Game On - De geschiedenis en cultuur van videogames

Inleiding

Veel uitingen van cultuur kunnen in Nederland rekenen op een brede aandacht van musea en expositieruimtes. Hoewel computergames een integraal onderdeel zijn van de (jongeren)cultuur in Nederland, blijft deze uitingsvorm echter onderbelicht waar het gaat om tentoonstellingen. De expositie Game On zou hierin verandering moeten brengen.

Game On wordt gehouden in FAXX, een podium voor hedendaagse kunst in Tilburg. FAXX is een initiatief van de Tilburgse Kunststichting en heeft tot doel moderne kunstvormen onder de aandacht te brengen bij een breed publiek. Game On is een tentoonstelling die eerder al in het Verenigd Koninkrijk werd georganiseerd en voor de Nederlandse markt is aangepast met enkele toevoegingen. Het is volgens de organisatoren een zogenaamde 'hands on'-tentoonstelling, waarbij je de meeste games dus zelf kunt spelen. Na de officiële opening, die gistermiddag plaatsvond, blijft Game On nog tot 24 augustus in Nederland en trekt dan weer verder naar andere landen, waaronder de Verenigde Staten en Duitsland.

Van oud naar nieuw

Als je de tentoonstelling binnenloopt waan je, je weer even een paar decennia terug in de tijd. Het openingsstuk, de computer waar Pong op ontwikkeld werd, neemt bijna een kleine slaapkamer in beslag. Een grappig detail is dat je bij deze computer de geheugenadressering handmatig moet instellen door middel van een knoppenpaneel. Natuurlijk is het originele Pong ook speelbaar aanwezig en ook de klassieker Space Invaders is in de vorm van een tafelmodel vertegenwoordigd. Vervolgens passeren allerhande spelconsoles de revue, vanaf de Japanse FamiCom tot en met de moderne consoles zoals de Gamecube en de Xbox.

Aanwezig is bijvoorbeeld de eerste console die gebruik maakte van cd-rom, de Nec PC Engine. Daarnaast zijn natuurlijk ook klassieke spelcomputers voor thuis als de Philips Videopac, de Atari ST en de ZX 81 van Sinclair te bewonderen en te gebruiken. In sommige gevallen is gekozen voor emulatie van het origineel of voor het gebruik van een alternatieve controller om het reeds zeldzame apparaat niet te beschadigen.

De moderne consoles worden vertegenwoordigd door spellen als Steel Battalion (waar een aparte uitgebreide controller voor nodig is), Halo en Super Smash Brothers Melee. Natuurlijk zijn de games die in de huidige speelhallen gespeeld worden niet vergeten. Het spel Dance Dance Revolution is (vooral in het buitenland) erg populair onder jongeren en ook Photoplay apparaten mochten natuurlijk niet ontbreken op deze tentoonstelling.

De gamecultuur

Naast alle games die er op Game On gespeeld kunnen worden is er ook aandacht voor de gamecultuur. Games die vernieuwend waren of een nieuw tijdperk inluidden staan opgesteld en kunnen gespeeld worden. Voorbeelden hiervan zijn The Sims en Doom. Ook is er aandacht voor personages in games, zoals de vele afbeeldingen van Lara Croft die de muren van het FAXX-complex sieren.

Een hele hoek is ingericht voor Grand Theft Auto, een spel wat betreft verkoopcijfers en controversialiteit de boventoon heeft gevoerd. Daarnaast is er aandacht voor games die afgeleid zijn van films (Tron, Rogue Leader) en films die afgeleid zijn van games (Final Fantasy, Tomb Raider). Ook is er aandacht voor muziek in games. Veel mensen zullen in staat zijn om tientallen games aan hun geluiden en achtergrondmuziek te herkennen. Slechte muziek in een spel kan er soms voor zorgen dat de irritatiegrens snel bereikt wordt. De ontwikkeling van games wordt uit de doeken gedaan aan de hand van concept art uit games als Final Fantasy, Mario en Sonic. Bovendien wordt het in Nederland ontwikkelde spel Cyclone Circus belicht van conceptfase tot het uiteindelijke spel.

Ook de spelcultuur uit andere landen wordt belicht. Een paar vitrines tonen games uit Japan, die nooit in Europa te koop zijn geweest. De vraag wordt gesteld of sommige games de cultuur waarin ze gemaakt zijn refelecteren. Tenslotte wordt er aandacht besteed aan de toekomst. Ten tijde van Tron dacht men bijvoorbeeld dat virtual reality het helemaal ging maken op de markt voor games en ook een film als The Lawnmower Man deed die gedachte weer opborrelen. Toch zijn er tot op heden nog weinig games waarbij van echte VR kan worden gesproken. Desondanks zijn er nieuwe initiatieven in voorbereiding.

En als tegenwicht

Natuurlijk weten de organisators van de tentoonstelling ook wel dat computergames veel discussie oproepen en dat sommige games bewust de controversialiteit gebruiken als marketinginstrument. Voorbeelden daarvan zijn bijvoorbeeld Postal 2 en Hooligans. Om kinderen bewust te maken van het effect dat games op ze kunnen hebben is er een lespakket ontwikkeld dat kinderen laat zien hoe een computerspel ontwikkeld wordt. Meer informatie is hier te vinden.

Naast de tentoonstelling worden er iedere twee weken discussies georganiseerd in samenwerking met Villa Media waarin diverse aspecten van de game-industrie besproken worden. Ook is er in het programma van FilmFoyer in Tilburg plaats gemaakt voor films die een directe relatie met computergames hebben. Onder andere eXistenZ en Ghost in the shell zullen te zien zijn. Tot slot wordt aan het eind van de tentoonstelling een internationale conferentie georganiseerd met de naam Game Over. In samenwerking met de universiteiten van Amsterdam, Utrecht en Rotterdam zal de universiteit van Tilburg een aantal gasten uitnodigen voor een discussie over de vraag of computergames beschouwd kunnen worden als kunstvorm.

Reacties (34)

[Richard]

Wow, ik ga hier zeker van de zomer een keertje binnenwippen als het weer iets minder goed is (Ga niet gamen als buiten de kraaien van het dak vallen.)

Jammer dat deze "expositie" niet vantevoren aangekondigd was, want dan had ik misschien nog wel gemeengoed waar ze interesse in hadden.

Aanwezig is bijvoorbeeld de eerste console die gebruik maakte van cd-rom, de Nec PC Engine.

;'(

En ik maar denken dat mijn Commodore CD32 de eerste was http://www.cdtv.nl/cd32.jpg

Ook nog maareens kijken of ze een vectrex of broertjes ervan hebben staan, ben helemaal flieft sinds ik er zoéén heb: http://www.cdtv.nl/vectrex1.jpg & http://www.cdtv.nl/vectrex2.jpg

[Dries Arnolds]

De expositie is zeker van tevoren aangekondigd (niet op Tweakers, maar okee) en heeft al behoorlijk wat belangstelling van de pers gehad.

en ja de vectrex staat er ook

[Anoniem: 13443]

Ik heb nog een Vectrex op zolder staan! Wat was dat gaaf met die lijntjes. Net als in de speelhal toen.

Maar wat word het langzaam als er wat veel op het scherm gebeurd. Die lijntjes worden namelijk via de aansturing van het elektronenkanon achter in de monitor direct aangestuurd (dus geen raster als een tv).

[Anoniem: 86287]

Hallo allemaal,

Ik ben de een van de initiatoren en de curator van de Nederlandse versie van de Game On tentoonstelling in Tilburg. Goed om te zien dat jullie hier op Tweakers.net interesse tonen voor Game On. Ik sta tot jullie beschikking voor eventuele vragen. Om er een paar te beantwoorden die ik al heb gelezen:

Ja, MSX (Philips en Sony) worden behandeld.

C64 is er ook

En ook een Vectrex

Over het ontbreken van Flight Simulator: praktische omstandigheden dwingen ons ertoe het aantal PC games zeer beperkt te houden. PC's hebben i.t.t. consoles de neiging te crashen. Wij kiezen er niet voor ons personeel in te zetten om PC's te herstarten (of erger). Wij willen vooral dat het personeel de bezoekers ondersteunt in, en aanmoedigt tot het spelen van de games.

We hebben Lara als belangrijkste beeldmerk gebruikt, omdat zij uitgebreid op de tentoonstelling aanwezig is, maar ook omdat zij voor veel mensen (en niet alleen gamers) een herkenbaar game icoon is geworden. Bovendien gebruiken wij ook wel degelijk Mario promomateriaal (posters, banieren etc.)

Over een dance party of rockconcert in het kader van Game On wordt nagedacht.

Tsja en Zero Wing.... Alhoewel de uitspraak All Your Base Are Belong To Us zeer populair is geworden, is dat niet te danken geweest aan de grote kwaliteit van het spel (eerder door de afwezigheid daarvan). Mijns inziens is het eerder een onderdeel geworden van de Internet cultuur, waarin grappen eindeloos herhaald en gevarieerd worden op speciale thema sites (in dit geval Engrish), dan van een specifieke game cultuur zelf.

Andere vragen en opmerkingen zijn welkom.

groeten,

Jason

[looskuh]

Mijn vraag: Loopt de tentoonstelling goed? Of is het afgezwakt na de eerste golf en de aandacht van het RTL 4/ NOS Journaal?

Ik kom trouwens ook nog. Moet nog even een dagje prikken .

[Anoniem: 86287]

De tentoonstelling loopt goed. Maar we verwachten de grootste drukte als de vakanties beginnen. Voor wie vooral alles wil spelen (en lang) is het aan te raden de periode daarvoor nog te gaan.

[Spice]

In samenwerking met de universiteiten van Amsterdam, Utrecht en Rotterdam zal de universiteit van Tilburg een aantal gasten uitnodigen voor een discussie over de vraag of computergames beschouwd kunnen worden als kunstvorm.
Gelukkig krijgen games wel het nodige respect vanuit de wetenschappelijke kunstwereld.
Vanuit sociale wetenschappen en dan met name: onderwijskunde, pedagogiek en psychologie is er in Nederland weinig: begrip en belangstelling voor games. Terwijl er imho veel te leren en te gebruiken cq toe te passen is mbt: onderwijs en onderzoek.
Maar ach ja het heeft ook 40 jaar moeten duren voor er een hoogleraar is gekomen voor popmuziek en de jongerencultuur.

[dmace]

De ZX81, M'n eerste computertje

En dan nog wel 1k geheugen!!!!!

Soms mis ik hem nog wel eens.....

[Anoniem: 14829]

Ik had z'n amerikaanse broertje, de Timex Sinclair 1000.
100% gelijk aan de ZX81, maar met 2K geheugen.

Wel snel uitgebreid met een 16K memory-pack, maar je hoefde maar een "toets" te hard in te drukken of de boel crashte omdat die wobbly pack een contactje met de console verloor. Dus toch maar een DKTronics toetsenbord kitje gekocht, en al met al werd dat machientje van 199 gulden een stuk prijziger...

Maar ja, ik heb er in die tijd een hoop lol aan beleefd, en zelfs nog wat zelf geschreven software (een BASIC compilertje, een kaartenbak-systeem, een "grafische" toolkit) kunnen verkopen.
En zelfs nog een typecursus-spelletje! Onvoorstelbaar op dat standaard membraan-toetsenbordje.

(Mag als overbodig weggemod worden, maar moest 't toch even kwijt)

[nhimf]

Wij hebben nog een verre aanverwant van de zx81.
Het betreft de ZX Spectrum. Wat een omgeloofelijk leuk ding is dat. Hij moet het nog doen. Alleen het laden van een bandje dat was heel erg irritant.
Mijn vader heeft voor de ZX Spectrum er nog 1 gehad. Welke dat was weet ik niet.
Maar deze tentoonstelling heeft iig niet veel gedaan aan de marketing, want veel mensen weten niet dat het er is.

[RetepV]

Maar deze tentoonstelling heeft iig niet veel gedaan aan de marketing, want veel mensen weten niet dat het er is.

Jij kijkt zeker geen Journaal? Het is in het Journaal geweest, een hele dag op elke uitzending van het Jounaal. Je zou verwachten dat iedereen in Nederland wel elke dag een keer het Journaal bekijkt, aangezien iedereen een politieke mening heeft en deze zelfs met geweld wil bijstaan...

[Ruuddie]

Hmmm, ik mis de bespreking van Zero Wing wel een beetje. Ik had toch verwacht dat ze 't daar ook wel over zouden hebben.

All your base are belong to us

Da's zo'n beetje de bekendste uitspraak op 't hele internet

[JeroenB]

Het is uberhaupt maar een kort en klein opsomminkje van die tentoonstelling. De titel deed echter meer vermoeden

[Anoniem: 65268]

Je moet dan natuurlijk ook *zelf* gaan kijken.

Prachtige nostalgie die oude kleine nintendo dingen!

[Anoniem: 2318]

Jee, dat je voor pong zo'n grote computer nodig had. tegenwoordig is de processor van je horloge nog krachtiger... (bij wijze van spreken dan)

[Dries Arnolds]

Dat was voor het ontwikkelen van Pong. Voor het spelen van Pong was een stuk kleinere computer ruim voldoende. En we hebben het hier over de zestiger jaren he.

[memphis]

Ik vraag mij af als er ook nog iets als een beurs te vinden is voor in/verkoop van oude hardware/games. Ik wil de collectie van mijn oude trouwe Atari Lynx wel eens wat verder uitbreiden.

[Striffelbuur]

Als je Lynx-spellen zoekt (of beter gezegd: als je oude consoles en/of spellen daarvoor zoekt) zit er een hele goeie zaak in Amsterdam, vlak bij het Centraal Station, in het steegje naast Boudisque. Met een beetje mazzel kunnen ze jou, en elke andere tweaker die dit leest & behoefte heeft aan een stukje nostalgie, helpen.

Moet er zelf overigens ook nog steeds eens langs... OOK voor het uitbreiden van m'n Lynx-collectie

[Bl@ckbird]

Ik mis de flight simulators... MS Flight Simulator was er al vroeg bij en het heeft zich, in de loop van de tijd, ontwikkeld tot een uitgebreid simulatie pakket.
Zie ook:
http://simflight.com/~fshistory/fsh/timeline.htm

@NhlmF:
Ik heb hun website ff doorgespit, maar ik ben FS niet tegengekomen.

[nhimf]

De MS Flight Sim is best belangrijk geweest voor de oude pc. Tegenwoordig is het niet meer zo aanwezig als vroeger.
Leuk weetje over MS FlightSim is dat het vroeger werd gebruikt om te kijken of een PC wel 100% IBM Compatible was.
Werkte het spel helemaal, dan had je een 100% IBM Compatible Pc, zoniet, dan niet.
Maar misschien hebben ze het wel over MS Flight Sim op die tentoonstelling, maar alleen niet in de review hier. Ik kan me nl ook niet voorstellen dat ze dit spel overslaan.
En Leisure Suit Larry serie heeft eigenlijk ook een plek verdient in de hall of fame.

[RMYuma]

Wat ik eigenlijk mis en nergens kan vinden: hoeveel moet je betalen voor de toegang tot de tentoonstelling? Ik neem aan dat slechts de zon voor niets op gaat..

@Richard de Keijzer: inderdaad: ik had die ene link nog niet geklikt... slordig van mij!

[Richard]

Entreeprijzen:
Volwassenen € 10,00.
Kinderen (5-12jaar) € 6,00.
Kinderen onder de 5 jaar gratis.
Studenten / 65+ / CJP € 8,00.
Familieprijs € 25,00.
(1 volwassene en max. 3 kinderen van 5-12 jaar /
2 volwassenen en max. 2 kinderen van 5-12 jaar)

Staat gewoon op http://www.gameonweb.nl

[grimson]

*nostalgie*
Hmmmm.. 'Game ON'.
Als ik mij het goed herinner is dit geschreven met dezelfde lettertype als de Nintendo 'Game and Watch' spelletjes. Ik kwam laatst nog die Oranje dubbelscherm Donkey Kong tegen bij mijn ouders! .. Ik weet nog goed dat ik vroeger best kwijlde voor de vitrine van de V&D waar dit spel te koop lag