Inleiding
Sony kondigde eerder dit jaar twee opvallende Android-tablets aan en van de eerste - de Tablet S - publiceerden we een aantal maanden terug al een recensie. Die Tablet S onderscheidt zich met zijn opvallende design van het gros van de huidige tablets: het apparaat is asymetrisch vormgegeven en heeft wel wat weg van een opengeslagen tijdschrift.
Sony denkt kennelijk dat een apart uiterlijk goed voor de verkoopcijfers is, want met de Tablet P laat Sony de bestaande ontwerpconventies compleet varen. In plaats van een rechthoekig apparaat met een groot scherm heeft de Tablet P een opklapbaar clamshell-ontwerp met twee losse breedbeeldschermen, vergelijkbaar met Nintendo's DS-handheld.
Het ontwerp is gewaagd, maar dat betekent niet automatisch dat het ook een goed ontwerp is - Android is immers niet gemaakt voor gebruik op twee schermen en ook applicaties gaan in de regel uit van één schermoppervlak. In deze review kijken we of de Tablet P een geniale vondst is, of dat Sony de plank heeft misgeslagen.
Uiterlijk en hardware
Tussen andere tablets pik je de Tablet P er zo uit. Dichtgeklapt lijkt hij op een uit de kluiten gewassen brillenkoker, die prima in een binnenzak past. Eenmaal opengeklapt is de vergelijking met andere clamshells, zoals de Nintendo DS, duidelijk. De buitenkant van de behuizing is grotendeels rond afgewerkt; de onderste helft is echter deels afgeplat zodat het toestel hij stabiel neergezet kan worden. De cover van de bovenste helft is wel volledig rond, zodat het apparaat behoorlijk wiebelt als het opgengeklapt op een platte ondergrond wordt gelegd.
:fill(white)/i/1327915483.jpeg?f=thumb)
:fill(white)/i/1327915485.jpeg?f=thumb)
:fill(white)/i/1327915488.jpeg?f=thumb)
:fill(white)/i/1327915489.jpeg?f=thumb)
Bewegende delen zijn altijd onderhevig aan slijtage, maar de indruk die we tijdens onze testperiode van de bouwkwaliteit kregen was positief. De scharnieren doen stevig aan, terwijl de tablet toch moeiteloos geopend en gesloten kan worden. Het bovenste scherm zakte bijvoorbeeld niet uit zichzelf naar achteren, zoals bij laptops nog wel eens wil gebeuren. Bij volledig openklappen geven de scharnieren een klik waardoor goed te voelen is wanneer ze niet meer verder kunnen.
Over de ergonomie zijn we minder positief. Hoewel het design rond oogt zijn de hoekjes behoorlijk scherp en dat is goed te merken als je de Tablet P vasthoudt: de onderste hoeken prikken in de handpalmen en dat voelt niet prettig aan. De gewichtsverhouding is weer wel prima in orde.
De Tablet P is gemaakt van grijs plastic aan de buitenzijde en de binnenkant is volledig zwart, wat de indruk van een enkel groot oppervlak geeft - zolang de schermen uitstaan, tenminste. Rechts van het scherm is een behoorlijk grote camera voor videotelefonie geplaatst. Verder is de ruimte rondom de schermen egaal.
De aansluitingen zijn aan de rechterkant van het onderste deel geplaatst. Rechts vooraan zit de aan-uitknop, die volledig plat is; dat maakt het lastig om hem in te drukken. Daarnaast zitten de voedingsaansluiting, een micro-usb-poort achter een klepje, en de volumeknoppen. Aan zulke plastic klepjes hebben we een broertje dood. Ze zitten in de weg als je een kabeltje wilt aansluiten en micro-usb-poorten kunnen prima zonder.
Hardware
Wie wil dat zijn of haar tablet over de nieuwste hardware beschikt, kan de Tablet P beter links laten liggen. Sony heeft wederom gekozen voor een op 1GHz geklokte Nvidia Tegra 2, een soc die bijna een jaar geleden ook al werd gebruikt in de eerste lichting Android-tablets. Het eerste apparaat met de Tegra 3 is al uit en de komende maanden zullen er nog vele volgen, dus de Tablet P loopt hier achter de feiten aan.
De tablet heeft 1GB werkgeheugen en 4GB aan opslagcapaciteit. Apart is dat de behuizing opengemaakt kan worden om met een micro-sd-kaartje de opslagcapaciteit uit te breiden. Ook bevat de tablet een verwisselbare accu, wat we doorgaans alleen bij smartphones tegenkomen.
:fill(white)/i/1327915501.jpeg?f=thumb)
:fill(white)/i/1327915502.jpeg?f=thumb)
:fill(white)/i/1327915503.jpeg?f=thumb)
Hoe werken die schermen?
Een Android-tablet met twee schermen is tot nu toe een unicum. Beide helften van de Tablet P hebben een 5,5"-lcd met een resolutie van 1024x480 pixels die op eerste gezicht identiek zijn. Dat zijn ze overigens niet, maar daar komen we bij de schermtests op terug. De schermen zijn in elk geval een stuk breder dan de 16:10-displays die we bij de meeste Android-tablets tegenkomen.
Er zijn grofweg twee categoriën apps voor de Tablet P: apps die zich bewust zijn van het tweede scherm, en apps die er geen weet van hebben. Jammer genoeg is die laatste groep veruit het grootst.
Een reguliere applicatie die niet door Sony voor de Tablet P geoptimaliseerd is, zal standaard alleen op het bovenste scherm weergegeven worden. Daarbij valt meteen op dat de gekozen beeldverhouding verre van ideaal is. Bij bijvoorbeeld de Android Market, die alleen op het bovenste scherm wordt weergegeven, werkt het door lijsten scrollen niet lekker vanwege de beperkte schermhoogte. Ook andere Google-apps, zoals Youtube, zijn niet aangepast waardoor de gebruikservaring veel te wensen over laat.
Het onderste scherm blijft niet helemaal onbenut: hierop wordt het onscreen toetsenbord weergegeven als er tekst ingevoerd moet worden. De Tablet P is echter net iets te breed, zodat typen met de duimen niet lekker uit de verf komt. Ook als de tablet opengeklapt wordt neergelegd, is typen geen genot omdat de bolle achterkant van het bovenste deel het geheel laat wiebelen.
:fill(white)/i/1327915490.jpeg?f=thumb)
:fill(white)/i/1327915491.jpeg?f=thumb)
:fill(white)/i/1327915493.jpeg?f=thumb)
:fill(white)/i/1327915494.jpeg?f=thumb)
:fill(white)/i/1327915496.jpeg?f=thumb)
:fill(white)/i/1327915498.jpeg?f=thumb)
Sommige apps die enkel op het bovenste scherm draaien hebben ook nog eens een vaste beeldverhouding, waardoor aan de zijkanten zwarte balken getoond worden. Voorbeelden hiervan zijn de videospeler en sommige games. In die gevallen wordt dus minder dan de helft van het totale schermoppervlak benut - de gebruikte ruimte is effectief niet groter dan bij een smartphone.
Sony heeft zich gelukkig gerealiseerd dat de Tablet P apps nodig heeft die de voordelen van dualscreen weten te gebruiken, en daarom zijn enkele applicaties aangepast. Allereerst zijn er de media-apps die Sony zelf heeft ontwikkeld, waaronder de muziek- en videospeler. Bij het afspelen van een liedje krijg je op het bovenste scherm de albumcover te zien en op het onderste de afspeelknoppen. Eenzelfde verdeling wordt ook bij de videospeler gebruikt. Bij de afbeeldingengallerij staan de thumbnails onder en de grote versie boven. Het werkt een stuk beter dan apps die het onderste scherm negeren, maar we hadden nergens het idee dat dit nou echt beter was dan een fullscreen app op een normale tablet.
Bij sommige fullscreen apps is het zelfs duidelijk slechter. De browser is hiervan het beste voorbeeld. Deze wordt netjes op twee schermen getoond. De scheiding tussen beide schermen betekent echter dat tekstregels horizontaal doormidden kunnen worden gehakt, en bij het scrollen komt je vinger al snel de dikke plastic rand in het midden tegen. Dat werkt verre van intuïtief. Hetzelfde geldt voor Google Maps en Gmail.
:fill(white)/i/1327915495.jpeg?f=thumb)
:fill(white)/i/1327915497.jpeg?f=thumb)
:fill(white)/i/1327915499.jpeg?f=thumb)
:fill(white)/i/1327915500.jpeg?f=thumb)
Beeldkwaliteit en accuduur
We zijn van mening dat goede kijkhoeken bij een tablet van groot belang zijn, omdat het apparaat zelden precies recht van voren bekeken zal worden. Bij de Tablet P is dit natuurlijk al helemaal het geval, omdat je bijna altijd een van beide schermen onder een hoek bekijkt. Ook is het belangrijk dat beide schermen identieke beeldkarakteristieken hebben. Het zou bijvoorbeeld tamelijk vreemd zijn als de bovenste helft van een webpagina andere kleuren heeft dan de onderste.
Om te beginnen hebben we de helderheid en de zwartwaarden van beide schermen gemeten. Er blijken duidelijk merkbare verschillen te zijn: het bovenste scherm is zo'n tien procent helderder dan het onderste en dat is met het blote oog te zien. Toch zal het mensen die er geen weet van hebben waarschijnlijk niet opvallen.
Als we de zwartwaarden meten liggen de resultaten gelukkig een stuk dichter bij elkaar.
De horizontale kijkhoeken zijn behoorlijk goed te noemen. Zoals altijd bij deze test neemt de helderheid op de laaste foto iets af, maar we hebben wel eens grotere verschillen gezien. Wel is er een duidelijke kleurverschuiving te zien; de bepantsering van Transformer Bumblebee wordt met elke foto een beetje geler.
:fill(white)/i/1327924720.jpeg?f=thumb)
:fill(white)/i/1327924721.jpeg?f=thumb)
:fill(white)/i/1327924722.jpeg?f=thumb)
:fill(white)/i/1327924723.jpeg?f=thumb)
:fill(black)/i/1328024542.jpeg?f=thumb "Tablet P pixelstructuur")
Het grootste manco van de schermen in de Tablet P zijn de verticale kijkhoeken: wit wordt onder een hoek al heel snel geel. Op de foto's van de browser is dit heel erg goed te zien, al moeten we daar wel bijzeggen dat het effect met het blote oog iets minder overdreven is. Toch zal dit effect iedereen direct opvallen. Sony had voor dit ontwerp voor ips-schermen moeten kiezen, die veel betere kijkhoeken bieden. Welk type paneel dan wel gebruikt wordt is niet bekend en Sony geeft er geen informatie over. De close-up-foto's van de pixelstructuur konden we niet meteen thuisbrengen, maar het zou om va-panelen kunnen gaan.
:fill(white)/i/1327924724.jpeg?f=thumb)
:fill(white)/i/1327924725.jpeg?f=thumb)
:fill(white)/i/1327924726.jpeg?f=thumb)
Accuduur
Om de accuduur te testen draaien we de gebruikelijke twee tests. Bij de eerste wordt een filmbestand herhaaldelijk afgespeeld tot de tablet ermee uitscheidt. Bij de tweede test starten we de browser en doorlopen we een lijst met websites. Ook hier zetten we de stopwatch pas stil als de tablet het voor gezien houdt.
| Accutest - Film (250cd/m²) |
| Telefoon / Tablet | Tijd in minuten, hoger is beter |
| Asus Transformer Prime + dock... |
*********
818,00 |
| Samsung Galaxy Tab 10.1 |
*******
631,00 |
| Asus Transformer Prime (power... |
******
584,00 |
| Apple iPad 2 (iOS 5) |
******
565,00 |
| Asus Transformer Prime |
*****
519,00 |
| Sony Tablet P |
*****
461,00 |
| Lenovo ThinkPad Tablet |
*****
434,00 |
| Archos 101 G9 |
****
431,00 |
| BlackBerry Playbook |
****
395,00 |
| Sony Tablet S |
****
394,00 |
| Asus Transformer (3.2.1) |
****
374,00 |
| Asus Eee Pad Slider |
****
369,00 |
In de filmtest zet de Tablet P op eerste gezicht een behoorlijk goede score neer. Als we de scores van de Transformer Prime met extra accu even wegdenken, eindigt de Tablet P op de vierde plek. Maar: eigenlijk speelt de Tablet P vals, want bij het afspelen van video is slechts een enkel scherm in gebruik - en dan nog niet eens helemaal.
| Accuduur - browsen |
| Telefoon / Tablet | Tijd in minuten, hoger is beter |
| Asus Transformer Prime + dock... |
*********
528,00 |
| Apple iPad 2 (iOS 5) |
********
503,00 |
| Samsung Galaxy Tab 10.1 |
*******
404,00 |
| Lenovo ThinkPad Tablet |
******
353,00 |
| Asus Transformer (3.2.1) |
*****
338,00 |
| Asus Transformer Prime (power... |
*****
326,00 |
| Archos 101 G9 |
*****
313,00 |
| Sony Tablet S |
*****
296,00 |
| Asus Transformer Prime |
*****
288,00 |
| Sony Tablet P |
****
261,00 |
Dat verklaart ook gelijk de score in de browsertest. Hier moeten beide schermen continu ververst worden en dat heeft een flinke, negatieve impact op de accuduur. Met een score van minder dan 4,5 uur is de Tablet P hier hekkensluiter.
Prestaties: processor en gpu
Zoals eerder besproken is de Tablet P gebaseerd op de Tegra 2-soc van Nvidia, die wordt bijgestaan door 1GB werkgeheugen. Deze combinatie is inmiddels al vele malen de revue gepasseerd, dus we verwachten geen opvallende benchmarkresultaten.
In CaffeineMark 3 nestelt de Tablet P zich netjes tussen de andere Tegra 2-tablets.
Ook in het Productiviteits-onderdeel van SmartBench presteert de Tablet P naar verwachting.
Bij het Games-onderdeel eindigt de nieuwe Sony als voorlaatste, maar de verschillen met de posities er direct boven zijn klein.
GL BenchMark, dat de gpu in de Tegra 2-soc test, laat een vergelijkbaar beeld zien. De verschillen zijn klein, alleen de Asus Transformer Prime steekt er met kop en schouders bovenuit.
Voor AnTuTu, dat een totaalscore geeft voor de algehele prestaties, geldt hetzelfde.
Prestaties: geheugen, booten en browser
Sony lijkt bespaard te hebben op de geheugenchips: de lees- en schrijfsnelheden zijn niet veel soeps.
| Booten |
| Telefoon / Tablet | Tijd in seconden, lager is beter |
| Apple iPad |
**
19,10 |
| Apple iPad 2 |
***
22,97 |
| Asus Eee Pad Transformer |
***
25,80 |
| Acer Iconia Tab A500 |
***
28,18 |
| Samsung Galaxy Tab 10.1 |
****
32,85 |
| Sony Tablet P |
****
34,45 |
| Sony Tablet S |
****
35,33 |
| Asus Transformer Prime |
****
35,44 |
| Archos 101 G9 |
****
35,49 |
| Asus Eee Pad Slider |
****
37,01 |
| Lenovo ThinkPad Tablet |
********
70,96 |
| BlackBerry Playbook |
*********
73,00 |
De Tablet P is in net geen 35 seconden opgestart en eindigt daarmee in de middenmoot.
In BrowserMark doet de Tablet P het goed. Hij hoeft enkel de Transformer Prime en de Archos 101 G9 voor zich te dulden, die beide met snellere processors zijn uitgerust.
Ook in onze Frontpage-laadtest valt goed te zien dat de Tablet P een rappe browser aan boord heeft.
Gallery en specificaties
:fill(white)/i/1327915484.jpeg?f=thumb)
:fill(white)/i/1327915486.jpeg?f=thumb)
:fill(white)/i/1327915487.jpeg?f=thumb)
:fill(white)/i/1327915492.jpeg?f=thumb)
| Merk en Type |
| Merk |
Sony |
| Type |
Tablet P |
| Technische Specificaties |
| Cpu-type |
Nvidia Tegra 2 |
| Snelheid |
1GHz |
| Geheugengrootte |
1GB |
| Videointerface |
| Schermdiagonaal |
5,5" |
| Schermresolutie |
1024x480 |
| Touchscreentechniek |
capacitief |
| Multitouch-touchscreen |
ja |
| Backlight |
edge-lit led
|
| Cameraresolutie |
5 megapixel
|
| Opslag |
| Opslagcapaciteit |
4GB |
| Hardeschijftype |
solid state disk |
| Extern geheugen |
Secure Digital Micro, Secure Digital Micro High Capacity |
| Interfaces |
| Wlan |
802.11b, 802.11g, 802.11n |
| Bluetooth |
Bluetooth 2.1 |
| 3G |
umts |
Usb/firewire
|
usb 2.0 |
| Fysieke specificaties |
| Gewicht |
372g |
| Hoogte |
14mm |
| Breedte |
180mm |
| Diepte |
158mm |
| Kleuren |
zwart |
| Overige specificaties |
| Besturingssysteem |
Google Android 3.2 |
Conclusie
We moeten deze conclusie beginnen met een compliment aan Sony; het vergt moed om met een tablet op de proppen te komen die zo compleet anders is als de Tablet P. Consumenten kennen het concept niet en het is de vraag of ze voor dit apparaat zullen warmlopen. Sony neemt met de Tablet P een flink risico.
De vraag is dan natuurlijk of het concept van de Tablet P 'werkt'. Is het een verbetering ten opzichte van de standaard 'slate'-ontwerpen van bijvoorbeeld de iPad, de Galaxy Tab en de Eee Pad Transformer? Daar kunnen we heel kort over zijn: nee, het werkt niet. Dat komt deels door enkele rare hardwarekeuzes, maar nog veel meer door de software.
Afgezien van enkele ergonomische tekortkomingen zit de behuizing prima in elkaar, maar Sony heeft niet voor de goede hardware gekozen. Een ontwerp als dit - waarbij je steeds onder een andere hoek naar de schermen kijkt - schreeuwt om lcd's die onder alle denkbare kijkhoeken hetzelfde plaatje tonen. Dat doen de lcd's in de Tablet P bij lange na niet, en dat is storend. Daarnaast is de Tegra 2-soc alweer bijna twee jaar oud, en de Tegra 3 staat op het punt de tabletmarkt te bestormen.
Storender is echter de softwarekant van het verhaal. Hoewel Sony zijn best heeft gedaan om enkele applicaties te optimaliseren voor het tweetal schermen, resulteert dat niet in verbeterde functionaliteit. Afspeelknoppen op het onderste scherm bij het bekijken van een film klinken handig, maar het betekent wel dat die film - mét zwarte balken aan de zijkanten - op een scherm getoond wordt dat niet veel groter is dan dat van een moderne smartphone. Bij applicaties die wel beide schermen beslaan, maakt de dikke plastic bezel in het midden het problematisch om te scrollen, en soms zelfs om tekst te lezen.
Dat maakt de Tablet P van Sony niet meer dan een even gedurfde als mislukte poging tot innovatie, die met bijna zeshonderd euro ook nog eens veel te veel moet kosten.
Pluspunten
+Snelle browser
+Voelt stevig aan
Minpunten
-Belabberde verticale kijkhoeken
-Niet aangepaste apps zijn onhandig
-Matige accuduur
-Verouderde hardware
Eindoordeel
:fill(white)/i/1327915483.jpeg?f=imagegallery)
/i/1327915485.jpeg?f=imagegallery)
/i/1327915488.jpeg?f=imagegallery)
/i/1327915489.jpeg?f=imagegallery)
:fill(white)/i/1327915501.jpeg?f=imagegallery)
/i/1327915502.jpeg?f=imagegallery)
/i/1327915503.jpeg?f=imagegallery)
:fill(white)/i/1327915490.jpeg?f=imagegallery)
:fill(white)/i/1327915491.jpeg?f=imagegallery)
:fill(white)/i/1327915493.jpeg?f=imagegallery)
:fill(white)/i/1327915494.jpeg?f=imagegallery)
:fill(white)/i/1327915496.jpeg?f=imagegallery)
:fill(white)/i/1327915498.jpeg?f=imagegallery)
:fill(white)/i/1327915495.jpeg?f=imagegallery)
:fill(white)/i/1327915497.jpeg?f=imagegallery)
:fill(white)/i/1327915499.jpeg?f=imagegallery)
:fill(white)/i/1327915500.jpeg?f=imagegallery)
:fill(white)/i/1327924720.jpeg?f=imagegallery)
:fill(white)/i/1327924721.jpeg?f=imagegallery)
:fill(white)/i/1327924722.jpeg?f=imagegallery)
:fill(white)/i/1327924723.jpeg?f=imagegallery)
:fill(white)/i/1327924724.jpeg?f=imagegallery)
:fill(white)/i/1327924725.jpeg?f=imagegallery)
/i/1327924726.jpeg?f=imagegallery)
:fill(white)/i/1327915484.jpeg?f=imagegallery)
:fill(white)/i/1327915486.jpeg?f=imagegallery)
:fill(white)/i/1327915487.jpeg?f=imagegallery)
:fill(white)/i/1327915492.jpeg?f=imagegallery)
:fill(white):strip_exif()/i/1314873615.jpeg?f=thumblarge)
:fill(white):strip_exif()/i/1314873615.jpeg?f=thumbmedium)
:strip_exif()/i/1326177356.jpeg?f=fpa)
/i/1303798891.png?f=fpa)
:strip_exif()/i/1295337512.jpeg?f=fpa)
/i/1265389583.png?f=fpa)
:strip_exif()/u/67404/C64.gif?f=community){kind=small}
/u/3586/bismarck.png?f=community){kind=small}
:strip_exif()/u/36533/Smaller_J_forum60x60.gif?f=community){kind=small}
/u/36103/avatar_60.png?f=community){kind=avatar}
:strip_icc():strip_exif()/u/78991/Image2.jpg?f=community){kind=small}
/u/129773/avatarpic-l.png?f=community){kind=avatar}
:strip_exif()/u/104570/icon.gif?f=community){kind=icon}
/u/295372/crop62c2de4e919dd.png?f=community){kind=small}
