Inleiding
Sinds de introductie van de Pentium 4 bijna een jaar geleden is het nodige veranderd aan het Pentium 4 platform. Niet alleen hebben verschillende nieuwe Pentium 4’s het daglicht gezien, ook een nieuw type socket en de eerste SDRAM chipset voor het Pentium 4 platform zijn geïntroduceerd. Tijd dus voor tweakers.net om te kijken hoe het Pentium 4 platform er momenteel voorstaat.
De onderdelen die op de pijnbank gelegd worden zijn de volgende:
Intel Pentium 4 CPU's: | Pentium 4 1,7GHz | Socket 423 | Pentium 4 1,7GHz | Socket 478 | Pentium 4 2,0GHz | Socket 478 | Moederborden | Intel | D850GB | i850 | Socket 423 | Intel | D850MD | i850 | Socket 478 | Abit | TH7-RAID | i850 | Socket 423 | Abit | TH7-II | i850 | Socket 478 | Asus | P4T | i850 | Socket 423 | Gigabyte | GA-8IDX | i845 | Socket 478 | |
 De enige echte tweakers.net pijnbank... |
Socket 478
Eén van de vele veranderingen die momenteel doorgevoerd wordt aan het Pentium 4 platform is de overstap van socket 423 naar socket 478. Een socket 478 Pentium 4 heeft zoals te verwachten 55 pinnetjes meer aan de onderkant van de CPU zitten. Daarnaast zijn de pinnetjes kleiner en dichter op elkaar geplaatst. Gevolg hiervan is uiteraard dat een socket 423 Pentium 4 niet in een socket 478 moederbord past, en omgekeerd.
De reden voor de overstap naar socket 478 is de Pentium 4 Northwood (0,13micron, 512KB L2 cache). De huidige Pentium 4 Willamette exemplaren hoeven niet persé in een socket 478, maar om de overstap te vergemakkelijken zijn deze nu ook verkrijgbaar in de socket 478 smaak. Als bezitter van een socket 478 moederbord kan je in de toekomst na een BIOS upgrade daar simpel een Northwood in prikken.
Een bijkomstigheid van het nieuwe type socket is een andere heatsink bevestigingsmethode. De bevestiging met 4 gaten op het moederbord is wel gebleven, maar er zijn enkele wijzingen doorgevoerd. De gaten in het moederbord zijn verder uit elkaar geplaatst en er is een ander methode gekozen om de heatsink op de CPU vast te klemmen. Nu moet je de heatsink eerst vast klikken op de ondersteunende basis op het moederbord waarna je met een paar plastic hendels hem stevig op de core kan drukken. Geen schokkende verandering, maar als je een losse heatsink koopt moet je er wel op letten om het juiste type aan te schaffen.
Abit TH7-RAID & Asus P4T
Abit TH7-RAID moederbord
Abit’s eerste Pentium 4 moederbord is de TH7-RAID. Dit moederbord is zoals te verwachten gebaseerd rond de i850 chipset en uitgerust met een socket 423 voetje. De layout van de plank is prima in orde. Er zijn 5 PCI, 1 AGP en 1 CNR sloten aanwezig. Daarnaast zitten aan de zijkant van de plank 4 IDE aansluitingen voor de nodige CD-ROM’s en hardeschijven. De helft hiervan, twee dus, kunnen gebruikt worden voor een IDE RAID configuratie.
Zoals bij bijna alle Pentium 4 planken is er een flinke lading aansluitingen aanwezig voor de voeding. Naast de normale ATX connector is er een plekje aanwezig voor een secundaire 6pins ATX connector en een 4pins +12V aansluiting. Deze laatste is wat onhandig gepositioneerd links in het midden van de plank, maar daar valt weinig aan te doen. Om een voltagedaling te omzeilen is het nodig om de aansluiting zo dicht mogelijk bij de stroomvoorziening van de CPU neer te zetten. Daarnaast is het niet zo’n dikke onhandige ATX kabel wat het leed te overzien maakt.
Een bijzondere feature van dit moederbord is de mogelijkheid om POST (Power On Self Test) codes weer te geven. Als tijdens het opstarten iets fout gaat geeft het moederbord een code die je vervolgens kan gebruiken om het probleem vast te stellen. Daarnaast zitten op dezelfde hoek van het moederbord een paar handige knopjes en LED’jes. Op het moederbord zijn kleine aan/uit en reset knopjes geïntegreerd waardoor je zonder moeilijk te doen met de computerkast de PC snel aan en uit kan zetten. Om het helemaal compleet te maken zijn er ook nog een viertal ledjes aanwezig voor die de volgende dingen weergeven: 5V standby power, moederbord aan, HDD activiteit en reset.
Allemaal superhandige features die wel te pas komen als je vaak bezig bent met je hardware. Als je, je moederbord gewoon altijd keurig in een kast hebt zitten heb je vanzelfsprekend niet veel aan de extra’s.
Alleen de overclock mogelijkheden van dit moederbord vallen erg tegen. In plaats van het vertrouwde SoftMenu III heeft Abit ervoor gekozen om het verouderde SoftMenu II te gebruiken. Hiermee kan je de FSB slechts in stapjes van enkele Megaherzen omhoog krikken. Dubbel onhandig gezien de hoge multiplier van de Pentium 4. Overclocken zal dus moeten gebeuren in flinke stappen van ongeveer 50MHz.
Asus P4T moederbord
De tegenhanger van de hierboven besproken Abit TH7-RAID is de P4T van Asus. Ook dit moederbord maakt gebruik van de i850 chipset en heeft 1 AGP en 5 PCI sloten. Een CNR slot vond Asus niet nodig
. Daarnaast moet onboard audio ontbreken, maar ook dat is voor veel mensen geen gemis.
De layout van dit bord is ongewoon. In plaats van de CPU linksboven en het geheugen rechtsboven heeft Asus ervoor gekozen om de RIMM sloten boven de CPU te plaatsen. Nog ongewoner is de manier waarop de reepjes geplaatst moeten worden. In plaats van twee reepjes naast elkaar moeten ze om en om geplaatst worden. Twee dingen die aangeven dat Asus serieus bezig is geweest met het ontwerpen van een goed stukje PCB. Een andere pluspunt van deze plank is de plaatsing van alle voedingsconnectoren. Als enige is Asus er in geslaagd om deze allemaal netjes aan de zijkant te plaatsen.
Overclock opties zijn aanwezig in het BIOS, maar ook Asus heeft bezuinigd op het aantal FSB stapjes. Er zijn alleen stapjes van twee of drie MHz mogelijk van 100MHz tot 156MHz. Het core voltage kan een beetje getweaked worden. In stapjes van 0.025V kan het voltage van 1,7V naar 1,85V verhoogd worden.
Wat me opviel is dat niet alleen de layout van het moederbord niet standaard is, maar ook de extra USB headers. Asus levert zover ik weet als enige fabrikant de USB headers met een stukje printplaat waar enkele condensators op te vinden zijn:
Abit TH7-II & Gigabyte GA-8IDX
Abit TH7-II moederbord
Het Abit TH7-II moederbord is het nieuwste Pentium 4 moederbord van Abit en gebouwd voor de socket 478 Pentium 4. Zoals bijna alle Pentium 4 moederborden in deze vergelijking is hij uitgerust met de i850 chipset waarmee hij maximaal 2GB aan RDRAM kan aansturen. De layout van de plank is vrij standaard; er zijn 5 PCI, 1 AGP en 1 CNR sloten aanwezig.
Qua features is er één grote stap voorwaarts gemaakt van de TH7 naar de TH7-II, in plaats van het oude Softmenu II zit op dit moederbord Softmenu III. Goed nieuws voor tweakers want hiermee kan de FSB van 100MHz naar 255MHz gezet worden in stapjes van 1MHz. De spanning voor de CPU verhogen is ook mogelijk; van 1,1V tot 1,9V kan dit gebeuren in stapjes van 0,025V en van 1,9V tot en met 2,2V zijn iets grotere stapjes beschikbaar van 0,05V.
Laatste wat me opviel aan beide Abit plankjes dat er in de rechterhoek een aantal DIP switches en jumpers zitten. Gelukkig zijn deze stuk voor stuk voor opties die je praktisch nooit hoeft te wijzigen. Met de switches kunnen bijvoorbeeld “Enable/Disable CPU Frequentie Auto Setting” of “Enable/Disable Softmenu” ingesteld worden.
Gigabyte GA-8IDX
Het enige moederbord die niet gebaseerd is op de i850 chipset in deze test is de Gigabyte GA-8IDX. In plaats van de i850 chipset is deze uitgerust met de i845 chipset die ervoor zocht dat er geen RDRAM in de plank geprikt moet worden, maar het oude vertrouwde SDRAM. Handig voor de mensen die nog een paar GB aan SDRAM hebben liggen, of voor de mensen met een dunne portemonnee.
De layout van de plank is weinig schokkend, maar vergeleken met alle andere moederborden zijn er wel een paar leuke punten te ontdekken. De GA-8IDX is het enige moederbord met 6 PCI sloten en heeft daarnaast ook een gunstige plaatsing van de Pentium 4 voedingconnector: links boven op de plank.
Wat overclock mogelijkheden betreft weet het moederbord niet op te vallen. De FSB kan in stapjes van 1MHz omhoog gezet worden tot 200MHz, maar het ontbreken van de mogelijkheid om het core voltage te verhogen maakt de plank weinig aantrekkelijk. Daarentegen is dit wel de enige plank die de mogelijkheid heeft om het SDRAM en AGP voltage te verhogen.
Intel D850GB & D850MD
Intel D850GB moederbord
Het reference plankje van Intel voor de socket 423 Pentium 4 is de D850GB. Zoals te verwachten is, is het een weinig spannende plank. De standaard hoeveelheid aan sloten is aanwezig (5 PCI, 1 AGP, 1 CNR) en naast het broodnodige is er niet veel bijzonders op de plank te vinden. Geen fancy LED’jes (afgezien van één voor de 5V standby power), geen RAID, niks. Wat betreft overclocken geldt hetzelfde liedje. Zoals het een reference moederbord van Intel betaamd is dat niet mogelijk
.
Dat wil zeker niet zeggen dat het een slecht moederbord is. Voor de weinig eisende gebruiker is het een erg goede en stabiele plank. Jammer genoeg had ik ruzie met de IDE controller wat resulteerde in een belabberde performance in Windows. Derhalve heb ik besloten om deze plank niet mee te nemen in de bechmarks.
Intel D850MD
De D850MD plank van Intel is de Micro-ATX versie van het socket 478 reference plankje. Ook dit moederbord is niet aantrekkelijk voor de meeste tweakers, maar er zijn wel een paar leuke extra features. De plank heeft onboard audio, onboard Intel Ethernet en een viertal USB poorten. Verre van bijzonder, maar voor een OEM een goede keus.
Benchmarks (1)
Om alle moederborden en CPU’s te testen heb ik een aantal benchmark programma’s uit de kast getrokken. SiSoft Sandra 2000 Professional voor theoretische CPU en geheugen benchmarks, Sysmark 2000 voor de realworld performance en om de boel af te sluiten is Quake III Arena aanwezig.
De hardware die voor het testen is gebruikt is het volgende:
- Voeding: 330W Enermax
- CPU: 1,7GHz Pentium 4 (S423 of S478)
- Videokaart: Hercules GeForce2 GTS
- Hardeschijf: 20GB 7200rpm Western Digital
- Geheugen: 1GB PC800 of PC133 geheugen
Voor het testen van de CPU’s is het Abit TH7-II moederbord gebruikt. Alle moederborden waren voor zover mogelijk voorzien van de laatste BIOS versie en ook Windows kreeg de laatste INF drivers van Intel gevoerd. De videokaart was uitgerust met de 12.41 Detonator drivers.
De 2,0GHz versus de 1,7GHz Pentium 4
Allereerst een kleine toelichting bij de grafiek. Om zes verschillende benchmarks zinvol in één grafiek te verwerken heb ik alle scores van de 2GHz Pentium4 op 100% gesteld. De rode staven geven de procentuele score van de 1,7GHz Pentium4 weer. Weinig verrassend is de 2GHz sneller dan de 1,7GHz tegenhanger.
Procentueel zitten er wel flinke verschillenen tussen de benchmarks. De SiSoft Sandra Memory benchmark laat zoals het hoort weinig verschil tussen beide CPU’s zien. Tenslotte is het PC800 RDRAM er niet sneller op geworden. De SiSoft Sandra CPU benchmark laat daarentegen het grootste verschil zien. De resultaten zijn lineair met de clocksnelheid omhoog gegaan.
De twee benchmarks die de snelheid in de praktijk meten laten een beeld zien wat hier tussenin zit. De 15 procent langzamere 1,7GHz Pentium 4 is in Sysmark 10 procent langzamer en Quake III Arena ongeveer 8 procent.
De Intel i850 versus de Intel i845chipset
Vorige maandag introduceerde Intel de eerste SDRAM chipset voor de Pentium 4, na een jaar RDRAM kan de Pentium 4 eindelijk aan het goedkopere SDRAM gekoppeld worden. De vraag is natuurlijk of deze goedkope oplossing fatsoenlijk presteert.
Het antwoord op deze vraag is jammer genoeg nee. Zoals je hierboven kan zien is de performance van de 2GHz Pentium 4 gekoppeld aan RDRAM een flink stuk hoger. Niet alleen in de theoretische geheugen benchmark, maar ook in Quake III Arena en Sysmark 2000 scoort de i845 chipset niet goed. In Quake III Arena moet maar liefst 30 procent van de performance ingeleverd worden, en ook in Sysmark 2000 verdwijnt er 15 procent als sneeuw voor de zon.
Benchmarks (2)
De moederborden zijn getest met de gebruikelijke benchmarks; SiSoft Sandra, Sysmark en Quake III Arena. Allereerst de resultaten van de theoretische benchmarks:
SiSoft Sandra 2000 Professional
Als we kijken naar de CPU benchmarks zien we eigenlijk geen verschil tussen de verschillende planken. De Abit TH7-II en de Asus P4T hebben een paar promille voorsprong op de rest, maar dat kan niet significant genoemd worden. Dit valt binnen de foutmarge van de benchmark. In de geheugenbenchmark zien we grotere verschillen. Allereerst heeft de Gigabyte plank met de i845 chipset natuurlijk een enorme achterstand op de rest die uitgerust is met i850 chipset. Daarnaast zien we dat de reference plank van Intel een heel klein beetje achterloopt de rest van de planken.
Quake III Arena
In Quake III Arena zien we ongeveer hetzelfde, maar minder extreem. De Gigabyte plank loopt zoals gebruikelijk flink achter. Tussen de andere planken is het verschil minder groot. De Abit TH7-II zet met 214,2FPS de beste prestaties neer terwijl zijn voorganger de TH7-RAID het slechts presteert met 207,4FPS.
Sysmark 2000
In Sysmark 2000 verschuiven de plaatsen iets. De Asus P4T weet de beste prestaties neer te zetten terwijl de Abit TH7-II naar de tweede plek wordt verdrongen. De Gigabyte plaat eindigt natuurlijk helemaal onderaan terwijl de Intel reference plank samen met de Abit TH7-RAID de middenmoot vormt.
Overclocken
Tweakers.net zou natuurlijk niet tweakers.net zijn als er niet wordt gekeken naar de overclockbaarheid van de geteste zandbakjes. Voor de socket 478 CPU’s werd hiervoor de Abit TH7-II plank gepakt terwijl de socket 423 CPU het moest doen met de Asus P4T. Als koelers werden een paar saaie standaard Intel koelers gebruikt. Niet bepaald high-performance koelers, maar toch een flink stuk aluminium. Vooral de socket 478 koeler is aardig groot. De behaalde resultaten:
CPU | Snelheid | FSB | Voltage | 2,0GHz S478 | 2100MHz | 20 x 105 | 1,95V | 1,7GHz S478 | 1921MHz | 17 x 113 | 2,05V | 1,7GHz S423 | 1900MHz | 17 x 112 | 1,85V | |
Conclusie
De i845 chipset valt, zoals al verwacht werd, tegen qua performance. Enkele tientallen procenten performance inleveren is niet niks. Het is waar dat SDRAM geheugen 2/3x zo goedkoop is als RDRAM, maar met de huidige geheugenprijzen is het absolute prijsverschil niet bijzonder groot. Als je een Pentium 4 aanschaft raad ik je aan om niet kinderachtig te doen en meteen te investeren in een paar honderd MB PC800 geheugen.
Voor OEM’s is deze chipset wel erg interessant. Veel klanten willen graag een Pentium 4 en als je een i845 moederbord combineert met een ‘langzame’ Pentium 4 is een relatief goedkoop systeem te bouwen. Maar het feit blijft dat SDRAM niet snel genoeg is en deze mensen het slachtoffer worden van hun eigen onwetendheid. DDR SDRAM zou de ideale tussenweg zijn, maar Intel komt voorlopig nog niet met een DDR chipset en VIA's DDR chipset durft voorlopig niemand te gebruiken.
Zoals je gezien hebt is de performance van de Pentium 4 met RDRAM erg lekker, en de eerste echt goede moederborden beginnen ook eindelijk op de markt te komen. Niet dat de Asus P4T of de Abit TH7-RAID slecht zijn, maar vooral qua overclock mogelijkheden lopen beide achter. De Abit TH7-II is een welkome verademing. Naast een flinke lading FSB snelheden zijn er ook uitgebreide mogelijkheden om het core voltage op te voeren. Dat samen met handige features zoals een POST code display maakt dit het beste Pentium 4 moederbord wat ik gezien heb.
Het Pentium 4 platform is het laatste jaar een stuk aantrekkelijker geworden. Naast het opschroeven van de clocksnelheid naar 2GHz zijn de prijzen van zowel de Pentium 4 zelf als het RDRAM drastisch gedaald. Daarnaast komen er steeds betere moederborden. Maar echt interessant gaat het pas worden als de Northwood Pentium 4 op de markt komt. Deze CPU, wellicht samen met DDR geheugen, zou wel eens de AMD Thunderbird het nakijken kunnen geven.
Zoals gebruikelijk wil ik Potatoman bedanken voor het uitlenen van z'n digicam!