotendeels hetzelfde spel spelen. Die aanpak werkt al jaren prima voor Football Manager, en het hoeft niet eens zo negatief te zijn als het nu klinkt. Veel van de nieuwe features voegden immers wel degelijk leuke dingen toe aan het spel. De toevoeging van de meer gestroomlijnde en dus snellere Classic-spelmodus hoort bijvoorbeeld nog steeds bij een van de beste toevoegingen aan de FM-serie tot nu toe.
Ook lijkt het zo te zijn dat de meerderheid van de fanbase tevreden is met het resultaat van de aanpak, al lijkt dat de laatste jaren ook om te slaan. 'Nieuw jaar, nieuwe interface, zelfde game' is weliswaar een wat overdreven kritiekpunt, maar ook iets dat al enige jaren is te lezen op forums en in user-reviews. Is de community toe aan een écht nieuwe Football Manager? En: is dat verlangen het risico op mislukking waard? Voorlopig blijft dat een theoretische discussie, want in de praktijk volgt Sports Interactive in elk geval dit jaar nog de veilige koers. Een koers die de studio al jaren op rij een game oplevert die de pc-charts enkele weken domineert.
Om maar met de deur in huis te vallen: die onveranderde aanpak levert min of meer een onveranderd resultaat op. Football Manager 2016 is in zijn uiterlijk niet te verwarren met zijn voorgangers, maar wie de game enkele uren en uiteindelijk dagen heeft gespeeld, zal er geen overdreven andere spelervaring mee opdoen. En dus herhaalt de inmiddels jaarlijks terug te keren vraag zich ook nu: voegt FM2016 genoeg nieuws toe om de aanschaf ervan te rechtvaardigen?
Nieuwe toeters en bellen
Net als in de voorgaande jaren zijn de nieuwe onderdelen te verdelen: enerzijds zijn er features die de belangrijkste spelmodus verbeteren en anderzijds zijn er features die gericht zijn op spelmodi daarbuiten. De hoofdmodus blijft gewoon de meest volledige spelmodus, waarin je verantwoordelijk bent voor elk minuscuul aspect dat samenhangt met de taak van manager van een voetbalclub. Alles, van het zoeken en aankopen van spelers tot het instellen van de tactiek en de trainingen, en natuurlijk het bepalen van de opstelling voor wedstrijden, behoort tot dat pakket. En in elk van die onderdelen biedt Football Manager 2016 weer meer diepgang dan ooit tevoren.
Cross-save met Touch
Buiten die spelmodus om is er ook weer een versimpelde spelmodus, die in de voorgaande jaren nog Football Manager Classic heette. Die spelvorm heet nu 'Touch', om aan te geven dat hij min of meer dezelfde spelervaring moet opleveren als het Football Manager Touch-spel dat voor de wat nieuwere generaties iOS-apparaten te koop is in de App Store . Belangrijker: de savegames van deze spelmodus zijn 'cross-save', wat betekent dat je je op de pc opgestarte spel kunt voortzetten op een tablet, en vica versa. Een fijne toevoeging ten opzichte van eerdere jaren, waar een spel dat gespeeld werd op de tablet-editie van Football Manager altijd los stond van zijn grote pc/Mac-broer.
/i/2000867738.jpeg?f=imagenormal)
In de gameplay levert het voor pc-gamers al met al weinig verschil op ten opzichte van Football Manager Classic; het blijft een uitgeklede variant op Football Manager. Je hebt dus minder mogelijkheden en minder instellingen, maar daardoor is het spel ook minder tijdrovend. De keuze voor de normale of de Touch-spelmodus hangt af van waar je voorkeur ligt: ben je bereid vol in het spel te duiken en een club helemaal naar je hand te zetten? Of prefereer je een iets oppervlakkiger aanpak die ook wat minder investering eist van jouw kant?
Maak-een-club
Voor je echter een keuze maakt biedt Football Manager 2016 al meteen een nieuw element, en dat is de 'Maak een club'-optie, die zowel voor de normale modus als in Touch beschikbaar is. Hierin kies je een club uit als basis voor je eigen, nieuw te maken club, die je vervolgens helemaal naar eigen inzicht kunt aanpassen. Daar horen bijvoorbeeld een clubnaam en clubkleuren bij, maar ook een team. Dat team kun je naar eigen inzicht samenstellen, maar je bent wel gebonden aan een bepaald budget waar je niet overheen mag. In de praktijk betekent het dat je, als je bijvoorbeeld Ajax als basis neemt voor je club, er nog wel drie bepalende Eredivisie-spelers aan toe zou kunnen voegen, maar een Europese topvoetballer of zelfs een wereldster kun je dan wel vergeten.
/i/2000867742.jpeg?f=imagenormal)
De manier waarop de spelmodus in elkaar zit is verder niet anders dan wanneer je met een normale club zou zijn gaan spelen, alleen dan speel je dus met een fantasieteam, waar je ook een aantal zelfgemaakte spelers in op zou kunnen nemen. Dat klinkt aardig, en het levert Football Manager op papier een geheel nieuwe spelmodus op, maar de meerwaarde hiervan trekken we in twijfel. Is het niet zo dat Football Manager juist succesvol was en is omdat het spel de voetbalwereld vrij realistisch weet na te bootsen? In hoeverre is er dan interesse in een spelmodus waarin je met een fictief team de wereld probeert te veroveren?
Fantasy Draft
Datzelfde kun je zeggen over een andere nieuwe feature in de spelmodi, die gericht is op online gameplay. Nieuw is namelijk ook de Football Manager Fantasy Draft. Elke speler in het spel krijgt daarbij een budget, en vervolgens worden er met dat budget beurtelings spelers gekozen. Met die teams kan in verschillende soorten competities tegen elkaar worden gespeeld, variërend van een knock-out-toernooi tot een echte competitie waarbij alle 'dream teams' twee keer tegen elkaar spelen. Hier zien we, voor gamers die Football Manager inderdaad online spelen, best wat extra plezier, maar realisme is natuurlijk ver te zoeken.
Een laatste overkoepelende vernieuwing is dat spelers nu een profiel aanmaken en daarbij ook het uiterlijk kiezen voor hun manager-persona. Dat figuur verschijnt aan de zijlijn tijdens wedstrijden, en het door jou samengestelde gezicht is ook te zien in nieuwsberichten en andere schermen waar jij als manager een belangrijke rol in speelt. Grappig, maar echt veel meerwaarde biedt het natuurlijk niet.
Inhoudelijke verbeteringen
Dat gebrek aan meerwaarde van je eigen avatar in het spel komt mede door de simpele weergave ervan. Er zijn genoeg games waarin je een gelijkenis van jezelf kunt maken, en Football Manager 2016 schaart zich nu niet bepaald bij de games waarin je dat het best kunt doen. Dat is ook een beetje de natuur van de game zelf. De roots van Football Manager ligt immers in het text-based spel Championship Manager, waarna de graphics langzaam een grotere rol kregen. Inmiddels is er al enige jaren een 3d-wedstrijdengine, maar die vertoont bij lange na nog niet de kwaliteit van beelden die je te zien krijg in voetbalgames als FIFA en PES. Met de vormgeving van de stadions, weereffecten en animaties van spelers verbetert de grafische kwaliteit jaarlijks wel, maar echt mooi zal Football Manager niet snel worden.
Realistischer voetbal
Dat is gelukkig ook niet waar Football Manager-spelers naar op zoek zijn. Het uiterlijk van de spelers, het veld en het stadion zijn maar van gering belang. Veel interessanter is de manier waarop de engine het voetbalspel weet te simuleren. Dat is, samen met de manier waarop de voetbalwereld wordt nagebootst voor zover hij zich buiten de wedstrijden om afspeelt, al jaren het veld waarop Football Manager zijn belangrijkste duels uitvecht. De engine liet in vorige jaren regelmatig wat rariteiten en foutjes zien, al was het algemene niveau van de simulatie in orde. Dat is ook nu weer het geval, met minder vreemde zaken en een nog realistischer weergave van de voetbalsport dan voorheen. Wie zijn tactieken goed instelt, kan een heel aardige variant op het Catalaanse 'tiki-taka' neerzetten, maar ook het op-en-top Engelse 'kick & rush' is een valide optie, vooral voor opportunistisch spelende teams met wat minder kwaliteit. Dit alles betekent overigens niet dat rariteiten helemaal verdwenen zijn. Nog steeds halen verdedigers onverklaarbare acties uit die niet zelden leiden tot frustrerende tegengoals - maar het gebeurt minder frequent dan voorheen.
/i/2000867751.jpeg?f=imagenormal)
Natuurlijk blijft een groot deel van de zaken die je mis ziet gaan een direct gevolg van je eigen tactische falen. Verliezen van een veel lager ingeschatte, counterende ploeg kan best ingeleid worden doordat je vergeten was je niet al te snelle linksback te vervangen of te voorzien van rugdekking tegen de pijlsnelle rechtsbuiten van de tegenstander. Een goede coach vindt dergelijke zwaktes bij zijn tegenstander en maakt er optimaal gebruik van, en datzelfde doet de AI bij jou. De route daar naartoe verandert met FM2016 nauwelijks. Het selecteren van spelers, het instellen van hun rol en het geven van een aantal instructies blijft de basis van je tactische mogelijkheden. Ben je net zo 'getalenteerd' als wij, dan ga je zeker in het begin nog regelmatig de mist in voordat je leert wat wel en niet werkt voor jouw ploeg, en je de boel langzaam op de rit begint te krijgen. De weg naar dat moment toe, en het genieten van de periode daarna, is waar Football Manager om draait.
ProZone stats
Football Manager 2016 biedt spelers twee inhoudelijke verbeteringen om dat moment sneller te kunnen bereiken. In de eerste plaats, en dat is ook onze favoriete toevoeging, krijg je meer statistieken over je team dan ooit tevoren, dankzij de ProZone stats. Die worden je bij tijd en wijlen aangereikt, maar je kunt na elke wedstrijd gedetailleerde statistieken opzoeken in het analysescherm. Hier kun je alle passes van je team of van elke speler bekijken, en zien waar zijn succesvolle passes naartoe gingen en waar balverlies geleden werd. Je ziet waar vandaan je team schoot, voorzetten gaf, of waar tackles werden ingezet. Benieuwd waar je rechtsback zoal loopt? Dit scherm vertelt het je, en voegt eraan toe hoeveel kilometers dat waren. Nooit eerder kreeg je zoveel informatie over hoe je team heeft gespeeld.
/i/2000867757.jpeg?f=imagenormal)
Daarnaast voegt FM2016 een nieuwe Set Piece Editor toe aan het spel. Je kunt nu vrij gedetailleerd instellen hoe elke speler van je team zich moet gedragen bij een corner of vrije trap, zowel aanvallend als verdedigend. Wie even terugdenkt aan de gloriedagen van Chelsea onder José Mourinho begrijpt hoe belangrijk dat kan zijn. Niet zelden won de blauwe machine wedstrijden door achterin de boel potdicht te houden en het verschil te maken met een binnengekopte corner of vrije trap, dankzij een levensgevaarlijke luchtmacht waar onder meer Didier Drogba en John Terry deel van uitmaakten. De schoonheidsprijs win je er niet mee, maar wel wedstrijden en prijzen. Voor het spel is vooral belangrijk dat dit systeem werkt, en dat is ook zo: zelfs vergaande varianten, waarbij een bal uit een corner wordt teruggelegd op een speler die opgesteld staat op de rand van het strafschopgebied, behoren tot de mogelijkheden.
Kleinere veranderingen
Daarnaast biedt Football Manager 2016 nog een serie kleinere veranderingen. Zo zijn de antwoordmogelijkheden bij interviews uitgebreider, diverser en meer gebaseerd op de context, en datzelfde is het geval bij teambesprekingen voor en tijdens wedstrijden. Ook werkt het voeren van onderhandelingen rond transfers en contractbesprekingen beter, met vaak ook een logischer aanpak vanuit de AI. Dat soort kleine verbeterpuntjes maakt van Football Manager 2016 een net even betere game, maar zoals inmiddels meerdere keren aangegeven: voor een heel andere spelervaring zorgt het allemaal niet.
Conclusie
Daarmee komen we bij een aardig voorspelbare conclusie: de onveranderde koers van Sports Interactive levert een onveranderd resultaat op. Opnieuw is dat resultaat een meer dan prima managementspel dat zich opnieuw niet overdreven onderscheidt van zijn voorgangers. Voor puristen zullen de kleine verbeteringen, zowel inhoudelijk als in de interface, voldoende zijn voor weer een jaar voetbalmanager-plezier. De mensen die stellen dat je net zo goed een data-update kunt downloaden voor Football Manager 2015 hebben echter niet helemaal ongelijk. Tegelijk zullen ook zij moeten erkennen dat een complete herziening van het concept niet wenselijk is. Football Manager is en blijft het beste, meest diepgaande voetbalmanagerspel dat je momenteel kunt spelen. Om dat te kunnen blijven garanderen, is doorlopend blijven schaven aan een bestaande basis misschien wel een betere tactiek dan het geforceerd doorvoeren van een revolutie die mogelijk niets oplevert.
Eindoordeel