Inleiding: kleuriger
Samengevat
Het ontwerp van de 2015-editie van de 27"-iMac is begrijpelijkerwijs ongewijzigd; de aluminium unibody is nog helemaal bij de tijd. Het model dat Apple voor de review beschikbaar heeft gesteld is een stapje sneller dan het instapmodel. De i5-processor is voor serieus renderwerk echter niet capabel genoeg. De opslag bestaat uit een Fusiondrive met een kleine flashcomponent en de videokaart is al enkele generaties oud. Ook de keuze voor dci-p3-kleurweergave in plaats van Adobe-rgb is wat vreemd. Voor het snellere model met i7-cpu en ssd betaal je echter al snel meer dan drieduizend euro.
Eindoordeel
Apple introduceerde dit najaar een nieuwe versie van zijn 21,5"- en 27"-iMacs. De aluminium unibody's zijn nauwelijks veranderd ten opzichte van het ontwerp dat sinds 2012 in omloop is. Het scherm is echter wel aangepakt en de nieuwste Retina-iMacs hebben niet alleen een flink hogere resolutie, maar ook de kleurweergave is verbeterd. Uiteraard hebben de iMacs ook een upgrade van de processor, het geheugen en de videokaart gekregen.
De 21,5"-iMac heeft eindelijk ook een Retina-scherm gekregen. Met een resolutie van 4096 bij 2304 pixels heeft het scherm een pixeldichtheid van 217 pixels per inch, een flinke verbetering ten opzichte van de full-hd-resolutie van de overige 21,5"-modellen. De 27"-iMac was al sinds het najaar van 2014 niet met een 4k- maar met een 5k-scherm verkrijgbaar en het 2015-model behoudt die resolutie. Wel werd het kleurbereik aangepakt. Het 5120 bij 2880 pixels tellende scherm kan het uitgebreide kleurengamma dci-p3 weergeven, een gamut die onder meer in digitale projectors voor bioscopen wordt gebruikt.
/i/2000865930.jpeg?f=imagenormal)
De nieuwste 27"-iMac kreeg niet alleen een nieuw scherm, maar ook een upgrade van de interne componenten. Zo werd de Haswell-processor vervangen door een exemplaar uit de nieuwste Skylake-serie en ook de videokaart kreeg een update. We hebben het model met i5-processor en 1TB-Fusiondrive ontvangen. We bekeken de snelheidswinst van de Skylake-generatie ten opzichte van de Haswell-generatie en onderzochten hoe het scherm is aangepast.
De hardware
Uiterlijk
Je zult je best moeten doen om aan de buitenkant een verschil te ontdekken tussen de nieuwste 27"-iMac en het model van vorig jaar. Sterker nog, het zal je niet lukken, aangezien de behuizing volledig identiek gebleven is. Ook aan de achterkant, waar je onder meer het klepje vindt om het geheugen te upgraden, zie je geen verschil in poorten. Dat zijn vier usb 3.0-poorten, een geheugenkaartslot, twee thunderbolt 2-poorten, een hoofdtelefoonaansluiing, een minidisplaypoort en een gaatje voor een Kensington-slot.
Waarin je wel onderscheid kunt maken tussen het 2014- en het 2015-model zijn de meegeleverde accessoires. Het toetsenbord en de muis kregen een update en werken nu niet meer met AA-batterijen, maar met ingebouwde accu's. Je laadt ze op via een Lightning-kabel en uiteraard zijn ze alvast met je iMac gepaired. Wil je de accessoires met een andere Mac pairen, dan kun je een Lightning-kabel aansluiten en het pairen verloopt dan automatisch.
Het toetsenbord is flink veranderd; de cilindrische standaard waarin de batterijen bij de vorige versie zaten, is verdwenen. Het toetsenbord is daardoor iets platter en wigvormig. Aan de muis is weinig nieuws te zien, maar aan de onderkant zit nu een Lightning-poort. Dat betekent dat je de muis niet gelijktijdig kunt opladen en gebruiken; anders had de connector aan een zichtbare kant geplaatst moeten worden. Wel zou de muis in enkele minuten voldoende opgeladen zijn om de rest van de dag mee te kunnen.
Onder de motorkap
Aan de binnenkant heeft Apple een aantal veranderingen doorgevoerd. De opvallendste is de overstap van Haswell- naar Skylake-processors. In het 2015-model zit Intels nieuwste processorgeneratie, die op 14nm geproduceerd wordt. In ons testmodel troffen we de desktopprocessor Core i5-6500 aan, een quadcore zonder hyperthreading die op 3,2GHz tikt met turbo naar 3,6GHz. Het geheugen bestaat uit twee 4GB ddr3 so-dimms, met ruimte voor twee extra modules via het bekende klepje achter de standaard. Daarmee komt het totaal op maximaal 32GB, maar de iMac schijnt ook met 16GB-modules, voor een totaal van 64GB, overweg te kunnen. Skylake ondersteunt zowel ddr3- als ddr4-geheugen, maar Apple heeft hier toch voor het oudere ddr3 gekozen.
De videokaart is een AMD Radeon R9 M390 met 2GB gddr5-videogeheugen. Dat is een gpu met de 28nm-Pitcairn-architectuur, met 1024 streamprocessors aan boord, en een kloksnelheid van 958MHz voor de cores en 1365MHz voor het geheugen. Daarmee komt de gebruikte gpu overeen met een Radeon HD 7850. In de iMac-review van vorig jaar hebben we het topmodel getest, met een snellere M295X-videokaart en een Core i7-4790K-processor.
Prestaties: het scherm
Het scherm is een verhaal apart. Net als vorig jaar heeft Apple voor een 5k-scherm gekozen, maar de kleurweergave is aangepast. Het scherm geeft nog steeds 5120 bij 2880 pixels weer, maar kan nu extra kleuren laten zien. Er is ondersteuning gekomen voor de dci-p3-kleurruimte, die groter is dan de standaard-srgb-kleurruimte en voor een groot deel de Adobe rgb-kleurruimte overlapt. Helemaal overlappen lukt niet; groen is iets minder vertegenwoordigd. Dat lijkt een vreemde keus van Apple; de Adobe rgb-kleurruimte heeft immers een veel breder toepassingsgebied voor beoogde iMac-consumenten dan de p3-kleurruimte, die vrijwel exclusief voor digitale projectors in bioscopen gebruikt wordt.
Overigens wordt hetzelfde paneel als in de iMac zit ook in Dells UP2715K-beeldscherm gebruikt. In beide gevallen gaat het om een ips-paneel van LG, de LM270QQ1 met 5120x2880 pixels. In de Dell-display wordt niet gerept over dci-p3, maar zou wel 99 procent van de Adobe rgb-kleurruimte gehaald worden. Het Dell-scherm kost zo'n 1650 euro, dus je zou kunnen stellen dat je voor een relatief koopje een iMac erbij krijgt.
Apple heeft de resolutie van zijn 27"-iMac-scherm gelijk gehouden aan die van vorig jaar, maar de 5120x2880 pixels moeten een grotere gamut bieden. We hebben het scherm getest met onze Spectracal C6 en Calman-software, maar deze zijn niet gecertificeerd voor de dci-p3-kleurruimte. Wel konden we meten hoe de gamut van de iMac in de srgb- en Adobe-rgb-kleurruimtes eruitziet. We hebben ook het contrast en de helderheid van de display gemeten.
De schermhelderheid bedraagt maximaal 451cd/m², een keurige score. We hebben ook een ansi-contrastmeting uitgevoerd bij een helderheid van 175cd/m², waarbij het contrast op 1158:1 uitkwam.
Gamuts
De gamut van het iMac-scherm is, van links naar rechts, weergegeven in de srgb-kleurruimte, de Adobe rgb-kleurruimte en de dci-p3-kleurruimte. Uiteraard kan het scherm met grote marge alle kleuren van srgb weergeven en de (niet gecertificeerde) metingen aan de p3-kleurruimte laten zien dat het scherm keurig alle kleuren van dci-p3 kan weergeven. In het middelste screenshot is echter te zien dat de Adobe-rgb-kleurruimte niet volledig weergegeven kan worden. Jammer, want voor grafici is die gamut een stuk relevanter dan p3.
Standaard is de kleurtemperatuur wat koel en de grijswaarde-kalibratie is niet helemaal optimaal. De kleurreproductie is met een gemiddelde kleurfout van van 2,62 in de srgb-kleurruimte wel weer in orde.
Benchmarks onder OS X
We beginnen met de benchmarks onder OS X, El Capitan. We vergelijken die benchmarks met die van de iMac die we vorig jaar hebben getest en enkele andere iMacs.
De puur synthetische benchmark Cinebench test primair de processorsnelheid en in de OpenGL-test wordt ook de gpu getest. Van de oudere 11.5-versie hebben we meer historische resultaten; bij de 15-versie hebben we minder vergelijkingsmateriaal.
Zoals je mag verwachten, scoort de i5 in de nieuwste iMac minder goed dan de i7 in het model van vorig jaar. De singlethreaded-prestaties komen wel aardig in de buurt, maar met alle cores aan het werk wint de 4790K het ruimschoots dankzij zijn hyperthreading-techniek en iets hogere kloksnelheid.
Als we naar praktijktests kijken, zien we weer dat de i7 van de vorig jaar geteste 27"-iMac sneller is dan de i5 in het testexemplaar van dit jaar. In de meeste tests komt de 6500 toch nog aardig mee, maar voor puur rekenintensieve taken, zoals het renderen van video in Adobe Premiere, ben je toch stukken beter af met een i7.
Windows-installatie en benchmarks
Net als bij eerdere reviews hebben we Windows op de iMac geïnstalleerd. Bootcamp is geheel vernieuwd; het maakt voortaan een partitie voor Windows aan en maakt op een aparte partitie de benodigde drivers en installatiebestanden beschikbaar. Er is dus geen installatie via een usb-drive meer nodig. Wat wel gebleven is, is het verlies van de flash-cache in de Fusion Drive. De Windows-partitie kan geen gebruikmaken van de kleine ssd. Onder OS X zijn de harde schijf en ssd samen als één volume ingedeeld, maar bij Windows zit je aan een trage harde schijf vast. Goed nieuws voor Windows 10-gebruikers: het scherm wordt correct aangestuurd en scaling in Windows ook met het 5k-scherm, waar dat in onze vorige review nog problematisch bleek. Alleen oudere software kan moeite hebben met de hoge resolutie.
Voor de Windows-benchmarks vergelijken we de 27"-iMac met het 21,5"-model dat we vorig jaar getest hebben. Daarnaast nemen we benchmarkresultaten van de Core i7-6700K in de resultaten mee. Die processor is in duurdere versies van de 27"-iMac te selecteren en de resultaten moeten een indicatie geven van de prestaties.
De nieuwe iMac wordt standaard geleverd met een wat matige videokaart en een gemiddelde processor. Voor de 6700K-versie betaal je echter een flinke meerprijs. Het is wel duidelijk waar dat geld naartoe gaat; je iMac zal dan waarschijnlijk net iets sneller zijn dan het model van vorig jaar.
Ook bij PCMark en 3DMark zien we het inmiddels bekende beeld; de i5 is een stuk trager dan de i7 van vorig jaar. Ook de M290X in die uitvoering is stukken sneller dan de M380.
In AS-SSD zien we hoe zeer een ssd gemist wordt. We hebben een budget-ssd als vergelijkingsmateriaal opgenomen. De sequentiële overdrachtsnelheden zijn 'slechts' drie tot vier keer zo traag als bij de gemiddelde ssd, maar de 4k-prestaties zijn uitermate belabberd. Voor een beetje vlot dagelijks gebruik zul je snel naar een ssd verlangen; jammer dat Apple daarvoor een dergelijk prijsbeleid hanteert.
In de Adobe-benches is het 2015-model met de i5-processor weer een stuk trager dan het model met een i7. Vooral bij rekenintensieve taken is dat te merken. Wil je vooral video renderen op je iMac, dan zul je toch een duurdere processor moeten aanschaffen om flink tijd te winnen.
Ook nu is de i5 eigenlijk te traag. Het verschil in prestaties tussen de opvolgende processorgeneraties van Intel is eigenlijk te klein om in deze nieuwste Apple-generatie voor een minder type te kiezen.
Specificaties en fotogalerij
Product |
Apple iMac Retina 5K (2015) |
Uitvoering |
3,2GHz, 1TB SSHD, R9 M390 |
Laagste prijs |
€ 2.210,13 Vergelijk prijzen |
Aantal aanbieders |
19 winkels |
Eerste prijsvermelding |
Donderdag 15 oktober 2015 |
CPU en moederbord |
Intel Core i5-6500 |
Klokfrequentie |
3,2GHz |
Maximale turboklokfrequentie |
3,6GHz |
Geheugengrootte |
8GB |
Maximumgeheugengrootte |
32GB |
Geheugentype |
DDR3 (SODIMM) |
Opslagtype |
Hybrid-HDD |
Opslagcapaciteit |
1TB (24GB flash) |
Videochip |
Radeon R9 M390 (Radeon HD 7850) |
Verbinding (USB/FW) |
4x USB 3.0 |
Video uit |
2x minidisplayport |
Audio-uitgangen |
Analoog (3,5mm) |
Verbinding (ethernet) |
Ethernet 1Gbit/s |
Verbinding (wlan) |
802.11a, 802.11ac, 802.11b, 802.11g, 802.11n |
5GHz-ondersteuning |
Ja |
Verbinding (overige) |
2x thunderbolt 2 |
Schermdiagonaal |
27" |
Resolutie |
5120x2880 |
Backlight |
Edge-lit |
Beeldverhouding |
16:9 |
Hoogte |
516mm |
Breedte |
650mm |
Diepte |
203mm |
Gewicht |
9,54kg |
Pc-type |
All-in-one |
Desktopextra's |
Bluetooth, cardreader, muis, toetsenbord, webcam |
Besturingssysteem |
OS X 10.11 (El Capitan) |
Kleuren |
Aluminium |
Fabrieksgarantie |
1 jaar carry in |
Specs van fabrikant |
Productinformatie van de fabrikant |
Meer informatie |
|
Conclusie: liever een duurder model
Het ontwerp van de iMac is ongewijzigd en dat is ook helemaal niet erg; het strakke design kan nog concurreren met de modernste all-in-ones van andere fabrikanten. Wel is een ergernis van de invoerapparatuur aangepakt. Geen gedoe meer met lege batterijen, maar een ingebouwde accu levert voortaan de prik. Voor het toetsenbord en de Magic Trackpad 2 betekent het weglaten van de batterijruimte een nieuw design. De ronde batterijcompartimenten hebben plaatsgemaakt voor een strakke wigvorm. De nieuwe accessoires zijn wel een stukje prijziger dan de oude. De muis kost los 89 euro, het toetsenbord 119 euro en de Magic Trackpad 2 maar liefst 149 euro.
Het model van 2329 euro dat wij hebben getest zit één stapje boven het instapmodel. We testten de versie met i5-6500-processor, maar wel mét Fusiondrive, weliswaar van 1TB. Apple verkleinde het flashdeel van die Fusiondrive van 120 naar 24GB en rekent nog steeds een flinke premie voor een upgrade naar een ssd. Wil je een beetje vlot Windows via Bootcamp draaien, dan is een ssd eigenlijk wel nodig, want de Fusiondrive werkt alleen onder OS X.
Als je Windows installeert om games te spelen, dan moet je een duurdere variant kopen. De M380 en M390 in de goedkopere modellen zijn respectievelijk een Strato Pro-kaart en het equivalent van een HD 7850 en beide niet erg snel. Eigenlijk is dat steeds het verhaal; wil je vlot renderen, dan moet je een duurdere versie kopen, want de i5 ondersteunt geen hyperthreading en de extra rekenkracht ga je flink missen. De Fusiondrive werkt in OS X redelijk, maar voor echte vlotte prestaties zul je toch liever de ssd-versie hebben. Een computer zonder ssd, of dat nu een laptop, desktop of aio is, kan anno 2015 eigenlijk niet meer.
Het beeldscherm is uiteraard bijzonder mooi om te zien. De hoge resolutie is geweldig, mits alle software daar goed mee om kan gaan. Onder OS X is dat geen probleem, onder Windows kan dat een puntje zijn. Vreemder is de keus voor de gamut die het scherm kan weergeven. In de praktijk zul je weinig aan de dci-p3-weergave hebben. Veel belangrijker voor de traditionele OS X-gebruikers is de weergave van Adobe-rgb-kleuren en dat lukt net niet volledig.
Al met al is de nieuwste iMac weer een prachtig apparaat dat op geen enkel bureau zal misstaan, maar om er echt vlot mee te werken zul je een stuk dieper in de buidel moeten tasten om een sneller model met i7-processor, snellere videokaart en ssd te bemachtigen. De 8GB aan werkgeheugen is wel redelijk, maar nog van het tragere ddr3-type, terwijl ddr4 ondersteund wordt. Overigens kun je de capaciteit van het geheugen nog steeds makkelijk zelf uitbreiden; daarvoor hoef je de Apple-prijs niet te betalen.
Eindoordeel