Inleiding
De goede prijs-prestatieverhouding van de HD 5850 heeft de kaart een grote populariteit bezorgd. Om het geluidsniveau te verlagen of de prestaties te kunnen verhogen hebben diverse fabrikanten ervoor gekozen om hun kaarten te voorzien van aangepaste koelers. Zo hebben Gigabyte, Asus en HIS elk een licht overgeklokte HD 5850 in het assortiment, die alle drie voorzien zijn van een speciale koeler.
Deze drie fabrikanten stuurden hun HD 5850's ter test naar Tweakers.net. De prestaties van de kaart zijn door tal van websites allang breed uitgemeten, dus wij richten ons in deze review op de prestaties van de koelers. We keken naar de geluidsproductie en naar de temperaturen die de gpu's bereikten. Ook probeerden we de gpu's over te klokken, maar het zal blijken dat dat nog niet meeviel.
/i/1276709683.jpeg?f=imagenormal)
Even voorstellen
Gigabyte
De HD 5850 van Gigabyte heeft dezelfde koeler als de eerder geteste HD 5830. Op de krachtiger gpu na is ook het pcb identiek. Met een powercircuit van vijf fasen voor de gpu en twee zespins pci-e-connectors biedt de Gigabyte-kaart dan ook weinig verrassingen.
:fill(white)/i/1276709687.jpeg?f=thumb)
Net als bij de HD 5830 van Gigabyte zien we drie heatpipes, die de warmte afvoeren naar de aluminium koelvinnen. Twee ventilators voorzien het lange maar slanke blok van frisse lucht. Ook de uitgangen zijn standaard voor een videokaart in de HD 58x0-serie: er zijn twee dvi-poorten, een hdmi-uitgang en een displayport.
:fill(white)/i/1276709686.jpeg?f=thumb)
HIS
De HD 5850 van HIS is nieuw voor ons, maar na het verwijderen van de koeler zien we een pcb dat nagenoeg identiek is aan dat van de HD 5830 van XFX. De smoorspoelen zijn van hetzelfde type en alle componenten bevinden zich op exact dezelfde plek. Alleen de kleuren verschillen iets: de HIS HD 5850 is niet zwart maar blauw.
:fill(white)/i/1274046383.jpeg?f=thumb)
De koeler, die van HIS de naam iCooler V meekreeg, heeft een relatief grote fan in het midden van het koelblok. De 'shroud' die het koelblok bedekt is bij HIS normaal gesproken zwart, maar het door ons ontvangen exemplaar was gebundeld met Call of Duty: Modern Warfare 2 en was daarom voorzien van bijpassend artwork. Ook bij deze HD 5850 zien we de gebruikelijke twee dvi-poorten, een hdmi-uitgang en een displayport, en twee zespins pci-e-connectors.
:fill(white)/i/1274046376.jpeg?f=thumb)
Asus
Net als de HD 5850 van Gigabyte vertoont ook de HD 5850 van Asus grote overeenkomsten met de HD 5830: vrijwel alle onderdelen zijn identiek. Er zijn twee verschillen: de HD 5850 heeft een viertal rode strepen op de kap van de koeler, die duidelijk moeten maken dat het om een TOP-versie gaat, en uiteraard is de gpu krachtiger.
:fill(white)/i/1274046263.jpeg?f=thumb)
De koeler is de zogenaamde DirectCU-koeler, waarbij de heatpipes direct contact maken met de gpu. Net als bij de exemplaren van HIS en Gigabyte zijn er een hdmi-poort en een displayport aanwezig, maar er is ook maar één dvi-uitgang. Een ander verschil met de twee concurrenten is de combinatie van een zespins en een achtpins pci-e-connector.
Overklokken
De HD 5850's van HIS en Gigabyte zijn uitgerust met een nogal beperkt bios, dat geen hogere kloksnelheden dan 775MHz toelaat. Er is dan ook voor gekozen om ATI GPU Tool te gebruiken, waarmee bios-limieten eenvoudig softwarematig omzeild kunnen worden. Dat betekent wel dat alleen op de HD 5850 van Asus hogere spanningen ingesteld kunnen worden: de HD 5850's van HIS en Gigabyte ondersteunen deze functionaliteit niet.
Ook moet worden opgemerkt dat het idle-verbruik van de kaarten door het gebruik van ATI GPU Tool omhoog gaat. De gpu en het geheugen worden normaal gesproken in de idle-stand teruggeklokt naar 157MHz en 1200MHz, maar bij gebruik van het ATI-tooltje bedragen de idle-snelheden respectievelijk 400MHz en 4000MHz.
Asus HD 5850
De HD 5850 van Asus heeft kloksnelheden van 765MHz en 4500MHz voor respectievelijk de gpu en het geheugen. Het bios kent geen limiet, zodat ook Catalyst Control Center kan worden gebruikt om de gpu over te klokken. Met behulp van SmartDoctor kan de spanning verhoogd worden.
Gigabyte HD 5850
De gpu van de Gigabyte is eveneens op 765MHz geklokt. Het geheugen van deze kaart draait op de standaardsnelheid van 4000MHz en deze HD 5850 is daarmee de conservatiefst geklokte kaart. Het bios staat een gpu-klok van maximaal 775MHz toe, maar het geheugen kan naar 4800MHz worden opgekrikt.
HIS HD 5850
De HD 5850 van HIS is ook weer op 765MHz geklokt en ook deze gpu kan maximaal 10MHz worden overgeklokt. Het geheugen kreeg daarentegen wel een aardige boost, van 4000MHz naar 4500MHz, zodat de HD 5850 van HIS dezelfde kloksnelheden heeft als die van Asus.
3DMark Vantage
De gpu's werden zo ver mogelijk overgeklokt zonder dat Vantage foutmeldingen produceerde. We namen een standaard HD 5850, een HD 5870 en een GTX 480 mee als vergelijkingsmateriaal.
We zien dat het overgeklokte drietal grofweg dezelfde prestaties neerzet als een HD 5870, en de GTX 480 wordt afgetroefd. De onderlinge verschillen tussen de drie gesteste kaarten zijn vrij klein. De Asus kan dankzij een hogere spanning iets verder overgeklokt worden, maar 1025MHz was in 3DMark Vantage ook voor deze kaart te hoog gegrepen.
Far Cry 2
3DMark Vantage is een leuke benchmark, maar Far Cry 2 is beter geschikt om de maximale overklok te bepalen. Deze benchmark is consistent en nauwkeurig en bij resoluties van 2560x1600 en 1920x1200 beeldpunten is de gpu zonder meer de beperkende factor.
Far Cry 2 - 1920x1200 - Ultra high - 4xAA/16xAF |
GPU | Minimum » Gemiddelde score (fps) |
Gigabyte 950/4800MHz |
*****
+
**
51,3 / 71,1 |
Asus 1000/4800MHz |
*****
+
**
50,4 / 70,9 |
HD 5870 |
*****
+
**
49,8 / 67,5 |
HIS 950/4600MHz |
*****
+
**
47,7 / 67,3 |
HD 5850 |
****
+
**
40,5 / 56,8 |
Op 1920x1200 gaat de HD 5850 van Gigabyte aan de leiding. Het is een bekend verschijnsel dat extra spanning, ondanks hogere kloksnelheden, soms voor mindere prestaties kan zorgen. Dat blijkt ook het geval bij de HD 5850 van Asus, die voor de kloksnelheid van 1GHz een hogere spanning van 1,25V nodig had: vijf procent meer kloksnelheid levert één à twee procent slechtere framerates op. De HD 5850 van HIS blijft iets achter bij de andere twee kaarten, wat we aan de lagere geheugenklok kunnen toeschrijven.
Far Cry 2 - 2560x1600 - Ultra high - 4xAA/16xAF |
GPU | Minimum » Gemiddelde score (fps) |
Asus 1000/4800MHz |
*****
+
**
34,9 / 50,2 |
Gigabyte 950/4800MHz
|
*****
+
**
34,4 / 50,0 |
HIS 950/4600MHz
|
*****
+
**
34,3 / 49,5 |
HD 5870 |
*****
+
**
33,7 / 47,8 |
HD 5850 |
****
+
**
27,1 / 40,0 |
Op 2560x1600 gaat de HD 5850 van Asus wel aan de leiding. De 5850's van HIS en Gigabyte doen echter nauwelijks onder voor die van Asus: de verschillen zijn vrijwel verwaarloosbaar. We zien verder dat de HD 5850's goed schalen: 30 procent meer kloksnelheid levert ruwweg 25 procent extra frames per seconde op.
Geluidsproductie
We maten de geluidsproductie van het hele systeem, waarbij naast de videokaart alleen de cpu-koeler - minimaal - geluid produceert. De metingen werden op 20 centimer afstand op een open systeem uitgevoerd. Met een gesloten behuizing zal veel minder geluid te horen zijn.
Geluidsproductie systeem - Idle |
| Geluidsproductie (dBA, minder is beter) |
Gigabyte |
**********
49,0 |
Asus |
*********
42,5 |
HIS |
********
41,4 |
In de idle-modus klokken alle videokaarten terug naar 157MHz en 1200MHz voor respectievelijk de gpu en het geheugen. De koeler van Gigabyte maakt daarbij te veel lawaai; het te hoge toerental van de twee fans zorgt er echter wel voor dat de gpu slechts 31 graden Celsius wordt. De HD 5850's van Asus en HIS bereiken een temperatuur van respectievelijk 35°C en 37°C, maar produceren ook veel minder geluid.
Geluidsproductie systeem - Load |
| Geluidsproductie (dBA, minder is beter) |
Gigabyte |
**********
53,0 (@ 87°C) |
Asus |
**********
52,1 (@ 76°C) |
HIS |
**********
51,5 (@ 66°C)
|
De eerste keer dat we Furmark draaien om de HD 5850's voluit te belasten, zijn de drie kaarten nog afgesteld op hun standaard kloksnelheden. De Gigabyte produceert wederom de meeste decibels, gevolgd door de HD 5850 Asus, terwijl de HD 5850 van HIS het stilst is. Opmerkelijk genoeg wordt de HD 5850 van HIS ook veel minder warm. Als we de gpu van deze kaart tot 70 graden laten opwarmen, produceert de fan slechts 46,5dBA aan geluid - minder dan de idle'nde Gigabyte.
Geluidsproductie systeem - Load OC |
| Geluidsproductie (dBA, minder is beter) |
Asus |
**********
57,9 (@ 85°C) |
HIS |
*********
54,6 (@ 69°C) |
Gigabyte |
*********
53,8 (@ 87°C) |
Wanneer we de videokaarten overklokken, is de HD 5850 van Asus het beste te horen. Voor Furmark moest de eerder behaalde kloksnelheid op deze kaart overigens wel van 1000MHz naar 925Mhz worden bijgesteld: Furmark is aanzienlijk beter in het instabiel maken van overgeklokte systemen dan 3DMark Vantage en deze benchmark laat de op 1GHz geklokte Asus onherroepelijk crashen.
De koeler van de HIS presteert bij de overklok naar 950/4500MHz wederom erg goed en zou met gemak nog wat stiller kunnen worden ingesteld. De koeler van Gigabyte gaat amper harder draaien na een overklok naar 950/4500MHz.
Energieverbruik
Zoals bij de geluidsmetingen al bleek, slaagt Furmark er beter dan 3DMark Vantage en Far Cry 2 in om de overgeklokte kaarten instabiel te krijgen. Als de spanningen op de Asus HD 5850 worden verhoogd, zorgt Furmark er zelfs voor dat het verbruik zo hoog wordt, dat deze kaart oververhit raakt.
Vermogensopname systeem - Idle |
| Watt (minder is beter) |
HIS |
**********
131 |
Gigabyte |
**********
130 |
Asus |
**********
127 |
In idle-modus zit er amper verschil tussen de videokaarten. Wel moet opgemerkt worden dat het idle-verbruik met ruim 30W toeneemt als de videokaarten worden overgeklokt. Dat is natuurlijk niet zo vreemd, omdat de idle-kloksnelheden dankzij de gebruikte overklokmethode 400MHz en 4000MHz voor respectievelijk gpu en geheugen zijn, en niet de standaardsnelheden van 157MHz en 1200MHz.
Vermogensopname systeem - Load |
| Watt (minder is beter) |
Gigabyte |
**********
353 |
HIS |
*********
324 |
Asus |
*********
319 |
Onder load valt op dat de HD 5850 van Gigabyte 30W meer verbruikt dan de andere twee modellen. Dat is vreemd, want het geheugen van de HD 5850's van HIS en Asus heeft een hogere kloksnelheid.
Vermogensopname systeem - Load OC |
| Watt (minder is beter) |
Gigabyte |
**********
364 |
HIS |
**********
357 |
Asus |
*********
342 |
Als de videokaarten worden overgeklokt, liggen de verbruikscijfers dichter bij elkaar. De HD 5850 van Asus moest worden teruggeklokt naar 925/4500MHz, omdat het systeem met de videokaart op 1000MHz/4800MHz en een spanning van 1,25V een verbruik van maar liefst 400W liet noteren. De koeler kan zoveel warmte niet snel genoeg kwijt, waardoor de temperatuur razendsnel oploopt en de kaart crasht.
Conclusie