Inleiding: de groeispurt van een puber
Het was september 2010 toen op de redactie van Tweakers de eerste 5"-smartphone binnenkwam. Ter vergelijking, HTC gooide destijds hoge ogen met zijn eerste Desire met 3,7"-scherm en Samsung bracht zijn eerste Galaxy S uit met een voor die tijd groot 4"-scherm.
De Dell Streak had een 5"-scherm met 800x480 pixels en was, zelfs voor hedendaagse begrippen, best een groot toestel: meer dan 15x8cm. Dell vond hem zelf zo groot dat het via design-elementen en in de interface duidelijk maakte dat gebruikers hem in landscape moesten gaan gebruiken, als een handheld-console. In de review schreven we: "Als je er nuchter naar kijkt, is de Streak gewoon een smartphone. Wij denken echter dat de consument niet klaar is voor een telefoon van dit formaat, en het is nog maar de vraag of daar ooit verandering in komt."
Dat eerste was de spijker op de kop, maar in dat laatste hebben we ons lelijk vergist; er is sindsdien een - pun intended - enorme vraag ontstaan naar smartphones van die grootte. De iPhone 6 Plus is bijvoorbeeld ongeveer even groot als de Streak van toen.
Sinds een jaar of zes worden smartphones elk jaar groter. Veel mensen omschrijven de cyclus van een productcategorie graag als de ontwikkeling van een mens. Dan waren de afgelopen jaren de puberteit: een vormende periode, waarin het lichaam groter wordt en de geest zich snel ontwikkelt.
Het lijkt erop dat het einde van de groter worden smartphone inmiddels in zicht is. Onze broekzakken en handen blijven immers van hetzelfde formaat. Of kunnen smartphones nog groter?
De grote gewenning
Het is een genoegen om door reacties op oude artikelen en reviews te bladeren en daarin te zien hoe mensen enkele jaren geleden dachten over wat een goede maat voor een smartphone zou zijn. Een reactie op de eerder genoemde Dell Streak-review luidde bijvoorbeeld: "Een scherm van 4 inch (ik heb nu een Galaxy S) is voor mij echt de grens. Daarboven moet je als vent bijna een handtas nemen om je telefoon te kunnen vervoeren." Of deze, onder een andere review: "4" is gewoon te groot voor de gemiddelde gebruiker…"
Er waren nog veel meer reacties als deze. Als zoveel mensen vonden dat een 4"-telefoon groot genoeg was, waarom zijn telefoons dan toch groter geworden?
Daar zijn een paar duidelijke redenen voor aan te wijzen. De eerste is technisch; schermen tot 4" waren en zijn beperkt tot een bepaalde resolutie. Op het moment dat schermfabrikanten schermen met 1280x720 pixels gingen maken, waren die vaak groter, vanaf 4,6" of 4,7". Schermfabrikanten maakten ze simpelweg niet kleiner en vaak lukte dat ook niet eens, omdat de pixels dan te dicht op elkaar zouden zitten. Het enige scherm met een goede pixeldichtheid op 4" bleef dat van de iPhone 5 en 5s. Maar ja, die resolutie is met 1136x640 pixels ook afwijkend en bovendien een stuk lager dan 1280x720 pixels.
Dat technische obstakel had vermoedelijk overwonnen kunnen worden als de vraag er was. Die kwam echter niet. Integendeel, er kwam vraag naar grotere, goedkopere en niet naar duurdere, kleinere schermen.
Dat is ook waar marketing om de hoek komt kijken. Een aantal jaar gold dat hoe groter de telefoon was, hoe hoger de prijs die een fabrikant kon vragen. De Galaxy Note-toestellen van Samsung hebben daarvoor de toon gezet in 2011 en die trend bleef minimaal twee jaar bestaan. Een exact gelijke telefoon met een groter scherm mocht meer kosten in de winkel, ook als de inkoopprijs van het scherm niet significant hoger was. Wie dus meer winst wilde maken per toestel, maakte grotere toestellen.
Die attitude is er nog steeds een beetje. Kijk bijvoorbeeld naar minitoestellen als de Samsung Galaxy S5 mini, HTC One mini 2 en LG G3 S. Ze hebben hetzelfde ontwerp als de belangrijkste toestellen van die fabrikanten, maar met minder krachtige hardware, minder features, veelal een mindere camera en een kleiner scherm met een lagere resolutie en pixeldichtheid.
Inmiddels hebben fabrikanten ook door dat een groter toestel niet automatisch een duurder toestel is. De grootste nieuwe telefoons van HTC en Samsung, respectievelijk de Desire 816 en Galaxy Mega, zijn bijvoorbeeld lang niet de duurste.
Het laatste punt is gewenning. op een groter scherm past meer en dat verandert de hele gebruikservaring van een smartphone. Veel mensen die een grotere telefoon hebben gehad willen niet meer terug naar de 'priegelige' kleine smartphones. Dat het toestel daardoor minder handzaam is, is kennelijk een compromis dat ze willen accepteren.
Ooit was dat overigens anders. Toen was het juist een race onder fabrikanten om toestellen zo klein mogelijk te maken. Dat duurde tot ongeveer 2006, hoewel een enkeling nog altijd bezig is om kleine telefoons te maken. De Japanse Willcom Phone Strap 2 is 7x3,2cm groot en kwam vorig jaar uit, in een beperkte oplage.
De grootte van 'groot'
Het is goed om eerst vast te stellen hoe groot de belangrijkste toestellen precies zijn. Om goed te kunnen vergelijken hebben we van zes sinds 2010 in Nederland bekende smartphonefabrikanten uit elk jaar het belangrijkste model genomen en de kenmerken daarvan naast elkaar gezet: Samsung (Galaxy S-serie), HTC (Desire, Sensation, One-serie), LG (Optimus 2x, Optimus 4x HD, Optimus G, G2, G3), Sony (Xperia X10, Xperia Arc S, Xperia T, Xperia Z1, Xperia Z3) en Apple (iPhone-serie). Als je daarvan een gemiddelde neemt, is de ontwikkeling in de afgelopen jaren op deze manier gegaan:
Telefoons zijn inderdaad groter geworden. Het gemiddelde 'vlaggenschip' was in 2010 11,87x6,13cm, ongeveer de grootte van een HTC Desire. Dat is nu 14,28x7,13cm, ongeveer de grootte van een Galaxy S5. Daarmee zijn telefoons in de afgelopen vier jaar 40 procent groter geworden. De grootste groeispurt maakte Nokia, nu Microsoft Mobile; de Lumia 930 is 45 procent groter dan de N8. Samsung bleek juist het meest behoudend bij het groter maken van zijn Galaxy S; de vijfde is 31 procent groter dan de eerste.
Dat telefoons groter zijn geworden, komt vooral door de grotere schermen. Die zijn in de afgelopen jaren dan ook fors in afmetingen toegenomen, zo blijkt uit de data.
Dit is de ontwikkeling van de schermdiagonalen. De fabrikanten kozen in 2010 gemiddeld nog voor een 3,8"-scherm, in 2014 is dat opgelopen naar gemiddeld 5,1". De stijging vlakt sinds 2012 iets af; in 2013 kwam de afvlakking doordat Apple, HTC en Nokia hun belangrijkste toestellen voorzagen van een scherm met dezelfde diagonaal.
De oplossing: kleinere bezels
Een interessante ontwikkeling is dat de telefoons minder hard zijn gegroeid dan de schermen. Zie bijvoorbeeld 2012. De schermen van smartphones werden toen gemiddeld 25,4 procent groter, maar de telefoons zelf werden maar 14,8 procent groter. Tot nu toe was deze ontwikkeling elk jaar te zien.
Waardoor dat komt? Fabrikanten maken de bezels, de randen tussen het scherm en de rand van de behuizing, steeds kleiner. Waar de voorkant van een telefoon in 2010 voor gemiddeld 55 procent uit scherm bestond, is dat nu bijna 71 procent.
Er zit nog rek in; fabrikanten als LG, maar ook fabrikanten die hier niet bij staan, zoals Huawei en Sharp, bewijzen dat de bezels kleiner kunnen. Het gaat daarmee aardig richting de 80 procent en er zijn in Japan zelfs al toestellen te vinden die over die 80 procent heen gaan.
| Toestel | Zijkant | Boven- en onderkant | Ratio scherm/oppervlakte |
|---|
| LG G3 |
0,61cm |
2,47cm |
76,3% |
| Huawei Ascend Mate 7 |
0,63cm |
2,41cm |
78,0% |
| Sharp Aquos Crystal |
0,48cm |
2,03cm |
78,5% |
Er zijn toestellen met een nog kleinere schermrand op komst. LG heeft een scherm gemaakt met een rand van 0,14cm, een stuk minder dan de 0,48cm van de Aquos Crystal.
Om te zien waartoe dat kan leiden, nemen we een 5,5"-telefoon als de iPhone 6 Plus; die is nu 15,8x7,8cm. Met de breedte van zijn eigen nieuwe scherm en een schermrand met de hoogte van de Aquos Crystal, zou een opvolger van de 6 Plus uitkomen op 14,2x7cm, iets kleiner dan een Galaxy S5 en iets groter dan een iPhone 6. De homeknop zou dan uiteraard niet meer passen.
Vlnr: huidige iPhone 6 Plus, mock-up van iPhone 6 Plus met zo klein mogelijke bezels en huidige iPhone 6
Kortom, in de komende jaren kunnen smartphonefabrikanten nog makkelijk grotere schermen gebruiken zonder de telefoons zelf veel groter te maken en het ligt voor de hand dat ze dat zullen doen. Veel smartphones zijn nu immers het punt voorbij dat ze met één hand volledig bruikbaar zijn. Met wat trucjes, vooral het kleiner maken van de interface zoals dat met onder andere Samsungs en iPhones kan, is het echter alsnog net te doen.
Met grotere schermen valt ook die optie weg. Als je vingers niet comfortabel meer om het apparaat heen kunnen en als het niet meer in veel broekzakken past, is de smartphone ineens niet meer bruikbaar als mobiel. Hoe breed de gemiddelde broekzak is, is onbekend; er zijn geen cijfers over te vinden. Een kleine, weinig wetenschappelijke test in de kledingkast van de auteur bracht een gemiddelde van ongeveer 10cm, iets groter dan de breedte van de 6,4"-Sony Xperia Z Ultra bijvoorbeeld. Een telefoon die de volle breedte inneemt, zit echter niet comfortabel. Het ligt dus voor de hand dat fabrikanten daar iets onder willen blijven.
Tot slot
Er zit nog wat rek in de schermgrootte van telefoons. Omdat de schermranden nog best behoorlijk zijn en de technologie om die kleiner te maken klaarligt, zullen fabrikanten grotere schermen in behuizingen met hetzelfde formaat proberen te proppen.
/i/2000557600.jpeg?f=imagenormal)
Wat gebeurt daarna? Hoewel er duidelijk vraag is naar schermen die nog groter zijn, is het de vraag of mensen zitten te wachten op nog grotere behuizingen. Er komt een punt waarop broekzakken niet meer voldoen en genoeg mensen het toestel niet meer comfortabel vinden.
Aan de technologische horizon is er natuurlijk een extra oplossing in zicht. Er zijn al toestellen met flexibele schermen op de markt, maar die zitten nog vast in behuizingen. Als er oprolbare schermen komen, maakt dat wel grotere schermen mogelijk zonder dat telefoons groter worden. Dat is geen sciencefiction; de prototypes bestaan al en het is wachten totdat een fabrikant, vermoedelijk Samsung of LG, een manier vindt om de oprolbare schermen in groten getale te produceren. Dat is de oplossing waarop de telecommarkt zit te wachten. Veel mensen willen namelijk wel degelijk een veel groter scherm. Zolang het toestel zelf maar een beetje handzaam blijft.
/i/1359816782.jpeg?f=imagenormal)
:strip_icc():strip_exif()/u/406743/crop5fa2ceb62c082_cropped.jpeg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/571506/dier.jpg?f=community){kind=small}
:strip_exif()/u/7013/spunky_main.gif?f=community){kind=small}
/u/39500/BoGy_4_Tweakers_60.png?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/112388/crop5e67e882d86c8_cropped.jpeg?f=community){kind=small}